Quaestiones Lucretianae

11쪽

refert Hieronymus, quomodo ortu sint explicare conatur. Proficiscitur enim inde l. c. p. 20l), quod, qui deos esse negent et sacra cunctis hominibus communia spernant, a cano quodam et mystico, ut ita dicam, horrore et aequales et posteros assiciant. Sed haec magis ex medii aevi ingenio et more disputata sunt. Quod ipse sensisse videtur Sellarius quum dicat l. c. p. 20l a doοm so mysterious

an calamitous a that os madnes an sulcide might olla ear to the ind of Christians in the his o laurthcenturis to e the fiuin consequence of What sesmo tostsm a d in impiet an unbelles, Ac tamen omnino dubitari nequit, quin illa, quae de vita Lucretii nobis tradidit Hieronymus, iam Suetonii temporibus in vulgus nota et credita suerint. Nam ex Suetonii de viris illustribus libris omnia sere, quae Hieronymus Eusebii Chron addidit, fluxisso ab itschelio denuo satis demonstratum est fReifferscheid Suetonii Reliquiae. Praeterea quod dicit Hieronymus Lucretium amatori poculo in furorem versum

osse, id ita ad veterum cogitandi rationem comparatum est, ut vix ab homine quodam Christian fictum esse videatur. Ac tamen Hieronymi vel Suetonii verba vix credibilia sunt; quomodo autem orta sint quae de insania Lucretii vulgo

serebantur, vereor ut umquam erui possit. Tam contemptim egit Lucretius de amore, tanta ironia, ut ita dicam, totum indo a v. l032-128 libri quarti illum de mors

locum pertractavit, ut Veneris numen quam minime sprevisse videatur. Vulgatam autem suisse apud veteres opinionem, qui nimis amorem vitarent, eos ipso amore perire

Hippolyti fabula satis demonstratur. Ita haud scio ansactum sit, ut aliquis fingeret Lucretium qui de suosndo

amore tam salubria praecepta daret, quum amorem Vitaret, amatorio poculo perisse Philtra autem ex opinione veterum sero hanc vim habuisse, ut homines ad insaniam

adigerent satis docet Juvenal. Sat. V v. 610 vendit hiltra

12쪽

-bus valeat montem vexare mariti, Inde animi caligo et magna oblivio rerum, quas modo gessisti. amen hoc tolerabit si non Et furere incipias ut avunculus ille Neronis sic. f. laut Amphitr. IV, 3, 10. Ac de vita poetae haec exposuisse suffciat poemata vero ab ipso auctore absoluta et limata non esse cuivis qua par si diligentia legenti patet. Praetersa id testatum liquit Hieronymus in Chronico qui Lucretium aliquot libros per intervalla insaniae conscripsisse dicit, quos postea bcero emendavit. Utor autem Ciceronum carmina in lucem prodiderit, homines docti non consentiunt Bemhardatus Rom. Litteraturgesta. p. 10 not. 398 aliique ex litoris mense Februario anni 700 ad Quintum fratrem datis satis demonstrari putant, Quintum Ciceronem, hominem studiis posticis deditum nequo a philosophia alienum, Lucretii in mina emendasse Equidem etsi de Quinto Cicerone Lucretii carminum emendator concedo, tamen ex verbis: ι sinibis, nihil certi essici posse puto. Quid enim rem ita apud animum insormare nos impedit, Quintum Ciceronem comperisse, fratrem in Lucretii poematis emendandi ve sari, ac deinde suum de Lucretio iudicium cum fratre communicasse, cui arcus epist ad Quint hau 2, 11 assentitur 3 unroius, qui Marcum Ciceronem Lucretii editorem esse evincere studet, ipsis Hieronymi verbis potissimum btitur, quem M. Ciceronem L . dicere vix negari potest. De Quinto enim carminum Lucretii emendator rem ita in vulgus notam fuisse, ut nihil opus esset, ut Hieronymus

Ciceronis praenomen poneret, equidem Lachmanno non cre

diderim. Attulit praeterea unroius locum, quo suam de Lucretii editore sontentiam confirmaret, o Plinii epistol. III, 5: etis ut libellos tuos in secessu legam, examinemque anoditione sint digni, adhibes preces, adlegas exemplum: r gas etiam, ut aliquid subsecivi temporis studiis meis sub-

13쪽

traham, importiam tuis adicis M. Tullium mira benignitate

postarum ingenia lavisse. Quae quum ita sint, mihi tamen credibila non videtur M. Ciceronem, si emendator Lucretii suisset, nullam Lucretii mentionem fecisse, praesertim qui Amafinium et Rabirium Epicureos, quorum alter et ipse libros de rerum n tura conscripsisset, tam saepe in scriptis suis exagitaret.

Quid quod ipse Tusc. Disp. II, 3 7 dicit: est quoddam genus eorum qui se philosophos appellari volunt Epicureos dicit quorum dicuntur esse Latini sano multi libri quos

non contem equidem, quippe quos numquam legerim. Quod etsi ad vivum non est resecandum, tamen vix dici potuit a Cicerone, si Epicureum poema ipso edidisset, praecipue simunmi sententiam sequimur, qui amicos Lucretii in carmine edendo clarissimi oratoris nomine magis quam opera usos esse dicit Firmissimum autem ne arcum in Lucretii poematis emendandis, ut dicit Hieronymus, Vers tum putemus, hoc afferre possum, quod Cicero qui poet

rum sententias rationi suae admiscere solet, nullo Lucretii versu usus est, quum tamen multo Lucretii versus si carmen emendarisset, in memoria retinuisse existimandus sit.

Lucretium posterioribus demum temporibus clarum et nobilem fuisse ex hoc maxime elucet, quod Cassius Epic reus, qui in literis a. 708 ad Cicoronem datis ad sam. 15, 19 s. 16 suos defendere studet cf. l. c. pro quo Catio icuris tibi proxima epistola tot rusticos Stoicos rogoram, ut Catium Athenis natum esse dice , quum Amafinium et Catium malos verborum interpretes commemoret, Lucretii qui unus ex omnibus illius disciplinae sectatoribus summam in litoris gloriam sibi comparasset, ne mentionem quidem scit. Haec hoc loco commemorasse sussiciat sodantequam ad carmina ipsa aggredimur, quibus nominibus atomos, quae plurimum valent in Epicureorum ratione,

14쪽

poeta notaverit, dicendum erit. Varias quibus usus est Lucretius significationes unroius collegit ad I, 9, ex quibus saepissimo usurpavit primordia vel rerum primordia, quorum vicibus in genetivo et dativo st ablativo, ut qui Creticum efffciant, fungitur verbum principii Verum inter omnes illas significationes neque proprium vocabulum, quod est atomi, neque corpora individua, quibus Cicero usus est, invenies, id quod mirum videri possit. Cuius rei

causa videtur in eo sita esse, quod Lucretius corpora prima non tam individua quam cunctarum rerum exordia esis animis lectorum inculcare voluit. Neque enim eum fugit, quantae dissicultates orerentur, si quis gravia ideoque X- tenta corpuscula statueret et tamen dividi posse negaret. Quae corpuscula non sine omni extentione esse possunt v

luti puncta mathematicorum propter pondera, quibus picurei ad mundum essiciendum carere nequeunt. Quam dis- ficultatem Lucretius satis obscuro loco I, 9 explanare studuit. Recentiore quoque tempore physicorum de atomis

ratio, quam Fechnerus Die hysthalischeon Philosoph, scho Momenishre Leipet 1855 in medium denuo protulit dolanditque, isdem ni allor laborat dissicultatibus. Lei,

nitetio vero Herbartioque, quae de atomis placuerunt, tam diversa sunt, vix ut comparari possint Sed nobis quid verum quid salsum sit in variis de atomorum natura semtentiis, non est disceptandum carmini ipsi nonnullis locis

medelam afferre conamur.

IV, 122 bone parta patrum Interdum in pallam ab qu alidensia Ciaque vertunt.

Codicum oblongi et Quadrati scripturam: alidentia,

quum nemodum, quod sciam, explicaverit, alii alia excogitaverunt, quibus V. 1122 emendarent Lachmannus leni, latione scripsit Mideusia Attulit vocabula Graeca: αυ- στορ ρα, λίβαπτα, αλουργῆ, item δευσοποιον et δευ--

15쪽

1τούαν, quibus αυδασι sua tinctoribus et delicatulis quam scriptoribus, ut ipse dicit, tritiora, explicaret. Sed quum Lachmanniani inventi: alidousia, ne Graecum quidem exemplum ullum inveniatur, satius visum est Bernusio in editione sua codicum scripturam: alidensia, exhibere obelisco apposito Lambinus Gulielmi elissorii episcopi uom tepessulani coniecturam secutus scripsit ac Melitentia. Ss ut Lachmanni verbis utar, in Lucretio tantum a literarum ductibus recedere non licet. Moroius, qui alidousia in textum, quem vocant, recepit, haec tantum annot vit is Lachmanu's ali usi is right the ord is no AundelseWhore iste in Latin or Greeh. Quae quum ita sint aliam nos emendandi viam pra

ire conamur.

Proficiscimur inde quod linius Natur. Hist. l. XIX, 1 habet Lino, quod ignibus non absumatur, principatus in toto orbe Proximus byssino mulierum maxime deliosis es c Elim in Achaia tonito quaternis denariis scripula eius

permutata quondam ut auri reperio.

Huius Elidis forma Dorica est Alis, qua antiquiores Romanorum scriptores utebantur Plaut. Captivi rolog. v. in Alido v. 24 cum Ali v. 26 in Alido Act. 2, 3 19 in Alidom Aes. 3, 2, 20 ex Alide passim in Captivis fraul. 2, 2, 20 ubi manum inicit benigne ibi onerat aliquam miam ζημία) Lucret. VI, v. l263 silanos ad aquarum. Formam: Alidensis, quae in lericis non habetur, legimus apud Plautum Capt. IV, 2, 10 captivum Alidensem si apud Gellium, qui scribendi genus sequitur priscum et antiquum l. 2, 8 init Phaedon Elidensis ex cohorte illa

Socratica fuit. Formae, quas dixi, Doricae, Italicorum Dο-rismo iure ascribuntur, quas Romani et ex imis Campaniae et o Hilarotragoediis Tarentinis vel cum ipsis me cibus Graecis in linguam suam receperunt. AEL Bemharv

16쪽

Grundri d. rom. Litteratur. p. 66. Sunt igitur Alidensia byssina, quas tum sero mulieribus cf. lin. Nat Hist. l. c.)in deliciis erant. Ita ne litores quidem mutata locus recte, ut opinor, se habeti

Accedit, quo facilius byssina Alidensia audire possint, quod nusquam in Graecia nisi in Elide byssus illa gignitur. Quod planissimo dicit insanias 5 5, 2 θα ιασαι δ αν τις, τῆ γῆ πλεέρ την τε βυσσον, τι ἐνταυθαριο νον, χυρωθι δε υδαμου τῆς Ἐλλάδος πεται. Cum Sericis componitur byssus aus. 6, 26, 4 η δεπλεια χώρα τα τε ἄλλα εστὶν ε καρπους καὶ τὴν σσον ου ηκιστα πρεφειν ἀγαθή την με δη κανναβίδα καὶ λέγον καὶ την βυσσον σπείρουσιν σοι γῆ τρεφειν στὶν ἐπιτηδειος οἱ μέτοι δε ἀφ ων τας σθῆτας ποιουσιν οἱ Σῆρες τ λ. cf. Strabo . 693 τοιαυτα δε καὶ τα Σηρικαε τινων φλ0ιῶν ξαινομενης βυσσου bysso autem facta sunt reticula, vestes etc. atris. cf. avs VII, 21, 7 αὶ δε -αικες εἰσιν π αις Lάτραις ἀριθμον μεν καὶ ἐς δὶς τῶν ἀνδρων. Αφροδίτης δε εἴπερ ἄλλαις γυναιξὶ μετεστι καὶ ταυταις βίος δε αυτων ταῖς πολλαις εστιν ἀπο τῆς βυσσου τῆς ν τ πλίδι φυομενης κεκρυφάλους τε γαρ ἀπαυτῆς καὶ ἐσθῆτα φαίνουσι την ἄλλην.

Patris autem quo facilius Alidentia in Italiam pervenisse putemus, . Curtii verba eloponnesos I, p. 435 ab tuli: atra is de naturlitas asenor und Stapelplatet des estlichen eloponnesos, es is gangram gescharin, dis roducto Griochoniand nach de ualischen eore guillhron. Ceterum tantam nobis commercii et manufacturae sit venia verbo industriam Pausanias l. c. nobis describit, ut vix credibile sit, nullum eius vestigium ad nos e

venisse.

Eo autem loco, quem Curtius Pelop. II, 9 ex Egochiolis libro attulit, inprimis est tenendum cap. 27, 2), non agi de suco insectore. sed de vestimentis purpura tinctis

17쪽

cf. Hilaici comm ad gech. p. 199. Ac tamen vix ore

di potest, Tyrios, qui purpuras habebant longe optimas, eiusmodi vestimenta ex tisa vel ex ipsa Elide coloria

causa sportasse. Quum autem h. l. byssus Aegyptiaca in parallelismo quem vocant nominetur cum vestibus purpureis et conchyliatis ex iis asportatis, verisimile est hoc

loco bysso Aegyptiacae leam opponi, quae byssi genera inter se comparat aus 5 5, 2 ἡ δε βυσσος ἐν τῆ

πλεέρ λεπτοτητος μἐν νεκα υκ ἀποδῶ τῆς θ Μαι- μιδε ora μοίως ξανθή. Byssina enim sere semper ut Coa purpura tingebantur. Quo fortasse factum est, ut Hesychius, Suidas, auctor tymologici byssina πορ ρα interpretarentur. Quae si ita sunt, hominum doctorum sentemtia, qui Elisam Genes. 10 4 et Zech. 27, 7 commemor tam iidem esse putant, hoc argumento confirmari potest. Sed ut iam ad Alidensia redeamus, magna nobis existit dissicultas. edum enim lex lidensia respuere videtur. At primum iam hoc ipsa metri necessitate aliquomodo excusari potest. Nullo enim modo Lucretius reticum studentia versu includere potuit. Quare poetae in nominibus propriis tractandis a severa metri lege recedere solent f. Horat. d. III, 4, 10 Apuliae, ubi poeta in duobus versibus sese excipientibus eandem syllabam et produxit et co ripuit. f. quae attulerunt Interpreti. l. a. riamus et riamides OO ), Sicanus O G, OUO, Oo). Italus Ooo, oin et Italia UOOὶ Servilius o. et O O , Fidenae O in cf. Jahesum ad orat. d. 3, 4, 10. Praeterea id quoque excusare possum, Lucretium, qui Coa notissima ignoraret cf. Lachman ad Lucret. p. 269), Alidensium originem perspectum non habuisse verisimilli, mum esse. Eiusmodi aliquid iis maxime nominibus propriis contigisse, quae in nomina appellativa abierunt, per

se intelligitur. Ἀudacius etiam, quippe quod ne metri qui-

18쪽

dem necessitate defendatur, positum est quod legimus Plaut. Ροon. III, 3 87. Ubi tu Leucadio, Lesbio, Trasio, Coo et Ovid. rist. III, 12, 2 Longior antiquis visa Maeotis hiems, quod quum serri posse negaret Lachmannus, satis audacterita mutavit, ad Lucret. p. 383: Longior intepuit visa omitis hiems.

Maximum autem cur antiquiores poetas de Graecorum

appellativorum quantitate metrica non admodum Lllicitos suisse putemus, afferri videtur versu Lucilii p. 89 v. 58 d. Gerlach: Rhodus Carpathium in pelagus se inclinat apertum et v. 59: Carpathium mare transvectus coenabis Rhodi. Accedit quod Lucretius, qui summa arte versatur inversibus aciendis, in singulis tamen multa sibi indulsit. Saepius fit, ut sibi non constans idem vocabulum et corripiat et producat, prout versus postulat ΙΙ, 452 fluvido, .

4644nvida v. 466 fluvidus. I, 349 II, 452 ΙΙΙ, 27 γquidus litora i producta at VI, 20 liquida et quod maximum est IV, 251 crassaque conveniunt liquidis et liquida crassis. Substantivo, quod est liquor, semper i litem

correpta utitur Ι, 13 771, 864 938, 1084 II, 390, 398, 847 III, 13, 38, 440, 870; V, 14, 39I. Ac tamen unum

exstat exemplum, quo liquor prima producta dictum est: I, 453 liquor aquai, ita, ut Lucretius nullam, ut videtur, regulam hac in re secutus sit. Dignum ortasse est, quod

notetur, locum hunc singularem omnino primum totius carminis esse, quo Lucretius hac voce utitur. axima autem rei metricas incuria habetur II, 99l: Deniquo coelesti sumus omnes semine oriundi, ubi i vocalis ita dolirascit, ut syllabam non producat. Etiam I, 360 nam si tantiundemst in lanae glomere vinnium, Lucretium metro aliquid tribuisse puto. Nam non solum Lucretius semper di, est glomerata, glomeramen, conglomerare cf. Lucret. II,

19쪽

15 454 686 III, 10 495 539 IV, 868 V, 24), sed etiam

Ennius Tragoedd. Reliq. v. 408 ed. V len conglomeras, et Horatius Epist. I, 13, 14 glomus, quibus locis a Lachmanno p. 36 allatis addo Stat Τheb. I, 351 inglome

rare.

Praeterea id ipsum, quo Lachmannus illud glomus aliquo modo defendere studet, quam maxime nobiscum s est dicit enim ad Lucret. p. 36 constat in lingua latina

vulgaria quaedam vocabula vel nomina et partim vetustate obscurata habere mensuram aut ambiguam aut ab origine

sua diversam.

Simile quoddam atque Alidensibus factum est Scaptensulas syllaba u correpta Lucret. VI, 10. Romani enim, qui originationem oppidi non satis perspectam haberent, vel milites, ut Lachmanno videtur, Parvo oppido sormam

dominutivam convenire rati paenultimam corripuerunt.

Rostat ut de altera huius loci voce corrupta , Chiaμ dicamus quam ut emendaret Lachmannus, Gulielmi olli seri coniecturam secutus, scripsit Cea vel potius Cia, nisi me fallit, ut propius accederet ad vestigia codicum. Ceae vestis non fieri mentionem apud veteres excepto Plinio, sed Coae tantum Salmasius in xercitationibus p. 101 docuit. Lachmannus igitur Varronem Coa ab insula eo venire opinatum huius erroris facit auctorem, quem temere, ut ipso dicit, secutus est et linius et Lucretius. Quod quidem do lini aetate Varronis et auctoritate decepto concedi potest, non potest de Lucretio in literis Graocis, gnopere Versato. His enim error ita tantum Oriri potuit, si vestimenta illa admodum ignota erant: at vestimenta hominibus aetatis suae sere ignota Lucretius Vix pro exemplis habere potuit, quibus homines bona patria lacerare solerent. Praeterea vix verisimile est, Lucretium vocabula et exempla, quibus luxuriam sui temporis notare vellet, scriptis potius quam ex ipsa vita et sermone quotidiano

20쪽

sumpsisse. Quae quum ita sint, aut homines Lucretii lam poribus vulgo Coa per errorem ea nominasse dicamugnecesse est aut Cia in Coa mutanda sunt. Ac correptio vocabuli lidensia, de qua mihi quidem dubitari videtur non posse, si minus placebit, tradita lectio ita Oxplicanda frit. Habet enim Critias apud Athon. I, 28 B. ubi τα ἐξ εκάστης πόλεως ἰδιώματα καταυγει, haec ευναίου δε λέχους ἐξοχα καλλος χει λητος τε πιος , inu πολις Οἰνοπίωνος ubi Schnoidsvin Dolsci. m. 1, 5 in annotationibus o lebratissima στρωματα, πια Μιλήσια, attulit Theocr. 5, 125 si Virg. Georg. III, 306. Lachmannus ilesia reiecit, quod nisi atque in ac mutat includi versu non possent; quae mutatio non ita dissicilis est si atque per compendium scriptum fuisse putamus. iterae L saepius in mutata sunt, volutes, 665 mia pro alia, et sortasse Milentia scribendum est, ut: vensicula VI, 130, Scaptensula VI, 10 cs. egalensia, thensaurus, alia. Itaquo si quidem sidentia reicienda sunt sortasse scribendum est: Inlardum in pallam ac intensia Chiaque vertunt. Sed vereor, ut Schneideminus, qui, ut quidem videri potest sicut Milesia stiam Chia genus quoddam vestium esse putavit, illum Critiae locum recte interpretatus sit. Casu enim accidit, ut Critias ipse ad carmina sua explicanda aliquid conferret. Habet enim Athenaeus M 486 e: ιτέας ἐν τῆ ακεδαιμονέω πολιτείρ. Κώνη Μιλησιουργης καὶ δίφρος Μιλησωυπής, λίνη πιουργης καὶ τράπεζα

Ῥηνειουργης. ut Critiam, ut erat φιλολῶ ων, Lacedaemonios laudibus extulisse, quod eiusmodi instrumenta luxuriae non admitterent. Lectos ilesios Chiosque in pretio fuisse etiam ex inscriptionibus intelligi potest; cf. i, tine 'Epi μερές αρχαιολογική a. 1854 p. 1163 n. 2239, 1. ἐμὰρ οσος ἀ σ16έδες ἐπιχρυσοι πολλοι - κλώναι πιο -