장음표시 사용
31쪽
ra LIR. I. ΤIT. I. Iuris pracepta. s. Iuris praecepta sunt haec I. honestoe viuere. a. ulterum non laedere. 3. suum cuique tribuere.
Huius studii duae sunt positiones, Ius publicum re priuatum. Publicum Ius est, quod ad statum rei Romanae spectat. Pri-
Ad 3. Praecepta. 4 Non principia; fluunt enim haec ex iure praeexistente. Respicit vero primum praeceptum hominem flum, reliqua duo, hominem in secietate viventem, ubi sicundum , hominis ossicium exhibet in non faciendo , te rium in faciendo. opponuntur in specie haec tria praecepta tribus potissimis affectibus: libidini, irae, & cupiditati. Honeste vivere. Haec non solum quid Iiceat considerandum, sed & quid honestum sit. L. semper a. F de ritu Nupt. . taedere.) Multo minus seipsum. vide Balth. Gomer. de Ameseu a Trad . de Potestate hominis insimum. Exceptionem illius regulae parit ordinata charitas L. Praeses L C. de Seruituti L. a . I. vitiare L. as. 6 de Damno infTribuere.) Salua tamen alteris iustiore Petitione L. bona fides M. F. ἀνήΑd I. 4. ad flatum hoc est, ab subsistentiam& conseruationem Rei p. Romanae. Hodie Romano-Germanicae. Varia autem ius publicum pro diuersitate Rerump.
Spectat Et quidem immediatriri
32쪽
DE Iun. NAT. GENT. ET CIV. I 3 vatum, quod ad singulorum utilitatem pertinet. Dicendum est igitur de Iure priuato, quod tripartitum est: collectum est enim
E. ex naturalibus praeceptis, a. aut gentium, s. aut ciuilibus. TITvLVs II.
Iuris naturalis descriptio. TVs naturale est, quod natura omnia animalia docuit. Nam Ιus istud non humani generis proprium est, sed oinnium animalium, quae in coelo quae in mari nascuntur. Hinc descendit maris atque feminae coniunctio, quam nos Matrimonium iappellamus; hinc liberorum procreatio, hinc
Pertinet. Itidem immediates alias enim, si subditis bene sit, etiam Principi bene erit. Naturalibiu praeceptis. Huc pertinent praecepta Christi. Date DEO, quae DEI sunt Ius Sacrum Caesari, quae Caesaris, Ius publicum & Matth. p. v. 12. quod tibi non vis fieri, alteri ne feceris,c Bis priuatum. ΤΙΤ VLVS II. Ad pr. Omnia animalia. Ius naturae hic capit
Imp. pro Ordine naturali omnibus animalibus indito, ad sui conseruationem dc propagationem, α huc exempla subiecta respiciunt. Homo tamen ex ratione, bruta absque ratione, sui conseruationem intendunt. Cicero l. I. de Ollis. αibi Richelius in nos. pag. 39
33쪽
i4 Li s. I. TIT. II. hine educatio. Videmus etiam cetera quo que animalia istius Iuris peritia censeri. Disinctio iuris gentium G ciuilis. I. Ius autem ciuile a Iure gentium distinguitur: quod omnes populi, qui legibus de moribus reguntur, partim filo proprio, partim communi omnium hominum Iure utuntur. Nam quod quisque populus ipsi bi Ius constituit, id ipsius propriuin ciuitatis est, vocaturque ius ciuile, quasi ius. proprium ipsius ciuitatis. Quod vero M.turalis ratio inter omnes homines constituit. id apud omnes populos peraeque custoditur, Vocaturque ius gentium, quasi quo iure omnes gentes viantur. Et populus itaque Romanus partim suo proprio partim communi omnium hominum iure utitur. Quae singula qualia alia sint, suis locia propo
Peritia censeri.) Non vi rationis aut facultatis actiones suas distinguendi, hac enim destituunt uehestiae, & sic in illas non eadit iniuria. L. I. I. r. J. si quadr. sed vi instinctus naturalis a Creatore inditi. Ad g. I. Euisque populuε.) scit. liber vel pol state ferendi LL. instructus. Alia ratio Statui rum , quae vim ex sola conuentione habent. Naturalis ratio Hoc potius Ius Naturae est quam Gentium; hinc quidam in Ius Gentiumpriam uum quod idem est ac Ius Naturae & secundarium iiij inguunt, VOec. ad I. a. h. t. n. q. Perque eustoditur. Eius vis & obligatio ab
34쪽
DE IvR. NAT. GENT. ET CIV. Isa. Sed Ius quidem ciuile ex unaquaque ciuitate appellatur, veluti Atheniensium. Nam si quis velit Solonis vel Draconis Leges appellare Ius ciuile Atheniensium, non errauerit. Sic enim & Ius, quo Romanus populus utitur, ius ciuile Romanorum appellamus: vel ius Quiritum, quo Quirites utuntur. Romani enim a Romulo, Quirites a Quirino appellantur. Sed quoties addimus nomen, cuius sit ciuitatis nostrum ius significamus: sicuti cum Ρoetam dicimus, nec addimus nomen, subauditur apud Graecos egregius Homerus; apud nos Virgilius. Ius autem gentium omni humano generi commune est. Nam usu exigente s humanis necessitatibus, gentes humana Iura quaedam i constituerunt. Aelia etenim orta sunt, ct captiuitates 1.-quutas
omnibus, praesertim moratioribus, agnoscitur,. Iieet obseruantia non ubiuis eadem, sed hinc inde contra haec iura peccetur. Ad I. I. Vsu necessitatibuου. Vsus & necessitas hominum constituit differentiam specificain Iuris Gentium. Est enim Iur Naturae simplex ratio, Ius Gentium, ratio composita, seir ratiocinatro ; quae non simpliciter, sed accedente necessitate vel utilitate iustum pronunciat. Constituerunt Non mutua conuentione, sed usu& rationis ductu. Noachidaruin vero Leges dubiae sunt, Sciden. de L. N. L. l. c. Io.
35쪽
16 Liv. I. ΤΙΥ. II.quutae, & seruitutes, quae sunt naturali Iu
li contrariae. Iure enim naturali omnes
homines ab initio liberi nascebantur. Et ex hoc Iure gentium omnes pene contractus introducti sunt, ut enatio & venditio, locatio & conductio, societas, depositum, mutuum,& alii innumerabiles. Diuisio Iuris ciuilis in scriptum,s non scriptum. 3. Constat autem Ius nostrum, quo utimur, scripto, aut sine scripto: ut apu8 Grae-COS, των νομοον οι μὲν εγγραφοι, οἱ δεαγραφοι. Scriptum autem Ius est, I. Lex, a. Plebiscitum, 3. Senatusconsultum, A. Ρrin-eipum placita. s. Magistratuum edidia, 6. responsa Prudentiam. De
Naturali uri h. e. non fluunt bella ex ipso Iure Naturae, sed Iure Gentium. Deinde notandum Ilic est; saepius ab Imp. per Ius naturale intelligi statum naturalem, uti patet ex definitione seruitutis, g. a. de ore Pers. Cons. L. de R. I. Pene. Quaedam enim Iuris ciuilis sunt, uti stipulatio, litterarum obligatio & donatio proptegnuptias Muta. II9. cap. I. ubi sponsalitia largi is
Ad I. 3. Scripto Scriptum hic idem est, quod
sancitum, seu publice promulgatum. Cum autem promulgatio etiam circa scripturam fieri possit, inde, ut literis scripta Lex sit, non est necessa
' Lex, Ne. IIae species respiciunt varium Reip. Romanae statum. In statu Monarchico omne ius scalptum ςst Lex. Ad
36쪽
DΕ Iun. NAT. GENT. ET CIv. I De Lege s Plebiscito. 4. Lex est, quam populus Romanus senato magistratu interrogante veluti Cone constituebat. Plebiscitum est, quod plebibeio magistratu interrogante sveluti tri no) constituebat. Plebs autem a populo eo seri, quo species a genere: nam appellane populi uniuersi ciues significantur, conmeratis etiam Patriciis & senatoribus. bis autem appellatione, sine Patriciis αnataribus, ceteri ciues significantur. Sed
Plebiscito. Lege H9rtensia lata, Eon mi
s valere, quam Leges coeperunt. De Senaliarconfidis. s. senatusconsultum est, quod Senatus hι- atque consituit. Nam cum a uctus esset
nitiis vid. Rosin. tqu. Rom. L.δ.ria. Hodie in serio nostro ad ferendam legem consensus Imp. tatuum requiritur Capit.Leopol g.a. In Electo bus vero & Principatibus, solus Electorum vel acipum consensus, vi iuris superioritatis, iussi : licet alicubi status prouinciales eOneurrant.
plebiscitum. Exemplum plebisciti adhue hodie ,emus in L. Aquilia. Haec enim per modum,istiti ab Aquilio, tribuno plebis, lata. ortensia. Idem iam antea factum erat L. Ho a A. V. C. go3. Sed huic legi per procerestum derogatum, hinc postea A. V. C. 467.. Lexrtensia ferenda fuit, quae plebi se itis plenariam
ax, cum in Aristo cratiam degeneraret. Hodies . Setia.
37쪽
scite esset, in unum eum conuocari, Legis sanciendae causa: aequum visum est, Senatum vice populi consili.
ConstitutionesPrincipum definitae Misi . 6. Sed & quodprincipi placuit, Lems hahet vigorem: cum Lege regia, quae de eius imperio lata est, populus ei,& in eum omne
im- Senatus in Monarchicis Rebusp. nec Leges, nec SCta condendi potestarem habet. Imo nec stat in inuitis ciuibus obtrudere potestis litet in qui-ousgam ciuitatibus maior, alibi minor Senatus sit auctoritas. Si tamen statura a principe confirmata, tum, vi confirmationis, instar legis valent.
Ad l. 6. Principi placuit.) Scil. animo ferendi
Legem; unde placitum hoc uniuersale esse debet, nee Iuri Diuino contrarium. Vigorem. Nam in sensu Iuris Rom. veteris, Lex tantum dicebatur, quae in conuentu totius populi Rom.lata. Hodie ergo Lex est Constitui. Principis.' Lege regia. Hane sub Augusto Iatam Volunt, L. r . in M. F. de Manumss. Fragmentum eius Romae adhuc ostenditur.Rosinus Lib.7.Antiqv.c.Ia. Quod si genuinum est, ad Vespasiani tempora illa L. referenda. Huberi in Digression. l. I.c. Io. Legem Regiam Germanorum Capitulationein vocant Imp. vid. CarpE. tri de L. Regia Germ. quae tamen magis designat, quid Imp. non possit. L. Regia Statuum Imp. extat M'. Pac. art. δ. Vbi eorum superioritas itabilita. In sacris exemplum etiam
Populus.) Instrumentum translationis est popuIus, potestas autem ipsa est a Deo, Rom. U. Epia
38쪽
DE Iun. NAT. GENT. ET CIV. I9 aperium suum di potestatem concedat. .r cunque ergo Imperator per t.'epi Ianinstituit, vel cognoscens a. decreuit, vel 3.ticis praecepit, legem esse constat. Haecnt, quae Constitutiones appellantur. Ρlane his quaedam sunt personales quae nec ademptum trahuntur; quoniam non hoc inceps vult; nam quod alicui ob meritum
dulsit, vel si quam poenam irrogauit, vel si
t sine exemplo subuenit, personam non uasgreditur. Aliae autem cum generalestatinnes procul dubio tenent. De Epipolam. Seu re iptum, quod praesupponit
iplicationem partium , . in quibus tamen adii nda elausula, si preces veritate nitantur. L. . de Hues. Resicripi. aliud Iuta Cania c. a. x eod.
i subintelligitur. Decreuit. Decretum praesupponit litem praere-atem &causae cognitionem.
dicto Quo omnibus ciuibus proprio motud iniungit; differt a mandaro , ubi Princepsi prio motu certis personis imperat, vel quoads quid fieri mandat. Personales Quae voeantur priuile is, & sinere alia, vel personalia, quae distinctio ex causa uisiva petenda. 'rinceps υult. J Voluntas principis est anima Iis & semper L quenda, licet dura sit, vid. LProis est ιa. f. I. y qui re a quib. man. oenam. Potest enim princeps delicto leui otiuiorem poenam statuere, si id tranquillitas puo a exigat. Exemplum in L. RS. I. I. de parn. me exemplo. Hoc non de inferiore iudice, . iligendum, qui minister legis est, & nee
39쪽
. Praetorum quoque Edicta non modicam obtinent Iuris a iustoritatem. Hoc etiam Ius honorarium solemus appellare et
quod qui honores gerunt, id est, magistra
tus, auctoritatem huic Iuri dederunt. Proponebant & miles Curules Edietnm de quibusdam causis, quod &ipsum Iuris honorarii portio est. De Responsis Prudentum. 8. Responsi Prudentum sunt sententiae sopiniones eorum, quibus permissium erat, de iure respondere. Nam antiquitus consti in
tu durior, nec mitior lege esse debet sub poena infamiae L. 3. I. a. C. ad L. Iul. de υi publica, sed de Principe, qui est arbiter legis. Et tantum obtinet in delictis iure humano punitis, seu in quibus va- Iet dispensatio. Ad I. 7. Iuris auctoritatem. Ilabebant Praetores facultatem, iuris rigorem corrigendi & ad aequitatem redigendi. Hinc ubi strictum Ius Ciuile admisit actionem, Praetor ex aequitate dedit exceptionem. vid. Tu. quod. meri caus. Imo quos Ius Ciuile ad successionem non vocabat, Praetor
suo Edicto admisit. Exemplum in Emancipatis& Cognatis. vid. insi. tit. de bon.=oss. Hodie Iuris civilis & Praetorii eadem est auctoritas. Differentia tamen remansit in praescriptionibus actionum. L. I s. pr. 1. deo. re A. AEdiles Curules. His cura rerum venalium in foro commissa erati unde si res vitiosa vendita, adhuc hodie recurritur ad Di. f. de AEdil. Edict. De quibiudam causis Maxime de rebus in foro venalibus. Ad
40쪽
DE IvR. NAT. GgNΥ. ET CIV. 2Itum erat, Vt essent, qui iura publice in-rpretarentur, quibus a Caesare ius respon-:ndi datum est, qui Iurisconsulti appellaintur: quorum omnium sententiae & opiones eam audioritatem tenebant. ut iudici cedere a responsis eorum non liceret I vit constitutum. De Iure no criptoseu consuetudine.
9. Sine scripto Ius venit quod usus appro-
uit. Nam diuturni mores , Consensuentium cumprobati , Legem imitantur.
- Ratio Ad I. 8. A C ire.) Primus fuit Masurius Sabiis, qui ab Augusto hanc potestatem accepit L. a. s. g. de Orig. Iur. Eandem potestatem adhuc die non tantum Collegia Iuridica habent, sed priuati Dd. in multis locis. Id vero intelligenim, si ad acta iudicialia desideretur sententia.
onsi pars tantum informationem petat.
Ad I. 9. Sine scripto. Hoc est sine expressanistione & publicatione. Diuturni mores.) Tantum tempus exigitur ad nsuetudinem,ex quo consensus tacitus legislat elici possit. Saxones tamen 3 I. annos 6. Sept. 3. dies exigunt, Carp2. P. a. c. I. d. V. Consensi vientium. Hoc ita ex ratione Status putaris, quia populus duin utitur, eo ipso tacitensentit. In statu Monarchico consensus Prin- is tacitus requiritur; Constituit enim Veramentiam consuetudinis, illius consensus tacitus, i expresse L. concedere potest. Hinc in Imperio ritus consensus Imp. & Statuum exigitur. Legem imitantur. Imo tollunt etiam contrariam Iem priorem L. υθ. f. de Const.'inc. modo con-