Q. Horati Flacci opera;

171쪽

LIB. II, 2, 35-102 157 In neutram partem cultiis miser hic neque Seruis,Albuci senis exemplo, dum munia didit,

68 aeuos erit, nec sic ut simplex Naeuius unctam Conuiuis praebebit aquam uitium hoc quoque magnum. Accipe nunc uictus tenuis quae quantaque secum Adserat. in primis ualeas bene nam uariae res

72 Vt noceant homini credas, memor illius escae, 0uae simplex lim tibi sederit at simul assis Miscueris elixa, simul conchylia turdis, Dulcia se in bilem uertent stomachoque tumultum 76 Lenta seret pituita uides ut pallidus omnis Cena desurgat dubia quin corpus nustum

Hesternis uitiis animum quoque praegrauat una Atque adfigit humo diuinae particulam aurae. 80 alter, ubi dicto citius curata sopori Membra dedit uegetus praescripta ad munia surgit. Hic tamen ad melius poterit transcurrere quondam, Sive diem sestum rediens aduexerit annus, 84 Seu recreare uolet tenuatum corpus, ubique Accedent anni, tractari mollius aetas Inbecilla uolet. tibi quidnam accedet ad istam, uuam puer et ualidus praesumis, mollitiem, seu 88 iura ualetudo inciderit seu tarda senectus γRancidum aprum antiqui laudabant, non quia nasus Illis nullus erat, sed, credo, ac mente, quod hospes Tardius adueniens uitiatum commodius quam 92 Integrum edax dominus consumeret hos utinam inter Heroas natum tellus me prima tulisset a Das aliquid famae, quae carmine gratior aurem occupet humanam grandes rhombi patinaeque 96 Grande serunt una cum damno dedecus. addeiratum patruum, uicinos, te tibi iniquum Et frustra mortis cupidum, cum erit egenti

As, laquei pretium. iure' inquit 'Trausius istis

100 Iurgatur uerbis ego uectigalia magna Diuitiasque habeo tribus amplas regibus'. ergo 0uod superat non est melius quo insumere possis γ67 didit γν uar D coam L dedit ν DF1 3 Ae s 73 sit αγωDM at E ad Mutuid a m 7s adfigit Es assigit

172쪽

158 8ERMONUM Cur eget indignus quisquam te diuite quare

104 Templa ruunt antiqua deum cur, inprobe, carae Non aliquid patriae tanto emetiris aceruo γVni nimirum recte tibi semper erunt res, magnus posthac inimicis risust iterne

108 Ad casus dubios fide sibi certius hic qui

Pluribus adsuerit mentem corpusque superbum, An qui contentus paruo metuensque suturi In Pace, ut sapiens, aptarit idonea bello γ112 Muo magis his credas, puer hunc ego paruus sellum Integris opibus noui non latius usum, uuam nunc accisis uideas metat in agello Cum pecore et gnatis sortem mercede colonum, 116 Non ego' narrantem hemere edi luce profesta 0uicquam praeter holus fumosae cum pede pernae. Ac mihi seu longum post tempus uenerat hospes Sive perum uacuo gratus conuiua per imbrem 120 Vicinus, bene erat non piscibus urbe petitis, Sed puli atque haedo; tunc pensilis uua secundas Et nux ornabat mensas cum duplice ficu. Post hoc ludus erat culpa potare magistra, 124 ac uenerata Ceres, ita culmo surgeret 'to, Explicuit uino contractae seria frontis. Saeuiat atque nouos moueat fortuna tumultus: 0uantum hinc imminuet quanto aut ego parcius aut uoS, 128 pueri, nituistis, ut huc nouus incola uenit γNam propriae telluris erum natura neque illum Nec me nec quemquam statuit nos expulit ille; Issum aut nequities aut vafri inscitia iuris, 182 lostremum expellet certe uiuacior heres. Nunc ager Umbreni sub nomine, nuper Osessi Dictus, erit nulli proprius, sed cedet in usum

173쪽

LIB. II, 2, 103-3, 30 159 Nunc mihi, nunc alii. quocirca uiuite sortes 136 Fortiaque aduersis opponite pectora rebus'.

Si raro scribes, ut toto non quater anno Membraeiam poscas, scriptorum quaeque retexens,

Iratus tibi, quod in somnique benignus 4 Nil dignum sermone canas quid fiet ab ipsis

Saturnalibus huc sugisti sobrius ergo Dic aliquid dignum promissis incipe. nil est: Culpantur frustra calami inmeritusque laborat 8 Iratis natus paries dis atque poetis. Atqui uestus erat multa et praeclara minantis, Si uacuum tepido cepisset uillitia tecto. Quorsum pertinuit stipare latona Menandro γ12 Eupolin, Archilochum, comites educere tantos 2 inuidiam placare paras uirtute relicta γContemnere, miser uitanda est inproba Siren Desidia, aut quicquid uita meliore parasti 16 lonendum aequo animo'. di te, Damasippe, deaeque

Verum ob consilium donent tonsore. Sed unde Tam bene me nosti' 'posquam omnis res mea anum Ad medium fracta est, aliena negotia curo, 20 Excussus propriis. olim nam quaerere amabam,

Quo uaser ille pedes lauisset Sisyphus aere, 0uid sculptum infabre, quid susum durius esset; Callidus huic signo ponebam milia centum;

24 Hortos egregiasque domos mercarier unu SCum lucro noram unde frequentia Mercuriale Inposuere mihi cognomen compita'. noui,

Et miror morbi purgatum te illius atqui 28 Emouit ueterem mire nouos, ut Solet in cor Traiecto lateris miseri capitisue dolore; Ut lethargicus hic, cum sit pugil et medicum urget'.

174쪽

160 8ERMONUMDum nequid simile mic est ut libet ne, ne te

32 Frustrere insanis et tu stultique prope omnes, Siquid Stertinius ueri crepat, unde ego mira Descripsi docilis praecepta haec, tempore quo me Solatus iussit sapientem pascere barbam 36 atque a Fabricio non tristem ponte reuerti.

Nam male re gesta, cum uellem mittere operto

Me capite in flumen, dexter stetit et caue saxis Te quicquam indignum pudor' inquit he malus angit, 40 Insanos qui inter uereare insanus haberi. Ρrimum nam inquiram, quid sit furere: hoc si erit in te Solo, nil uerbi, pereas quin sortiter, addam. Quem mala stultitia et quemcumque inscitia ueri44 Caecum agit, insanum Chrysippi porticus et grex Autumat haec populos, haec magno sormula reges,

Excepto Sapiente, tenet. nunc accipe, quare

Desipiant omnes aeque ac tu, qui tibi nomen 48 Insano posuere. uelut siluis, ubi passim Palantis error certo de tramite pellit, Ille sinistrorsum, hic dextrorsum abit, unus utrisque Error, sed uariis inludit partibus hoc te 52 Crede modo insanum, nihilo ut sapientior ille, 0ui te deridet, caudam trahat est genus unum Stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignis, Vt rupis fluviosque in campo obstare queratur, Ic alterum et huic arum et nihilo sapientius ignis

Per medios fluviosque ruentis clamet amica, Mater, honesta soror, cum cognati pater, uxor: Hic ossa est ingens, hic rupes maxima seruat'

60 Non magis audierit, quam Fufius ebrius olim, Cum Ilionam edormit, Catienis mille ducentis Mater, te appellot clamantibus. huic ego uolgus Errori similem cunctum insanire docebo. 64 Insanit ueteres statuas Damasippus emendo: Integer est mentis Damasippi creditor esto.

175쪽

LIB. II 3,31-s . 161 Accipe quod numquam reddas mihi si tibi dicam, Tune insanus eris si acceperis, an magis excors 68 Reiecta praeda, quam praesens Mercurius sert2 Scribe decem a Nerio non est satis adde Cicutae Nodosi tabulas centum, mille adde catenas; Effugiet tamen haec sceleratus uincula roteus. 72 Cum rapies in ius malis ridentem alienis, Fiet aper, modo avis modo Saxum et, cum uolet, arbor. Si male rem gerere insani est, contra bene sani, Putidius multo cerebrum est, mihi crede, Perelli 76 Dictantis, quod tu numquam rescribere possis. Audire atque togam iubeo componere, quisquis Ambitione mala aut argenti pallet amore, 0uisquis luxuria tristiue superstitione 80 Aut alio mentis morbo calet huc propiu me, Dum doceo insanire omnis, o ordine adite. Danda est ellebori multo pars maxima auaris; Nescio an Anticyram ratio illis destinet omnem. 84 Heredes Staberi summam incidere sepulchro, Ni sic fecissent, gladiatorum dare centum Damnati populo paria atque epulum arbitri Arri, Frumenti quantum metit Asrica siue ego praue 88 Seu recte hoc uolui, ne sis patruus mihi'. credo Hoc Staberi prudentem animum uidisse. quid ergo Sensit, cum summam patrimoni insculpere saxo Heredes uoluit2 quo ad uixit, credidit ingens s lauperiem uitium et cauit nihil acrius, ut, si Forte minus locuples uno quadrante periret, Ipse uideretur sibi nequior omnis enim reS, Virtus, sama, decus, diuina humanaque pulchriss Diuitiis parent quas qui construxerit, ille Clarus erit, sortis, iustus sapiensne γ' etiam, et rex Et quicquid uolet. hoc ueluti uirtute paratum,

6 a nerio Ae ν Aer amerio vν-λ nerio om. Mi P schol. Persii quidam Anerio υτ 3 lemn ' Porph quidam Anerio unum nomen esse dicti ni alii uero separant praepositionem et si nomen inferunt Nerio, ablatis casus. Nerius autem siue Anerius et Cicuta feneratores fuerunt ' Acr. I ius ruar 'φ eorr. Luar L sh Porph

176쪽

162 8ERMONUM

Sperauit magnae laudi fore. quid simile isu 100 Graecus Aristippus qui seruos proicere aurum In media iussit Libya, quia tardius irent

Ρropter onus segnes. uter est insanior horum 2 Nil agit exemplum, litem quod lite resoluit. 104 Siquis emat citharas, emptas comportet in unum, Nec studio citharae nec Musae deditus ulli, Si scalpra et formas non sutor, nautica uela Auersus mercaturis, delirus et amens 108 Undique dicatur merito. qui discrepat istis, uui nummos aurumque recondit, nescius uti Compositis metuensque uelut contingere sacrum 2 Siquis ad ingentem frumenti semper aceruum 112 torrectus uigilet cum longo suste, neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum, Ac potius soliis parcus uescatur amariS; Si positis intus Chii ueterisque Falerni 116 Mille cadis, nihil est, ter centum milibus, acre Potet acetum age, si et stramentis incubet unde Octoginta annos natus, cui stragula uestis, Blattarum ac tinearum epulae, putrescat in arca: 1g0 Nimirum insanus paucis uideatur, e quod Maxima pars hominum morbo iactatur eodem.

Filius aut etiam haec libertus ut ebibat heres, Dis inimice senex custodis ne tibi desit 2 124 Muantulum enim summae curtabit quisque dierum, Vngere si caules le meliore caputque Coeperis inpexa foedum porrigine quare, Si quiduis satis est, periuras, surripis, aulai S128 Undique tun sanus populum si caedere saxiSIncipias seruosue tuos, quos aere parariS, Insanum te omnes pueri clamentque puellae; Cum laqueo uxorem interemis matremque ueneno,

132 Incolumi capite es quid enim neque tu hoc facis Argis,

Nec ferro ut demens genetricem occidis Orestes. An tu reris eum occisa insanisse parente, Ac non ante malis dementem actum Furiis quam

177쪽

Lm. Π, 3 99-167 163 136 In matris iugulo serrum tepefecit acutum γ0uin, ex quo est habitus male tutae mentis Orestes, Nil sane secit quod tu reprehendere possis: Non Pyladen ferro uiolare aususve sororem 140 Electran, tantum maledicit utrique uocando Hanc Furiam, hunc aliud, iussit quod splendida bilis. Pauper Opimius argenti positi intus et auri, 0ui Veientanum estis potare diebus144 Campana solitus trulla vappamque profestis, 0uondam lethargo grandi est oppressus, ut heres Iam circum loculos et clauis laetus ovansque Curreret hunc medicus multum celer atque fidelis 148 Excitat hoc pacto mensam poni iubet atque Effundi saccos nummorum, accedere pluriSAd numerandum hominem sic erigit addit et illud: Ni tua custodis, auidus iam haec auferet heres'.

152 Men uiuo γ' ut uiuas igitur, uigila. hoc aget quid uis γ

Deficient inopem uenae te, ni cibus atque Ingens accedit stomach sultura ruenti. Tu cessas agedum, sume hoc tisanarium rigae.

156 uuanti emptae γ' paruo quanti ergo γ' octussibus . eheu, Quid refert, morbo an furtis pereamque rapinis γ' Quisnam igitur sanus γ' qui non stultus quid auarus γ' Stultus et insanus quid, siquis non sit auaruS, 160 Continuo sanus γ' minime. cur, Stoice γ' dicam. Non est cardiacus Craterum dixisse putato)Hic aeger recte est igitur, surgetque negabit,

0uod latus aut renes morbo temptentur acuto. 164 Non est periurus neque sordidus immolet aequis Hic porcum Laribus uerum ambitiosus et audax:

Nauiget Anticyram quid enim differt barathrone Dones quicquid habes, an numquam utare paratis γ13 phyladon philaden P filado P philadem pyladen s

178쪽

164 8ERMONUM 168 Seruius oppidius Canusi duo praedia, diues

Antiquo censu, gnatis diuisse duobus Fertur et hoc moriens pueris dixisse uocatis Ad lectum: posquam te talos, Aule, nucesque 172 Ferre sinu laxo, donare et ludere uidi,

Te, Tiberi, numerare, cauis abscondere tristem: Extimui, ne uos ageret insania discors, Tu Nomentanum, tu ne sequerere Cicutam. 176 Muare per diuos ratus uterque enatis, Tu caue ne minuas, tu ne maius lacias id, 0uod satis esse putat pater et natura coercet

Praeterea ne uos titillet gloria, iure180 Iurando opstringam ambo uter aedilis fueritve Vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto. In cicere atque laba bona tu perdasque lupinis, Latus ut in circo spatiere et aeneus ut Stes, 184 Nudus agris, nudus nummis, insane, paternis γScilicet ut plausus, quos seri Agrippa, seras tu, Astuta ingenuum uolpes imitata leonem'. Nequis humasse uelit Aiacem, Atrida, uetas cur γ188 Rex sum'. nil ultra quaero plebeius et aequam Rem imperito, ac sicui uideor non iustus, inulto Dicere quod sentit permitto'. maxime regum, Di tibi dent capta classem reducere Troia. 192 Ergo consulere et mox respondere licebit 2 Consule . cur Aiax, heros ab Achille secundus, Putrescit, totiens seruatis clarus Achiuis 2Gaudeat ut populus riami Priamusque inhumato, 196 Per quem tot iuuenes patrio caruere sepulchro γ Mille ovium insanus morti dedit, inclitum Vlixen

Et Menelaum una mecum se occidere clamans'. -

Tu cum pro uitula statuis dulcem Aulide natam 200 Ante aras spargisque mola caput, inprobe, SMSa, Rectum animi seruas ursum insanus quid enim Aiax

179쪽

LIB. II, 3, 168-236 165 Fecit cum strauit erro pecus, abstinuit uim Uxore et gnato mala multa precatus iridis 204 Non ille aut Teucrum aut ipsum violavit Vlixen'. Verum ego, ut haerentis aduerso litore nauis Eriperem, prudens placaui sanguine dinos'. Nempe tuo, furiose' meo, sed non furiosus'. 208 Qui species alias ueri scelerisque tumultu Permixtas capiet, commotus habebitur, atque Stultitiane erret, nihilum distabit, an ira. Aiax immeritos cum occidit desipit agnos: 212 Cum prudens scelus ob titulos admittis inanis, Stas animo, et purum est uitio tibi, cum tumidum est, cor γ' Siquis lectica nitidam gestare amet agnam, Huic uestem ut gnatae, paret ancillaS, paret aurum, 216 Rufam aut usillam appellet sortique marito Destinet uxorem interdicto huic omne adimat ius Praetor et ad sanos abeat tutela propinquos. 0uid siquis gnatam pro muta deuouet agna, 220 Integer est animi ne dixeris. ergo ubi praua Stultitia, hic summa est insania; qui celeratus, Et suriosus erit quem cepit vitrea fama,

Hunc circum tonuit gaudens Bellona cruentis. 224 Nunc age, luxuriam et Nomentanum arripe mecum: Vincet enim stultos ratio insanire nepotes.

Hic simul accepit patrimoni mille talenta, Edicit, piscator uti, pomarius, auceps, 228 Vnguentarius ac Tusci turba impia uici,

Cum scurris sartor, cum Velabro omne macellum Mane domum ueniant. quid tum uenere frequentes;

Verba facit leno: quicquid mihi, quicquid et horum

232 Cuique domi est, id crede tuum et uel nunc pete uel cras'. Accipe quid contra haec iuuenis responderit aequos. In nive Lucana dormis creatus, ut aprum Cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore uellis. 236 Segnis ego, indignus qui tantum possideam aufer.

180쪽

166 SERMONUM Sume tibi deciens. tibi tantundem tibi triplex,

Vnde uxor media currit de nocte uocata'.

Filius Aesopi detractam ex aure Metellae, 240 Scilicet ut deciens solidum absorbe et aceto Diluit insignem bacam: qui sanior, ac Si Illud idem in rapidum flumen iaceretve cloacam 20uinti progenies Arri, par nobile fratrum, 244 Nequitia et nugis, prauorum et amore gemellum,

Luscinias soliti inpens prandere coemptas, Quorsum abeant, sani ut creta an carbone notati γAedificare casas, plostello adiungere mures, 248 Ludere par impar, equitare in harundine longa Siquem delectet barbatum, amentia uerset. Si puerilius his ratio esse uincet mare, Nec quicquam disserre, utrumne in puluere, trimus 252 Muale prius, ludas opus an meretricis amore

Sollicitus plores quaero, laciasne quod Olim Mutatus olemon ponas insignia morbi, Fasciolas, cubital, focalia, potus ut ille

256 Dicitur ex collo furtim carpsisse coronaS, Postquam est inpransi correptus uoce magistri γΡοrrigis irato puer cum poma, recusat; 'Sume, catelle'. negat. si non des optet. amator 260 Exclusus qui distat, agit ubi secum, eat an non, 0u rediturus erat non arcessitus, et haeret Invisis soribus 'nec nunc, cum me uocet ultro, Accedam an potius mediter finire dolores 2264 Exclusit reuocat redeam non, si obsecret'. ecce Seruos, non paulo sapientior 'o ere, quae res Nec modum habet neque consilium, ratione modoque Tractari non uolt in amore haec sunt mala, bellum,

vinὁ Si optino potuerit, puerilius me amare quam ludere . . .