Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

31쪽

A C Τ Ι Ο Ι. IIuiri, qui eorum commentum refellere possunt, ait stariq; primas nostris legatis tributas fuisse tam in illius principis pompa, quam in Ions Auali Vanii exequiis, quaesumo apparatu, atque magni cetia

celebratae fuerunt ad omnem oslantationem. Evinceremus item in aduetu Caesaris habitam fuisse Mediolani dignitatis nostrae rationem, nostrosque Papienserum legatis honore antecesse . constat item inter mulacra ciuitatum totius prouinciae, quae certo ordine collocari solent in fornicibus ad ipsius prouincia ostentandas spes, atque potentiam extructis Magnificentia plusquam regia, effigiem nostrae ciui ratis praelatam fuisse Papiensi mulacro,. ut maior honos haberetur ei ciuitati, cui maxime debebatur. quae etiam ratio haberi solita est ab imperatoribus ipsis, cum Senatus datur ciuitatum legatisr, cui rei contrarium nunquam aduersarii probare puterunt.

Nis iudices ciuitas nostra ius suum quo undiqi cim cinatura est, solidum, firmum, atq; in re ipsa in mram haberet, poterat nullo negotio se tueri in dignitatis suae possessione, petereque a uobis, ut uestro interdicto interposito, uti possidemus, ita possideremus. Verum cum nobis se ultro offerat uia simplex, lata, aperta, directa, atque perpetua, qua ad nostrum facile peruenire possimus, non est, quod occultas, inusitatas, o minus tritas quasdam semitas, singuinat,stinosas, ac tortuosas, xquirere uelimus -

32쪽

cui metuunt, o omnia suspecta babent, ut fugitivi, o qui decoxerunt creditoribus iudicum sententijs addicti, ne capiantur, dedantur j , omnia diuert cula, omnes flexiones indagare soIent, omnes qu-rere solitudines, omnes Maeandros, Euripos persequi, ut nisi sunt nunc facere uelle Papienses , quibus omnia in causa desunt, praeter frigidas quasdam , ct ieiunas calunnias. Iis igitur mirandum in nodu arridet illasubtilis, et exqui ta iuris cautio,' ac formula, qua licet fundi po sessionem is pare manu surculum uel de uia defringendo, nec conliaderant, ut quis infrma, ac stabili honoris, o dignitatis, primarumq, partium possessione ese dica- tur,quato remporis spacis, quoties ue opus si eum praelatum fuse illis, quibus dignitate uult praestare. nec magnope distinguunt ius illud, quod corporatum dicitur, ab illo, quod est ne corpore, putantq; Ilatim uicije, si uel tenuiter probare queant semel suos legatos ante nostros auditos ab impatore nihil ista animaduertetὸ, maiorab ' negociis occupato, aut ab imperatoris ipsius statore istarum contentio num ignaro, etfortasse etiam largitionibus corrupto priore loco semel citatos fuse. etiam rogos rem furtivum possiderent contra legem Attiniam, neque

adesset bona fides ' etiam si uis, aut dolus inte uenisset ' etiam si talis possessio esset plane contra

leges, rationi aduersamur, ut minor majori antecederet φ

33쪽

AC Τ r r recederet ' 2 n possum adduci. ut credam aduerasarios insententia perstatur0s, ut audeant nobiscum posse nis nomine agere, ne continuo tam , in gnis menda tis turpiter conuincantur. D alterutri pamrium in hac causa actio posscsionis conuenit, certe nostris non posset negari, qui semper, ut praecellentes honore, et dignitate, praelati uerunt in omnibus

pompis, ct publicis sesionabuso aduersariis tui,

non conscient se in has iuris tam incerti, lain is tuose, tam mu.tiplicis anguItias. Quod si tandem fecerint, ut etiam Ilera forent, c tis ementiuntur, tale

esset,ac quis in uia publica pallium mihi detraxifiset, statimque a me conuentus, ct in ius u9catus csecipiat se possidere, possuletq; a praetore, ut ex ed Elosbi liceat pallium retinere. existimas ne illum praetor tuebitur in istiusmodi posse ione' an potius, titorem, in vincula coniectum supplicio as caedum iudicabit λ non en aduersario praescribere, quemadmodum in causa ab eo agi uelim. se tamen Papienses in has d scultates detruserint, cito inteιligent, ad quos scopulos res suas appulerint. uero in hac dimication , rem, ac certa tendamus uia, oe cum aduersarijs, praesertim in tam bona causa, non callido, uersuto iure, sed ex aequo, crbono agamus, dummodo ob id nobis non obstruatur uia, quo miniss quoque, si risius fuerit, quacuque illi effugerint,possimus persequi. cum praesertim causa a-D zatur

34쪽

gatur apud eos iudices, qui praecisis quibusdam r=mibus, ac superuacaneis controversarum, aut potius calumniarum ramusculis queunt quaestionem in re fundatam connituere, et quancunque uelint, actis nem dare. cum uel praetoriis exceptionibus multa excludi possint actiones. Hi uero, ad quos omnis fere Caesaris potestas ab ipso Caesare translata fuit, aut saltem cum eis communicata , multo maximὸpo uni reiectis inanibus, ac superuacuis uerborum disceptationibus spolii actionem uocanr quae hie nullum usum habent, ad rem quaenione omnem re-nocare . quid est .n. opus circuitione, atque anfractu potius, quam directo, cum sine re nulla uerbi uis esse possit, ct eos iudices habeamus, quorum studium semper fuit, ut non mesint connituere iuris actiones, quam tollere controuersas ' Disquiramus igitur, quae res Uscere possint,ut ciuitates alia alijs dignitate praecellant, ut Papiam cum Cremona conferentes itideamus utrast praenantior. hoc erit omissi crebris quibusdam quasi leuis armaturae excursionibus, uelitationibusque rem comminus agraredi, oin arcem causae inuadere Quae ciuitates Rudent Oisjs excellere, debent aliqua praenantiae causam asserre, aut uetustatem, aut nobilitatem originis, aut certe maiores opes, aut ciuium ampliore numerum,

aut populi uirtute, quae latissime patet, ct unde om iam recte aflorum prosciscitur loria, uel liberta

35쪽

ACTIO I. g. rem, uel optimam legum institutionem, baec . n. sep rem reperio, propter quae urbes aliae aliis praestare

possint De libertate autem nihil mihi magnopere elaborandum, cum utrunq; municipium, aut planσliberum sit, aut pari conditione unius imperio pavreat, ne φ n. nos unquam dica mire, cum tam

lenis, ac mitis imperi, aequissimis legibus obtemper: mus.rames reliqua sex arbitror esse perspicua, omnibusque palam esse, quantum in cunctis Cremonen-fes emineant, praeferendisset Papiensibus, quantum Me ea omnia in nobis sint potiora, nihilo minua mihi dicendum est illatim de omnibus, ct ordine certo difflerendum dabo operam, ut, quo ad res patietur, minimo cumfastidio uestro id fat. ac de ambatrum urbium quidem antiquitate prius, quar in primis ei ciuitati es necessaria, quae altera uult prastare. illud.n.municipium babitum fuit a maioribus nostris nobile, quod antiquum. quod quidem non tam tum in urbibus, aut oppidis struatu , sed etiam inpleri , aliis rebres constans est, ac perpetuum, ut

quod antiquius probatur, id potius, meliust, ac melius es e comprobetur. quamobrem etiam in communi loquendi usu usurpamus, ut cum aliquid nobis rarum esse innuere uelimus, rubjI eo nobis antiqui-ns,sanctiusve esse dicamus. magnam profecto vim Metustatis esse, antiquitatisne, nrmo est, qui ignoret,

Drotas stactoritatem, di dem veteribua, O

36쪽

priscis, ut alui, uiris haberi nemo ibit inficias. quo quidem religiosesemper seruatum fuit apud Lacedaemonios , quorum spe flata , ct n0bilitata uirtus semperfuit apud nos etiam videmus non modo te pia ac delubra eriιm etiam sepulcra semper feri uetustate sanctiora . Quid φ'nonne homirn s quoque seniores semper maiori inter alios. eiusdem conditionis, ct Inatus honore digni habentur ' quod bre quentisime H0merus pictor diligens naturae f-ctor innuit. As di municip)s qAidem, qu0d quaestionis nostrae propriam in cisin M. Antonius obahceret Ct Octauis i nobilitatem generis, qu0d pater eius Aricie natus es et qu i in it Cicero seste murecipiam non contemnit, qui Aricimum tantum de

'Dncit nobjlitate antiquisiimum ι Antequam de antiquitate ni riusque urbis usseram per candiandum est mihi ab aduersariis, qui nam ni ipsi, Papiensesne . an Ticinens es e se uelint, aut forte quipiam alii. eadem ne sit Papia, tu e Ticinio, ut plane intelligam quibuscum mihi sit res, ct actio constituenda , non enim mihi satis exploratum eLl, quod uetrijs n0minibus appelletur, neque rationes, quas illi assiaris pugnantes idem esse Papiam , ct Ticinum, ita esse satis firmas arbitror, cu nullu huius e siuiae locuplete audiorem habeant. Q si ed diuri salint, deliberet aduersarii nurius municipi j dici uelint 1mmicipes. si malint esse Papienses, ut ubiqua gentium nomina

37쪽

fur, uiderint ipsi unde id nomen originem traxerit. Us certe noui nuperum, recentisimum esse, nec

uspiam auditum, tediumve, nisi post Longobardoruin Italiam aduentum. Atqui Ticinum reor P

piam esse contendent, quod δε eis negauero, influabant scio, nec facile id satis Arma auctoritate pro- bare poterunt. Contrarium nos possumus Myrmare, cum C. Plinius scribat Ticinum conditum fuisse non procul a Pado. quasi homo Italus, ct idem 2 ranspadanus ignoraret Ticinum oppidum uiciniar esse Ticino tam nobili fluuio, quam Pado . Stephanus item Graecus scriptor idem oppidum ponit apud Rauennam, quae nun multum ab eri a Pado. dicane

tui quam propinqua sit Muennae IDa ciuitas, quam Ticinum esse pugnant, an prope Muennam recte dici positi a qua distare cohat CL. millia passuum.

dicant etiam unde illae immortales inimicitiae, quas cum Maennatibus gerunt. ipse me nutu intelligunt. Sed liberaliter agamus cum aduersariis, illisque asesentiamur dantes ultro, quod contendentes minime

obtinere possent, fateamurque Papiam Ticinum esse. dicant tamen quando Ticinum Papia ent uocari desta. adluc non erit mihi probatu dis cile nos mul-ro antiquiores esse ricinensibus, plurimosque annus antefuisse Cremonam, quam Ticinum, quod quido euincere possum plurimis, integerrimisq; testibus, quisne odio, inuidia rem,scut ent, enarrabunt,

38쪽

mque ullus subornationi locus esse apud eos paseis .

omnis enim nostra oratio in hac parte ex historia , quae en uetustatis nuntia, evranabit tanquam ex augi tofonte . nec in mediam adducam, quae memoria , aut tenimonio alicuius incerti auctoris recentii, atqi idiotae, quibus ectus esse polisint introducta, sed ea tantum, quae uetu tisimorum anna Anasteris, o clari bimisscriptorum monimentis te Iria, ta sunt, ac testificatione sempiterna co gnata. Multa mibi ideo praetereunda, quae de incunabulis urbis nostrae afferri possent memoriae prodita Osriptor bus nonnullis. Pauca tantum dicam , ct ea sa pernecessaria, ne hic uidear nimis ambitiose obruere uelle aduersarios antiquitatis testimoniis. Muigillir contendam urbem nostram ab Herclite, quod multi Esrmant, conditam, neq; eam a Troianis initium habuisse, adisersarijsq; condono illum nescio quem Cromonem, quem scriptum repperi nomen Cremonae de suo nomine indidisse. remitro etiam illis Brenonem illum, quem aiunt Pallantis socium remporibus Delborae apud Hebraeorum gentem iudicis, ac disceptatoris controuersiarum eius gentis instituti urbem nostram condidisse primumq; Br noniam de suo nomine appellasse, quae mox pauc ram literarum mutatione ita serente usu , dictam

Cremona neq;

quidam reliPer

multum elaboro eam, ut scriptum ' , quondam ab Hercule Iiberatam

, fulis o

39쪽

cis insedissent, oem eam ora inferitaban haec omnia

isduersarijs condonata uolo, nis forte ipsi, cum desivi mimicipii origine agent, fabulis, oesomniis inniti uoluerint monRra, ct portenta narrantes, cor Papiam temporibus Assueri Persarum regis a S nonibus su spe conditam, ut aiant. nescio quem nuLIius auctoritatis scriptorem Stephanardum somniafse, quae tota sunt commentiria, o nullis annalibus sustulta, ne eos ego quoque ad Delborae Hebraei, taquo paulo ante, tepora mi Ito antiquiora reuocem Si iudices de prima origine urbis nonrae agimus, est adeo uetuna, ut plane ignoretur, quando primum oeperit,superetq; omnem Hemdatis memoriam . cinctam uero fossa, ac muro, propugnaclitisque, munitiorem redditam a Romanis comperio clarisiimis nobilium scriptorum monimentis, resimoniis incorruptis ante bellam Punicum, ut esset, quemadmodum ait Cornelius Tacitus, propugnaculam comtra Gallos trans Padum agentes, edis qua alia uis per alpes irrueret. Ingruente igitur in Italiam Annibale T. Sempronio, P. Cornelio Con . a Romanis, ut ait post Polybium I Liuius gravis auctor, Cremona circundata muris fuit simul cum Placentia, o utraeque dedi Lia coloniae,singulisque decrerasex milia hominum, qui utriq; municipio praesidio

euent. Hic foede lapsus en Cornelius ipse alioqui

40쪽

luculentus, ct grauis bifloriarum scriptor, quod nisi

conditam a Romanis Cremonam arbitratus sit, cum cinctamurissuit, o deducta colonia, at i in hac rσprofecto maior des habenda Polybio, qui graece

historiam Romanam conscripsi, non modo, quod . antiquior, sed quod etiam diligentia nemine historiarum scriptore habeatur inferior. Is enim, cruniam decretae prouinciae consilibus, qu0s memoram, . sortitusque esset Cornelius Hi1 aniam, Τ. Sempronius Africam cum Sicilia, omni , Hudio ad perficiendas colonias inclimbunt, circa Padii in Gallis inchoaverant am dediscata erant oppida.

iilbi sunt oppidani, ut intra triginta dierum spatium

conuenirent, decreta singulis colon s sex milia bo- .minum . his ueris agi hic tantum de oppidorum munitione, quae iam erant condita, aliqua. incolarum frequentia habitata, cum inquit oppida nos iussos esse intra triginta dies in oppida conuen re. fefellit Tacitum , quod Pobbjus ait in eo loco iomnem operam Romanos nauasse per eos dies per- sciundis coloniis, quas coeperant . quali uero ibri nulla essent aedificia, antequam coloniae ducerentur,s d locum omnino uacuum muro cingerent, cum poetius Romanorum consuetudo fuerit, ut quae oppida infrequentia nacti essent, eo colonias deducerent, ut Albam, Velitras, Sitniam, Circeos, Norbam ,

Iaiulcum, Cales, Fregellas, Luceriam, Suessam,