장음표시 사용
21쪽
Fosum '. Quodnam autem fuerit umbratile hoc Festum docet
Neursus in Graecia feriata v. ΣΚIEPIA , nempe quod Aleae Arcadiae oppido in honorem Bacchi celebrabatur, tum etiam de Populis Atticae v. ΣΚIPON . Producebatur eo die sollemni indicata supplicatione , populo certatim confluente , sacrificulis longo ordine incedentibus Liberi Patris simulacrum , pampineis umbratum tempora ramis, carrucae apparatissimae imponebatur ; huicque insidebat adolescentulus e Bacchantium numero , qui Vmbellam deferebat, majestatemque Numinis eo gestu ostenderet ac declararet: Neminit hujus Festi Pausanias in Arcadicis, ubi Alearn Argolici conventus participem de
ἐορτήν ἄγουσι. Quae sic censeo latine vertenda Gl ibi delubrum ac simulacrtim Bacchi , in cujus honorem quot annis Festi m Vmbracuti agitant Sane aberrat a Pausaniae sententia ac narratione Ioachimus Κ unius dum παρὰ εας σκιερίαν ἐορτην ἄγουσι sic reddit Huic annmersarios dies FVios agitant', nec satis mirari queo cur id , quod rei caput erat , silentio praeterierit, nempe Vocem nam praeterquamquod peccat ipsa versio , ritus deportandae Vmbellae in Dionysiacis ita proprius & constans ma-Σime apud Graecos , ut inde festi nomen dedtultum sit; quod vel ipsi Lexicographi vident, atque animadvertunt. quare Hesychius v. in hunc modum interpretatur. Σ;ωὰς , νἱ ά -
tum , ct Vmbella Ffiigiata , sub qua Bacchus cons et . Eumdem profecto morem qui apud Aleae oppidanos viguit, puto retinui ite Eleutherenses, qui Atticam & Boeotiam olim dirimebant. Redem Libero Patri dedicatam signumque ejus habebant, hocque , teste eodem Pausania , agmine composito deducebant, utqtie reor , Vmbella tectium , Opertumque, quod in re nota dubia iterum adnotare ille putavit non necessarium . ω ναὸς οὐ
a Cap. xxκ it. Edit. Iohan Hen- tav. Nota indiligentiam virorum ce-rici Lederimi Ampelo ami 1 os . teroqiii doctorum qui Hesychio edendo opera b Arcadica si υe liber v i r cap. xi I i. impenderunte omnes ac unum scri-c Pa inaniam edidit Lipse 16 6. pserunt pro . 4 Lexicon. cum Not. Ilarior. Lugdιιn. Ba-
22쪽
ris Fanum , non sane ingens , in quod 1ignum ipsius singulis annis , slatis diebus deportant R. At quo magis res perspeeta atque explorata sit, disertisti. mum Athenaei testimonium recitabo ex eo libro , quo universam Bacchi pompam Vmbellaeque usum enarravit . Postquam igitur descripsit Alexandriam maxima celebritate Omnis generis hominum florentem , populumque profusa hilaritate dies festos agitantem , quos in Liberi Patris honorem indixerat Philadelphus ; postquam oculis quasi subjecit Hierophantas vel Phallos , vel mysticam Vannum gestantes; acclamationes ad tibiam fundentes , aut inania cymbala , & aerea nablia collidentes :hinc Maenades hederigeras capita retrorsum vi jacientes . illinc Bassarides fluxis pastisque crinibus thyrsum quatientes , magnificentissimum Dionysii currum si C exprimit: με res τουτους τετρα
cubitos quatuordecim , Iatus οἱ to , in quo stabat Am/ιlacrum bacchi ,
cubitorum decem , ex auro carchesio , Libantis cum tunica purpurea
ad talos deinqD , ac super ipsa Crocota pellucida : extima autem vestis circumjectapurpurea fuit auro Sariegata bella eam statuam) operiebat Ut vero jam nulla dubitatio sit sive scriptorum verba, sive vetustatis reliquias spe stare velimus, quin judicemus Vmbellam in sacris Dionysiacis adlatam Constanter fuisse , praestat recensere monumenta, quae ad id confirmandum videntur aptissima. CΑ
-a Attica si υe liber i. cap. xxi κ. ronae ei revin ambiebant . Insidebat eidem cur b Dipnosophis. lib. v. cap. 1 v. Hane statuam rui Statua Nysae , quae cli Indiae urbs a Bac- aurei tripodes, aurei crateres , atareaeque co- cho condita .
23쪽
Monumenta aliquot σκιαδιο φορν πιν Baccho sacram referentia . Sardo x nunc primum eUulgata . Pictura Vasis Tuscanici perpera n a Monifaliconio explicata . Vettis Lapis ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΣΚΙΑΝ ΘΙ restituitur.
ΕΑ maxime animis affigi nostris Gebat apud Tullium Simonides , quae essent a sensu tradita atque impressa . Itaque ut quod jam scriptorum testimonio percepimus, ctiam oculorum commendatione menti tradatur , sub aspeetum ponam vetera monumenta, quae σκιαδιοφορησιν Libero Patri sacram exhibent contuendam . Primum est: anaglyphum bene longum , quod ad zophorum praeclarissimi alicujus aedificii exornandum quondam puto adjectum , editum a Boissardo ', recusum deinde a Monifauconi O , atque a Gronovio . Alterum est gemma operis exquisiti & minime vulgaris , cujus exemplar atque essigies exstat in Colleetione Embermayerii ab erudito Balero notis perpetuis illustrata ''. In hac potissimum Dionysius curru vectus , temulentus , vinoque Confectus , demittens Caput , Obliquans Cervicem visitur , cui adstat Ariadne , iisque advolat. Cispido duplex: alter Flabello languescentem Jacchum veluti refrigerat, alter Vmbella defendit. In anaglyptis vero marito quidem assidet uxor, sed Umbella, fulcro quodam , currus balaustio infixa videtur . Hisce monumentis tertium adjicimus , quod ad Liberum Patrem pertinere nulli dubitamus ; estque gemma tota sui specie exstans , quae nun C
24쪽
Vtinam pars stadia huius Sargonichis superessee , totumque σχημιατισριον personarum exhibereti sed ex puellorum gestu Flabellum , Vmbellamque deferentium facile conjectabit qui Lquis artificem Bacchum caelavisse venas inflatum ne stare dulci atque jacentem ; nam si haec nostra Sardonix cum gemma Ena herm eriana comparetur , Coelaturae delineatio ita perlimilis , Mi eodem utramque specistare mihi facile persuadeam . Accedit quod nulli Deorum , nisi Dionysio , Vmbellam adpositam hucusque praese tulerint vetera monumenta. Erunt fortasse qui mirentur adpositum hic Genium alterum Lyram pulsantem , Vel carmina Canentem , quod Baccho extraneum , atque incongruens illis videbitur. Sed multis argumentis , eisdemque historiae consentaneis permotus scalptor hocce symbolum potuit
8djicere. Apollini quidem Lyra dicata, at quae huic Numini
25쪽
data , Baccho aliquando communia . Quid ipsius simulacrum , Lysippi opus, in Helicone positum, quemadmodum a Pausa nia memoriae proditum est Θ Non ne Pierius ille mons, in quo Apollo considebat, etiam Baccho sacer habebatur Z ita plane Euripides Iphigenia in Tauris.
Consecratis 'Baccho Parnassium cacrimen.
Qui item in Lycimnio Apollinem, Liberi que unum emndemque Deum esse si scari scribit . Nec id naturae ipsius alienum , quum ipse Bromius Vates , Vatumque praeses crederetur . Aeschylus sane apud Pausaniam ' secundo Bacchi auspicio Tragoediis scribendis animum appulisse fassus est. Numisma insuper exstat Familiae TiΤΙΑΕ , quod interpretationi huic meae firmamentum adjungit. Praesesert barbatum Bacchi caput, dependente capillorum cirro, & diademate alato decorum. Vorsum, Pegasus posterioribus insistens pedibus ad volatum se erigens ,
cum lemmate Guintus TITIus . Omnes in eo condeniunt antiquariis inquit Havercampus ') ut poetae alicujus insignis cui Titio nomen fuerit, memoriam hic celebrari credant. Ursinus atque Begerus ad Titium illum Lyrica , & Tragica poesi clarum , de quo Horatius Epistolarum lib. I. Dis. III., pertinere sunt arbitrati. Havercampus vero nummum cusum existimat in honorem Caii Titii , quem studebant imitari L. Afranius , quemque laudibus effert Cicero in Bruto cap. XL v. Vtcumque res se habeat, BaC- Chus cum Pegaso , nempe Musarum symbolo , merito jungitur, quod Deus hic poeticis certaminibus maxime praesideret. In nostra hac Gemina , Lyram eX scalpsit eruditus Caelator, quae musis aptissime tribui solet. Haec scribenti mentem subit Grae-Cum eXcellentis operis anaglyphum ; quod Genuae est in Museo PP. Scholarum Piarum, de quo multa jam inde ab anno MDc CXLII. mihi perscripserat Cl. P. Petrus M. de Ferrariis . Exhibet Bacchum Iluscum , siVe Μελπομενον, quem coluisse Acharnenses tradi e
26쪽
tradit idem Pausanias Rupi insidet Bacchus, laeva Diotae incumbens, dextramque velut Cantus modulator attollit; ante illum Nympha Cithara sonans ; pone hanc Faunus imberbis Canens ; hinc Faunus alter tibiis paribus ludens, illinc Nympha alia sedens , sub qua musica quaedam prostant instruinenta . Eximium hoc , singulare , nec adhuc , quod sciam , editum marmor, pene dixerim , prae oculis habuisse Horatium dum ea fudit carmina :- Tucchum in remotis carmina rupibus Vidi docentem, credite poseri, ΝΜmphasque discentes, ct aures Capripedum Satyrorum acutas V. Quae omnia dum animo Colligo , rationem luce, & palam me reddidisse puto , cur inter Liberi Patris insignia Lyra recenseatur , & quam congruenter in Sardonyche Stoschiana Vmbellae copuletur; scilicet, ut in omnium oculis positum esset; Dionylium Musica, & Poesi delectari. Superest vas fictile Musei Gualterii aquilo, luteoque colore pictum, Vmbellam repraesentans. HOC Dempsterus prointulit Regali ς; at Vir ille doctissimus nil nissi Tibiarum risum apud Etruscos in ludis & funeribus duxit perpendendum in hac pictura . Monifauconius etiam suae collectioni censuit addendumq ; sed dum ab antica posticam partem dividit atques ungit, ut mihi quidem videtur, falsum de eo schemate tulit judicium ; in ea namque sum sententia universam picturam ad Bacchum omnino pertinere , ac me deprehendisse confido quo tota res spectet. Recitabo primum Monifauconii verba, quibus vas ipsum describitur , opinionem deinde meam aperiam , ac confirmabo . Prima Suis facies , inquit ille , Bacchum cum sua turma exhibet. Bacchans Uir agmen ducit facem gesans. Bacchus ipse pVtea iter carpit Tbrsum tenens, spallium gesans in posteriora reje tisin, quo nuda non operiantur . Bacchantem ille mulierem tibia ludentem respicit. Po flea accedit Bacchans senex forteque
Silenus, qui discum tenet sive lancem . In altera Sasis facie longe aliud
a In Attic. b Carminum lib. II. OdeAώ usum Delphin.
27쪽
aliud spectaculum cernimus . Statim tres visuntur mulieres , quar P
duae sedent, altera sar. Ex illis una Vmbellam gestat hodiernis Vmbellis similem . Hinc cernitur columna , cui insisit Deus quispiam , fide Dea , quam facile non agnoveritis . Id itaque primo arripio ad reprehendendum quod in altera vasis facie spectaculum a prima longe dissimile cerni affirmet, quum ibi mirabilis quaedam continuatio seriesque rerum existat, ut alia ex alia nexa,& omnes inter se aptae, colligataeque videantur . Qui chorum ducit, facem utique gestat manuque attollit, sed qui illum insequitur Bacchans est non Bacchus ipse ; atque hic Bacchantem , non tibia , sed tibiis paribus ludentem respicit; postremo non Silenus discum aut lancem tenens , sed Bacchans alter Tympanum efferens . Atque hi omnes festum agitant, quod Graeci AAM IITHPIAN dixerunt. Celebrabant potissimum Pellenses in Ach a in honorem Bacchi , λαμππρος faces in tem plum nocitu inserentes & vini crateres passim per Urbem dispo
hylum celebrant Lampteriam , ct tum faces in Templum noctu ferunt'. Quae in altera vas; facis visuntur minime sunt disso- Cianda, tum quia mos fuerit pictorum totam vasorum superfi ciem rebus in Orbem Obducere, quae ad unum referrentur, tum quia Vmbella Baccho maxime conveniat. Itaque , ut Opinio mea fert, Mulieres quae adstant, huic pompae interfuerunt , vel eam spectaturae juxta columellam , cui insidet Bac-Chi signum, convenerunt. Altera ipsarum gestat Vm bellam,& vel hac usae sunt in deportatione simulacri, vel eam pictor adjecit, ut ad Dionysium universum spectaculum pertinere intelligeremus . Neque omnino alienum a pompa Dionysiaca, in qua plerumque immoderata libertas , intolerandaque licentia, quod hic mulieres vestibus suis modestissimos praeseserant mores ; eXemplum petam ex Vase Bacchico Mus et Kemplani ubi mulier pudice , & elegantissime vestita conspicitur . Quod quum ita sit, veteres & merito , dc jure Vmbellam religionis Caussa
28쪽
caussa in sacris Liberi Patris detulerunt, quam a maioribus suis
acceperant Bacchum ipsum deportasse ' . Nec vero praetereundum arbitror Vmbellae gestamen tam praecipuum , tamque proprium Bacchi fuisse, ut ex eo nomen
etiam tbrtitus sit. Satis mihi idoneum testimonium vetus lapis a Reinesio , & abs Cl. A. F. Gorio typis traditus . Est autem ejusmodi. Vetustissimum hoc Epigramma singulari Dissertatione explica
re adorsus est Franciscus Comes Montanus Pisaurensis q. deinde summo ingenio, exquisitaque doctrina illustravit A. M. Salaviniuss
a Permirum mihi est C I. Bonarrotium unum omnium gravissimum ae doctissimum virum , dum
veterem caelaturam , seu ut voeant , Cayneum ex vitro seu potius ene austo su se interpretatur ,
nihil de Vmbella , quae in ea visitur dixisse , imo nec a pictore essingendam curasse . Saepe &multum Cameum contemplati sumus in Cime 1iarchio Carpineo Bibliothecae Vaticanae contiguo , ac duo corrigenda censemus . Primo, ut aiebam , quod Vmbellam in diagrammate praetermiserit e patescit ea apertissime in ar-εhetypo, sulcroque substentatur quod Faunus manu gestat ; fulcrum quidem inseriae cuspidatum est 3 ut in te ram , si opus suerit , Vmbella defigatur . Extima autem Vmbellae superficies , ornatus ergo , squamosa . Alterum est quod in Bonarrotii explicatione nonnulli putant emendandum . Existimat ille in Cameo non Lacchum , sed liberam temulentam decumbere , aia pectus enim, forma, vestitus mulierem plane demonstrant At quid si scalptcir Bacchum Muliebrem effingendum cogitatione ac mente constituerit ρ Nonnus Panopolita , qui Dionysiaca omnia scribendo percensuit lib. xiv. edit. Neis ebel, i I o. de eo sic cecinit .
Ποῦ δε γυνα κεών Saepe videbatur vultu fallente puella . Est etiam splendidum de ea re testimonium apud Theodori tum Histor. Ecel. lib. III. cap. v I Iubi de licentia quam Ethnici a Juliano nacti sue
es urbs contermina , Ecclesiam , quae recens aedificata fuerat Baccho Gunidi muliebri eonsecrarunt simulacro ejus ridiculo is andro
Duo masculo- semineo γ in eo collocato. Atque id unum velim animadvertant,qui quum in Baciachicis antiquitatibus speciem aliquam muliebrem conspiciunt , statim de Baccha cogitant ,& Dionysium expellunt . b Reinsiιs Classe i. Num. cκκκ II I. e Inseriρt. Antiq. Florentia Tom. 1 .num. l. d Giornate d' Italia Tom. xxx I I.
29쪽
vinius', quorum diversa judicia nunc expendere oportebit. Montanus legendum putat ΣΚΙΛNDIOΥ , vel ΣΚIANO IEΩΣ. vel etiam ΣΚΙΛΝΘΙΔΟΥ , atque re ἐθνικον esse censet vocis Σκία c, quod est Arcadiae oppidum umbroso, & opaco loco situm . Sed Salvinius tota sententia ab eo dissentit , nam locus unde Bacchus sic poterat denominari, debuit esse , ex quo derivetur ΣIANO Iος ; namque, inquit, άπου τοῦ esset Σκία διος. Quis Salvinio repugnabit & obsistet, homini scilicet, qui graecarum litterarum studio tantam Contulit ope- Tam , ut omnes in eum transmigrasse crederentur Θ Sed quum infinita sint in antiquis marmoribus , quae necessario postulante mendari, Inscriptionem ita restituendam arbitror , ut cognomentum hocce non ab oppido Libero Patri sacro dedicatoque, vel ab alio derivandum sit, sed abs ritu gestandae Vmbellae. Quod antequam faciam , hoc quoque notandum est, Cl. Scipionem Masseium omni doctrinae genere excultissimum existimasia se , primam etiam Inscriptionis lineam emendatore indigere;
nempe quum marmor votivum sit, legendum Διονυσω ς; res tamen eXemplo non Caret, si κριτα προσπιγμα latine reddatur : Imperio Bacchi . Formulae illae Imperio Veneris : δει fit Apollinis &c. &similia prostant in quavis Epigrammatων Collectione . Inscriptionem itaque in hunc modum lubet restituere.
ac latinitate donare , si σκι,νθι mutilum verbum esse reor , Cui
litterae aliquot sint addendae ad accommodatissimam significationem constituendam , scit icet suppleo ΣΚIANΘENTOS, id est Vmbra tecti ; vel ut Plautino utar verbo , Vmbratici. Nam quem admodum Bacchus modo dictus est , quod mentem blande leniat ; ε πιλη ιος , quod vindemiis, & torcularibus prae- sit; quo ejus sacra cum tripudio agerentur ; θρίαμβος, quod primus triumphum duxerit; μιτρην ἀρος . quod ejus Caput mitra religaretur , si nimio vini haustu nutaret; ναρθχ ino φορος, a ferula, cujus usus in ejus Festis frequens erat &C. ita denominatus aptissime, propterea quod Umbellam aeque ac mitram, dc Ferulam in sacris sollemnibus obtineret. Vereor equidem ne
a Apud Gortιιm ubi supra . sibi velit , haud satis pereipio , nisi ouret idemi, Ibidem. esse σκιαδω , ac σκιαδm ορω , Vci ignιατραφη e Reinesii index habet Διονυσω quid i μενω .
30쪽
haec nostra lectio in vituperationem cadat recentium Grammaticorum , nimiumque nos pro libito arbitrari hi assirment, quum juxta eorum praeceptiones scribendum foret ΣΚΙΑΣ - OENTΟΣ ; sed illud erunt admonendi, Graecos litteram Nalteri asperioris soni proximam vel praetermississe , vel cum alia commutasse ἐυφωνία c gratia . Sunt haec in promptu apud Scriptores de pronunciatione Graecorum , ac praecipue in Dialogo Erasini. EX eo autem , quod hic loco Σ sit N , ni ego fallor, vetustissima hujus marmoris aetas emergit; scalptum enim videtur dum adhuc graece litterae admodum impolitae rudesque essent, quibus deinde do storum hominum , maXimeque Poetarum diligentia suas contulit veneres . Habe jam latinam Epigrammatis versionem, Ex . Iussu
Baccha . Vmbratica Marcus . Pinarius Proclus . ct
Arisbbolus Ari ioboli . Filius . P. ille si de Dionysio finem faciam dicendi, satis diligentiae meae,
satis caussae , & controversiae fecisse videar ; sed nonnulla adhuc sunt ex Hebraeorum antiquitatibus huc accersenda , quo disputatio cumulatius tradietur .
Iudaeos HAlenissas in celebrando Festo σκηνοα ηγίας multa abs Ethnicorum Bacchanalibus flagitiose adscitisse . Nec tamen omnino credendum Plutarcho,Judaeos se totos Idololatriae deυοUqs lirmanti. Narrantur ea , quae in Festo Tabernaculi formam habuere Dionγ- forum . Nummus Agrippae senioris explicatus . Bacchicam σκια- διοφόρησιν apud Hebraeos collabente Rep. Sere obtinuisse . NEminem latere arbitror permulta esse in Ethnicorum moribus , quae sacrae Scripturae interpretandae aptissime advocentur , lucemque afferant quamdam institutis Hebraeo