장음표시 사용
181쪽
tibus tela subministrant, ut loquitur Quintilianus xii 3. qui ministros se praebent oratoribus, ut Cicero pro 'oratore. Sic quaestionem , negotialem vocat idem ille Quintilianus m. 8. Exsequi hic est cuia rare. Sic exsequi alicuius mandata, exsequi negotia, est apud Ciceronem.
. DE IURIS ET FACITI IGNORANTIA
Iuris ignorantia minus habet excusationis, quam facti. Aristoteles de legum conditoribus Ili. Nicom. 7.mu, ἀγνοο- ω et Eo πις - α λέ-- μὴ . Et qui ignorant ea quae siunt in legis ιιιι, qua scire oportet, quae 'tu ardua non sunt, puniunt. Ius enim finitum est,ut infra dicitur. L. in omni. λ gra- . uioribus tamen Icenis excusantur homines rudiores, si ea quae non iuris gentium, sed iuris ciuilis sunt, ignorent. L. vlt. D. de ritu nuptiarum. Adde quae diximus iii. de iure Belli ac Pacis xI. . L. Iuris ignorantia. Iuris ignorantia non prodest acquirere volentibus J Exempla vide. L. nunquam in usucapionibus. L. fur. 3 .I. D.devsurp. div sucap. L. a. f. si a pupillo, D. pro emtore. .
Primum sperata dicebatur, deinde pacta, deinde interpositis stipulationibus sponsa, ut Arnobius nos docet libro quarto. de quo stipulandi & spondendi . more vide Gellium iv. . Servius Verὁ: Hic ordo est: con- .ciliata primo, dein conuenta, deis pη tu , deindestonsa. Pa-
182쪽
. ctas nuptias habes apud Symmachum V M. HO. & Ix. o. Spondere autem proprie dicitur puellae pater, despondere adolescentis, ut Donatus ad Andriam nos docet: sed iurisconsulti hanc anxietatem non sequun- . tur. Itaque despondere, & de patre puellae, & de filiu-ro marito usurpant. Est autem spondere a quia olim vino dis libato fieri solebat: unde &-λ- .dera. Exempla desponsionis habes apud Plautum Aulularia r. . Curculione v. 2. Trinummo V. Moriebatur hinc actio ex sponso, & lippeeunia aestimabatur, quanti interfuerat. eam uxorem accipi aut dari. Gellius li-5ro IV. 4.Solebant autem sponsalia iurisconsultis concipi : Acontius apud Ovidium. Te mihi compositis quid tamen egimus arte, Ad D inxit verbis ingeniosis amor.
Dictatu ab eo feci stonsaba ver is, Consultoque fui iuris amore vafer. L. Sponsialia.
αConsiense contrahentium funi J Itaque filius apud Terentium : Nonne oportuit prasise me ante s nonne prius communicatum oportuit ' Imo potiores esse puellae quam parentum partes voluit Quidius iub Acontij nomine. Nam quod habes oe tu hum/in, verba altera pacti,
Non erit iccirco par tua causa meae.
Hae mihi te pepigis:pater hane tibi, primur ab illa: Sed propior certe quam pater ipsa sibi s.
Promisit pater bene: haec σ1mrauiis amanti: Ille bomnes, hac est testificata deam.
183쪽
I te metuit mendaxe haec periura vocari. Num dubitas his sit maior, an ille metus'
Olim tribus modis Romanos coiisse matrimonia Boetius nos docet: inter patritios confarreatione, qua de re mentio. apud Tacitum iv. &apud Vlpianum titulo ix. apud alios coemtione, quae & conuentio in manum dicitur, de qua agit Seruius ad illud Georgicon: Telue sibi generum Tethys amat omnibus undis. Et Cicero i. de oratore: aut usucapione,de qua Gellius ii I. 2. mulieres enim, ut res mobiles anno usu capiebantur, si per trinoctium non abnoctassent, & eo tempore expleto habebantur pro Uxoribus, non pro concubinis: Iure Iustinianeo vitier ostendere debet se pro
uxore habitam. Nov. LXXIV. . Iure Graecoromano posteriore in dubio praesumitur esse uxor. Ex nuptiis Rascitur rei uxoriae actio, de qua Gellius iv. 3. Nuptiae a nubendo, quia flammeo obnubebatur futura Uxor. hinc & nubes & Neptunus.
L. Nuptiae.. Nuptiae consi flere non possunt nisi consentiant omnes, id est qui coeunt, quorumque in pote late senii Terentius Adelphis.sta ratione istuc ' quis destondit 'quis dedit 'Cui, quando nupsit es auctor his rebus quis est 'Alibi , . - . Domus reperta , liberi. inuito patre.
184쪽
Non posse ait Iurisconsultus consistere tales nuptias: . possunt ergo patre volente dissolui. Qi d contractum legimus in Pauli sententiis ii is non a Paulo est, sed ab Aniano. de filiabus locus est apud Homerum Odys
Icariν, bona qui donet dotalia nata, Et legat ex cunctis, quem p ferat ipse maritum. Odyss. Z. . '
uin ego eam totis animi penetralibus odi, ae patris assensum citra. caraeque parentis Ante faces thalamumque viro se iunxerit τι i. Donatus in Andria: Summa potestas nuptiarum in patre puella est. An veris principum lege sessicere possint, ut 'iniustae sint nuptiae, quae iustae alioqui futurae essent, tractant Thomas dist. xxxiv. art. i. ad s. & Petrus Soto de institutione sacerdotum: de matrimonio lech. iv. in fine. In iure Graecoromano multa sunt talium legum exempla.. Per adoptionem. Donec manet adoptio J Etiam ea soluta id constituit
185쪽
cognationem leges non agnoscunt. attamen eos qui iper eum modum sanguine iunguntur, inter se coniu- lgium facere honestas non sinit. Neque hic iudiei da- , tur libertas : sed fraepum ei imponitur, ait ius Graeco-
Valam autem sic accipimus. passim hae est sine δυλJ
Quod est mφασμένως , in lege Attica. Cicero lin oratione post reditum in senatu: Palam ad omnium tibidinem diuulgatum. Talis illa apud Stobaeum:
Nec delicate siligens adulteros , Cuiuis roganti comiter morem gerit. ' . . Admittit volentes omnes, ut loquitur Clemens Stroiamateon iv. ideo lupanar locus communis Menandro& Senecae in controuersiis. L. Senatus Uulto. ' ν
ω tutor pupillam, mel filio μο, mel sibi nuptum collocei lMeminit talis legis Cyrus: φορας
186쪽
AD IVS IVsTINIANEUM. DE IURE DOTIUM.
Apud Germanos, ut Tacitus narrat, maritus dotem dabam xori, non accipiebat: quod & Solon Athenis sanxerat, nolens venalia esse matrimoniar At apud illos in ultimo Septentrione Germanos, venalia olim fuisse connubia ait Saxo Grammaticus, id est, datasyxores plus offerentibus. L. Profectitia dos est. Huie opponitur aduentitia, quae olim si nullum interuenisset diuortium, fiebat mariti. Scholiastes ad Persium: Dos a ciue Romano data, non patrio dim nominne, si repudium non interuenerit, post mortem uxoris ad minritum pertinet.
L. Si de dote. Si sicer sterie se rura dotis induxerit generat Probo He-taldi emendationem: isi erit genero.
' Ne intuo amore inuisem sellarentur, donationibus non temperantes J Plutarchus in quaestionibus Romanis, complures reddit huius legis causas , quod non liberae, ted eblanditae videtentur tales donationes: quod gratuitus amor esse debeat, non emptus: quod mulieres assuefieri non debeant ad dona capienda: quod stan-
187쪽
te atrimonio omnia inter virum ti mulierem cen seri debeant communia.
Donationibiti non remperantessed profusa erga si facilita iEJ Illud sed hic abundat. Facilitatem hoc sentu usurupant Terentius, Cicero, Seneca.
L. Sed si min. MartiuJ Tibullus:
Martis Romani festa venere Kalendae Exoriens nostris hic fuit annus auu : Et maga nunc cena disturrunt undique pompa, i Perque vias visu munera ,perre domos.
L. Pintus Mucius. Egon 'us est quod non demonstratur unde habeat, exin mari a miro, aut qui in eiuι potestate esset, peruenisse J Plaut
Nam pecuo probam nihil habere addecet Clam virum,oequod habetpartum,ei haude mori est, 'in liro aut Abirabat, aut stupro inμemrit. Hoc miri censes esse omne , quicquidi tuηm est. .
Olim in Graecia qui uxorem domo exigebat, multam dabat propinquis eius, ut notat Didymus ad BOdysseae. At Athenis qui uxorem eiiciebat, dotem statim reddere tenebatur, ni faceret damnabatur in Usuras. unde explicandum Amphidis illud de uxore:
188쪽
Terentius in Hecyra. Si est ut melit reducere uxorem uicet: Sin alio est animo , renumeret dotem , huc eat. De primo quod Romae visum diuortio, vide Gellium iv. 3. Valerium Maximum II. r. Hebraeo iure foeminae repudium dare marito non poterant: Romano poterant, & cum id facerent, frangebant dotales tabulas. Ita Scholiastes ad Iuvenalem. Athenis mulier quae repudium marito dare volebat, ipsa ea de re instrumen tum ad magistratum deferre debebat. Plutarchus Alacibiade.
Pecunia dotalis & dari & reddi solebat annua, bimatrima die. Polybius in fragmentis a Valesio editis:
γωσαβι. Cum moras esset Romani vi auod ritu nomine mulieribvi debebatur id solueretur annua, bima, trima die. Athenienses Antonio in matrimonium desponderant Mineruam suam: Antonius ipsis dotis nomine imperauerat, mille talenta: Cum Athenienses tempus peterent ad pecuniam conferendam , D eilius ait: Et tamen scito illos tibi annua, bima, triama die debere. Vlpianus institutionibus de dotibus: DMs pondere, numero, mensium Tonfineatur, annua, bima, trima die reddetur, nisi si ut prasiens reddatur, conuenerit. reliquae dotes statim redduntur. Hinc explica L. iuris gentium33. Quinimo, &L. si unus, 3: pactus, D. de pactis.
189쪽
AD IVS IUSTINIAN EVM. 31 Respublica quidem ex dominio eminente id ius habet,
ut alicui imperet suum vendere: priuati inter se id ius non habent. L. si filiosamilias, 3. 1. supra Soluto matri monio. pretio suo, id est, iusto. L. Nec quasi, supra de rei vindicatione.
DE AGNOSCENDIS ET ALENDIS LIBERIS;
vel parentibus, vel patronis, vel libertis. Hac de re inprouinciis Proconstites cognoscebant. Plinius x Epistola . Agis Rex Lacedaemoniorum Darium ex uxore stra Timaea non agnouit, ut in Alcibiade narrat Plutarchus.
, custodiendoque partu. Est hoc de Laconicis moribus. Solebant enim dari custodes partus. Plutarchus Lycurgo.
qui Darent banc successionem, sidem tuerentur bona' ne dilapidarentur J In Marculfi formula Lx xiv. Lm to mana constringit etit qui tutores esse noluerunt pamulorum. hi forte cesserit luemosa heredit in ea ipsit habeantur ex
Et haemesis quadam in , ρηορσωJ Id est sectae qua
tuor, quae tuos in urb bus ductores habebant :Stoica,
190쪽
Platonica, Epicurea, Peripatetica: docet id nos Lucianus Eunucno. quomodo eorum electio fieret, docet nos ibidem Lucianus & Philostratus Theodoto.
Praecedebat morum ac doctrinae examen. L. magistros. C. de Prontaribus . interdum ad Imperatorem res relata. Lucianus ibidem, & Philostratus Chresto. Nisi decreto Senatis insicripti fuerintl Senatum vocat ordinem ciuitatis, ut apparet ex D. L. Magistros. Nam 'quod Senatus agebat Romae, id est, in mari AEgaeo, idem ordo in minoribus ciuitatibus, id est, in simpuvio. Vide Ciceronem de legibus ira. Et circa operationem si negligenter non habeant J Si se utiles studentibus praebeant. L. Grammaticos, C. de Prore fessoribus & medicis. Si autem proprie loquantur de siubstantia, inde iam mani-
β' seni, non philosophantes J Vide. L. Praeses prouinciae,. g. s. D. de extraord. cognit. , USacerdoti flantes J Legendum videtur, Sac doliu , me-
tatis. nam in Graeco est VH Lθμων. Cicero xii. IO. ad
Atticum. Habet hostilium siue idem sunt metata, de quibus Titulus Codicis in undecimo. exponitur ibi hospitum molestia. In Basilicis μεταπκ τ βαρέ, scribitur, & με--: apud Hermeno pulum, qui ab iis Iiberos esse dicit medicos, & grammaticos, ut hic Modestitius. - L. Sed ere milites. Iam mero m militi impuberi curator datur J In Graeco sed Latinus interpres ubique in his Modesti ni legibus ἀφηλι ,. vertit impuberCina pro minore,