장음표시 사용
311쪽
Iaborem recusabat nemo, quo si eum omnium laborum finem fore existimabant, si hostem Ιbero intercludere, et frumento prohibere potuissent. Ac primo Afraniani milites, visendi causa, laeti ex castris procurrebant; contumeliosisque vocibos proia sequebantur, necessarii victus inopia coactos fugere, atque ad' Ilerdam reverti: erat enim iter a propos to di, versum; coinrariamque in partem iri videbatur. Duces vero eorum suum consilium laudibus ferebant, quod se eastris tenuissent: multumque eorum opinionem
adjuvabat, quod sine jumentis impedimentisque ad iter profecto videbant, ut non posse diutius inopiam sustinere confiderent. Sed, ubi paulitim retorqueri
agmen ad dextram conspexerunt, jamque primos superaro regionem castrorum animadverterunt, nemo erat adeo tardus, aut fugiens laboris, quin statim ea. stris exeundum, atque occurreudum putaret. Coclamatur ad arma; atque omnes copiae, paucis praesidio relictis cohortibus, exeunt, rectoque ad Iberum itineraeontendunt.
Erat in celeritate omns positum certamen, utri prius angustias montesque occuparent: sed exercitum Caesaris viarum difficultates tardabant ;. Afranii copias equitatus Caesaria insequens morabatur. Res tamen ab Afranianis huc erat neeessario deducta, ut, si priores montes, quos petebant, attigissent, ipsi periculi vitarent: impedimenta totius exercitus, cohortes qu in castris relictas, servare non Possent; quibus, in aresu- sa emercisu Caesaris, auxilium ferri nulla ratione podierat. Confecit prior iter Caesar; atque eX magnis rupibus nactus planitiem, In hac contra hostem aciem instruit. Afranius , cum ab equitatu novissimurn agmen premeretur, et ante se hostem videret, collom quemdam nactus ibi constitit. Ex eo loco IV cetrato. Tum cohortes in montem, qui erat in conspeci
312쪽
omnium excessissimus, mittit: hunc magno cursu comestatos jubet occupare; e consilio , uti ipse eodem omnibus copiis contonderet, et, mutato itinere, jugia Octogesam PerVoniret. Hunc cum Obliquo itinere e trati peterent; conspicatus equitatus Caesaris, in contiortes tui petum facit: nec minimam partem temporis equitum vim cetrati sustinere potuerunt; omnesque ab his circumventi, in conspectu utriusqua exercitus inte
Erat occasio bene gerendae rei. Neque vero id Caesarent fugiebat, tanto sub oculia accepto detriamento ,ὸ perterritum exertatum fustinere non posses praesertim circumdatum undique equitatu, cum in loco aequo atque BPerto conflige tur. Idque Ex omnibus partibus ab eo flagitabatur. . Concurrebant legati, ce tutiones, tribu Dique mil. ne dubitaret proelium comis mittere: omnium esse militum paratissimos animos:
Afranianes contra multis rebus sui terroris signa misisse; quod suis non subvenissent ; quod de collo non deced rent ν quod viri equitum incursus sustinerent collatisque in otium locum signis conferti, neque ordines, nequctsgna servarent. Quod si id uitatem loci timeret, da tum iri tamen aliquo loco pugnandi facultatem; quod certe indo decedendum etat Afranio, nec sine aqua
Permanere posset. Caesar in eam spem vetierat, se, sine pugna et sine vulnere suoru-, rem conficere posse; quod , ct Bumentaria adversarios interclusisset. Cur, etiam secundo proelio, aliquos ex suis amitteret 8 eur vulne-xari pateretur optime meritos de se milites' cur deniaque fortunam periclitaretur Τ Praesertim cum non misnus esset imperatoris, consilio superare, quam gladio. movebatur etiam misericordia ci vium, quos interim Giendos. videbat : quibus salvis atque incolumibus rem obtinere malebat. Hoo cossilium Cassaria tu Plerisquo
313쪽
non probabatur: milites vero palam inter se loquebariis tur; quoniam talis occasio Victoriae dimitteretur, etiam cum vellet Caesar, sese non esse pugnaturos. Ille in a timenti, perseverat; et paululum ex eo loco digreditur, ut terrorem adversariis minuat. Petrejus atque Afranius, oblata facultate, iα castra sese referunt. Caesar praesidiis montibus dispositis, omni ad Iberum intercluso itinere, quam Proximo 'potest hostium castris, castra communit. Postero die duces adversariorum perturbati, quod omnem rei frumentariae fluminisque Iberi spem amisserant, de reliquis rebus consultabant. Erat unum iter, Ilerdam si reverti vellent; alterum, si Tarrac nem peterent. Haec Consiliantibus eis, nunciatur aquatores ab equitatu premi nostro: qua re cognitas Cr . bras stationes disponunt equitum et cohortium alari xum, legionariasque interliciunt cohortes: vallumquctex castris ad aquam ducere incipiunt; ut intra muni'tionem et' sine timore, et sine stationibus aquari Posi sent. Id opus inter se Petrejus atque Afranius partiun tur : ipsique, perficiendi operis causa, longius Progre
Qubrum discessu liberam nacti milites colloquio. rum facultatem, vulgo procedunt; et quem quisqvbin castris notum aut municipem habebat, conquirit utque evocat. Primum B gunt gratias omnes omnibus, quod sibi perterritis pridie pepercissent: eorum se beneficio vivere. Deinde Imperatoris fidem quaerunt; rectene se illi snt eommissuri; et quod non ab initio fecerint, armaque cum hominibus necessariis Et consanguineis contulerint, conqueruntur. His provocati sermonibus fidem ab Imperatore de Petreii et Afranii vita petunt; ne quod in se scelus concepisse, neu suoὲ prodidisia videantur : quibus confirmatis robus, se statim
314쪽
cm 'Lgna translaturos consermant; legatosque de pace, Primorum ordinum centuriones ad Caesarem mittunt. Interim suos di castra, invitandi causa, adducunt ' alii ab suis abducuntur; adeo, ut una castra iam facta exhinis videretur; compluresquh tribuni milirum et henturio Des ad Caesa iem ventulit, seque ei commendant. Hoc idem fit a principibus Hispaniae; quos illi evocaverant, et 'secum in castris habebant obsiduin loco. Ii Iuos notos hospitesque quaerebant, per quem quisquo eorum aditum commondationis haberet ad Caesarem. Afranii etiam filius adolescens, de sua et parentis sui salute cum Caesare' per Sulpicium legatum agehat. Et stit plena laetitia et gratulatione omnia ἱ eorum, qui tanta pericula Vitasse; et eorum, qui sine vulnere tantas res confecisse Videbantur a magnumque fructum suae pristinae lenitatis, omnium judicio, Caesar fer bat; consiliumque eius a cunctis probabatur. i Quibus rebus nuntiatis Ahanio, ab instituto opero discedit, seque in castra recipit; sic paratυ s. ut videbatur, ut, quicumque accidisset casus, hunc quieto et aequo animo feriet. Petreius vero non deserit seia: armat familiam: Cum hac, et praetoria collo ite cetra. torum, barbarisque equitibus paucis, beneficiariis suis, quos suae custodiae causa habere consueverat, impro- viIo ad vallum advolat: colloquia militum interrum- Pit: nostros repellit ab castris: quos deprehendit, interficit: reliqui coeunt inter se; et, repentino periculo exterriti, sinistras sagis involvunt, gladiosque distringunt; atque ita se a cetratis, equitibusque defendunt, castrorum propinquitate confisi : seque in castra recipiunt; et ab iis cohortibus, quae erant in statione ad portas, delauduntur
315쪽
Quibus rebus consectis, ste Petreius manipulos circuit, militesque appellat; neu se, neu Pompeium absentem Imperatorem suum adversariis ad supplicium
tranadant, obsecrat. Fit Celeriter Concursus in praetorium. Postulat, ut jurent omnes, se exercitum ducesque non deserturos. neque prodituros; neque sibi separatim a reliquis consilium capturos. Princeps in
haec verba iurat ipse : idem jusjurandum adigit Afranium; subsequuntur tribuni militum, centurionesque. Centuriatim Producti milites idem jurant ἱ ii edicunt, penes quem quisque sit miles Caesaris, ut producatur; productos Pylana tu Praetorio interficiunt: sed plerosque hi, qui receperant: colant, noctuque per vallum emittunt. Sic iterror oblatus e ducibus, crudelitas in supplicio, nova religio juri jurandi, spem praelatius deditionis sustulit; mentesque militum convertit, atrem ad pristinam belli rationem redegit. Caesar, i qui milites advexsariorum in castra per tempus colloquii venerant, summa diligentia conquiri
et remitti jubet: sed ex numero tribunorum militum, centurionumque, nonnulli sua voluntate apud eum re-
manserunt; quos ille postea magno in honore habuit, centuriones in ampliores ordines, equites Romanos in . tribunitium restituit honorem.
316쪽
Nihil minus quaestum a principio hiasus operis videret
Potest, quam ut plus justo ., b rerum ordine declinaremi
varietatibusque distingue ado opere , et legentibus ve- Iut diverticula amoena, et requiem animo meo quaererem. Tamen tantἱ regis ac ducIs mentio, quibii. saepe tacitis cogitationibus volutavit animum, eas evom ,
eat in meditimi ut quaerere libeat, quinam eventus Romanis rebus, si cum Alexandro soret bellatum, suo eturus fuerIt. Plurimum in bello pollere videntur milliatum copia et virtus, Ingenia impcratorum, fortuna Per omnia humana, maxime in res bellica , Potens
317쪽
Ea, et singula intuenti et universa. scut ab aliis regiis a gentibusque, ita ab hoc quoque . facile praestant invictum Romanum imperium. Iam Primum, ut ordiar ab dncibus comparandis, haud equidem abnuo, egregium ducem fuisse Alexandrum; sed clariorem tamen eum facit, quod unus fuit, quod adolescens in
incremento rerum, nondum alteram fortunam ex peratus. decessit. Ut alios reges claros duresque omiselam, magna exempla Casuum humanorum; Cyrum. hilem maxime Graeci laudibus celebrant, quid, nisi longa vita. sicut Magnum modo Pompejum, vertenti praebuit fortunae' Recenseam duces Romanos. nec omnes Omnium aetatum, sed ipsos eos, eum quibus consulibus aut dictatoribus Alexandro fuit bellandum; M. Valerium Corvum, C. Martium Rutilum, C. Suupitium. T. Manlium Torquatum. Q. Publium Philo. nem, L. Papirium Cursorem, Q. Fabium Maximum, duos Docios, L. Volumniam, M. Curium. Deinceps fingentes sequuntur viri, si Punicum Romano praeve tisset bellum, leniorque in Italiam trajecisset. Horum In quolibet tum indolus eadem, quae in Alexandro erat . animi, ingeniique; tum disciplina militaris, jam Inde ab initiis urbis tradita per manus, in artis Perpe
tuis praeceptis ordinatae modum venerat. Ita rege. gesserant hella; ita deinde exactores regum Iunii Valeriique, ita deinceps Fabii, Quinctii, Cornelii; ita Falis
rius Camillus, quem juvenes ii, quibus eum Alexandro dimicandum erat, senem viderant. Militaria operae Pugnando obeunti Alexandro nam ea quoque hau aminus clarum eum faciunt cessisset videlicet in acidi oblatus par Manlius Torquatus, aut Valerius Corvus. Insignes ante milites. quam duces' Cessissent Decii. devotis corporibus in hostem ruentes' Cessisset Papi.rius Cursor, illo corporis robore. illo animi Τ Victua esset consiliis juvenis unius, ne singulos nominem, se
318쪽
natus ille, quem qui ex regibus constare dixit. unus veram speciem Romani senatus Cepity Id vero erat Periculum. ne solertius quam quilibet unus ex iis. quos nominavi casstris locum Caperet, Comeatus expedixet, ab in iidiis praecaveret, tempus Pugnae deligeret, aciem instrueret, subsidiis firmaret. Non cum Dario xem esse dixisset : quem mulierum ac sPadonum agmen trahentem, inter Purpuram atque aurum, Oneratum fortunae adparatibus suae, Praedam Verius. quam ho .pem . nihil aliud quam bene ausus Vana condemnere, incruentus devicit. Longe alius Italiae, quam Indiae, Per quam temulento agmine commissabundus incessit. visus illi habitus estet. saltus Apuliae ac montes Luca. Hos certienti et Vestigia recentia domesticae cladis, ubia. vunculus ejus nuper Epiri rex Alexander absum
Et loquimur de Alexandro nondum merso secunia dis rebus, quarum nemo intolerantior fuit. Qui, si ex habitu novae fortunae nOVique, ut ita dicam, ingenii, quod sibi victor induerat, spectetur. Dario magissimilis. quam Alexandro. in Italiam Venisset, et exercitum Macedoniae Oblitum degenerantemque jam in Persarum mores adduxisset. Referre in tanto rege piis get superbam mutationem vestis, et desideratas humi jacentium adulationes, etiam ViCtis Macedonibus grais ves, nedum victoribus, et foeda supplicia, et inter
inum et epuIas caedes amicoTum, et Vanitatqm emenisilendae stirpis. Quid si vini amor in dies fieret acrior tQuid, si trux et praeservida ira 8 nec quidquam dubium
inter scriptores refero). Nullane haec damna impera. xoriis virtutibus ducimus 7 Id vero Periculum erat. qciod levissimi ex Graecis. qui Parthorum quoque Con. Ira nomen Romanum gloriae favent, dictitare soIent, ne majestatem Dominis Alexandri t quem ne fama qui.
319쪽
populus Romanus; et, ad versus quem Athenis, in e
vitate fracta Macedonum armis, cernente tum maxime prope fumantes Thebarum ruinas. concionari libere ausi sint homines, id quod ex monumentis orationum patet i adversus eum nemo ex tot proceribus Romanis vocem liberam missurus tuerit. Quantalibet magnis tudo hominis concIpiatur animo, unius tameta ea magnitudo hominis erit. C lecta paullo plus decem an
norum felicitate: quam qui eo extollunt, quod popu Ius Romanus . etsi nullo bello, multis tamen praelitavictus sit. Alexandro nullius pugnae non secunda foro tuna fuerit; non intelligunt, se hominis res gustas. et ejus juvenis, cum populi jam otingentesimum bellantis annum rebus Conferre. Miremur, si, quum ex hac parte secula plura numerentur, quam ex illa anni, plus in tam longo spatio, quam in aetate tredecim annorum fortuna variaverit Τ Quin tu hominis cum ho. mine, et ducis Cum duce. fortunam cum fortuna comfers' Quot Romanos duces nominem. quibus num- quain adversa fortuna pugnae fuit' Paginas in annalisbus magistratuum fastisque percurrere licet, consulum, dictatorumque, quorum nec virtutis, nee fortunis
ullo die populum Romanum poenituit. Et quo sint mirabiliores. quam Alexander aut quisquam rex, denos vicenosque dies quidam dictaturam, nemo plus quam annum consulatum gessi : ab tribunis plebis delectus impediti sunt; post tempus ad bella ierunt: ante tempus
comitiorum caussa revocati sunt: in ipso conatu rerum circumegit se annus: collegae nunc temeritas. Nunc
pravitas, inpedimento aut damno fuit: male gestis r hus alter has successum est: tironum aut mala disciplina institutum exercitum acceperunt. At, Hercule, reges non liberi solum inpedimentis omnibus, sed domini re. Tum tem Porumque, trahunt consiliis cuncta, non seu
quuntur. UVictus ergo Alexander cum invictis ducia
320쪽
bus bHIa gelli tat, et eadem fortunae pignora in discrimen dcttulisset. Immo etiam eo plus periculi subisset, quod Macedones unum Alexandrum habuissent. muI.tis casibus non soIum obnoxium . sed etiam osterenorem te : Romanis multi fuissent, Alexandro. Vel gloria, . vel rerum magnitudive, pares; quorum suo qui, queiato, sine publico discrimine. Viveret morereturque. Restat, ut capiae copiis comparentur Vel Numer iv et militum genere, vel multitudine auxiliorum. Censebantur ejus aetatis lustria ducena quinquggena millia capitum. Itaque, tu omni desectione sociorum Latiui Dominis, urbano prope delectu decem scribe.bantur legiones. Quaterni quinique exercitus saepe per eos ara nos in Etruria, in Umbria. Gallis hostibus adjunctis. in Samnio, in Lucanis gerebaut bellum. La.
tium deinde omne cum Sabiois, et Vol Ris, qt Aequis, et omni Campania. et parte Vmbriae Etruriaeque, et Piceutibus et Marsis. Peliguisque. MVestiuia atque ΛPulis adjunctaque omni ora GraecQ-rum inseri maris a Thuriis Neapolim et Cumas, et inde Antio atque Ostiis tenus Samnites, aut socios V Iidos Romanis i qui fractos bello invenis ut hostes. Ipse traiecisset mare cum veteranis Mgcedonibus. Non Plus triginta millibus hominum et quatuor millibus equitum, maxime Thessalorum: hoc enim roboris erat. Persas, Indos, aliasque ii adjunxisset gente3, in pedimentum majus, quam auxilium , traberet. Adde, quod Rommis ad manum domi supplementum esset: Alexandro. quod postea Hannibali accidit) alieno in agro bellanti, exercitus consenuisset. Arma , clipeus larissaeque illis; Romano lautum, uidius cor ri tegu mentum, Et Pilum, haud paullo, quem hasta. Vehe.
mentius ictu missuque telum Statarius uterque mi
les, ordines servans; sed illa sphalanx irinio bilis, et unius generior Romana acies distinctior. ex pluribus