장음표시 사용
661쪽
Cινι IX. Phara propter moram in obediendo arguitur. Commendatur in oratione humilitas, secretum ac brevitas, cum reprehenSione verbositatis. Quomodo orandi Armam Dominus docuerit; ac tandem Pro quibus praecipue orandum. 56 Capuae X. Exposito primo sacrificii Cain desectu transitur ad alterum, quod scilicet non obtulerit de primitiis. Primitias animae praecipue offerendas, et quae illae sint. Easdem Abelem obtulisse, ac legem offerendas praecepisse. Ibidem quinam dicantur Chananaei; item cur Deus jurasse memoretur non posse sine illius ope animi motuSpacari. Denique hos partus offerri debere ad quos sexus distinctio nihil conserat. 57 a
CApo I. Animae partus mature producendos eorum quae forma sit PPlebeios sensus mentis imperio domitari posse duplex enim esse Sensuum nostrorum genusa et in utro consistant primitiva Deo osserendi Postremo de commixtione qua con Stamus, ejusque primitiis disputatur. 5 8CAPD II. Primitias non tempore, sed sanctitate aestimari cum fide quae imprimis necessaria est, conjungenda ad verum sacrificium bona operari fructu mutandum laborem, atque animam ab inutilibus liberandam esse. 585C1po III. Quod dixerat laborem fructu mutandum , exemplo Judaeorum in AEgypto servientium, et Evangelii testimonio confirmat;
quonam ex loco, et quo pacto liberanda sit anima, declarat, et Christum verum Levitem , id est , Liberatorem OStrum SSe.
Denique pulchra de utilitate, quam asser justorum familiaritas , Proponit. 8 CApo IV. Quare Moyses Levitas appellari primogenitos et redemptores eorumque urbes redemptrices designaviti Cur non sit absurdum piis cohabitare facinorosos ' De duabus in Deo virtutibus, misericordia et justitia , atque earum ministris deque eo quod malitiae egressus semper virtutis operetur ingresSum, et contra , ut evangelicis exemplis comprobatur. 391
CAPUT V Adipes ac pinguedo sacrisiciorum et hostiarum quid significent. 595CArvet VI. Quid sibi velit quod Dominus ait S reete Jeras, non
recte autem λἰdas , eceasti, quieseeu et de quatuor generibus, quibus sacrificia commendabantur, quorum si quid desit, sacrifi-
662쪽
cium non probatur, cum pulcherrima istorum morali interpretatione. 596 Cipti VII. Deum , qui in Adamo docuit non peccandum, in Caino
docuisse non defendendum peccatum. Et ibi quam proclive sit ab impie late in alia scelera praecipitari. 4ο1 Chi Det VIII. Cain admonitione spreto, insolentiam et crimen auget. Eiusdem verbis , Eamus in campunici significari ostenditur pravis actionibus deserta loca et sterilia convenire. 4o a C pu IX. Deum interrogasse Cainiun, non ut di Sceret, sed ut eum ad confitendum induceret. Hujus responsio in Deum ac naturam impiari eique Optiosita Dei responsio germanitatis pietatem egregie docere ostenditur. A Deo justo audiri etiam mortuos, quod nimirum ei vivant, et peccatores mortui sint. Hos malis praesentibus ac suturis cruciari mugis tamen sollicitari praesentibus. 404 Ch pu X. Dei comminatio , Si quis occiderit Cain, eici moraliter explicatura in signo posito super eodem divina clementia declaratur, sicut et in eo Caini dementia, quod mortem temporalem bus timuerit, quam aeternam. Hinc pulchre disseritur de incorruptibilitate animae, ac sutura vita. Tandem judicium non praepropere serendum, nec rursus nullum crimen Sinendum esse ostenditur. 409
Cινυ I. Noli virum justum qui ad renovandum semen hominum relictus suit, omnium imitationi Proponendum esseri ut et nos ab omni istius mundi sollicitudine, alque operibus iniquitatis requies
Caput II. Quid nomina filiorum Noe significent quidve ordo quo illa recensenturi Id exemplo instructae aciei, ac natura ipsius instituto exponitur. Denique cur in declarandis eorum generationibus invertatur ordo, suse declaratur. 15 Ch pu ΙΙΙ. Se ruturo diluvio universam generationem ideo abundasse filiorum procreatione , ut bona concessa divinae benignitati, eadem revocata a poenas irrogatas n0strae iniquitati imputemus. ir
663쪽
CApvT IV. Gigantibus, qui vixerunt aetate Noe similes esse homines cultui carnis suae studentes. Qui dicantur silii Dei , etinta paclo
Deus dicatur irasci aut moveri; quare etiam irrationabilibus propter hominis peccatum deletis , Noe gratiam apud Deum invenerit. 4i8 C ps V. Terram iniquitate hominum suisse corruptam citem omnis hominis tempus ante Dominum esse duplici modo intelligi denique pro loto homine carnem sumi, cuju ille ebris anima nostra corrumpitur. 21 C pcae I De constructione areae, in qua humani corporis sigura desci ibitur, et cujus nidi singulas ejusdem corporis humuni partes significant. Quomodo illae bitumine, ut firmiter ibi cohaereant, sint liniendae. 4eta Capuae VII. Area Noe cum arca foederis comparatur cujugii mensionibus denotari ostenditur singulas humani corporis partes ad usum aliquem et decorem esse compositas. 425Cupcet ΙΙΙ. Per ostium e transverso in arca positum decenter exprimi partem corporis ignobiliorem, cui ex Apostolo honorem abundantiorem circumdamus. Hoc ipsum cum Ecclesiae membris, tum eidem Ecclesiae ac Synagogae accommodatur. 4 et 8 Capuae IX. Per inferiora arcae nos edoceri ciborum receptacula minimi esse aciendari et hac occasione de intestinorum conformatione aeusu disputatur Exoriri ex intemperantia diluvium, quodve adhibendum ei remedium sit, ostenditur. 45o C pD X. De tribus causis , ob quas muta animantia per diluvium
subjecta sint poenae, et quemadmodum sensus nostri peccat moriantur, ac Deus testamentum si ream cum justo statuerit. 433Cipti XI. Virum justum sibi a suis saluti esse, licet nonnunquam studium relaxanti obrepat error. Non semper justum esse apud Deum, qui justus sit apud homines. Denique mentem inter passiones quasi patrisfamilias obire ossicium. 436 Capuae XII. Se plena animalia utriusque sexus et in immunda in arcam induci, quod Septimus numerUS 3ster ne lenta Sit, securus vero secundus. In nobis septenarium quoddam scemineum esse, sed ad virilsem conditionem ab erudito viro promoveri. Postremo humanum naturam designari contrariorum capacem. 458
Cisc XIII. Cur ingresso Noe in arcam , post septem dies diluvium saetum sit Item cur Moyses dixerit lud quadraginta die biis et quadraginta noctibus duravisse, quave ratione quadraginta dies perseveraverit Z Quo pacto in pS poenae comminatione divina misericordia eluceat. Post quae liberalis Noe obedientia onsideratur. ii Ch pc XIV. Diluvium verno tempore accidi SSe, ut magis eo cruciarentur homines, et sexcentesimo anno Noe, ut hominum interitus cum eorum creatione congrueret. Item Per lanlium abyssi, et cata-
664쪽
ractarum coeli ruptionem mentis atque corporis diluvium signisi cari. 44s
C pcet v. Per arcam a foris clausam et in aquis fluctuantem corpus hominis corio lectum et variis motibus agitatumri per quindecim aquae cubitos, quibus montes super3bantur, humanos sensus taenique per mortem omni earnis, animae passionibus corruptae intelitum adumbrari, Superbos autem praecipue delendos, cum justus interim extinctis pravis motibus in corpore quasi incorporeus remaneat. 49 C su XVI. Cur dictum sit memor fuit Dominus Nod nulla ejus uxoris ac filiorum ejus acta mentiones Cur item bestiae prius quam
iumenta nominata Sint et qualis spiritus super terram inductus, ut aquae ceSsarent 2 453 C suae XVII. Clausos aquarum sontes et cataractas indicar causas erroris ad animae Sanitalem esse recidendas dinumerationem temporis quo sedit arca , initio anni, id est, verna tempestate coepisse ac desiisse diluvium iisdemque numeris crevisse et decrevisse:
ostium artae reSerBtum , mentem per sensus naturam contemplando
ad cognitionem Dei pervenire demum emissionem corvi, culpae depulsionem ex anima , ad quam extinctis passionibus non revertitur. 455Chps XVIII. Ut corvus malitiam, sic virtutem columba exprimit. Ad hanc recipiendam semper justum esse paratum ostendit Noe idemque columbam septem aliis diebus retinens patientiam in corrigendo necessariam docet. 459 C pn XIX. Columba quare dicatur ad vesperam regressa cum olivae ramo in ore t item unde aquas defecisse Noe cognoverit tandem cur eadem columba post dies septem tertio emissa non reVersa
Chpuet XX. Quod alio die imminuta aqua , alio siccata terra memoretur, eo significari ju tum Noe in duabus generationibus primum fuisse Per denudationem areae abdicationem corporeae delectationis exprimi. Quare primus Vel secundus mensis, verni temporis dies dictus Postremo difficultas de solio reperto dissolvitur. 465CApuae XXI. Cur Noe ut exiret ex arca Dei praeeeptum eXpeclaverit. Quomodo per ordinem quo idem cum Suis ingressus atque egressus describitur, abstinentia generationis necnon ejusdem usus, designetur Demum quid ille ordo spiritali intellectu nos edocent 8 468CapvT XXII. Qua de causa Nod aram injussus Deo aedificavit quidve Deo, et non Domino; quare etiam holocausta e hestiis ac volatili. bus mundis obtulerit et quid sit quod ait Domin 1s Reeogitans non alietam maledicer terram, ete. 47o
665쪽
Chytr XXIII. Quod ait Dominus : Semen et messis, frigus et oestus
non requiescent, B litteram et moraliter explicatur. 4.2Ca suae XXIV De praerogativa potestatis hominibus in caetera animalia per benedictionem , qua Noe cum Suis donatus est, divinitiis altributa. Et quomodo intelligatur Dominus eisdem hominibus ine cam dedisse omnia reptilia, cum eorum quaedam venata sint. 425C1pur XX An oleribus magis quam carnibus vescendum Dominus praeceperit, et quemaduio dum nos munierit Moyses contra opiniones philosophorum de anima, quorum varia plastita reseruntur Ditem qua ratione sit distinguendum inter animae partem rationalem et Sensitivam, quidve anima sanguis dicatur 2 4 Ch pcet XXVI. Pejorem bestiis esse qui fratrem , id est, ejusdem naturae consortem Occiderit majus tamen periculum a ratribus ipsis germanis mutuendum , eisque raternum nomen non abrogari, ut eorum magis gravetur impietas Unde morale dogma cuique a propriis cogitationibus ac verbis cavendum. Qualis in sus sanguinis auctorem comminatio, qui dictum de homine , ad imaginem Dei fecit eum quidve addita vindicta causa nos doceat. 48iChpur XXVII. Promittitur diluvium nunquam ejusmodi laturum esse , ut terram omnem corrumpat, idque ad animi passiones traducitur. In arcu , qui dicitur ponendus in nubibus non intelligendam Iridem ostenditur, sed divinae virtutis intentionem ac remis-Sionem. 484 C psi XXVIII. numeratis tribus Noe siliis, generalionem Cham
ideo prius esse memoratam , ut ejus peccatum amplificetur, et ex
eodem Prosectu impia generalio demonstretur quod moraliter de mala passione improbae passionis genitrice intelligendum. 486C1pur XXIX. Quomodo Noe laetus sit agricola , quodve inter agricolam et operatorem terrae discrimen, et quomodo carnem Suam alter excolit, alter opera lues Quare idem Noe vineam primum Plantaverit, id est, rem non necessariam , cum sontes ad polum sussiciant i cur etiam de illo scriptum Et bibit de vino : ubi de gemina ebrietate , ac postremo de gemina animae nudatione disseritur. 48 C put XXX. Quare Cham tum dictus sit pater Chanaan, cum hic
nondum esset genitus, et qua ratione in persona Cham patrem deridentis intelligendum improbos omnes, Si bonOS viros in culpam incidisse conlingat, exultare. 91Cλpcet XXXI. Sem et Japheth pietas commendatur, et quid sit quod retrorsum dicuntur ambulaSse, exponitur. Tum quomodo sobrius saetus sit Noe. Denique cur Scriptura, cum prius Cham medium posuisset, eum nunc juniorem appellaverit. 493Cipo XXXII. Cur in benedictione Sem dictum fuerit Benedietus
666쪽
Dominus Deus Semri et ciu hujus servituti non Cham qui peccavis, sed filius ejus addicatum Ad extremum benedictio Japheth exponitur.
C rc XXXIII. De trecentis quinquaginta annis quos Noe post diluvium vixisse traditur, tum de posteritate Japheth ad litteram ac moraliter. 49 Cars XXXIV. Qualis Cham illius improbi filius senior uerit; et destio Chus Nembroth gigante et venatore, cujus nomen exponitur, et a quo regnum Babylonis coepisse memoratur. 498Fκάc MENTcM libri de Arca Noe. 40o
C sveta Libri titulus ac tractandi ratio exponitur tum quae utilitas ex Abraham exemplis petenda sit, auctoritate divina, et phili,sophorum collatione demonstratur. 5o1 C pn II. Devotio Abrahae quomodo divini praecepti verbis pro-halat quid sit exire de cognatione , quove pacto ejusdem Patriarchae obedientiam Dei promissio secula sit Idem, invocato Domino, sibi ob uxoris pulchritudinem timet, cavetque. At Pliarao propter illius raptum castigatus, quantum sit adulterii crimen indicio est: unde Abrahae exemplo ad studium devotionis provocamur. 5o3Cips III De caeteris Abrahae virtutibus, nimirum de prudentia ejus in rescendendis rixarum causis justitia in dividendo, ubi ei de imprudentia Lot amoenis utilia postponentis ejusque poena tum de patrui in ipsum charitate, pietate in Deum , Continentia in victoria et mer edis a Deo proposita electione, ac tandem de accepto suturaeposterilatis et Christi nascitur promisso. 508 Caput IV. Abraham ab adulterii crimine ob susceptum ex ancilla silium defenditur; nempe quod ab humana fragilitate non esset immunis, et
Iuno Chaldaeoruni superstitiones vix reliquisset; deinde quod in le-
667쪽
gem utpote necduin lalain nos peccavcrit P0stea quoi non libi line, sed amore pioli, inductus sit ubi nulla contra ait illi erimnilispulantur defenditur ultimo luod illud ipsum n)ysterium non peccatum uelit. Ad extre niuin quaeritur an deetierit circuincisionein institui postea revocandam, et minimum in se Persectionis continentem. Si 4CApuis. De hospitalitate Abraham hospitii in explorantis adventu in .eisque obviam properantis Commendatur eadem virtus, O vana
quotainadam excusatio diluitur. Quam diligentem in ea se praebuet itidem Sanctus , et quomodo uxorem in meriti partem asciverit Quid oblata ab utroquo ni ystice signis en Postremo facta ministranti Abraham filii promissio, sicut e Sarae iistis exponitur. 52 Caput L Sodomorum excidium Abrahae praeciditur, praedicaturque divina in tolerandis peccoloribus, ac peccati examinandis e condonandis indulgentia. Angeli vespere adventantes aliud Lot hospitantur. Immani scelere Sodomitarum cumulantur agilia Olbialis filiabus conatur Lot eorum furorem mitigare, quos Angeli caecitate percutiunt. Iden Lot generis sequi recusantibus, prohibitus ne retro respiciat. ducitur et qua ratione ad nos quoque illud perlineat Excusato demum siliarum cum parente incestu ebries alis malis
Circa VII. Mors Abimelech oh tentatum Sara pudicitiarii a Deo intentata quantum sit dulieri crimen monstrat. Quare et iisdem rei causa Pharao gravius, quam Abimelech castigatus Quo etiam pacto ab hujus donio sui lata Abraham precibus sterilitas datam Ecclesiae Decunditutem signaverit Z Nascitur Isaac, et a matre lac. latur Ismael autem Sarpe impulsu et divino responso ejicitur sttiluae in his includantur morum praecepta. 5 δChpc VI H. Abrahantum Deus valle leniat, sed maxime dato immo-ciandi filii praecepto. Eiusdem praecepti singula Verba expenduntur. et persecta Patriarchae obedientia in ejus prosectione, ac reliquo So. crisci apparatu declaratur. Postremo post expositum mysterium in ample Isaac vice oblato figuratum, tertia proponitur ejusdem Ahra hami benedictio. os C pci I Moritur Sara ac sepelitur. Abraham filio Suo uxorem providet, eamque ad re in dilectum servum juramento sibi obligat et
quid isthic lateat mysterii In eligenda coniuge inprimis ejus reli-g Onem, ex qua Pendent moreS, Spectandam. Quomodo quaerenda
proxima, non alienigena , nec invita ' Quo item modo in Rebecca designata sit Ecclesia et baptismus. Quas inaures exemplo Reheocae ambire debeant christianae virgines ; quidve alia nil mera ei deinnuellae oblata signi licent ' Quam imitandum pudoris exemplum LIV. 42
668쪽
ipsae praei ueril et qua in bone in ejus conjugio vocatio Ecelesiderat que apostolii cun ministerium exprima lur 545
C PUT I. Post expoSi tum moralem Sendum, Ad Prosundiorem seu allegoricum transit, et quemadmodum animae praeeipiatur, ut exeat delerra Sua, et de cog nati Oue Sum nee non B quibus ad perseolam purgationem recedendum sit , explicat. Denique promissam Abrahae posteril0tem refert. 553Cέpti II. os Abrahami exitum Deus illi tanquam amico loquitur. idem nobis proponilur ad imitandum mi mens nostra ejus exemploro formetur. Quare Lot cum illo egressus . quidve Sexagesimo anno significetur. ii tandera Paclo sapien animam suam possideat. 556 Ciput IlI. Perambulat Ab ham usque ad Sychem, quae vox exercitationem denotat. Ibi Deum, quem, dum esse Chaldaeu', videre non potuerat, cerni cui ar3m quidem extruit, Sed non sacrificat, et qua de causa tralerum tamen, Xcitala ra, nomen Domini invocat. 55sC1pui V. Abraham ubi conmmoratus esSet in deserto, quo mentis tranquillitas adumbratur, in AEgyptum , quae lentatio est, descendit sanie compulsus Cur ibi Sarant Ororem 3ppellaverit, non uxorem manc dum Pharao cum objurgatione marito reddit , mentem conlinentiae renuntiantem signat. 56i Caput . Disceditur brAlium ex AEgypto eum Sara ux Cre, ac suis
omnibus hoc est, velis animae divitiis. Ejus reditus in Bothel quid significet Z Quidve Lot auro et argento dives non dicatur 2 565 C pd V . Quo sensi Scriptum sit : E Lot, in ambulabat eum
Abram , itemque : Non ostiebat eos terra. De pastoribus, et rixa inter eo orta, qudim Se id re Con Atur Abi Bliam Idem cum frustra
I 6 retinere tentasset, illum cum bolia gratia dimittit. De imperilia ad insolentia Lot in eligendo deque Sodomitarum peccatis. 56 9 Ciput VH. Ex verbis Domini ad Abraham philosophos hoc suum dogma, Omnia esso sopientis, hausisSe, alqNe inibi quae possessio Abrahae divinitus sit promissa ' Quinque regeS, mpe corporis sensus, a quatuor, hoc St, corpor3libus illecebris devincuntur: si Sodomorum qui latum idem Patriarcha in Christi nomine pugnans revocat, vitia scilicet refrenui ae erroreS. 5 SCirci Vlli Discit mens noltra in Melchisedech devotionem erga Deio illum, in rege Odom0rum lentationem etiam post quam victa sit, id huc me luΡndam in Abr3hamo contagium intemperantia declinandum. Quare huic et Ces lanium Post victoriam promittatur,
669쪽
isque posteritalis curam praeserat Z Ad extremum eodem Abrahamoni aruspicinae superStitionibu defenso sacrificii ab ipso oblati multiplex interpretatio subjungitur. 583 C pC IX. Quare ceciderit excessu ac timor super Abraham quidve redditum eidem oraculum de suae posteritalis peregrinatione et Servitute in AEgypto, de morte propriu deque liberatione posteritatis ejusdem significet Quo denique visio flammae atque fornacis perlinea 7 596
C pci . Cum dicitur Abraham : Semini ιι dabo terram hanc ei vera beatitudo promittitur magis tamen praesiguratur EccleSia cujus lypus in Sara sterili, ut synagogae atque haeresum in Agar ancilla exprimitur, Quod debeat esse sapientis vigilantia : et quid Sil, quod Abrahae Deus pollicetur illis verbis Augebo te valde, etc. 604C1pc XI. Praeceptum circumcisionis Abrahae datum quid significet: quidve etiam insunt totis octavo die non circumcisis intentatum sit evitium t Sarae nomini una littera additur. Abraham in aciem cadit et ridet Num idem dubitaverit ipsi pro Ismael oranti annuit Dominus, ac silium ex Sarra promittit. 6io