Quaestiones Terentianae. Dissertatio ..

41쪽

retinere velit in domo sua Antipho, sabula non habet laetum exitum Phanium quidem Chremis filia jam reperta est, sed

h0 etiamsi nos seimus, ignorant adoleScenteS, ergo cogitandum est, eo esse tristissimos. Itaque cenae Sque ad aet. 6 non solum ferri p0ssunt sed etiam maXimopere Opus iis est, ut omnia bene soluta Videantur. Etiam Si autem se enae 3. 4. 5 abesse posSUnt, tamen elim dena . Omoedia carere

nou possit, illas non licet abjicere. At Ver quanto afficiuntur gaudio speetantes eum videant V 3 Demiphonem a Nausistrata, ut ipsum in expellenda puella adjuvet, petentem, quippe eum sciant rem jam dudum 8Se peractam. Quae deinde sequitur scena V 4 nonne timore, quo angitur Chremes, ne furtiVi amore palam sant, maxime nos delectat γΑtque quod dena intra Vra et VI a per80nis Vacua St, Optime declaratur timore Chremis, ne filii rem resciscant. Conseras quaeso V 3 36. Nonne magna arte Videtur SSe ompositum quod his Verbis vixdum pronuntiatis alter filius pro cedit. Nec carere p0SSumu Seen ejusdem actus quinta in qua hormio omnia bene peracta esse dicit, atque diseimus Ρhaedriam nunc Antiphonis parte vieiSSim Su ScepiSSe. Usque ad hane scenam filii magno angore VeXantur, dum Geta procedit, quaeque audivit pronuntiat, quibus expositis hormio nisque eonsilio tu medium p0sito fabula finiri p0test. His autem seenis deleti Spectatoribus erat timendum, ne res sitis

male Succederetur, qua de eaUSSa ea non SSe delenda censeo. Seenae autem inde a V T Xtra argumentum sunt neque quidquam Valent ad materiam prop0Sitam, mutuatus Veroeas est Terentius, ut jam diximus, e Apollodori pidie ago-mene. Quam pollodori stabulam exstitisse, jam demonstravimus. Restat igitur ut doceamus, quid Sit, Ur hae e comoedia Phormionis Terentianae se enas inde a VI desumptas esse

statuamus. Et primum quidem testimonium Xstat Donati, cuju Verba, quamVi rem non pungant, tamen effieere videntur, Apollodori Epidieagomenes partem posteriorem in eodem VerSatam e SSe argumento atque hormionis. Sed si quis di ea Donatum ut in nomine sabulae Graecae sic in Domine poetae Graeei errasSe, ee graViore asseram cauSSaS, quibuS

42쪽

salso eum esse arbitratum niduique a stillime persuadebitur.

Beckerus in libro de eo mi ei si limanorum fabulis p. 46 maximi ingenii 0eiatu suisse Plautum in de collegii, quod eum variorum a uetorum rue eorum libris esset usiis, attamen in omnibus ipsius omoediis idem inveniretur color, idem ingenium,

eadem jo eorum protervitas. Quam ob rem non tam ad Graecorum Verba Composili S Se eum comoedia judieat, quam linea menta tantum sabularum esse mutuat uni. De Terentio autem

his utitur verbis p. ii): , Quattuor Menandri subulas reliquus nobis fecit erentius unam certe Apollodori Non ubi perlectis illis ad hormionem veneris, fateberis, eam a ceteris nonnihil disserre 3 Aliam vitam ac disciplinam, diversum poetae ingenium 2 Neque, ut mihi quidem videtur, injuria vir doetissimus hae dicit. Terentius enim aretissime ad Menandri vel Apollodori stabulas sese aecomodat, etiam Si non O HS ille, Ut eorum interpres poSSit diei, id quod e contaminatione hie illi e saeta optime lueet. Nihilominus autem Graecorum Vestigia ita pressit, ut, cum quattuor subula duee Menandro om- posuerit, difficile sit, invenire quidquam, quod a toto subula

larum colore abhorreat. Non dicam de stilo atque Oratione, id ortam, eum infra pauco tantamn annos Terentius oeuit a bulas, varietas ViX dum potest intellegi, et si quis graviorem Varietatem e vidisse prae se fert, ne seio an non inciderit in errorem vel tribuerit rebus minoris momenti majorem quam qua dignae sint vim. At vero quantum distant earum eo-moediarum, quas ad Menandri libro expressit, vita mores habitus ab iis, in quibus Apollodorum est estutus luenandri eterorumque novae comoediae auctor sui sabulae, ut e Plauto intellegere istet, unum eundumque Xhibent habitum. Non exstabat subula, in qua non amores filiorum, senes de 'epti, milites gloriosi, servi callidissimi, parasiti eda cissimi adulantesque, meretrie es denique non de Scriberentur, quae adolescentes, ut sacerent in pSas magno Sumptus, inpellerent Fabularum autem exitus semper is est, ut filii umidaei vis agnoscatur Atti ea, vel ut e 'unia, quam in emendam Servam impenderunt filii, variis ullaetis senibus eripiatur ulla

43쪽

autem exstat e0moedia, in qua illi non ignoseatur a patribus. Quibus a sabulis quantum disserunt Apollodori comoediae In Hedyra Laelietis filius Pamphilus uxorem contemnit, neque

eum ea ab ali0, Ut ei Siaa Sum habet, Vir jam ante matrimonium contractum Vitiata Sub uno tecto esse Vult Depingitur ergo, id quod in nulla alia comoedia reperies, filius Summa praeditus pudicitia Pater, Hi Opinatur Suam Xorem ad torem esse, ut situ conjΠgem Silani oderit, illam, quamvi in nostentem maXime increpat Soerus alibi plane non depinguntur, in Hecyra autem sabula Soern S St et, quod maxime mirandum, bona Derus. USquam praeterea reperie patrema siti partibus stantem, quare negandum n0n St Vitam deseribi ab Ap0llodoro plane aliam atque a steteri S OVI UO-m0ediae scriptoribus. Quod in Ileeyra meretri bona indueitur, jam Seh0lia 'tae temporibus memoria visum Si dignUm, quare adnotavit Donatus ad Hecyr. I, 1. 1 ,, Animnii Vertendum est in hae fabula, Terentium bonam meretricem indueturum, ne id ontra morem videatur sacere, etiam aliam meretricem non malam indu

cere, ut id e Xemplis fiat tritius et usu verisimile. Eundem poetam Ap 0llodorum in hormione fontem esse Terenti videmus et in priore comoediae parte, in qua Phormio Phanium Antiph0ni nuptum dat, et in o Steriore, in Ha culi Sobversatur Chremes Sene turpi inventus atque infamia ad

Plurimis in sabulis adolescentes amant puella S, quae inline comoediae eives agn0seuntur; X stat etiam comoedia Menandri a Terenti latine saeta, in qua adoleScen indotatam ducit in matrimonium puellam, sed asseraS, UaeSO, a bulam, in qua puella non dotata per judicem adolescenti collocatur in matrimonio Certe ex iis, quae SuperSunt, Hilac0moedia tale habet argumentum, eaeque, quarum reliquiae tulerunt aetatem, quaeque titulo utebantur Epidiea Z0men Sine dubi in alio versabantur officio, in exponendi modi Re R 'ti0nibu8, quibus ad0lescentes paupere Vel Syc0phantae, Ut Virgine magna hereditate praedita matrimonio sibi conjungereut, peram dabant. Argumenta quibus Hecyra et Ph0r-

44쪽

mio nituntur, e mea quiden Sententia inventa Sunt a poeta, qui viani ab aliis tritam relinquere Studebat novasque res ine im0ediam ingerebat. Sed revertamur ad quaestionem a nobis institutam. Ignoscunt, ut jam diximus, aliorum poetarum in sabulis senes filiis, non autem, ut si in Phormione, ita e gerunt, ut ipsis ign0scatur sit necesse Argumentum igitur esse videtur Simillimum iis, quibus poll0dorus gaudet, quare dubitandum

non St, hanc quoque Phormionis partem mutuatum esse Terentium ab Apollodoro; hocque ipsum erat, quod commenta-t0re8, qui erentii auct0risque Graeci sabulas n0n ad verba 00mpararent, legentes autem Terenti Phormi0nem atque re-c0rdantes Apollod0ri pidica gomenen eodem modo exitum quaerere, poetam Latinum errasse perfida Sum haberent. Quibus disputatis jam alias asseram caussa quibus hormionis cenas inde ab aet non esse genuina Sed agglutinatas atque ex altera fabula Graeca recepta demonStrab0.

Ii ex fabulis, quas Terentius ad Apollodori exemplaria

con8crip8it, cum poetae Graeei sabularum conscribendarum rati semper eadem fuisse intellegatur, ex illa quae integra a comico Romano Latine acta est sane, quales fuerint ceterae ejusdem Ap0llodori comoediae, licet 0nicere. Comoedia autem R0mana ex integra Graeca conVerSa St Hecyra, quae hunc habet inem: amphilum, qui conjugem Suam Spernit, credunt senes Bacchidem meretricem amare, quare eam, ut illum e manibus mittat, adeunt. Quae cum dixerit Pamphilum, e quo tempore duxerit conjugem, cum pSa re n0negi88e, petunt ab ea, ut dicat illa Pamphili uxori. Itaque

pergit Bacchis ad eam, ibique annulo quem gerebat meretriX, quemque inter comprimendum virgini detraxerat Pamphilu8, hujus uxor virgo agnoscitur ab illo quandam C0mpreSSI. Quibus rebus per Bacchidem nuntiatis Pamphilus maxime gallitet, Sed ne quis, quaenam fuerit res, comperiat, totam rem Silentio Se praetermissurum esse profitetur. VideSne hormionem, Siquidem Epidicagomenen fabulam solam Verti8Set Terentius, tali vel simili narrati0ne sutri 0tuisse. Intellegisne materiam cena actus quinti sexta absolui Quam cenam,

45쪽

ut subula inem apiat vel epilogum quendam habeat, cena undem actus septima Sequi pote St. Epidie a Zomeno comoedia sine dubio hau seenti finiebatur, Terentius autem sabulae exordio Epidieag0menes saliuiae mena adjecit, alique modo duas Apollodori omoedias contaminavit. Atque ut in He raspectatoribus ommittitur ei edere conjuge Pamphilique parentes in gratiam redituros inter Sese Sic in Phormione Speetatores persuasum habere necesse est Nausistratam ignoturam esse Chremi. Sed si quis his ex verbis colligat me mihi ipsi repugnare, ut qui diXerim eadem ratione Hecyram finiri,nnimadvertat, quaeso, Phormionem an tali modo iniri

908Se me eontendisse. Duplieem igitur arbitror habere exitum Phormionem, quam ob rem Seena inde a V 7 0 esse genuinas Sed e altera subula assumpta credo. e Stat unum, quod Sententiam nostram de contaminatione in Terenti Phor mione saeta multo etiam magis sustinet. Cum disseruimus de modo ne ratione quibus poetae comi et Romani in i mini bus fabulis iudendis usi sint, demonstravimus Terentium utpote qui aretissime se ad fonte Suo accommoda Verit pallia tae suae eum odiae titulo dedisse Graecos, quin etiam Xemplaris Grae ei titulum non mutasse una Xcepta Omoedia, Phormione. Nonne miramur hoc loco Seriptorem Romanum

sontis titulum mutasse Hariolatur sane Donatus dicens in adnotatione ad Phormionis prologi versum 26: Debuit ergo dicere: Epidica gomenen Grae ei Latini Phor nilonem. Nam φορμίον tegi culum dicunt Graeci, quo insternitur pavimentum, unde Phormio correpta prima Syllaba apud Apollodorum est. Non ergo Phormio a formula, ut quidam putant, dictum est. Ergo inde parasitus, vilissimae conditionis homo, nomen necepit. Melius ad rem quadrat ei et ii sententia, qui Athenaeum Secutus Phormionem noliten SSecenset proprium civis cujusdam Atheniensis, quem, etiamsi jam non licuerit νομαστὶ κωμωδΠν, Apollodorus in Epidiea-Zomen ridiculum reddiderit. Sunt autem Athenaei libr. VI p. 244 s. verba haec: Ἀριστοδημος δ' ἐν δευτερω γελοίων

46쪽

ιιιωνα. Nei utut re Se habet, sine dubio Ph0rmionicium apud p0llodorum personae parasiticae n0men erat, qua CX persona, cuni in sabula Latina prima ageret paries, erentius e imoedia suae tituluiu imp08uit Equidem non igni o nos non posse asseri e cauSSas, cur Terentiu sabulae Graecae,

quani Diali iniem partem Secutu e St, tituluni non Servaveris.

sed in ut re maluerit. At vero Si conjecturae locus datur, en de causSa vitavit quod eum subula, quam e inscripsis, neque Epidieagomen , neque Epidieagoni ene titulus e ingruit. EX parasiti igitur persona nomen ei dedit. Quibus e fit illis a rinii conlautina iam esse sabulam atque e duabus Graeuis

00nsarcinatam colligendum cenSeo. Quae disputavimu pauci 00mprehendamus verbis. Cau8sa contaminationibus saetae varia attulimus ac diversas, illiarunt liae Vel illae, quamVi per se nihil dem0nstrent, alia-nien Si omne comprehenduntur, his ex illis lux assertur. Quare nos non alii judico statuentes erentium, quamquam nou dicit Se 00niamina Se tamen e altera eaque Simili argumenti sabula nonnulla ni utunium 8Se, ut Si Od i conjecturatu auere liceat, argumento locupletior Spectante multo etiani majore asseeret gaudi0.

47쪽

VIT A.

Aemilius Ruminter natus sum avorine Silesiorum . VIIm. Sept anni h. s. XLVI patre Caroli, quem ante b0 quattuor anno praematura morte abreptum Vela ementer doleo.

Fidem proste0 evangelieam. Primordiis literarum in schola publica eruditus, quattuordecim anno natu gymnaSium Bregens adii quod uno anno intermisso frequentavi, dum in patria gymnasium instituebatur, cujus per unum annumeram discipulus Aun MDCCCLXVIII testimonio maturitatis exornatus ratista viam me contuli, ubi a Viro Ill Rae-biger tum fasces eademicos tenente inter cives universitatis Viadrinae receptus n0men apud amplissimum Philosophorum ordinem dedi. Per novem deinde semestria Vratista viae Jenae

48쪽

II seminarii philol igidi 80dalium relatus per quinque em0Sirius ieius atque h08pe adsut 0nsessibus, quos V lli derigReiffers 'heid 0ssbaeli Burisun Nippei de M. Selimidi moderabantur. Quibus Viris Illustrissimi pariter atque onmibus praecept tribus mei Semper piam gratamque mem0riam

49쪽

THESES.

Aeses Agam. v. 14 cum Dindorso legendum esse eenseo

II. Lueiani uelleri de synigesi sententia non St comprobanda. III. Tibulli versus eleg 1 10 51-68 a suo loco non removendi sunt. IV. Palliatae Romanorum subulae mim mores torrumpendOS plurimum aluerunt.