Eloquentiæ preludia, seu compendium eorum, quibus institui, & exerceri solent, qui literis humanioribus dant operam, & rhetoricæ initiantur; Ex Aristotile, Tullio Quintiliano, alijsque probatis authoribus, a P. D. Demetrio Supensio cler. regul. barna

391쪽

tutorem haberet moralem Philos . phtim, posthabitis huius praeceptis , IN henti his auscultabat nequissimos sce&xum suorum fautores; quare viiijs omisnthus inquinatus optimam, quam de se spem fecerat initio Prineipatus,sedὰ corrupit, malin Imperii Romani fato, donec suis, sibique inuisus , monstrinsam vitam ferro praecidit. Testimonium ab Horatio delametur , a quo tam Vere, quam elegant8rde cribitur Iuuenis. a , Cereus in vitiam stem, monitoribus pera Cera utique mollior ad praua quaeque sicillime flectitur, contumax ad recta. - Epilogus fieri poterit per Apostr phen ad Iuuenes, eos exhortando, ut aetati suae melius consulant ; & ne optimam perdant Vitae partem, improbos consiliarios eliminent , maiorumque prudentiam sequantur, utiliora --

dentem .

i Chriae graphidem hic habes e plω mora nunc dabo Exempla.

a De Arte Poetica .

392쪽

De Chris. 369 CHRIA VERBALIS.

t Multo se ipsum, quam hostem superare

Si quis est in amplissimo Historico.

rim ordine, qui de posteris aeque, ac, maioribus utili apprime styli opera egregie meritus dici possit, is utique arbitratu meo Ualerius est Maximus , qui clariora Veterum facta simul,&dicta complexus, plurium historiarum elegantissimam scripsit epitomen; spadisa enim in aliorum paginas , ac disrusa ita collegit, ut sine longae inquisitionis

labore ab uno latim excerpere breuis lectio valeat , quod vix tandem in pluribus inuenisset. Quanta Vero in tam varia eruditione iucunditas legentem oblectat, uno velut intuitu multarum aetatum , multarum gentiunia monumenta spectantem' Quae Viri tum, ac vitiorum imagines, ita expressae , ut horum turpitudo deterreat , illarum decor , & gloria ad imitandum j accendat i Quae vibrata identidem lumina sententiarum, quibus non tam historiam suam,quam lectoris animum

illustrat λ Vnam seligere placet e pluribus f elenchum puta ex Erythraeo sinu

393쪽

3 o De Chris . . depromptum aureis imprimeri dat eharacteribus, ac Ethicae fori s praefigendam. Multo inquita se ipsum quam hostem superare operosim est. video quidem suboriri statim suspieionem posse, ne audacius fortasse locutus Valerius, mirabile paradoxum concinnarii. Immo dice0 quid tanti 'em dis Hyperbolemi an non vides philosophantis Historici dictum ab nomin num fide, ne dum a communi opinion abhorrere λ quis enim credat plus operis habere pacatam animi disciplinam , quam ancipitem aleam belli Miram oppido fateor prima fronte videri sententiam etat si me audis , quam miram , tam veram deprehendes , atque inter selectiora Sapientum axiomata res Tendam . Ita est: rem acu tetigisti V

leri. Multo dissicilius est sine arm rum strepitu debellare se ipsum , quam

hostem armatum cruenta in acie prinfiigare . Summus hic est virtutis apex , hoc arduum opus , quod pauci strenue aggrediuntur , pauci admodum convisanter absoluunt; dum parta plene victoria in se valeant libero rationis i m. perio dominari. Hoc totos exigit an bmi nisus, hoc vigilem solertiam, assiduamque contentionem exposcit 3 ut

auisque se ipse maior in proprias cupbitatas acerrime decortet, pugnaque .

394쪽

De Chria. 3 Ipertinaei affatim si ibi gar, ne victum

extra eos sinos rapiant. Quos ultra, citraque nequis consistere rectum. a Quod si uniuersum percurras hominum genu S., multos utique numerabis bellico robore praestantes, qui edomita

sepius hostili ferocia,i te ratos triumphi

honores meruerint I raros, vel nullos ,

qui de se aliquando integre triumph.

rint: atque adeo intelliges , quanto grauiores dissicultates habeat intestinum hoc hominis in eundem hominem bellum, quam quod in alios irato Marte tractatur. Quid vero dissicili iis, quam in eum hostem pugnare,qui sit intimus

nobis, communemque nobiscum habere causam videatur Quam arduum ita supra te assiirgere, ut etiam in te insurgas ; cumque sis unus,& idem, alterum in te spectare , cuius tui a tuearis , alterum , cuius pervicaciam infringas 'Nempe cum sit unicuique nostrum inditus amor sui , durum cuique videtur, seria in eum bella exercere, quem non amare non potest Noscendus ergo primum latens in nobis familiaris in imbeus , apertisque simultatibus expugnandus . Nec unus i lle. 3 sed multiplex, &versutus, ad vim aeque instrat eius, ac fraudem. Tot intus hostes habes, quot appetitus a ratione discordes. Cum his in o con . auor. I. Serm. Sax. I.

395쪽

3 2 De Chria. eonspirant foederati sensus, quoruria' ministerio dum Princeps animus ut, tur,perfidis irretitus obsequi js vel sponte cedit, vel rebellantibus seruis cadit . imperio. Nec facile est fraudulentas tot assectuum insidias declinare, qui fidi Gsimo famulatu rei tuae studere se profitentur. Tuarum vindicem iniuriarum, tuae dignitatis tutricem ira se praedicat . Fortunae ministram, tuorumque custodem bonorum auaritia se iactat. Sollinc ita de procurandis tibi honoribus ambitio te mulcet. Vt omnibus excellas pro te feruet in aemulos inuidia . Gula, desidia, libido tibi vitae commoda stibi suauissimas aucupantur Voluptates. Quis tam blandis hostibus decernat non segniter irasci Quid ni vel rigidos exarment Alcides. , & a claua trahant ad colum t Pauci Vlysies illecebrosiis adeo Siren ibus aures occludunt. Pauci tanto animi robore valent, ut in domestica haec lenocinia saeuiant, ac ed mitas cupiditates rationi cogant ancillari. Longe aliter se habet, cum nos priuatus , Vel publicus hostis lacessit ad arma; cum irritamur ossensis, cum arcendisa nostris finibus rapinae , cum a tectis, ac templis auertendum incendium, & Rei p. salus, communisque

libertas a discrimine vindicanda. Tunc xtique

396쪽

De Chria. .. 373 tique omnes adhibentur vires iuxta ἐ& artes. Tunc omnis ex armamentario

bellica supellex depromitur: tela, machinae, tormenta, quae cominus, & em,nus seriant, expediuntur in hostem , ferroque, &igne,& Omnibus pugnatur elementis. Tunc in aduersantes acies verissimis odi js res agitur, & d cum militumque virtus generosam quaerit per tela, per vulnera victoriam.

Quid quod praeter eos, quos ad bella

vocat vel amor Patriae, vel ardor gloriae , plures etiam classicum inuitat ad Praedam, & strenuos auiditas iacit quam multos ipsa necessitas, praesensque periculum impellit, ut cuin districtos vident in suum iugulum gIadios,sortius audeant, ubi sentiunt alit vincendum esse, aut moriendum ' ita si rem attente dispicias, eadem cu8ido, eadem ira, quae in nos implacabiles pugnant, nobiscum pugnant in hostes . Idem ferme nobis contingit, ac ijs, qui fluviatilinauigio vehuntur. Facis lis quidem illis est, & expcdita , quan

diu secundo amne utuntur , immo pro- Perata, velox , praeceps etiam nauigatio , nec velis, aut remis citanda, quam satis vrget rapidus aquarum cursus,

decliui alueo labentium . At si retorquenda sit in fluctus aduersos nauis 3

cudentibus caphis, machinis trahenda

398쪽

hur λ Vbinam ille animi vigor , quae

per immensos terrarum tractus quaesiuisti , quos vinceres 'In te habes, quae vincas. Tot barbaris nationibus Dar- num iniecisti, rebellantem iracundiam fraenare non potes, & quem nulli fregere conatus bellorum , ebrietas poculis debellat' Iam plus animi, quam corporis vulneribus castigatus diuinitatis opinionem dedisce; nec satis te magnum intellige, qui nondum ipsum in libertatem asseruisti. Nimirum quantumuis praeclarum sit palmas numerare pares, ac pugnas, aciin deuictos populos longe , lateque. do minari ; oppressa tamen vitiorum iugoepotentia triumphat, & Vincitur; dominatur , & seruit. O quam magnis homines erroribus tenentur sexclamore cum Seneca sa liceat in qui ius dominandi trans maria cupiunt mittere , selieissimosque se iudicant, si multas petmilites Prouincias obtinent, & nouas veteribus adiungunt, ignari quod sit illud lugens , paratumque Regnum. Impervire sibi maximum impersum es Hanc a morum magiitro sententiam hausisse videtur Lγricorum Princeps Horatius, cum cecinit.

399쪽

, Latius regnes, auidum domando Spiritum, quam si obiam remotis Gadibus iungas , σ uterque Piaeuus Seruiat uni . At quorsum aliunde suffragia emendicem' cum Sapientissimi Regis consi met authoritas , sa) Viro forti patiemtem , ct eum , qui dominatur animo suo urbium expugnatori praestare λDetumescite itaque superba capita, quorum omnis fortitudo in serro est. Fortius pugnatur in virtutis acie,quam Martis. Ita recte censuit Ualerius multo operosus esse superare se ipsum ,

quam hostem. Quin si vos ad summa,ti ardua impellit gloriae , & imperi,aupido, Seuerinum audite. iuui se volet esse potentem. . Animos domet ille feroces. Alioquin suis affectibus imperare non posse, potentia non est. CHRIA ACTIVA.

Innocentius M. Pont. Max. Mortem adsonsultationem adhibet. Ciaceonto in Vitis Pontiscum tom. q.

Osuanthim desipis profanat Politiae

sagacitas , quae arcana consilia, vel quar- fris a Tacito, vel profunda machinati

400쪽

ZeChria. ne crutaris I Non te ad aulam Tiberii.

sed ad Sacri Principis penetrale, tanquam ad certioris prudentiae scholam inuito ubi sine eaptiosis verborum ambagibus mors tacita magistra est. Hanc in grauioribus rerum momentis consulit Innocentius, hane prae oculis habet, hane figit in animo; & ne umquam ab animo, unquam absit ab oc lis, familiarem , ac domesticam in Histicanum accivit. Innocentius inquam, morum grauitate, doctrina, dignitate

ter maximus, omni humana magnitudine maior, in hoc tam sublimi saltigio mortem adhibet consultricem. Is in secretiori cubiculo geminas i, bellas inuicem connexas, atque in spe- ciem libri plicatiles collocauerat et in quarum altera nudam hominis caluam, in altera iunebrem apparatum expressserat imitata verissimam rerum foris

mam pictura: Tales imagines in splendida lupellectile , quae Pontificium Conclaue deceret, veluti pretiosissima signa seruabat . Harum frequenti aD pectu ad v itae regimen utebatur, nihiIdecernere, nihil aggredi solitus, quin prius attentiore obtutu ex trilli earum silentio vesponsa captasset. Erat is vibque vir acer ingenio , assiduisque st dijs,&rerum usu instructissimus. Ad rant illi Purpurati Senatus grauissimar