장음표시 사용
251쪽
cti M. Dicuntur alias quoque scripta erifica, quoru numerus minui potius deberet, quam augeri.
De modo disputandi. I sis. Hispvtvla est mutua propositionis aIieu v impugnatio & desentio coram instituta. : . sao. ulum, qui, thesin sine propositionem, ad disputandum propolitam , impugnat, dicimus Opponentem . Qui vero thesin contra impugnarionem de fendit , dicitur Respondens . Qui autem partes respondentIs tuetur, illique, sicubi haeserit, tulerit suppetias , dicitur Praeses. ij. 3a . Ad diiputantes requiris ur generatim se quentia
α ὶ 9ui disputare de argumento a iquo volunt argumentum . de quo diripuratur, probe intelligant. st in Linguam item, qua distat re debeant ca leant . is pr.esentis somper sis Aonimi. τ Di, putaturi vacui sint ab affectibus IarbuIemtis, ira pr.esertim is in dia ψ ut ne videantur alieniscari magis . quam dispuxare. ιβ. seta. Qui disputμnt, debent sempen in terminis contradictoriis venari Demonstr. Cum disputantium alter propositionem ,
ad disputandum propolitam, impugnet g. sis. adeoque pro salia habeat Ixo. alter vero eamdem defendat si9- , adeoque pro vera habeat 3I3.,
consequens est, ut disputantium alter debeat thel insimul uegare , alter assismare. Qui unaque eamdemithesin simul in ruaaut & gant, dicuntur sibi contradicere per de . contrad. Ergo qui disputant, do-bent sibi semper contradicere, sivo, quod idem est dis sputantes semper in aerminis cootradictoriis vertentur. q. 313. Fluunt hinc tres propolitionci tamqua-
Cor. I. Hinc patet d putantes convenire debere ia notionibus si bjecti & praedi ti,. quia ad omnem
252쪽
contradictionem requiritur idem subjectunt .
Cor. II. Exinde porio perspicuum est, opponentem debere propositionem, quam impugnat, ante rite --
plicare, ejusque subjectum dc praedicatum distincte evolvere, ut ita intelligi queat , num in subjecto
conveniant. Hoc 'pso dicitur opponens statum controveritae formare β. sos. Cor. III. Hinc denique intelligis, mropus esse, ut opponens, si verborum sensus non est manifestus , ex respondente theseos sensuum dc verborum explicationem postulet , ne in togomachias incidant. disputantes, adeoque de lana caprina disputetur. . set . Si inter disputantes de sensu verborum convenerit, tum opponens, qui thesin impugnat sive pro falla habet . 31s. . sententiam thesi, ad disputandum propositae, contrariam probet. Quare I. Opstonens argumenta proferat modeste dc ordine, quoad ejus fieri. potest, syllogistico, ut ipsius mens dc nervus probandi ita eo melius perspicia tur. II. Si, ratiocinatio opponentis syllogistica fuerit ejusmodi, ut ejusdem conclusio thesi respondentis immediate & e diametro sit opposita: tum opponens praemissas, si adhuc lucem requirunt, dc earumdem probatio a respondente postulatur, novis semper syllogismis tamdiu corroboret, donec ad principia certa dc in dubia perventum fuerit. i ia ' . III. Caveat praeterea sibi opponens ab Ommbus
cavillationibus sophisticis & injuriis k quia hoc in
do convictio non obtinetur 493. . sed rixae cyclopicae inde oriuntur. IV. cum respondens ad argumentationem oppo- Mentis responderit : tum opponeus , ad singula respondentis verba & distinctiones attendendo, novas formet exceptiones, in primi'de notionum allatarum explicationem a vespondente sibi expetat. V. opponens semper videat, num respondentem ex suis assertionibus erroris convincere & refutare. Ueoque proorio jumlare .gladio possit. Unde oritur disput
253쪽
Iot. Haec sunt sere oppon tium ossicia. Plures cautiones, circa legitimam oppositionem observandas in scholiis nostris adteremus. g. 327. Argumento ab opponente prolato , tum rei pondens sequentia observet: I. Respondens integrum syllogismum prout ab ponente fuit prolatus, repetat, ut patrat, numo monentis mentem & sensum perceperit. Quo in casu dicitur respondens argum nim assumere. II. Assumto argumento , porro respondens dispiciat de omnibus propositionibus , lnum debito gaudeant robore. Quarum' si una alterave videatur dubia, expetat sibi probationem ejusdem. III. Probatione dubiae propositionis ab opponeRte prolata, infringatur respondendo nervus argumenti. g. 316. Respondens itaque respondeat ita ut
α ὶ de so a syllogismi dispiciat, cum ratiocia
natio repulis syllogisticis sit conformis.' Respondeatur ad materiam, iis, quidem, ut
respondens vel concedat totum argumentum, si scilicet illud ipsum non contra thesin esse, apparuerit ; vel argumentum opponentis infringat per instantiam, qua per exemplum contrarium prolatum demonstratur , enunciationem opponentis non esse
universalem, vel per inversisnem & retorsionem; vel denique par disinctionem & limitationem. Not. De singulis diis respondendi modis plura adseram in lectionibus, ct cautiones subjungam in e
rum lisiam, quibus mimunquam, cum respontandum
est , lingua obmutestit. g. 4et . Disputandi methodi variae sunt, quibus tamen omnibus methodus syllogistica merito praesertur. Demonstri In syllogistica methodo per ratiocinia omnes propoliriones speciatim ita recensentur, ut & op mens argumento tuo , syllogistice proposito, sortius addere robur di respondens fontes errorum, ab Opponent 'prolatorum selicius detinere queat. Ut adeo comm
diεima merito di1putandi methodus sit illa. qua per
254쪽
lio DE MODO DisPUTANLa. syllogismos propositiones ves impugnamus ves refutamus ιSchol. Disputatur nonnunquam per quaestiones, Stesponsiones, quae methodus dicitur erotematica, item socratica I Nonnunquam vero in disputando a gog)co proceditur, ita ut opponens respondentem, & respon dens opponentem ab absurdo deducit, quae methodus vocatur megarica . Cur vero illa dicatur foeratica . haec muarica, coram ostendetur, simul qua artes qua
dam disputantium sophisticae detegentur . . set 8. Finis disputationis varius elata potest. Sunt qui disputant, ut facilitatem loquendi ingeniique eo-leritatem aequirant. Alii disputant ostentationis gratia, alii ob aliam causam. veritatis autem inquisitio dedieret esse disputationis princeps finis , qui tamen raro obtinetur, id ius non tam ob disputationum, quam ob disputanti uni vitium. Cons. Han schii: Idea boni disputatoris. Fran-Cof I722. 4 Io. Item Schnoidr, in Processu diriputandi , Halae 1 II. Schol. Ditipulatum recentiori tempore memini , num disputationes quoque possint idiomata germanico initi tui 3 Negarunt Id nonnulli , vorki, ne ita linguae istinae contemtione invaleleente, barbaries pedetendim obrepat. Defendit vero P. Ahivvatat in peculiari differt . teutonica, de maxim t atademiarum id linguae germanica utilitate , habita Gryphiisv f sa. Credid rim ego, posse dii putari Hobraice, Persice, Arabice.& Teutonice quoque, quia :verba sunt signa conceptuum arbitraria i β. 124. 1: Sed, consultius ello insimul arbitror, latinam linguam, eruditorum nimi eum vernaculam in disputando retinere, quam ea neglecta, novi quid sine ratione moliri .
255쪽
Numerus paragraptam indicat Amractae ideae o r. quomodo ope experientia
Abitractio, hae mediante ex notionibus se gular bus fiunt unive ale ε . 379.
Accidentia , a 38. non debent ingredi definitionem, ibid.
Adaequata idea. 01. eius gradus. ib. AEqui pollentes propositiones. 236. AEquitas in interpretando qula exigat. 426. IX. Equi voca sive termini aequivoci. I 6. aequivoca sequivocantia. i. termini aequivoci sunt proscribendi ex scholis philosophorum . . .
Affectus, iis non turbandus est, qui debet convinci. 404. iis vacui esse' debent disputaturi 'sar, ad affectum scriptoris attendendum est in interpretando. 426. III. Assirmare. 188. Hi alogum . t 6. quotuplex. i innalysis notionum, ρ , quousque continuanda. IK demonstrationis. 3 7. propostionum. 2 6. Antepraedicamentorum 4octrinam quaenam consti
Hyogogica demonstratio resutatio. 394. Argumentum ab invidia ductum, Ixx. Ars experiundi, 43 . heuristica sive iuveniendi. 264. Agu-
256쪽
11 INDET RERMMAssumere argumentum, quando respondens dicatur. 62 . I. R et Assumptio. zm. J . r in i Attentio. 62. hac mediante, idea obseura fit clara. ib. faeie ad ideas distinctas acquirendas. s. h Cadferre debet, qui vult convinci. 492. Op Cst, si sensus fallere non debet. 362. Auctoritas perionae , in Hobabilitate historica pro hypothesi assumitur. 4I3.
Axioma . 222. axiomata quomodo ex definitionibus eliciantur. 442. iunt certa . 384. sunt principi a demonstrandi. 389.
Casus singularIs quomodo allegandus. 334. Certitudo. 348. ad eam quotuplex Via. 3SO. Circulus in definiendo. 36 est evitandus rig. ita demonstrando. 3u . non est admittendus. 398. Clara motis. 6g. quomodo obtineatur. 6 . Minu-
Cognitio historica 3. ope sensuunk acquiritur. 7. est infimus cognitionis humanae gradus. g. est fundamentum cognitionis philosophicast. p. philoUbphica. 3. mnium rerum dari potest. Q. ad emrequiritur ratio. x3. demonstratio. I . villam esca. 6. Comparationis terminUS . . O6. Comparat . terminuS , 349. ' ι Comparatum majas. Σ . minus A.
Compilator. ψ74. . . . Conceptus. 62. V . .
Conclusio. 232. In ea non plus aut mInus esse de- , bet, quam in praemissis. et L sequi debet partem debiliorem. 268. quando vem. 323. . . Consectarium. 216 quomodo investigetur. 44S. Consequens in Nopolitione caaditionali. 203.
257쪽
Consequentia in syllogismo conditional4 . 2D. immediata. 3Ia. secundum quas regulas formetur 313. num sermari debeant, sos. quae Cautiones circa easdem formandas observari debeant. ib. ridiculae & periculosae in refutanda , cur evitan Consequentiarii, sive consequentiarum labri. i lide agunt in refutando. 3IO. utuntur mento ab invidia ducto. s Ιχ. Contextus, ad eum respicere debet interpres. 24 extra eum non sunt consequentiae ex verbis kr
Controversiae statum Armare. 3O3. 323. II. Conversio, 23M quotuplex. ib. Convictio active sumta. 483. passive sumta ib. sit vel a viriori vel a posteriori. 48 . ea est vel ostensiva vel a posteriori. 438. differta persuasio-
Convineendus quomodo debeat esse comparatus. 49 I. ieqq. Copula. I 8. quotuplex ib. Corollarium .. 226. Vid. Confectarium. Cosaiologia . 4s . Credere. 4IC. Cur multa debeamus ib. secta tantum credimuS. 4 3. 4
Debilior pars praemissarum. 267. Deductio ad absurdum. 394. Desendere se, aut thesin. SIS. Desensio quando locum habeat, & quando minus.
336. cautiones circa iamdem Observandae. III., quis eam tentare dicatur. Ir5.
Definitio. recensere debet notas, rem defini- . tam ab omnibus aliis rebus discernent S. x 48. mnium rerum definitio a nobis dari non potest et 49. qu do dicatur latior suo definito & angustior . 10. non debet esse latior nec . angusti tuo definito. 133. debet essu adaequata iso defini-
258쪽
INDEx RERMΜ. go. Is 4. cum definito debet reeiprocari. sestrevera eadem cum desinito. et s6. recenseri in E debent attributa sive eisentialia. I sp. debet esse clara 16o. quid ad claritatem definitionis faciat. a 62. per synonyma non valet . I 64. non continere debet terminos vagos & iudeterminatos. I 60. excludat terminos negati vos. Ira . continet genus di differentiam specificam. 1 a. differt a descriptione. I79. Definitio nomines is . a 4. quid veteribus. ib. est arbi raria, r76. in hac non opus est, ut semper omnia rei desinitae attributa recenseantur . 377. realis sve generaea. I s. quid ad eam formandam requinatur . Ioz. cur Plurimarum rerum nulla adsit. 178.
Definitiones, quomodo a posteriori ex aeollatIone casuum plurium sngularium formentur. 376. sunt principia certa demonstr.mdi, 389. Definitum. 34'. Demonstrandi principia. 3 8 . quaenam illa sint. 389. in demonstrando circulus . 397. modus a Ralyticus quid. Eis. syntheticus quid ib. Demoni rare. 386. Demonstratio ib. a priori. 30 . a posteriori . 392. directa f. ostensiva. 383. indirecta s. aposogica, φ . Dendrologia. Descriptio. I 0. est individuorum ib. Determinatum omnimode quidnam dicatur. Ibo. Dichotomia. aget, ali non superstitiose nimis inhaerendum. 18 a. g.
Dictum de omni & nullo. am. seq. est fundamentum ratiociniorum affrmativorum' & negativorum ib. Diiserentia specifica . et q. est in definitione ad ἁ-benda. 272.
DIlemma. 3 2. Disjuncta membra, χοο. eorum debet esse
enumeratio idi sibi debent esse opposita ib,
259쪽
Disputantes, eorum requisita generalia. s M. debent terminis contradictariis versari . sχχ. debent convenire in notionibus subjecti di praedicatis. 323. I. Disputatio. 3I9. ejus. variae: Meth ira 327. Divisios et Sin quotuplex. a 83, regulae divitionis 1 4
Dubitare. 338. de quibus liceat. 339. Dubitatio praejudiciis abolendis intervit. 330
bria cum sceptica ib. distinguenda est a stolida non est negatione ib-
Fadem quaenam. II 6. Enthymema. 287. Ennunciatio. I 17. Edichirema. 3 1. Epitomator. 47 q.
Error. ib. Ethca. 46. Experientia . 3so. quidnam habet pro objecto . 332. est via ad certitndinem . 3so. ad eam pmvocan; quid allegare debeat . 334. quotuplex . 436. Ope ejus notiones formantur. 376.ciudicia inmitiva . 377: experientiae sunt principia demonstrandi. 339. Extenuo notionis. II 6. Extrema in syllogismo quaenam dicantur. 246.
FFallacia accidentis . 346. κ) a dicta secundum quid dictum sim liciter quid ib. βὶ ambiguitatis.
ad 34s. ) amphiboliae ib. βὶ a non caussa ut Caussa . 34o. compositionis & divitionis . 343. consequentiae - 346. εὶ ετ ρο ηνηρο ,sve ignorationis elenchi ib. τὶ petitionis prin-
260쪽
Falfitas. 3 et . ejus criterium. 328. - Falsum. 327. certo. z. - .
Fides . 4ix. ejus Origo . Ib. Cautiones Circa lidem. 414. fide quinam dignus. 4IS. seqq. Fieura 1yllogismorum. 233. PrinM 237. e S regula. 169. 1eqq. en persectissima δ' et 34. quarta. 26o. iecunda. 231. ejus regulae . 27s. 1eqq. tertia. 233. ejus regulae. 277. Ieqq. fgurae syllogismbrum. et 34. earum sunt quatuor tant a possibiles. 236. ea- rum schema. 235. 3
Genera ubi exsistant. Tret. Eorum notiones quales sint. xΟ0. quomodo formentur. 1 Io
Habitus. χχ. cognitionis phIolophicae. 23. Historia quotuplex. 46o. ejus finis .io. . Historica probabilitas. 4 3. ejuS regulae. ΑχO.
Idea . G. adaequata. pri quomodo oriatur. 94. de omnibus rebus a nobis formari non potest . clara qua ratione obtineatur. 6g. ejuS graduS. 67. quando fiat Obscura . is quot uplex. 77. Completa. M. confusa. 76. per Verba Cum aluS commu- nicari non potest. 82. distiusta. 73, quomodo acqui- Tatur. 79. per Voces cum altera potest communicari 8C. inadaequata . si .incompleta . ML infimidualiS . Iza, nimis multas circumllantias sistit . obicii Ta. 6 o. fit clara ope attentionis. 72 .um vertatis. in 'uomodo, 1ormentur . vera. 3 7. ialia. 327. Ideae , eas triplex formandi datur methoduS . in quomodo, & quando meliorentus. II . quando , cc quomodo deteriorentur. 122. 'Impugnaro alterum qua a dicamur. 55