장음표시 사용
491쪽
DE HARUSPICUM RESPONSO ORATIO 2 46 443
senatus amovit eique rei M. Scaurum praefecit, scimus dolore suetum osse popularem. Sulpicium ab optima causa profectum Gaioque Iulio consulatum contra leges petenti resistentem longius quam voluit populari a Urnprovexit fuit in his omnibus, etsi non iusta, nulla lenim potest cuiquam male de re publica merendi iustaeSS CRUSR- graVi innien et cum aliquo animi virilis dolore coniuncta P. Clodius a crocota, a mitra, R U-liebribus soleis purpureisque fasceolis, a Stropitio, a Salterio, a flagitio, a stupro est factus repente populariS. nisi eum mulieres exornatum ita deprehendissent, nisi ex eo loco, quo eum adire fas non fuerat, ancillarum beneficio emi88us esset, populari homine populia RomanUS, re publiea cive tali careret hanc Ob umentiam
in discordiis nostris, de quibus ipsis his prodigiis recentibus a dis immortalibus admonemur, adreptu est UnUS ex patriciis, cui tribuno pl. fieri non liueret quod anno 45 ante frater Metellus et coneor etiam tum SenatUS, SenntUS principe Cn. Pompeio sententiam dicente, excluserat neerrimeqUO Una Oee ne mente restiterat, id post discidium Optimatium, de quo ipso nunc monemur, ita perturbatum itaque permutatum est, ut, quod frater consul ne fieret
obstiterat, quod adfinis et sodalis clarissimus Vir, qui illum reum non laudarat, excluserat, id is consul efficeret in discordiis principum, qui illi unus inimicissimus S Sodebuerat, eo feci8Se auctore se diceret, cuius auctoritatis neminem poSSet paenitere iniecta fax est foeda noluctuosa rei publieae petita est auctorita VCStra, graVi- in amplissimorum ordinum, consensio bonorum omnium, totus denique civitatis status haec enim certe petebantur, Cum in me cognitorem harum omnium rerum illa flamma illorum temporum coniciebatur excepi et pro patria Solia exarSi, Si tamen, ut Vos isdem ignibus circumsaepti me primum etiam pro vobis et fumantem videretiS. non Sedabantur discordiae, sed etiam crescebat in heos odium, a quibus nos defendi putabamur. Qe isdem auctoribus, Pompeio principe, qui cupientem Italiam, flagitantis vos, populum Romanum desiderantem non
auctoritate sua solum, sed etiam precibus ad meam n-lutem excitavit, restituti sumus. sit discordiarum finis
492쪽
aliquando a diuturnis dissensionibus conquiescamus non sinit adem ista labes eas liabet contiones, ea miscet ne turbat, ut modo se iis, modo Vendat illis, nec tamen ita, ut se quisquam, si ab isto laudatus sit, audatiorem putet, Sed ut OS, quos non amant, ab eodem gaudeant vituperari atque ego hunc non miror, quid enim faciat aliud 3- illos homines sapientissimo gravi S Simosque miror, Prinium, quod quemquam clarum hominem atque
optime de re publica meritum impurissimi voce hominis viollari uello batiuntur, deinde si existimant ordit hominis profligatique maledictis posse, id quod minime conducit ipsis, cuiusquam gloriam dignitatemque Violari, Postremo quod non sentiunt id, quod tamen mihi iam suspieari videntur, illius furentis ac volaticos impetus in
47 Se ipsos posse converti. tque ex hac nimia non nullorum alienatione a quibusdam linerent ea tela in re publica, qua quam diu haerebant in uno me graviter equidem, Sed aliquanto levius ferebam an isto nisi primo se dedisset eis, quorum animos a Vestra uetoritate Seiuncto esse arbitrabatur, nisi eos in caelium suis laudibus praeclarus auctor extolleret, nisi exercitum C. Caesaris in quo fallebat, sed eum nemo redarguebat-, ni Si eum, inquam, Xercitum signis infestis in curiam se immissurum minitaretur, nisi se Cn. Pompeio adiutore M. Crasso auctore, quae faciebat iacere chamaret, niSi consule cau-Sam ConiunXis Se Secum, in quo no non mentiebatur, Confirmaret, tam erudeli mei, tam celeratus rei publi-: cae vexator esse potuisset idem postea quam respirare VOS a metu caedis, emergere auctoritatem Vestram e fluctibus illis servitutis, reviviscere memoriam ac de Siderium
mei vidit, vobis se coepit subito fallacissime Venditare. tum leges Iulias contra auspicia latus et hic et in contionibus dicere, in quibus legibus inerat curiata illa lex,
quae totum eius tribunatum continebat, quam neeUS amentia non videbat producebat fortissimum Virum, M. Bibulima quaerebat ex eo C. Caesar leges ferente de CICl Semperne servasset semper se ille servasse ieebat augures interrogabat quae ita lata essent rectene
llata ossent illi ritio lata essti dicebant ferebant in oculi hominem quidam boni viri et de me optime meriti,
493쪽
DE HARUSPICUM RESPONSO ORATIO 47 51 445sed illitis, ut ego arbitror, furoris ignari longiu prOcessit in ipsum Cn. Pompeium, auctorem, Ut praedicare est solitus, consiliorum suorum, invetii coepit inibat
gratiam a non nullis tum Vero elatUS δ SPQ, OSSO Se 49
quoniam togatum domestici belli exstinctorem nefario scelere foedasset, illum etiam illum externorum bellorum hostiumque Victorem adfligere tum est illa in templo Castoris celerata et paene deletri huius imperii sica deprehensa tum ille, cui nulla hostium diutius urbs umquam fuit clausa, qui omnis angustias, omnis altitudines
moenium obieeta Semper i a Virtute perfregit, ObseS-sus est ipse domi, meque non nulla imperitorum Vituperatione timiditatis meae consilio et facto suo liberavit. nam si Cn. Pompeio, Vir uni omnium sortissimo, quicumque nati sunt, miserum magi fuit quam turpe, quamdiu ille tribunus pl. fuit, lucem non SpiCere, Irere U'blico, minas eius perferre, cum in contionibus diceret ille se in Carinis aedificare alterum porticum quae Palatio responderet, certe mihi exire domo mea ad privatum dolorem fuit luctuosum, ad rationem rei publieae glorio8um. Videtis igitur hominem per se ipsum iam 3 pridem adflietum ac iacentem perniciosis Optimatium discordiis excitari, cuius initia furoris dissensionibu eorum, qui tum a vobis seiuncti videbantur, Sustentata Sunt reliqua iam praecipitantis tribunatus etiam OSttribunatum Obtrectatores eorum utque adversarii defenderunt, ne a re publiea rei publieae pesti remOVeretur restiterunt, etiam ne causam diceret, etiam ne privatus
eSSet etiamne in sinu atque in deliciis quidam optimi viri viperam illam venenatam ac pestiferam habere potuerunt quo tandem decepti munere 3 volo inquiunt esse qui in contion detrahat de Pompeio. detrahat illo vituperando Velim si hoc vir summus atque optime de mea Salute meritus accipiat, ut a me dieitur dicam quidem certe quod sentio mihi, me dius fidius, tum do illius ainlpsissima dignitate detrahere, cum eum maximi laudibus est erebat, videbatur utrum tandem C. Mariu 5: splendidior cum eum C. Glaucia laudabat, an Cum eundem iratus postea vituperabat an ille demens ot iam pridem ad poenam exitiumque praeceps foedior aut in-
494쪽
quinatior ii Cn. Pompei aestu Sando quam in universo senatu vituperando fuit quod quidem miror, cum alterum gratum Sit iratis, alterum esse tam bonis civibus non acerbum sed ne id viros optimos diutius eleetet, legant linii eius contionem, de qua loquor: in qua Pompeium ornat an potius deformat certo laudat et unum
csso in in civitate dignum huius imperii gloria didit ot
signi fient se illi esse amicissimum et eoonciliationem esse 5 gratiae factam quod ego quamquam quid sit nescio, ta-mon hoc statuo, hune, Si amicus esset Pompeio, lauda
turum illum non fuisse quid enim, si illi inimicissimus esset, amplius ad eius laudem minuendam facere potuisset y videant ei, qui illum Pompeio inimicum osse nudobant
ob eamque causam in tot tantisque Celeribus conivebanto non numquam eius indomitos atque effrenatos furores plausu etiam Suo prosequebantur, quam e cito inverterit.
nunc enim iam laudat illum in eos invehitur, quibus soniaten onditabat quid existimatis cum, si reditus igratiae patuerit, esse facturum, qui tam libenter in opi-: ni0nem gratia inrepat quas ego alias optimatium discordius a dis immortalibus definiri putem nam hoc quidum verbo neque P. Clodius neque quisquam de gregalibus ius aut de consiliariis designatur habent Etrusci libri nomina certa, quae in id genus civium Cadere pos-Sint. DETERIORES, REPULSOS, quod an audietis, hos appellant, quorum et mentes et e Sunt perditae longequen communi salute diiunctae qua re cum di immortales monent de latimatium discordia, de clarissimorum et optime meritorum civium dissensione praedicunt: cum principibus periculum caedemque portendunt, in tuto conlocant Clodium, qui tantum abest a principibus quan-5 tum a puri S, quantum ab religiosis. Vobis, o clarissimi atque optimi cives, et Vestrae saluti Consulendum et prospiciendum vident eaedes principum ostenditur id, quod interitum optimatium sequi necesse est, adiungitur; ne in unius imperium res recidat, admonemur; ad quem metum si deorum monitis non duceremur, tamen ipsi no-
Stro SenSu Coniecturaque raperemur neque enim ullus
alius discordiarum solet esse exitus inter claros et potentis Viro nisi aut universus interitus aut victoris domina-
495쪽
DE HARUSPICUM RESPONSO ORATIO 2 50 447
tus aut regnum diSSensit cum Mario, clarissimo cive, consul nobilissimus et fortissimus, L. Sulla horum uter- quo ita cecidit victus, ut Victor idem regnaVerit eum Octavio conlega Cinna dissedit utrique horum secunda fortuna regnum S largita, adverSa mortem idem iterum Sulla superavit tum sine dubio habuit regalem potestatem, quamqUam rem publicam recuperarat inest hoc 55 tempore haud obscurum odium atque id insitum penitus et inustum animis hominum amplissimorum dissident principes captatur Occasio qui non tantum opibus Valent, neSei quam fortunum tamen a tempus exspectant; qui sine controverSi plus OSSunt ei fortuSSe non numquam consilia ac Sententia inimieorum Suorum X-
timescunt tollatur haec e civitate discordia iam omnes isti qui portenduntur metus exstinguentur iam ista Serpens, quae tum hic delitiscit, tum se emergit et fertur illuc compre88a atque inliS morietur monent enim et 23
dem, NE OCCULTIS CONSILIIS RES PUBDCA LAEDATUR. uno
Sunt occultiora quam eius, qui in contione auSus Stilicere iustitium dici oportere, iuris dictionem intermitti, claudi aerarium, iudicia tolli nisi forte existimatis hanc
tantam conluvionem illi tantamque eversionem civitatis in mentem subito in rostris cogitanti Venire potuisse. est quidem ille plenus vini, stupri, somni plenuSque inconsideratissimae a dementissimae temeritatis Verumtamen nocturni vigiliis, etiam coitione hominum, iustitium illud concoctum atque meditatum St. mementote, patres conscripti, Verbo illo nefario temptatas auris nostra et perniciosam iam audiendi consuetudine esse
munitam. Sequitur illud: NE DETERIORIBUS REPULSISQUE HONOS II 56GEATUR REPULSOS VideamuS; nam DEΤERIORES qui sint post
docebo. Sed tamen in eum cadere hoc Verbum maXime, qui sit unus omnium mortalium sine ulla dubitatione de terrimus, Oneedendum est qui Sunt igitur REPULSI non, ut opinor, ei, qui aliquando honorem vitio civitatis, non Suo, non Sunt adsecuti; nam id quidem multis saepe optimis civibus atque honestissimis viris accidit repulsi Sunt ei, quo ad Omnia progredientiS, quo munera Contra leges gladiatoria parantis, quos apertissime largientis
496쪽
non solum alieni, Sed etiam sui, vicini, tribules, urbani, rustici reppulerunt hi ne honore augeantur, monent. debet esse gratum quod praedicunt, sed tamen huic malo populus Romanus ipse nullo haruspicum admonitu sua
57 Sponte prospexit deteriore CaVete; quorum quidem est magna natio, Sed tamen eorum omnium hic dux est atque princeps. etenim si unum hominem deterrimum
poeta praestanti aliquis ingenio fictis vitiis conquisitis
deformatum vellet inducere, nullum profecto dedecus reperire os Set, quod in hoc non ine S Set, multaque in eo 2 ponitus defixa atque haerentia praeteriret parentibus et dis inutiortalibus et patriae nos primum natura conciliat; eodem enim tempore et suscipimur in lucem et hoc caelesti spiritu augemur et certam in sedem civitatis ac liber
tatis ascribimur iste parentum nomen, aera, memoriam,
gentem Fonteiano nomine obruit deorum igniS, Sosia, menSas, abdito ne penetralis focos, Oeeulta et maribus non invisa soliuia, sed etiam inaudita sacra noxpiabili Scelere pervertit idemque earum templum inflammavit dearum, quarum Ope etiam insis incendiis subvenitur.
5 quid de patria loquar qui primum eum civem i, ferro, periculis urbe, omnibus patriae praesidii depulit, quem
VOS Patriae Conservatorem esse Saepissime iudicaritis: deinde Vers Senatus, Ut ego Semper diXi, comite duee, ut ille dicebat, senatum ipsum, principem Salutis mentiS-que publicae, i, caede incendiisque pervertit sustulit duas leges, etiam et Fusam, maxime rei publieae si lutaris censuram X stinxit interces Sionem remoVit auspicia delevit consules, Sceleri Sui SociOS, aerario, ΓΟ- ineuS, Xercitu armavit; reges qui erant Vendidit, qui non erant appellavit Cn. Pompeium ferro domum compulit imperatorum monumenta evertit inimicorum domus disturbavit vestris monumenti Suum nomen inscripsit infinita sunt scelera, quae ab illo in patriam sunt edita quid, quae in Singulo civis, quo necavit, Socios 'iuos diripuit, imperatores, quo prodidit, exer-59 citus, quo temptavit quid vero ea quanta uiat, quae in ipsum se scelera, quae in suos edidit quis minus umquam pepercit hostium castris quam ille omnibus Or- P0ris sui partibus quae navis umquam in flumine Pu-
497쪽
DE HARUSPICUM RESPONSO ORATI 57 62 449blico tam volgata omnibus fiam istius notas fuit quis
umquam nepos tam libere est cum scortis quam hic cum sororibus volutatus quam denique tam immanem Charybclim poetae singendo Xprimere potuerunt, quae tantoSexhaurire gurgites posset, quanta iste Bygantiorum Brogitarorumque praedas exsorbuit aut tam eminentibus
canibus Scyllam iamque ieiunis quam quibus istum videtis, Gelliis, Clodiis Titiis rostra ipsa mandentem 3
Qua re, id quod extremum est in haruspicum re 60
Sponso, prOVidete, NE REI PUBLICAE STATUS COMMUTETUR.
etenim vix haec, si undique fuleiamus, iam labefacta,
ViX, inquam, niX in omnium ΟStrum umeris cohaere
bunt fuit quondam ita firma haec civitas et valens, ut 8 neglegentiam senatus vel etiam iniurias civium ferre POSSet iam non potest aerarium nulliun est: Vectigalibus non fruuntur qui redemerunt auctoritas principum cecidit; consensus ordinum est divolsus iudicia perierunt; suffragia descripta tenentur a paucis bonorum animus ad nutum nostri ordinis Xpeditus iam non erit; ei, em qui e pro patriae salute opponat invidiae frustra
posthac requiretis qua re hune statum, qui nune est, iqualiscumque est, nulla alia re nisi coneordia retinere possumuS; nam ut meliore simia loe ne optandum quidem est illo impunito deteriore autem Statu Ut imus, unus est inferior gradus aut interitus aut servitutis quone trudamur, di immortales nos admonent, quoniam iam pridem humana consilia eviderunt atque ego hane rationem, patre conscripti, tam tristem, tam graue em non SuSeepiSSem, non quin hane personam et has partis honoribus populi Romani, vestris plurimis ornamentis mihi tributis deberem et possem sustinere, sed tamen facile tacentibus ceteris reticuissem sed hae oratio omnis fuit non auetoritatis meae, sed publicae religionis mea fuerunt verba fortasse plura, Sententiae quidem omneS haruspicum, ad quos aut referri nuntiata Ostenta non eonVenit aut eorum responsi commOVeri neeeSSe St. quod si cetera magis pervolgata nos Saepe et leVior 62moVerunt, VOX ipsa deorum immortalium non mentis
omnium permovebit nolite enim id putare accidere posse, quod in fabulis saepe videtis fieri, ut deus aliqui
498쪽
45 M. TULL CIC DE HARUSPIC RESPONSO R. 63.
dehapsius e caelo coetu hominum adeat, Versetur in terris cum hominibus conloquatur. cogitate genu Sonitu eiuS, quom Latinienses nuntiarunt, recordamini illud otium, quod nondum est obitum , quod eodem fere tempore saetus in agro Piceno Potentiae nuntiatur terrae motus horribilis cum quibusdam multis metuendisque rebus: haec ondem profecto quae prospicimus impendentia per-c timescetis etenim hae deorum immortalium vox haec paene orti io iudicanda est, cum pSe mundus Cumque agri atque terrae motu quodam novo . Contremiscunt et inusitato liquid sono incredibiliquo praedicunt in quo constituenda nobis quidem Sunt Procuratione et Ob8eeratio quem ad modum mone nitu'; sed fastiles tui prece apud eos, qui ultro nobis iam ahiti Ostendunt; nostrae nobis Sunt inter nos irae discordiaeque hicanduo.