장음표시 사용
531쪽
barnibus quoquari principio cura institutae prorsus utendum τεῆ, δια e..., in auod ingrediatur tantum petroselini , quantum fuit thymi, anisi&ging. Postliem vero primum, magis alterum, ammiscere aliquid του διακαλαμίνθὴς D nde, alterum tantum . MOX, progressu temporis, plus του διακ. In fine ipsum btum.
. Eodem modo in tota diaeta , cum dispositiones aeque validae fuerint, milcere fas est scopos correctionis Interim in principio praevalere debent remelia,quae primis viis destinata sunt: in fine,quae extimis: in medio utraque. 4. Haec igitur dicta mihi sunt, ex quibus apparet,quo modo peccata humo tum corrigenda sint, antequam aegrotet homo. Ex iis enim , quae dicta superiispositione lassitudinaria, ulcerosa, cum miscetur alicui cacochymiae, colligere:st de omnibus aliis, cum una illarum sola consistit.
s. Ante omnia heicunguem imprimo verbis illis, αδ νολησα δεχωπον Hic enim limes est , intra quem coercentur morbosa symptomata heic dicta. Uno verbo pertinent ad υγιεινὸν Deinde hoc commoneo, Curam hujus affectus vix constituram Galeno. Caeochymia enim illa vixerit sine obstructione visceris alicuius. Illa vero non curabitur solis acribus. Oportet enim interponere, certis dierum intervallis purgantia , ut supra dixi, autore S duce immortali nostro
S C H ER BIO. Eadem curatio incurrit in dicam victus attenuantis, decima ibi quoque
1. Am igitur fere omnia dicta sunt&deprima lassitudinum specie, in qua sen- titur dolor punctorius in toto animalis habitu si quae aliae redundantiae
pravorum humorum incorpore fiunt, sive eae solae per se sint, sive cum lassitudinibus: de tensiva a nobis dicta jam agam. Quod igitur talis lassitudo,cum accidit non praeeunte exercitio, copiam arguit humorum distendentium solidas animalis partes,cum aliis celebribus Medicis,tum Erasistrateis a. Quod vero, ubi sanguinis copia est, optimum sit, vel venam secare, vel scarificare malleolos, dictum est a me alibi resumendus autem est sermo propter Erasistratum, quod neque propter ullam aliam dispositionem , neque propter hanc usus sit venae sectione. 3. Quod igitur in natura optime constituta,de qua agimus,liceat etiam alio
modo copiam sanguinis vacuare, dictum est alibi inviti sis autem naturis, in quibus ocrementa vel ad cerebrum tendunt,vel ad thoracem, quantum mali sit de alio vacuationis modo cogitare, praetermissa venae sectione, dicetur quidem
in sequentibus libris, in quibus finem habebunturtiosi status:sed & dictum est liabro de venae sectione adversus Erasistratum.
532쪽
. Quare immorandum heic non est, sed properandum ad tertiam lassitu dinis speciem, cum sponte fit, ullam videlicet, quam inflammatoria in superiori. bus appellavimus, partim propter doloris magnitudine, partim propter evidentem calorem, quo musculos in tumorem attollit. Haec lassitudo ne paucis idem horis, nedum duum aut trium dierum pacio, eandem retinet molem
sistrateae tarditatis: sed statim febrim causatur vehementissimam, nisi sanguimissione quis praeveniat. s. quidem di ferventissimus est sanguis harum lassitudinum , omiilla tentati indigentilla copiosa. PleriqKe etiam eorum febricitant, quam vis veillisse ea a sit. Quare nec timidum esse oporter, nec parum emittere, sed adla quium usque animi perducere, si nihil aliud impediat. Melius etiam foret, si licret , bis aperire eodem die, ita quidem ut prima vice ad animi deliquium
aspires, altera non extimescas. Quin enim priore vacuatione re lutus est,alterai
ne toleret quidem. In hac vero siquid tale accidat, facile refocillabitur. s. At verb qui ita affecti venae sectionem non admittunt,bona fortun: digent, si servari debent Ied neque servantur , nisi vel haemorrhagia e narii superveniat, vel largi sudores. . Considerandum vero illis est , qui venam secare volent, nunquid cii thoracem, aut lumbos firmarint se tensiones, aut dolores pulsatorii, aut poticirca caput collumque Sic enim humerariam, seu externam, his secabis, si pulsibi sentiant grave&calidum illis vero internam. Sin aequaliter totum cc pus sentiat lassitudinem, mediam inter utramque. 8. Si contingat in ipsa sectione supervenire febrim, videat Medicus ih peuta quid sui sit officii Si non superveniat, prima die convenit dare aut piissat
1uccum aut halicae sorbitionem: altera , etiam balneo uti licet cum multo ole Nutrire ver etiamsi laveris, nonnisi modice, licet, .g. lactuca, si velit, aut cicurbita, si adsit,&ptissana. Et halica bona est, siquis condiat ut piissana sol
cum aceto, aut etiam sine aceto. Si cucurbita non adsit, malva sic paretur,aut ta, aest lapatum, aut a tripleX.
9. Si carnes velit, pisces sint saxatiles , aut aselli in jure albo. Voco usbum, eum sine garo, potius sine ulla operosa conditura praeparetur , aneth sale aquae injecto, cum oleo SC pauco porro Melius fecerit, si sequenti etiam vino abstineat Tertia, nisi cruditatem metuat, tunc abstineat vino,aquac tentus. Si non ferat,apomeli bibat. Hic enim potus refrigerat aliquatenus, etiam opus habent lassitudines inflammatoriae.1o. Non praesente illo, detur vinum tenue&album , cum aliis pro ratio instauratoriis, ei bo, inquam, boni succi, nequaquam calefaciente. Inprimis tentur, quae conferti malunt. Quicunque enim post tales vacuationes ad priore vi is rationem subito redierunt, horum habitus impletus est crudis humoribi quos trahit corpus, antequam conficiantur in ventriculo D venis.
533쪽
ii. Haec enim est optima praecautio lassitudinis inflammatoriae. Cur autem terare jubeamus venae sectionena, nolim his confertim ali, satis esto nunc ratio impirica, quia qui sic vacuati sunt, magis juvantur,&melius valent, si sensim, ut ictum est, Leficiantur. Nihil nocuerit, si addamus rationem quoque illam, quae rerum natura petitur. Nam quia in lassitudine inflammatoria copia collecti in minis calidi inhabitu est venariectio autem vacuat humores invenis con-ientos: satius est, post primam sectionem interponere tantum temporis, tali, uid ex venis in corpus resumat . Hoc vero concedendum non est ut maneat inent , femi pravum quippe, sed vacuanda pars ejus multo maxima Propterea al- ero die repetimus venae sectionem, aliquando etiam tertio, tum sc cum videbi-ur opus e Ise revulsione, aranslacione de vase invas.
11. De omnibus his limitationibus accuratius agitur in libris de venae se-Mone , uec concessum est meminit se hei , cum magis proprium sit methodin edendi nos fortassis hoc ipso in opere perfectius acturi simus de verae seca ione.
Is QUUero, cur venae sectio magis propria est Method Z Quia Methodux
urat morbum magnum, qui solus indicat magnum remedium. Quei ergo venae ectio locum habet σνυγιεινῆ ρ Quia morbus magnus vel jam est, vel erit. Hinc I ἐάακρονευεξω , quae fere sunt cum ethora, . Aph. 3. sunt solvendae venae se-stione: Cur quia suntor αλεραι periculose Cur hoc Nisi fiat, quod debet, ma- ure , decumbit sataguis in partem aliquam principem qualis hepar , inflam nationem facit. Hinc plethorici in perpetuo sunt metu hujus morbi , cutis rei non unum exemplum habeo. In Apoplectici , praecipue , cum vena: ectio omissa est , quasi miraculo reviviscunt. Non fit id autem post mor em , ut vulgus inepte credit . non magis quam faeminae hysteri coequaedam. Hinc imbene constitutis Rebuspublicis , neque illi, neque Laelium antur ante riduum De Epilepsias ahguinea cum caetera permictunt, aliquando secanda est pena in ipsoparoxysmo. Quadere supra.
thesi ex opere de facultatibus naturalibus. In illo ostensum est , in omnibus , quae a natura reguntur , esse facultatem insitam trahendi familiares humores , a quibus nutriuntur. Et Ioc ostensum est, cum indigent
536쪽
familiari, bonoque alimento , quod indefectu ejus cogantur accipere non bonum. Tale saepe est, quod nondum coctum est inventriculo venis. a. Hinc necessitas oritur illis , cum homoeotempore plures cibos capit, arripere plurimum crudi humoris inhabitum propter plures causas,in quod id, quod in copia peccat, deterius coquitur inventriculo& venis: quod plus attrahitur, qui aptus adest,& quod citiusquam debebat, quia ventriculus morigeratur venis e venae autem omnibus aliis corporis partibus dant , quod nondum confectum est, quod non fieret , si parum adesset. Ostensum enim est, quodpa res primae omnium fruuntur altinento familiari, deinde ablegant alio. Ultima autem maxima causa laesionis inita dispositis est , cum multum semicoctum trahant alimentum in totum corpus , multa etiam colligi excrementa.
Neque enim coquere omnia ista cruda possunt, perinde ac si omnia essent bona, neque agglutinare, neque assimilare, sed voto excidere inplerisque operibus. 3. Simile enim quid accidere illis oportet, quod ventriculo, cum multa illi
obtruduntur alimenta, male parata. Dico autem male parata, cum, quae indigent coctione aut asatione, non fruuntur illa perfecte Panem igitur minus coctum, aut carnem, aut legumen fieri non potest , ut in ventriculo recte conficiatur. Eodem modo si in ventriculo error committatur. Quin etiam, quae invenis fit concoctio, si minus dextre obeatur, ad carnis generationem ineptus est sanguis. Ut igitur se habet coctio ventriculi advenas ita venarum ad carnium. Ubicunque igitur peccatur, ibi excrementa gignuntur. . Hac de re dixi totum, quam potui brevissime. Si quis verb omnia demonstrata velit, ille legere debet libros de facultat. natur in quibus demonstratum est, quod ventriculus desiderat alimentum propter se, ut reficiat, quod decessit sibi. Quare amplect itur alimentum undiquaque,&continet,usquedum satur sit. Deinde, cum non indiget alimento, aperit πυλωρον, exprimit deorsum pellit superfluum alimentum quasi inutile pondus. Deinde iterum, quemadmodum intestina, praecipue tenuia, per venientes eo venas, alimentum in ventriculo alteratum , simile illi factum , transferunt in alias atque alias venas: ita in his perfectionem suam accipit, ut in tertia coctione simile fiat δί nutriar. 3. Haec igitur qui ex dicto opere hauserit, non amplius dubitabit, cur plerique evacuato habitu , nisi moderate refocillentur , in toto corpore colligant excrementa, a quibus non superficialiter aegrotant.
537쪽
C P. I. 1. Uintum instituens librum de Sanitate tuenda , mitigare primum volo 2 eos, quibus molesta est prolixitas doctrinae. Neque enim haec culpa nostra est, sed naturae propositi negotii. Si enim quilopgam alioqui speculationem paucis decurrit, nec quidquam eorum, qua titilia sunt, omittit, nos peccamus, praeter necessitatem heic stantes. Si vero non est integrum nobis manifestius simulac citius nos absolvere ab iisdem, nobis irasci par non est, sed iis, qui praetereunt necessaria quaedam. a. Est autem inter maxime necessaria, quasi elementum doctrinae hujus, quod plures sunt diversae corporum naturae , quod pro conseta accipiunt omnes tam Medici , quam Gymnastae. Ita enim scribunt plerique de sanitate, quasi de uno homine loquerentur.3. Et haec quidem nullatenus demonstrant, quin ne unicum quidem producunt, quem sua arte juverint. Atqui fas erat, non unum aliquem ostendere, sed plurimos, qui cum antea continuo aegrotarent, jam immunes sint a morbis permultos annos, a se ipsis custoditi. q. Nos vero ipso opere probamus hoc, cum morbosos praestamus sanos, si credant salutaribus praeceptis,4 hoc ipsum scribimus. Quosdam enim ab omni exercitio removimus, hoc illis consilii dantes, satis ipsis pro exercitio esse ea, quae quisque ageret invita. Quosdam demere aliquid ab exercitiis jussimus, de brevi
omnino tempore exerceri. Quosdam qualitates tantum mutare praecepimus, aut ordinem,aut tempus. Aliis mandavimus totam deam inverterent. s. Eodem modo de balneis consilia dedimus, ut ne vel omnino uterentur,
vel saepiusquam antea, vel rarius, ante vel post cibum, in calidioribus aquis, in frigidio cibus, in tepidioribus, summa, hoc discrimine admbito effecimus, ut multi multis annis a morbis liberi essent. 6. Huc nunquam pervenissemus, nisi studuissemus dignosse naturales corporum differentias, qui singulis deberetur victus. Quidam eorum, qui de sanitate scripserunt,quamvis illiterati essent, nec se ipsos quidem sanos praestare potuerunt. Qub fit ut cavillantes,cum alia, tum versum illum objiciant, ἐμων οι-
Aliorum medicus cum sis, ipse states ulceribus.7 Et hi quidem in otium referunt causam: hi vero intemperantiam esse fatentur causam morbi. His sane defensio pejor est dica ipsa, me judice: illi autem asi ibunt iis, quae in vita accidunt, .g. cum ephemeram tribuunt ustioni Solis,
538쪽
frigori, lassitudini, aliis talibus, horum excusationem acceptare par est , aliorum minime.
8. Nam nec nos omninbsine febri egimus: sed propter lassitudines aliquando febricitavimus , aliorum morborum expertes annis pluribus. Quin etiani percussi aliqua corporis parte, cum alii febricitarent ob inflammatione in , aut bubonem, neque bubonem habuimus, nec febricitavimus, non aliunde quam arte Sanitatis tuendae. Et hoc accidit , licet nec ab initio bene natus sim, nec prorsus liber vixerim, sed saepe totas noctes vigilarim , nunc quidem propterae ros, nunc autem propter studium Medicum tamen nunquam , permultos annos , laboravi ullo morbo , ex corporis constitutione ortum habente , excepta ut dixi febre ephemera, idque rarissime, cum ex lassitudine
evenit.' Ita est, laboravit puer Mephebus, Madolescens, non raro etiam gravibus morbis: veruntamen post annum aetatis 18. cum persuasissem mihi esse artem quandam Sanitatis tuendae, praeceptis ipsius me subjeci per totam reliquam vitam, ut nunquam laborari mullo morbo , nisi febre ephemera , quamquam raro. Sedri hanc vitare licet, si liberam vitam eligas, ut in superioribus dixi,patebit etiam amplius ex dicendis, si quis attentus esse volet. io Ego enim a stirmo, neque bubonem excitari posse in iis, qui diligenter praeparati sunt ad Sanitatem, si mod5 corpus Q immune ab utrocme genere excrementi,4 in quantitates in qualitate. 11. Et haec quidem susticere possunt nostris in hoc negotio scriptoribus: antiquioribus autem, de quibus auditum mihi non est, quod vel se a morbis vindicarint, vel jactare ausi sint tale quid, ne contradicendum quidem esse reor Admirabor potius, si quisquam illorum promittere potuit, se uno libro comprehensurum totam artem, non certe ita scribendo, ut, Hippoc. exemplo,primis: generalibus capitibus propositis, indicaret tantum methodum , sed omnia exacte elaboraret, ut nos fecimus.11. Causa prolixitatis quae sit, dicta sane est oportet autem, qui rebus optimis declarandis φιλοκαλοti φιλο ονον se exhibere velit , non fugere prolixitatem artis hujus, sed admirata splendida promisa ipsius. Quomodo enim non magna&admiranda sunt opera ejus, quae senescentes quotidie , sensibus tamen illaesis sine morbo omni, sine dolore, integros servat , nisi a prima generatione corpus morbosum sortiti essent
1 . Ego vero videor mihi vidisse multos sanos alioqui hatus , pluribus
correptos morbis , ad extremum , utique in senectutem incidisse in morbos immedicabiles, quibus licebat, quatenus habitus fiaturalis constabat, sensibus nullis mancis, usque ad exciemumsenium defungi , corporis partibus omnibus etiamrium sani. I . Quo
539쪽
r . Quomodo igitur turpe non sit , optima natura praeditum portari ab aliis obpodagram aliumconfici ob calculi dolores& colicam alium ulcus h bere in vesica ob cacochymiam Rursus alium, ob detestabilem arthritida non posse uti propriis manibus, sed indigere alio , qui cibum ori admoveat, alio, qui sedem abstergat, dum alvum exonerat. 11 . Melius enim est, nisi quis extrem emolliculus sit, mori potius millies, quam talem vitam vivere. Si vero quis prae pudore negligit:at dolores non debebat negligere, quibus nocte dieque quasi a carnifice cruciatur , quamvis fateri cogatur, accidere hoc illi ob intemperantiam, aut ignorantiam,aut utramque. Atque ut intemperantiam nunc corrigere rempus non est, sic ignorantiam spero me hoc opere curare posse,proposita lpeciatim singulorum curatione.
Iest, non correctio, sed conservatio praesentis status. Id, quod nos fecimus,l quentes hucusque de singulis aetatibus, praeterquam de illa, quae παραιμα σικη dicitur, cujus extrema pars Senectus est , quae ipsa habet propriam divisionem, ut postea dicetur in illa sermonis parte cum doctrinam persequemur της γη-
2. Nunc vero resumentes principaliora eorum,quae dicta sunt, transibimus ad pravas corporum naturas, monstrantes,quo modo singulae illarum sanae conservandae sint optimum igitur corpus scopos habet inquantitate& qualitate,&facultate exercitiorum quidem , quae αειρια- συμμετρα vocantur, cum eo, ut singulis corporis partibus applicentur ομιοτίμως, h. e. aequaliter, vitantibuSnΟ- bis excessum omnem. Si tamen peccetur in uno aliquo , corrigentibus nobis
3. Rursus, in edendorum, bibendorumque non minus quantitate, qualitate, quam facultate, scopus alius est το συμμετρον , ne vel plura vel pauciora sumamus, quam Vel coqui debeant, vel distribu , vel nutrire recte corpus possint. Eodem modo si in augmento adhuc sint , corpus opus habeat appositione symmetri, ne quid vel superflui relinquat, vel desit quid. . Sic in somno&vigilia, in balneis , in aliis si quid sit, quod moderatione indigeat , cavere oportet, equid peccetur si tamen dat, errorem e mendare fas est.
540쪽
1. Sit tibi autem scopus emendationis omnis communis, ut adhibeaScontrariam μετρίων. Nimirum, si piidie plus laboravit corpus, demere oportet altero die de exercitio, quod supererat: rninus factum est,addere. Ita etiam, si
motus vehementiores fuerunt, mediocritegremittere oportet sin remissiores, intendere. Eodem modo si robustiores, imponenda sunt exercitia mollior : si debiliores, fortiora, summa, introducenda sunt loco fortium obscura loco obscurorum contraria. Ut brevibus agam , Omnes immoderationes corrigere oportet per contrarias, Sc hoc modo sanum conservare corpus.
6. Ac ut ne fallatas in correctionibus, primum quidem accurate distinguere oportet dispositiones corpori deinde autem in memoriam sibi revocare heri
acta omnia.Dispositiones enim Ostendent, ubi erratum sit: memoria autem adtorum dicet, quousque mutanda sint consueta. . In dispositionibus quidem hae sunt varietates immoderationum , quo corpus appareat aut tenuius aut plenius aut mollius aut durius aut siccius, aut humidius aut rarius, aut densius seipso,praeterea,quod colorem suum naturalem amiserit. In memoria anteactorum , error ipse indicabit tibi&docebit corre chionem,ubi compararis cum praesenti statu.
8. Si enim gracilius videatur tibi corpus, considerare oportet, plusne aegei aequo laborarit an vehementioribus usus sit motibus λ an in frictionibus in o. dum excesserit an in balneis ZEx his ulterius progredieris, an domus, in qua morabatur, calidior fueriti an dejectiones habuerit crebriores plusne comederit, biberitve an Venereis indulserit ξ γ Si plenius videbitur, praecesseritne frictio mollis, aut exercitium debilius, tardiusve, aut somnus longior, aut Ventris adstrictio , aut ciborum bene confectorum copia tio. Si durius , primum recordari oportet exercitiorum robustorum cum antagonista fortiter incumbente: Praeterea, in pulvere, eoque duro frigidoque, S: absque apotherapia vocata Deinde meminime balneorum oportet, fligi dane omnino fuerint,an valde calidat Item, domus, in qua vel satus est, an calida an fri-οida vigilarit,an dormierit in coena parumne an multum biberit pii Simollius, primum intueri oportet frictionem , mollisne fuerit cum pinguedineὶ deinde balneum, leniter tepidum an fuerit Post horum considerationem venire oportet ad exercitia, tardane&pauca, cum pugile nimis molli Mox de potu copiosiorne fuerit Z Sic de cibis, pluresne an humidiores natura ZSic etiam de somno, longioriae fuerit p.12. Propinqua molli corpori dispositio est,humida vocata,nisi quod mollis
est propria corporum qualitas tumida autem contentorum in ipsis humorum. Discernuntur tactu. Humida enim cum humoribus est:mollis autem sine his. Esvero&molle corpus humidum, si consideres cum suis partibus: verum distinctioris doctrinae gratia hoc quidem vocetur molle, alterum autem humidum. 13. Immo