장음표시 사용
461쪽
quibus Q. Fabius, qui tum consul erat, praetor Pra suerat. P. Sempronio provincia Ariminum, Cia. Fulvio Suessula, cum binis item legionibus, evenerunt: ut Fulvius urbanas legiones duceret, Tuditanus a M. Pomponio acciperet. Prorogata imperia provinciaeque, M. Claudio Sicilia sinibus eis, quibus regnum Hieronis suisset; Lentula propraetori provincia VO-tus T. Otacilio classis: exercitus nulli additi novi. M. Valerio Graecia Macedoniaque cum legion o ct classe, quam ha bcret: Q. Miicio cum Volero Oxercitu duae autem legiones erant γ Sat clinia: C. Terenti legio una, cui iam praeerat, et Picenum. Scribi praeterea duae legiones urbanno iussao et viginti millia sociorum. II is ducibus, his copiis, adversus multa Simul, aut mota, aut suspecta, bella munierunt ro- nanum imperium L Consules duabus urbanis logicinibus scri luis supplementoque in alias Iecto, Prius, quam ab Vrbe moverent, Prodigia Procurarunt ', quae
iis quaestoriis Italiae. Ariminum τι Catiir. quia ibi erat sedis quai storis, esui provinciae praeerat; vide nil I'ae. Anu. IV. 27, n. 3; Eruesti ad Suet. loco laut luto Sigou. de Aul. iur. Ittit. I. 26 . et Noris. Cenot. Pis. 1, 1 ex te. - ΕDeuortini forsan non sorte , sed Scrintus considio ; vide DuLer. 3. Lentulo proPDiariori Pr incia Mettis in Sicilia, ut XXV. 3, pars iu-xulae a Romanis iam bello pii uico I, leviuta. Vetus WoMincia Doth modora Mae. tit in Gallia Africa . sed re Delli etiam regioni opponittit; vide ad 'Γae. Anu. I, 58, n. 7. IVolis Pro incia Crat regnum Hieronis. Cotis. nd XXV, n. 8, et XXV u. 8, D. 8.έ. IIunierunι romanum immerium , sorte Romani. 5. Prod Sia pro rarunt vide ad I, 2o, n. Ir, et I, 3 , n. I 3; consules iussu senatus et ex decreto pontificum. quod mox dicitur. Conser .XXV. τι
Quin et prodigis yer rentisces Proeti- rari idaetiit XXX, II, 3, ix. I. quod
aliter accipiendum ni ouet Dii Ler. in nem Pe Seu attini censuisse, ut Pori tisiccs curarent, omnia illa prodigiorum I rt,curandor uin causa lieri, quac consules ex decreto Pontiscum ea Pro eurantes sacere soletiant. Nahi et de
cemviri sibyllini e quorum decreto itidem prodigia Per consules P Curabatitur . nillilo mitius ipsi interdum
462쪽
4DO T. LIVII nuntiata erant. Murus ac portae tactae, et Ariciacetiam Iovis aedes de caelo tacta suerat; et alia ludibria oculorum auriumque credita pro Veri S : navium longavum species in flumino Tarracinae si quae nullai erant, visae, et in Iovis Vicilini templo, quod in com-PSano agro est, arma Concrepuisse, et sumen Amiterni 7 cruentum fluxisse. His procuratis ex decreto
pontiscum, prosecti consules, Sempronius in Luganos, in Apuliam Fabius. Pater filio legatus ad Sues-
l.fuerat, in multis NM. fure et .
Prob. Gron. qui etiam vocem lactae delendam putabat, ut murus actae Vibis intelligerentur. Sed sith hae voce uomen urbis alicuius latet; Dra s. In stamine Turracinae, ad Tarracinam. Conser ad IV, 59, n. a. I is qui a loen, hodie incognito, togu Omen traxisse videtur; Siroth. Conser ad XXIII, 37, n. 4.- In comPsano agro; vide ad XXIII, , M. H commin Put. Forte Pomptino; Gma. 7. Flamen Amiterni e. f. : vide ad I, 3 , n. 1 et X, 39, u. 1. - Pater, Q. Fabius y Iax. silio legatus in cusΤra Menit, equo vectus, ut 't stiris, quum
hie illi obolam reo ederetur ossicii
Causa. - Lictoresque taciti anteirent, non anima retentes fieri monente ,
tit paler descenderet ex equo; Stroth. Nam eques, ad consulem equo insidentem vetiturus, descendere honoris gratia ad pedes dehehat. Fabius autem Pater non sponte descendebat ex qtio, germandatum filii exspectabat, ut eum tentaret videret itio, utrum memor esset honoris sui, et hominum osse ii immemorem, quamvis Patrem, illud praestare moneret. -Praeter X Iiasces, seu lictores cquo reae ctus ἰ
. Anima iseertere, attentum esse. propr. de lictoribus, populum sui moventibus, eorumque Solemn , et Praenuntio clamore: AnimadDertite
conset Plin. Pan. 61 quo iubebant
consulem praetoremve subsequentem animadoreti, respici, iust unque ei ho rem exhiberi, verbi causa', ns sumi, via cedi. Equo aut curru de scendi, etc. Conser. Suet. Caes. 8O; Sen. Ep. 7o. Et Lips. Eleel. I, 23. Coutra Plin. Pan. 23, 24, docet, Traianum silentes quietosque lictorea subsequutam esse; liberumque Disse, ingrediente Per Publicum Princiye, subsistere , Occurrere, comitari, Praeterire, Merere lateri. - Proximias eonsuli lictor, ut apud Cic. Verr. V. 5έ, est duodecimus: nain lictores ante magistratum non gregii ii in ibunt aut conso se, sed Kinguli et iii liueam vel fieri e continua; vide Lips. loco laudato. Ceterum cons , qui ea rident rem
narrant, Pluti Fab. Pag. 188; Valer. Mnx. II, 2, n. ..et in Pr. Gell. II, 2 , qui etiam monet, in Publicis loris,
muneribus et aclionibus patriam iura
et quanta haec erant apud Romanos' eum sitiorum, qui in magistratu
463쪽
sulam in castra venit. Quum obviam filius progrcdo
retur, lictoresque verecundia maiestatis eius taciti anteirent, praeter undecim fasces equo praevectus senex, ut consul animadvertere proximum lictorem iussit, et is, ut descenderet ex equo, inclamavit; tum
demum desiliens, α Experiri, inquit, volui, sili, satin'
DScires, Consulem te CSSO. D r
V. In ea castra Dasius Altinius arpinus 3 clam nocte cum tribus servis .enit, promittens, si sibi praemio foret, se Arpos Proditurum esse. Quum eam rem ad consilium retulisset Fabius, aliis pro transfuga remberandus necandusque videri, ancipitis animi communis hostis, qui post Cannensem cladem , tanquam cum fortunasdem stare oporteret, ad Hannibalem discessi fel δ traxissetque ad defectionem Arpos; quumque res
romana contra Vem uotaquc eiuS Melut resurgeret, tu
Aius pictasse novam referre Proditionem ρroditis olim δή
CAP. XLV. r. Dasius Auintus -- pinio MSS.; cicissitis ves Cassius Αἰ-
tintis an inas ei d. ante Gron. κγονος εἶναι τού Διομηδους μενος, Δασιος apud APPlan. b. Haun. 3r . qui tamen clam eunt Romam con tetidisse et inde eiectum per Apuliam errabundum discurrisse, tum Romanos, tum Poenos metuentem , tradit.
cuius fides cum fortuna stat; et qui aliunde a partibus alius γ stat sem- γ', aliunde sentit qualis homo linguis dieitur ), nee longe a fine Cap. ambiguae fidei vir; αγῆρτα ερόνημα apud Appiau. loco Iaudato. Couser ad I , ab. II. 4 ; II. sa, n. 3; VIII, 34. n. I.
a. Ad Hannibalem diseessisse , d scivisset, ad eius paries transiis et, ut coutra a Perseo discedere, descere , XLIlI, 6, ἀιse sit c. VOM. et δε- acisset quidam MSS. Prob. Groii. Res romana; vide ad I, II, n. 3.3. iam referre proditionem Pro ditis olim . ad proditos olim asterre ἔiis osterre, os udere; DuL. gratum re Pendere ROiuunis , qui iugruti mpassi si ut, ut grvitiam resse reo pro gratum rependere illi, qui gratum secerit ; Str. Consul Grosa. Obss. IV, M. ubi et has et alias linius cap. lectione , a librariis miscre corruptas, ex ingenio et vestigiis NSS. sagaciter eruit. - Ad, Praeter, seu Potit, Faleriorum pyramiorem , ludi magistrum . de quo vide V, 27, P rrhiseo immo P rrhique ob seq. tertium in proditorem , medicum , Timoelioreis vel diiciatu, de quo vide Epit. lib. XIII extr.
464쪽
qui aliunde steι semper, aliundes sentiat, infdus socius, nus hostis; ad FnDriorum Pyrrhise Proditor in tertium trari mugis documentum esset. Contra ea Consulis pater Fal ius , temPorum oblitos homines, in modio ar
dore belli, tanquam in Pace, libera de quoque inbiresia agere, niebat: qui, quum illud Potius agendum atque eis cogitandum sit, se quo modo feni Possit, ne qui so
cii a ρορulo romano desciscant, id non cogitent; documentum autem dicant statui oportere, si quis respiscat, ct antiquam societatem reviciat. Quod si abire M Romanis liceas, redire ad eos non liceat; cui dubium esse,
quin breui deserta tab sociis romana res foederibus Punicis omnia in Italia ivncta pisura sit 8 Se Iamen non eum esse, qui Alrinio frit quidquam censeat habendum , sed medsam consequuturum consilia uiam 4. 2βω-que eum Pro hoSte, neque pro socio in praesentia habitum , libera crustodia haud procul a castris placere inoli uti fia cloitate seruari per belli tempus: perpetrato bello, tum consultandum, utrum defectio Prior plus merita sit Poenae, an hic reduus oeniae. Fabio assensum est; catenisque ligatus, traditur ut ipso ct conii-
terdiu soluitim msιcules sequebantur, timete clausum assc rabant. CL Iu 3P.
Velleii. I, 9 , et Sallust. GL 43, 50;
465쪽
tos: et auri satiS mngmun Pondus, quod sociam tum attulerat, ei servari iussu in . Calibus cum interditi
solutum custodes sequebantur: nocte Clausum adser
vabant. Arpis domi primum desiderari quaerique est
coeptus: dein fama, Per totum urbem via ignia, tumultum, ut principe amisso secit: motu ille rerum novarum extemplo nuntii ad Hannibalem missi. Quibus nosset aquam Osse usus Poenus, quin et ipsum, ut anal, ignae si dei virum, suspectum iam prid in habebat, ut causam nactus ei ut tam ditis hominis hona posside niti si vendendi quo: ceterum ut irae magis, quam avaritiae, datum Croderunt homines, crii deliintoni
quoque gravi uiti addidit 7; coniugemque eius ac liberos in castra accitos, quaestione Prius habita, primum do fuga Altinii, dein quantum auri argentiquo domi
relictum csset. sulis cognitis omnibus, vivos combussit.
XL d. Fabius, ab Suessula Prosectus, Arpos primum institit oppugnare . Vbi quum a quingentis
sero passibus castra posuisset, contemplatus eX PPO-
αλ Cotis. ad Tae. Λm . II, 5 , N. S. irae magis quam in arisiue id
luod sorte exeidit) datum crederenthontines; vide ad IlI. 58, u. 4. 7. Crudelitatem quoquo gra itali se-titati ad iidit e M S. Flor. et al.
Pro vnig. crudelitia i q. 61 Mi statem in recepi eum Strochio , qui tameu recte simul mouuit, Pro qua ab i. I. aliena sit c qiitim de duobus potius Hanni Lalis vitiis sit serint . ilcia, iamilia, csiain habitia quacsιiυιιe deas m argentos ue domi relicto . et duisa, seu crudelitate, quam comburen- ωtima liberos coniugemque Altinii signiscaverit , legendiim aridιtati nutcum Croti .raria. itati. Suspicari Ptimi, Possis cupiduali, et grai cm, vel f ram . vi l diram aMiduaιi. Minus ny Eiu. coni. crudelitati q. I Da, itatem. Ceterum cauduni crudelit litem II in Dibalis memor ut Appiau. Beli. Haulia 3i, et aliud eius Exemplum e. 4 extr. C. p. XLVI. r. Institu Pugnare ;vida ad cap. 26 . n. 7. - δε eglectvincustolliam. Vulgo cust lia; quam lectiouem pro ut luccuciuuam iudicat Cre v. et reiecit, quum iu Viet co licereperiret custo utam; atii x eiusdem co-dieis lectiouem Oidet mci ito anteponi PoMu vulςituu Mi. ιι exibi ruiat. LLAI.
466쪽
pinqlio situm urbis moeniaque, Saae pars tutissima moenibus erat, qua maxime neglectam Custodiam vidit, ea potissimum aggredi statuit. Comparatis omnibus, quae ad urbes oppugnandas usui sunt, Centuri innum robora ex toto eXercitu delegit, tribunos Hie viros sortes eis pracfecit, et milites SexcentOS, quantum satis visum est, attribuit: eosque, ubi Piartae vigiliae signum cecinisset , ad eum locum Scalas iussit serro. Porta ibi humilis ci angusta erat, Via in equenti per desertam partem urbis. Eam portam Sculi S prius transgressOS ad murum Pergere, et ex interiore parto vi claustra refringere iubet, et tenentes partem urbis cornu signum dare, ut Ceterae Copiae admoverctntur: parata omnia atque instimcta sese habiturum. Ea im
pigre facta; et, Piod impedimentum agentibus sorovidebatur, id maxime ad sallendum adiuvit. Imber, ab nocte media coortus , CuStodes vigilesque, dilapsoso stationibus, subsugere in tecta Coegit; sonitu quo primo largioris procellae strepitum molientium portam 4 exaudivi prohibuit, lentior deinde aequaliorque
accidens auribus magnam partem hominum Sopivit. Postquam portam tCnuerunt, cornicines in via pavibus intervallis dispositos canere iubent, ut Consulem
a. Quartae Die iliae signum cecinis sel; vid. ad VII, 3b, n. 2, et VII, 4 . n. 4. -- Via instrequenti aer δε-
aeriam P. u. ἰ vide rid X, II, n. 3. Eam Portam Pergere. Non sana
Iectio haec videri potest; natu qui
Portam aeniis transgressi sunt eos non necesse est ad murum Pergere. quum iii ipso muro sint. Putean. Codex, quo 1 iam uotavit Crev. liabet transgressos amurtim Perire et Diti niue autem voci manus soli1nda superscri Psit
vestigiis emendandum esse coniecit: Eam Portam , scalis Pritis transgres- s muriam, veri e. Ecce contra , MIam voculam transponeus clar. Rout
litis legit: Ad eam Portam, sc. PV.
transgressos murum, Immerer cui as
sentitur Drahenti. non enim Prius portam aperiebant, dein claustra re stingebant. LEM. 3. Sta mitum molientium Por lam; vide ad VI, 1 I, N. S. Aivialens atiribtis strepitus , vide ad XXI, to , u. 25.
467쪽
excirent. Id ubi factum ex composito est, signa epserri consul iubet, ac paulo ante lucem per est ractam portam urbem ingreditur. XLVII. Tum demum hostes excitati sunt, iam et imbre conquiescente, et Ρropinqua Iuce. Praesidium in urbe erat Hannibalis, quinque millia sermo armatorum : et ipsi Arpini tria millia hominum armabant. Eos primos Poeni, ne quid ab tergo fraudis esset, hosti opposuerunt. Pugnatum primo in tenebris a gustisque viis est; quum Romani non vias tantum , sed tecta etiam proxima Portae occupassant, ne peti superne ac vulnerari possent. G gniti inter se quidam Arpinique et Romani; atque inde colloquia coepta fieri, percunctantibus Romanis , quid sibi vellent Arpini; quam ob noxam Romanorum , quod ob meritum Poenorum pro alienigenis ac barbaris Italici
adversus veteres socios Romanos bellum gererent, et vectigalem ac stipendiariam in Italiam Asricae sacerent 7 Arpinis purgantibus, ignaros Omnium se venum a principibus datos Poeno, captos oppreSSOsque R. paucis esse. Litio orto , plures cum pluribus colloqui. Postremo praetor arpinus ab suis ad consulem
Cap. XLVII. I. Arpini . . . . armabant οῦ leg. armarant: neque enim eo ipso montento, quo Romani iam ur-
hem ingredie hantur . tot millia homi. ut tu armare poterant; Duh. a. Quod autem mer. optimi MM.;-κ εε mer. pleriqtie NM. et edd.
aiate Grota. qiana autem ob m. , etc. Pulii . 2 . recepit Stroth. auctore Dith. oti male . etsi Doer. pulet, non rem, sed crut requiri. quia meritum Poeno vi noxae Rom. ΟPpositum sit. Niepe autem est sere idem quod aut . vel ellam.
3. Veetigalem - ει endiariam pvid. ad V, Io, n. b. - Arminis Pυπ-- Καntibus. M purgandi, seu defendetulieausa dieentibus, vel mygarilibus . excusantibus se, seu rem dicendo, seu ostendendo, ignams omnium sedatos esse. ut X vlli, 37 . n.
n. r . brevius dictum pro Deeris probando, vel et molare, seu ostendere. - Se Memura, ete. I v. III, 55 .
. Ditis orto milloquiorum , seu tolloquendi.
468쪽
deductus; fideque data inter signa aciesque, Arpini
repente pro Romanis advorsus Carthaginiensem arma verterunt. Hispani quoque, paulo minus mille homines , nihil praeterea cum consule pacti, quam ut sine fraude punicum emitteretur praesidium, ad consulem transtulerunt signa. Carthaginiensibus portae Patefactae, emissique cum side incolumes ad Hannibalem Salapiam venerunt. Arpi sine clade ullius , Praeterquam unius veteris proditoris, novi pers gae ε, restituti ad Romanos. Hispanis duplicia cibaria 7 dari iussa; operaque eorum sorti ac fideli persaepe res publica usa est. Quum consul alter in Apulia, alter in Lucanis esset; equites centum duodecim nobiles Campani, per speciem praedandi ex hostium agro, Permissu magistratuum ' ab Capua profecti,
ad castra romana , quae Super SueSSulam erant, venerunt. Stationi militum, qui essent, dixerunt, COIIoqui sese cum praetore velle. Cn. Fulvius casto is Praeerat: cui ubi nuntiatum est s, decem ex eo nu-
. mero iussis inermibus deduci ad Se, ubi, quae ΡΟ-stularent, audivit nihil autem aliud petebant, quam
ut, Capua recepta , bona sibi restituerentur , in fidem omnes accepti. Et ab altero praetore Sempronio Tuditano oppidum Aternum expugnatum. Amplius septem millia hominum capta, et aeris argentique signati
5. Fiae a data. emta amicitiae sinuicitatione. Conser ad XXlli, is,
. Duplicia euaria I vide ad II. 5s.
8. Permissu magistraeturam; vide ad XXIII, i , n. . s. Ctii tibi niantiadum est; sorte leg. ut pro ubi, quod bis positum hauclplaeet. Conser tamen ad I. 3. I . 8.ro. Oppidum Aternum fuit tum iaLucania ad Silarum stum. liome Atemni . tum in Piceno , Nivale Narrisei norum Peliguorumque, quod nunc
469쪽
aliquantum. Romae laedum incendium per duas noctes ac diem unum tenuit: solo aequata omnia inter Salinas ac portam Carmentalem, cum Aequimaelio Iugarioque vico. In templis Fortunae ac Matris Matutae et Spei extra portam late vagatus ignis sacra profanaque multa absumpsit.
XLVIII. Eodem anno P. et Cn. Cornelii, quum in
Hispania res prosperae essent, multosque et veteres reciperent socios, et novos adiicerent, in Africam quoque Spem extenderunt. Syphax erat rex Numida-xum , subito Carthaginiensibus hostis factus: ad eum centuriones tres legatos miserunt ,- qui cum eo umi-
PMoam dicitur. ut et Alemus sium., euius ostio appositum esti Sed utrumque alienum ah h. l. quia Sempronio, successori M'. Pomponii, provincia fuit Ariminum, vel gallicus 2ger, pars Vmbriae. Conser ca P. Io et 44. Claternum eoni. Cluver. Ilai. I, pag. a89. Hoc veroopp. Galliae eispadanae prope Bouoniam dicebatur potius Claterna et Strab. V, 1 , D. ι , P.S. 216, Κώτερυα, hodie Quadema. Forate leg. Tvernum non illud Samnii, ut IX, έέ, et X , 14 , sed Umbriae ,
sive Tiberinum, sive Metaurense , vel RaMennam. - Tenuit; vide ad II, 3. n. 6.xt. Inter Salinas; vide ad V. έS,a . S. Mox vocem ineo iunge cum Iugario, non Aequimelio; vide ad IV,
16, n. I. - In templis Fortunae ac
Matris Martilae vide ad V, t s. n. ε
intra portam Carmentalem et Sρει ex tria portum hane. Conser XXV, 7. C p. XLVul. I. Sr hax erat rex Numidartim , et quidem Massaear&irum ; ut Gala et Masinis in Massyti strum, vel Massyliorum in partu ultera Numidiae. qi iam tamen et Syphax aliquandiu obtiuuit, eiecto Masinissa. Cf. e. extr. et XXVIII, ret;
XVI, IIo seq. Massaesyli erant in Mauretania Caesariensi a Metagonio ad Tritum prom. a Malua, MuMiilvetia et Noloeliath num. hod. Mulseia γ, ad Ampsagam numen. quod nunc est issmim Algerianum, ubi olim Syphax. Iuba Mechus inclaruere; Massyli. in Mauretania tingi tana, vel gaditana et propria, sic dicta a Mauris, quos Graeci Maurusios
appellabant, ab Ampsaga stum. ad Zeusitanam , vel a suibus Maro ni regni ad fretum gaditanum , tibi Gala , Masinissa , Iugurtha, Bogiid et alii regnabant. Vtraque Mauretania Numidiae assignabatur, in primis Tingitana, quae etiam Numidia uova et propria dicta. Illuc Mati xi midas dixit Liν. eap. 49. ut Nομάδας Mαυρου τιτυς Appian. Beli. Civ. l. 4et, et Herodian. VII, s. Sic et Polyh. III. 33. tb. Νομάδωv δἐ Mασσυλεων και
nomine comprehendehantur Massyli.
470쪽
estiam societatemque lacerent, et Pollicerentur , si Perseveraret urgere bello Carthaginienses, gratam eam rem fore senatui populoque romano , et adnisuros, ut in tempore et bene Cumulatam gratiam reserant. Grata ea legatio Barbaro fuit; colloquutusque cum legatis de ratione belli gerundi, ut veterum militum verba audivit, quam multarum rerum ipse ignarus esset, ex Comparatione tam ordinatae disciplinae , animum advertit Tum, 'primum ut pro bonis ac fidelibus sociis sacerent oravit ut duo Dotionem errent is i eratores suos; tanus apud sese magister rei militaris remaneret. Rudem ad pedestria bella Numidarum gentem esse, equis tantum halitem A. tia iam inde a princ*iis gentis maiores suos bella gessisse, staae a Pueris insuetos; aed habere hostem ' pedestri f- dentem Marte. Cui si aequari robore pirium uelit, et stili pedites' comparandos esse ; et ad id multitudine hominum regnum abundare : Sed armandi ornandique et si instruendi eos, artem ignorare. Omnia , pelut forte
duinum. x. Animum adoretit optimi MSS..
AnimadMertit edd. ante Grou. quod idem est, vocibus contractis, ut et simpL adserelere, scit . animum aliquo, seu ad aliquid, h. e. observare. 2Dimadvertere , gr. προσείχειν , επέ tu, προσποαισθοα , Tov νούου . ut XLI v.
3. Ut pro bonis aes metis facerent; vide ad II, 7, n. 4. 4. Equis tantum habilem , ad equos
regeudos et equestria proelia aptain , idoneam. - Gaurios , . . e e.
S. Sed habere se hostem, Milicet
Poeno Cou . seqq. 6. Armandi ornandique et insime di , scit. aciem. CL ad lX , έo , D. la. Ordinandique edd. a Mog. ad Gron. reetius sorsan. Cons. uot. s. - Vel forte congregata tiarba; vide XXX lX.έs , n. έ. - Vasta ex emend. Ruben. qui explicat: agrestia, rustica, rudia, incomposita, incondita, ut apud Cic.
In edd. ante Gron. atia Dascia . quod sua revocavit Strolli. auctore DuLem. Io MSS. optimis auar sca δε suas a. Inde Salmas. coni. Masca , et Gron. Mesca, h. e. quasi adesa a Mescor, nonu Me et esca, ut placehat Gell. XVI. 5 . liine tu lirma, gracilia. tenuia. CLGron. ad li. l. et Inipp. Virg. Georg.