Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

171쪽

Non solum quid licea consider dum est,sed σ quid ha-8sum sit J Sisinnius Patriarcha: δε-ου τὸ

- - δεῖ Seruilein coernationem leges non agnoscunt. attamen eos qui per eum modum sanguine iunguntur, inter se coni gium facere honestas non sinit. Neque h1c iudiei do itur libertas: sed fraepum ei imponitur, ait ius Graeco-

romanum. L. Talum. l

Patim autem sic accipimus , paFim hae est sine dii Aul

Ud est πεφασμ ένως ταώλιθα , in lege Attica. Cicero iin oratione post reditum in senatu: Palam ad omnium libidinem diuulgatum. Talis illa apud Stobaeum: O Gς I in meὸς ἔργν αφροῖ Πεν Eλ θ' ε, υν ο in γα ἐδεξα n. Nec delicate siligens adulIeros , Cuiuis roganti comiter morem gerit. ' . . Admittit volentes omnes, ut loquitur Clemens Stromateon m. ideo lupanar locus communis Menandro& Senecae in controuersiis.

L. Senatusconsulto. ' . ' ν

172쪽

Apud Germanos, ut Tacitus narrat, maritus do rem dabam xori, non accipiebat: quod & Solon Athenis sanxerat, nolens venalia esse matrimoniar At apud illos in ultimo Septentrione Germanos, venalia olim fuisse connubia ait Saxo Grammaticus, id est, datas 'xores plus offerentibus. L. Profectitia dos est. Huie opponitur aduentitia, quae olim si nullum interuenisset diuortium, fiebat mariti. Scholiastes ad Persium t Dos a ciue Romano data, non patrio dicta nomine, si repudium non interuenerit, post mortem uxoris ad ma risum pertinet. L. Si de dote. Si sicer mole suura dolis induxerit generat Probo H xaldi emendationem: illustris genero.

DE DONATIONIBVs INTER VIRUM

tua amore inuisem sellarentur, donationibus non temperantesJ Plutarctas in quaestionibus Romanis, complures reddit huius legis causas , quod non liberae, fed eblanditae viderentur tales donationes: quod gratuitus amor esse debeat, noRemptus: quod mulieres assuefieri num debeant ad dona capienda: quod san-

173쪽

te atrimonio omnia inter virum ti mulierem ce seri debeant communia.

Donationibus non temperantes,sied pro Ua erga si fatilita ie J Illud sed hic abundat. Facilitatem hoc sensu usurupant Terentius , Cicero , Seneca. - L. Sed si minolendis Martiis J Tibullus :Martis Romani festa menere Kalendae oriens nostris hic fuit annus auis :Et maga nunc certa disturrunt undique pompa, Perque vias visu munera ,perque domos.

L. aulatis Mucius. Egon 'ius est quod non demonstratur inde habeat, exini mari a viro, aut qui in eiuι potestate esset, peruenisse J Plauatus Casina. Nam peculi probam nihil habere addecet Clum virum,oequod habetparrum,ei haud commossi est, 'in viro aut subtrabat, aut stupro inuenerit. Hoc miri censeo esse omne, quicquid tuηm est. .

DE DIVORTII S.

Olim in Graecia qui uxorem domo exigebat, multam dabat propinquis eius, ut notat Didymus ad BOdysseae. At Athenis qui uxorem eiiciebar, dotem statim reddere tenebatur, ni faceret damnabatur in usuras. unde explicandum Amphidis illud de 'xore: Nanque illa lege ferocit , o retinet domum.

174쪽

Terentius in Hecyra. Si est ut mebi reducere uxorem, licet: Sin alio est animo, renumeret dotem , huc eat. De primo quod Romae visum diuortio, vide Gellium xv. 3. Valerium Maximum H. r. Hebraeo iure foeminae repudium dare marito non poterant: Romano poterant, Ac clim id facerent, frangebant dotales tabulas. Ita Scholiastes ad Iuvenalem. Athenis mulier quae repudium marito dare volebat, ipsa ea de re instrumen tum ad magistratum deferre debebat. Plutarchus Alia cibiade.

quemadmodum repetatur.

Pecunia dotalis & dari & reddi solebat annua, bima , trima die. Polybius in fragmentis a Valesio editis:

γω ξi. Cum morιs esset Romani ut quod ritu nomine muberibus debebatur, id solueretur annua, bima, trima die. Athenienses Antonio in matrimonium desponderant Mineruam suam: Antonius ipsis dotis nomine imperauerat, mille talenta: Cum Athenienses tempus peterent ad pecuniam conferendam, Dellius ait: Et tamen scito illis tibi annua, bima, triama die debere. Vlpianus institutionibus de dotibus: DMspondere, numero, mensura Tontineatur, annua, bima, trima die reddetur, nisi si it prasiens reddatur, conuenerit. reliqua dotes statim redduntur. Hinc explica L. iuris gentium33. Quinimo, & L. si unus, 3: pactus, D. de pactis.

175쪽

L. Fructus eos

Vindemia puctus, e quarta portio mercei instantis anni eonfundi debemati Post vocem fructus, excidit hie nota

dodrantis. L. Lucius Tiιia.. An post maritus propter culpam mulieris, dotem retinere lMores mulieris sunt grauiores, aut leuiores. grauiores adulteria tantum: ob ea vero dos tota retineri solita.

notat Horatij Scholiastes: quod & solidum diei alibi

docer. Vide & infra L. clim mulier. posterioribus temporibus sexta, ut ex Vlpiano discimus institutionum titulo de dotibus. Vt autem propter nuptias donata, ob adulterium repeterentur, valde esse vetus docet nos Vulcani sermo , apud Homerum Odysseae Θ.AMἀ στωι -

Oυνεκά οἰ κκλη- , Sed eos hae et incla dolusque tenebunt, Donec cuncta mihi genitor mea munera reddat: ne data eum ipsius iunxi mihi sedera natam,

sis formosa quirim est,sid resia mentis egena.

DE ACTIONE RERUM AMOTARUM

L. Non enim.

Non enim aequum est inutium seo prctio res μα menderet

176쪽

Respublica quidem ex dominio eminente Id ius habet, ut alicui imperet suum vendere: priuati inter se id ius non habent. L. si filiosamilias, 3.1. supra Soluto matrimonio. pretio suo, id est, iusto. L. Nec quassi, supra de rei vindicatione.

DE AGNOSCENDIS ET ALENDIS LIBERIS,

vel parentibus, vel patronis, vel libertis. Hac de re in prouinciis Proconsules cognoscebant. Plinius x Epistola . Agis Rex Lacedaemoniorum Darium ex uxore stra Timaea non agnouit, ut in Alcibiade narrat Plutarchus.

eustodiendoque partu. Est hoc de Laconicis moribus. Solebant enim dari custodes partus. Plutarchus Lycurgo.

DE LEGITIMIS TUTORIBVS.

Vt qui sterarent hanc successionem, iidem tuerentur ιom cne dilapidarentur J In Marculsi formula La I v. Lex Rc mana con stringit, 't qui tutores e sse noluerunt paruul rum, siforte cesserit luctuosa hereditas, in ea ipsi habeantur exis

DE EXCUSATIONIBUS TUTORVM.

Et baresis quadam in lae prus J Id est sectae qua

tuor, quae tuos in urbibus doctores habebant Stoica,

177쪽

Foenus apud Scholiasten Horatijexponitur aucta- pecunia sic Hebraex dicunt n)a n &n)anu Foenusa φύω, Vt a mκτω πυς. Sic ab eodem φύω, foetus. Nam sonus G raeci υ ad Latinum oe prope accede t. Solebant usurae Idibus exigi, notante eodem Scholiaste: inde Iduaarium. Non autem omne foenus liatum. Scholiastes ad illud Horatij, - Multis occulto crescit res faenore, illicito inquit. Vide Tacitum Annal. vi. Minimum. Renus trientarium sub Seuero & Antonino. De usuris in speciebus vide Hieronymum .ad Ezechielem, &Zonaram ad s. canonem Concilij Carthaginensis.

. DE NAUTICAE FOENORE.

Mentio eius apud Plutarchum Catone maiore &

id est , ita ut periculum itus &xeditus subiret foenera

tor, aut alterius tantum.

DE PROBATIONIBUS.

Ei incuml,it probatio qui dicit , non aui negat JIdem habes in Baba Kamma ni. ii. apud Cnrysostomum alte Ae ,ntra Iudaeos quod tamen Cato & Favorinus distingui volunt apud Gellium xiv. x. Sed posteriori ata ii visa est ea distinctio nimis laxum facere iudicis arbitrium. Itaque illud Scipionis magis sequimur qui dicebat:

178쪽

. AD IUS IUSTINIAN EVM. 161

minem peierasse scio; sed cum nemo eum accuser , non possum ego simul iudicis craccusiatoris ostium fungi. DE TESTIB VS.

- Hebraei iudices de aduena. circumciso pronuntiabant saepe ex coniecturis: de Hebraeo nonnisi ex t sium diistis. Solebant autem testes apud eosdem He- braeos diligentissime examinari a iudicibus per septem quaestiones: qua hebdoniade Iubilaei, quo anno, quo mense: quoto die mensis, qua feria hebdomadis die rum,qua hora,quo loco. Ita Misna in titulum de Syne-drio, c. i. Addit Rabbi Iose quaestionem, an testes hominem nossent de quo testimonium perhibebant. Lege Solonis, testes comparere cogebantur, & perhibere restimonium, aut affrmare se absentes fuisse, aut rei, de qua agebatur, nihil scire : in contumaces . mille drachmarum statuta poena. Ita in Onomastico Pollux. Plato primo de legibus, eos qui veritatem caelant, vult improborum haberi numero. Apud AEgyptios quoque, ut libro primo docet Diodorus, qui praesentes fuissent cum homicidium, aut furtum committe-

rςtur, ni reum indicarent, virgis caedebantur, & tridui fame coercebantur.

L. In tesimoniis.

179쪽

AEL HVGONIS GROTII FL. SP.chi inconstantia testis praefidium defensionis inclusia

tum est. L. Testium. Alias veluti constentiem fama confirmat rei, de quariiur,fidem J Testimonium caecum, in quo multitudinem aut ciuitatem dicimus scire, opponitur manifesto. Habet hoc Donatus. Alia testimoniorum quae recitari solent J Ex scripto testimonium Quintiliano v. 7 consensio signantium. Cicero Verrina v. Recita testimonium Atheniensium. Talibus testimoniis interdum opus, ubi a loco iudicij longius absunt testes. Novella ix. 3 3. At in publicis iudiciisaegre iam olim recipiebantur. Scriptor de causis corruptae eloquentiae: Testimonia in iudiciis publicis non, absentes nee per tabellam dare, sta coram σpraestentes dicere cogebantur. Carolus Magnus Vi .i I. non absintes neque, Iper epistolam testimonium dicant ,sed praesenIese am nouerunt σηviderunt i non taceant veritatem.

L. Serui.

Serui rebonsio tunc creὸendum est, cum alia probatio ad veritatem non lJ Exceptio ex Ugula Seruum hominem causiam orare leges non sinunt, Neque testimoni, dictio est. Terentius Phormione

Testis idoneus pater filio, aut filius patri non sJ Contra patrem si iij testimanium olim receptum vide-

180쪽

mus, ut Phylei contra Augiam pro Hercule. memi- nit Apollodorus libro II.

Nullus idoneus testis in re sua intelligituri Testimonium pro se nec Catoni creditum. Hieronymus aduersus errores Iohannis Hierosolymitani.

. L. Ex eo.

Colligitur etiam mulieres testimoni, in iudicio dicendi, ius habereJ MHime ubi de partione quaeritur. Notant id Grammatici dc Rhetores ad illud in Andria. . Dis pol habeo gratias Cum in pariundo aliquot adfuerunt liberae.

Tenari molentibus J Testari hic, est animi sui propositum coram testibus exponere. Talis illa testatio Alpheni coram viris bonis compluribus, quam multis verbis Cicero recitat pro P. Quintio.&illa cuius mentio in lege,Lucius Titius, D .de his qui notantur infamia. . . L. Vit.' Ne patroni in causa, cui patrocinium p inrunt , testimonium dicantJ Cato oratione in Lentulum apud Cel- .lium v. 13. Testimonium aduersum clientem nemo dicit. Idem habet Dionysius Halicarnassensis libro D. ὀd er in exsecutoribin negotiorum Obseruandum est JDuiuus Latinis vocibus expressit, quod Graeci una V Ce dicunt, qui non agunt causas, sed agen-