Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

11쪽

eertamen uocantium in quaestionem, γ' controuerissa rem, quae nullam habet dubitationem, ct conicurione non magnopere dignam, Cremonensium ne ciuitas an Papiensiusit praestantior, cum maxime aduersarios facile uinci posse non ignorarem. V rum me multum patres ab hac actione retrahebat, ne grauitatem ciuitatis nonrae , quae semper frugi habita eri, conferrem cum leuitare eorum, qui ex Papiet bus has turbas tam alieno tempore commorunt, neue necesariam defensionem nostram opponerem eorum inani, ac superuacuae prouocationi, meq; , ac ciuitatem meam sociorum,ac totius uicin latis irrisui, exponerem, cum primo aspectu, ct specie ipsa hae contentiones inanes uideantur , ct esse hominum otio nimis abundantium, cum non de potentatu, sed de principatu tantum agatur, quod aliqui ex iis, qui habiti sunt sapientes, inuenti mi, qui

uniuersum terrarum orbem haberent pro domicilio, communiq; omnium gentium muni ipio. Non posunegare iudices rem magis graue, uestrisq, auribus,

hoc loco magis dignam in quaestionem uenire potvisee, fateorque hic non agi de fortunis totius Europae, neq; de Italiae, aut utriusq; ciuitatis libertate,ac suliιte, de liberis, de focis, laribus, atq; aris,' indiscrimen uenire, utra ciuitas alteri praescribat, peret ue, concedoq; hanc disceptationem facile ρο-

tuisse, aut potius debuisse omitti, non quod nes iam

12쪽

eiusmodi contentiones no modo inter praeclara mi

nicipia, sed etiam inter maximas prouincias, regna etiam quandoque amplissima extitio, easq; praenantissimis Imperatoribus disceptatoribus diiudicatas fuisse, suum cuiq; locum,gradum, ac dignitatem attributam, praelatasque semperfuisse eas ciuitates , gentes, ac nationes, quae aliis dignitate praenarent, cum certamen honoris plerum i a uirtute proficiscatur . Sit sane uero res ut libet, sitq; queuio plan: de nugis, ut risus uester, ac totius curiae mihi deci rare uidetur. Soli tamen irridendi accusandi sunt aduersaris, omnisque in eis culpa resedet, qui negocii credo inopia, primi, inepte sane, tam alienis tempσribus huic controuersiae initium fecere, qui inquam hoc tempore nos de honoris, ac dignitatis diu is ibne antiquissima, in qua semper fuimus, neq; Mi quidem, neque clam, neq, precario, ambitiose dejcere adorti sunt, nec verentur ciuitati nostrie praeclarif- mae remanorum coloniae suam qualemcunq; con

ferre, o etiam, si dijs placet, praeferre, Papiam dico, ne forte, s qui adsunt exteri, peregrini, putem me de aliqua amplissima, atq; opulentesma

urbe loqui, cui isti exaequari contendant Cremsnam oportere plenam dignitatis ciuitatem , talemque, qualem uos ipse optime nostis. Quae tandem igitur ambitio, aut leuitas populi Cremone sis uideri debet, quem necessias in hanc actionem detrasty cogimrer A et auricrsui

13쪽

Ac ΤΙΟ Ι. 4 eneris decertaret, causam dicere licuit, itidem sibi

apud nos aequum forese defendere arbitratur, quod olim duae principes Graeciae ciuitates Sparte, atque Athenae inter se dimicantes, et alia quamplurima fecerunt tanta cotentione, ac si in eo positae fuissent omnes utraruque fortunae. V erum hic uos ipsi patres praeclaretiuitarem nostram omni ambitionis, ac leuitatis suspitione liberare potestis apud hos, qui nos audiunt, ct culpam hanc omne in aduersarios transferre. Nemo uenrum, qui in consilio adenis , non meminit, quomodo ab initio se babeat res, huiusque disceptationis, di cause uos ipsos nobis esse auctores, uos ipsi inquam scitis enim Cremonenses non modo inuitastis auctoritate uestra, ut ad Leuisma Pupiensium postulata re1ponderent, uerum etiam Senatusconsulto uestro, literisque C aris nomine cσscriptis ad huius cause defensionem impulistis. uos

ipsi hanc quaestionem constituistis . huius confiij te maxime auctorem fuisse ferunt Iacobe Philippe Sacce, qui huic collegio praees, ct iudicio praesides, et i te, uisapienter caetera, id apientissimefactum

credimus, ut tanta controuersia, e nullo pacto sopiri potuit, iudicio extingueretur, quod propter eos, qui frequentia sua ornant cosessum uestrum, dictum uolo. nos non tam libenter, q necessario in hoc certamen defendimus. At uero, ut nos a culpa omni

14쪽

no seseiunctos non tantum uerbis, ac testibus eaencamus, uerum etiam re ipsa hac luce clarius se damus, ciues mei rectis sen bus euutes mihi mandarunt, re causaq; integra, ut aequissmam conditionεPapiensibus proponerem, quamsi sequantur, non recusamus, quo minus secundu eos lis detur. Ani

quissima sententia est patres non esse aequum aliquFin contentionem bonoris, ac dignitatis uenire cum

eo, a quo ossciis superari aequissmo animo patitur.

Si Papienses uolunt nobis adaequari in pendendis uectigalibus, tantum H quantum Cremonenses, CG sari ac Reipub. pensitare, nec recusant nobis pares esse in extraordinariis oneribus subeundis, cum d vis, formidolosisl temporibus ex priuatorum pecuniis aerarijs augustis est subuenjedum, pecuniaeque omnibus prouinciae municipi', ac colonijs aequabiliter pro cuiusque censu, ac fortunis imperantur, non isd-tra pugnamus, nec recusemus eis honore, ac d n late exaequari. hanc conditionem aequissmanis accipiunt, causa dicta est, magis re e oratione defensa, nec ulterius progrediemur. Quid haeretis P pienses ' agite, conficite rem sne controuersia.

Quid dismudatis ' Quid tergiversamini ' Quid uos

horsum illosum torqueris ' ex aequo , oe bono hoc totum iudicium transigi potest, id escite, o me totum ad uos traduceris, uno uerbo facile potestis, nos, O uosmetipsos otiosos reddere, atq; occupati μ

15쪽

cum aduersario pugnetis. Accipitis ne conditione. eia uero accersie, adducite fideiussores, praedes dare,aut sponsores, qui nomina faciant, Ripulemur,re Ripulemurq;. conscribantur conuenta publicis literis, concipiantur uerba de dii ab hoc sanctissmo Senatu. IIterum e duobus honeste non potestis recusare, aut nos o scio ariteite, aut impares dignit te nobis cedite. nihil certe tertium esse posse nemo non uider . quod quidem animaduertit olim uir acutissimus Franc. Τaberna rerum extraordinariarum totius prouinciae disceptator, qui tibi Gomraga Femdinande praeclarissme in aduentu Philippi Hispanorum Regis hac ipsa de causa turbantibus omnia Papien bus, ac prope tumultuantibus percunctanti, utri nam anteponendi essent, nulla interposita ad cogitandum mora, ut uir in iure ciuili ualde exercitatus, natim respondisse dicitur, eam ciuitate omnino praeferendam, quae magis censa esset, quae uegrandiorem pecuniam in aerarium referrer, tum ex uectigalibus, qui nerui sunt imperstum ex pensita

tione extraordinaria, cum εαι κεφαλια prouincia

imponuntur. In manu ue ira est Papienses, s uos tanta ambitio Ilimulat, adeos honoris speciosa imagine ducimini, uoti compotes feri, Eia agite paruo negotio principem locum arripite. invadite nobis

ultro concedentibus indignitatis norae posses

v. nem

16쪽

nem, causa nostra, ut libet, hac coditione emte r ni , uel saltem, quod sepe iactare soletis, tetrarchruatque dynasta. per nos etiam Mediolanensium ciui- rati, quo uestra temeritas parum abest, uestram urbem regiam anteferre . quid ambigitis ' quid cundamini ' agitis ' φιid fit λ amittetis ne socordia ut sera talem, ac tantam negotii benegerendi oc-msionem ' buic ne tempori tam commodo, atque opportuno indormietis ' expergiscimini tandem, suenote . cauete ne uos ulterius progredientes estemere demittatis, unci postea non liceat regredi. cogitate, atq; impensius confidite, an contentiones ni uobis ex usu. ita res potius inter nos transigatur, quam demus sermonem, o risum uicinitati. hic terminus esto nostrarum contentisnum . Ut vis eo iudices, erutescunt aduersarii, reformidantque oblatum ultro a nobis honorem, quem modo nobis i itis pr ripere tantopere connitebantur. Intelli-ν, natura sepe fit, ut quae optamus, cum nobis negantur, ea ardetius cupiamus, cum uero eadem obvia sunt, atque oblata, tanquam uilia, ac uiago patentia despiciamus quadam quasi acietate, ac fastidio

Wfecti. Iam illos piget ambitionis, ac temeritatis. iam moniti agnoscunt, quam temerarie cocupierint

id, quod δε aspeci tisu sent, esset potius sibi oneri, q

bmori. eos tandem poenitet erroris, suamque amens minui Misis, saltem V ipsa deprccantur.

uidetis

17쪽

ε Ac ΤΙΟ T. i s detis eos, quae negata totis sensibus concupierant, eadem facta eis adipiscendi potestate, ac copia r spuere, atque concesa auersari, aut adeo perturbati sunt, ut utrum praestet non uideant. Atqui ex eorumltu, nutuque, 9 significatione videor mihi intellia gere Papienses causam omnem, quominus propositam Di conditionem sequantur , conferre uelle infortunae, o temporum iniquitatem, oe uti inopiae, o egestatis excusatione, nec cogitant bomines pserum considerari esse portenti millimum, ubi cum inopia coniuncta est arrogantia, superbiaque inum tur egestati implicata. Capuam Romani sapientifismi uiri ferre non poterant, non tam ob nimias, formidolosas eius opes. 4 ob campanorum arrogo tiam, qui licet alterius ciuitatis legibus parerent, ertamen se magiHratuum spei tofis nominibus adaequare nitebantuae, oe id propter ueteres Capuam superbiae domicilium dixerunt. quod quidem in Capuanis magis ferendum erat, φ ea ciuitas tuc adeo opuIenta, adeoque varia copia rerum reserta erat, ut a

tera Roma haberi polset. cum uero sint opes uest

tenues admodum, atque infirmae, ut uos metipsi pro causa uestra adducere videmini, quae est ista arrogaria, et puperbia petere uos anteferri illis ciuitatibus, quibus neque censu neque dignitate, aut rerum gestaris

soria, ut postea o ne demus, uos adaequare potestis, B quin

18쪽

φ ae pro huius imperii dignitate, ac gloria paratam semper pecuniam habent, quam aerario summin frent, Caesarique in summa di ficultate numaria laserius subueniant. Credite mihi, opus est quaesto in primis ijs, qui ambitiose uolunt uideri lauti, atque alii'

bonorii specie, ct mulato splendore praeferri nudent. contemnitur inopia alcatur egestas, sed huc Iocum postea suo tempore fortius urgebimus. Decidi patres a maximaspe n quam iam pridem adductus eram pactionis, ct compositionis, libenterque hoc subodiosum munus, aut potius onus. quod necessario susceperam, ita transacta re honestissima de . linatis ne a me abiecipem. sed ut uideo longe me fefellit opinio, omnis spes ocii a me elapsa esl, nihil hercle sectum est aduersariis conditionem a nostris latam recusantibus, mihique uideor de spe deiectus quasi decurso spacio a calce ad carceres denuo revocari. ex δε-

sus igitur a portu, ct profugio fungar oscio meo,

ut potero. Verum antequam ad causam ingrediar,

non possum no iteru pr fari, q inviti, si nolentes, qaegre nostri ciues in hanc palaestram defenderint,

quantauis aduersariorum intemperantia prouocari,

vestras , ut dixi. auctoritate confirmati, ct iris ipsus imperio adacti, atque copulsi, quod huidem magis dolenter g inimice citra omnem simultatem , faciunt, uix dici posset, 4 in amiciti' retinendis, sonservandiss

19쪽

fuerint, neque ad eas dirimendas omni uento impelislantur. Vetus inter Cremonensus , oe Papienses intercedit usus , fuit quo olim utra lue ciuitas pluriamis, maximisque beneficiis ultro, citroque datis, acceptis, ut inter sociorum populos decet, coniunctissma, atque u , ad hoc tempus inter nos consuetudines , amicitias qi iungebamus ad priscae probitatis rationem, di ut beneficia in eos nostra testata declarant, eorum calamitates nun am duximus a nobis alienas. Omnibus uero osscijs amicitiae a nobis di

Isteter, sancteque ferariis, cum potius beneficiis qua iniuriis eis certandum esset, illi nulla nostra culpa nobiscum inimicitias suscipiunt, dirimulque ueterem

nostram coniunctionem tot annorum consuetudine

cormatam, ac prope cosecratam nescio qua re inducit, nisi quorundam hominum illius municipii certandi cupidorum leuitate, atque audacia non enim ad

omnes haec culpa pertinet, nihili barum rerum δε- flum en publico ciuitatis consilio, quinimmo qui aput eos sunt sanae mentis, moleste ferunt icta ab

audacissimis perniciosissimisque clusibus suis moueri. Cisses mei nihilominus moderari, alta quadam mente praediti nolunt omnino quantacud φ, eorum temeritate, iniuriisq, lacessiti ab humanitate in

agenda causa desciscere, non tam ad lassem inspiB a scendam

20쪽

scendam , quam ad uitandam uituperationem m mali. itaq; me iusserunt moderate, bamane, remsiusque, quoad res pati tur, ac citra simultatem , . saluoque iure n Irae ueteris amicitiis causam dicere, nec illud municipium alioqin honestam in discrimen uocare, magisq; eorum maledietis respondere, quam eos nostris lacessere. Nouimus sine multos eius municipst bonos, ac moderatus Θ9mines, bone-sasque familias, quibus expIoratum habemus, ut d

xi, hanc inanem, plane q superuacaneam, ac plena sutilitaris controuersam summopere displicere. uerum apud illos, ut etiam ultio temporum in pleri alijs minutioribus municipiis sit, nunc regnant cives , deterrit , in principemq; locum in ciuitate inuas re, atq; omnia poseunt, id quidem hominum genus ese solet plerunq; eiectum, egenum, litigiosum a improbum, ingenio malo, prauos, qvi aut rei με di aut negotii inopia ad rei communis gubernacula obrepunt, paulatimq; decuriati , postili in aliquo am cro ea, quae sunt municipii commvnvia, domum i

suam rapaces auertunt in rem suam conuertentes .

Isos, ut aliqui uocant,uelpillones se quaesieris, omnibus horis in decurionum aula reperias, d0nec ex egentisimis , er mendicis ad magnas opes perue-manr . ab Vs pestibus Papiae insciente ciuitate mox etiam bonis reclamantjbus ciuibus conflatam esse '