Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

41쪽

A C Τ r o r. r Minturnas, Pontiam, Camum, Soram, Carseolos, Narniam, o complures alias, ex quibus pleraque fuerunt ante conditam Romam ipsam. Quinetiam quamula non licebat in id municipium, quo semel colonia ducta fui se iterum deducere prima forente, arii incolumi, tamen deficiente incoilarum numerorum bello, tum penitentia, aut aliqua alia ui supplero saluis auspiciis reduci poterat, ac renouari, quod friidem Cremonae contigit, et Placetiae, nanque posprimo colonias deductas L. Scipione, ct C. Laelio Coris. querentibus Cremonensium, o Placentinoram Legatis in Senatu colonorum inopiam aliis belli corbus, alijs penitentia absumptis,ut idem refert ramus, quosdam etiam taedio accolarum Gallorum rei uisse colonias, decreuit Senatus, uti C. Lalia consul sex milia familiarum coscriberet, quae in eas

colonias diuiderentur,o ut L. AurAnculeius praetor tria r os crearet ad eos deducendos. creati

M. Acilius, L. terius P. filius, L. Valerius C. flius I appo: Quo fit, ut illa Cornelii annorum supputatio de urbis Cremon e origine falsa covincatur, quod clarisime sconius Pedianus baud obscurus auctor admonet Cremonam asserens priusquam a manis ducta esset colonia, conditam sese a Gaiatis, qui ea loca occupauerant. id sane nemo dilige Udoriaru ex maior ibit inficias. sed esto resectis

42쪽

Dq; Asconio, soli Cornelio credatur, plurimosφie annos ab antiquitate originis nostrae urbis detraba Mus, quos papiensibus agentes cum eis liberaliter condonemus - condita sane fuerit Cremona tunc , cum P. Sempronio, ct T. Cornelio Cong. primum deducta fuit colonia, non poterunt tamen nego fuisse Cremona, anteil Annibal csi Poenorti exercitu in Italia descedit, cum nondu neqi Papia necnΤicini oppidi nomen usquam terrarum audiretur is interea uero apud eosdescriptores praeter id, quod .imodo dictum suit de origine urbis, in eodem bello Tunico reperitur Cremonenses nominis frequens mentio. ut apud eundem Liuium, cum Romani o cupati bello Macedonico, Insubresque omnes, Ceu

mani, Θ Boui excitis selinibus, ct Ilvatibus, caro risi; populis Ligustinis Amilcare duce Placetiam invasere, captamque, et direptam incendere, Cremonam deinde magno malo suo, ut postea suo loco dicetur, repulsifrustra tentarunt, sexcesitisque aliis in Acis eiusdem belli Punici temporibus apud eundem. Liuium, caeterosque scriptores populi Cremonensis

mentionem reperias. Cum uero de Ticino oppido in eorundem scriptorum annalibus illis temporibus, ne verbum quidem , fitqtum apud eos tam mirum de illo lentium, tum apud caeteros omnes tum infre quens mentis, audacter dico , ct magna uoce dica

oppidum uestrum Papienses, seu Papiam, D Ti

43쪽

elaum malitis, illis temporibus nondum uspiam gentium fuisse, cum id fit quos, non, ut multa alia oppida, devium, auisemotum, sed loco ual de opp9 runum, fertq; non potuerit, quin utrique exercitui, Romano, ac Poeno contigerit sepius per agrum uxyrum saltem iter facere . non tacuisset proculdubio T. Liuius nomen insignis admodum municipii, ubi scribit Romanos Τicinum amnem ponte iunxisse , ibique castellum imposuisse, cu idem uel Tumulus uicum ignobilem, atque obscitrum nominet. IIem cum Scipio accepisset cladem illam nobilem Ticinensem, narrat idem auctor eum traiecto Pado exercitum

deduxisse, cum ualde opportunum Romanis fuisset in oppidum Ticinum, se tunc fuisset conditum, se recipere.quo ita tacite transito in tanta exercitus Romani trepidatione, tantassi rerum turbatione , ac

necessitate, quis poterit adduci, ut credat illud oppidum tunc extare ' indicate uos per Deum, quo in laco Liuius ipse in tanta historiarum congerie illis temporibus de uobis, deque uestro municipio uerbum ullum proferat. docete apud quos alios rerum scriptores memoriam vestri nominis reperire qudam , eum nominis Cremonensis fama perceleberrima sit ubique dissipata, toties consignata, as consecrata μpud Polybium, O Caesarem, Livium in ea quoque parte historiae, quae nuper repta fuit, Plutarchum, Cornelium Tacitnm, Vectium Paterculum, Asconi

44쪽

oe alios mestos. quorum non modo annalium litoris, ac monimentis memoriae proditi sumus, sed Guam nobilium , o antiquorum poetarum voce Iai dati . Hi sunt nostri Stephanardi, aut Coriarij, ut post hac de antiquitate, nisi plane nibit scitis, ac sentitis, nobiscum contendere donatis, nisi etiam fouere locupletiores auctores, magisque incorruptos te-ses, qui magis ne odio, nuidia loquantur,expe Etetis, idest nis plane despiatis, cum res ipsa loquatur nubis tacentibus, neque ullus tergiversendi locur . nobis relinquatur. Agite uero antiquitate uicili contendite de originis nobilitate, deli utriusque munici pii conditoribus disseramus, uideamusq; utrum illu- reo, a habuerit initia. Magnus ille, o diuinus auctor princeps ingenij, o doctrinae Pluto in libro , qui Menexenus inscribitur, inducit Socratem. Iau- . dantem Atheniensium ciuitatem,quod maiorum cis rigo haud peregrina fuerit. hanc laudem ciuitas Mestra mimi me est cosecuta, cum se quid C. Plinio baud ignobili audiori credimus, Ticinum oppidum condiatum fuerit a Leuhs, ct Maricis barbaris, atque subist pinis populis, quorum apud scriptores omnes infrequens mentis Cremona uero ciuitas peruetus optimis conditoribus diuinitus constituta fuit , ut uobis m assentiamus,gratiscemurque tunc primu condita

Dise , cum deduecta fuit colonia, mirabilis deinde eiusfuit progresio, et ad oem excellentiam, ut poss

45쪽

ε A C Υ Τ o I. 39n demohRr,bo, incredibilis cursus actus . non a Liguribus, Galli sim, aut barbaris quibusvis positaen sed a populo rerum omnium domino, atq; omnium regum, omnium nationum gentiumqi uictore instium habuit. Dicam enim bonafide rem sicut est, explicaboli incunabula urbis nonrae, ac plana faciam, ut rerum nemo diligens indagator non ita esse fateatur, neque non nobiscum sentiat. In illo puleberrimo, ac feracifimo tractu orae mediterraneae, quam Cenomani habitarunt inter Padum, oe ollisi flumina propter ubertatem agrorum,soliq; bonitatem, pro comperto habemus plurimos incolas, qm

sparsm in locis circunuicinis habitabant , uicos γtabernacula posuisse, adeoq; ibi aedificia increbruisse, ut iamspeciem, o amplitudinem urbis praebe

rent intuentibus. ut principio dici poseit potius η La, quam a quoqua urbs condita, ut modo de Assis nis dicebamus, nondum murorum mimitione sena erat,sed tenui fossa, exiguoque aggere pro uallo se in eota tuebantur aduersus ferarum, latronumqt i eursu . Romani deinde sub aventu Annibalis primo coloniam duxere, murisque firmissimis cinxerunt.1 inc tanta accesto municipio facta est, ut breui tempore, ut ait Tacitus, colonorum numero, opportunitate fluminum, ubertate agrorum,nexu, coniunsi uisque finitimorum populorum mirum in modum adoleverit,stor eritque, bellis externis diu intacta , . cirulibus

46쪽

eius libus obnoxia, sempq; deiceps Cremonesti mac de ingulari esse se ῆomani seminis, ac generis

bolem comprobarunt, eligentes potius omnia ex erema pati, quam tantillum i Romanorum Imperis dissentire, ut par erat ciuitatem, quae nun tantum amicitia, ac societate Romanis coniuncta esset, sed etiam cognatione, potius eadem cum popula R'. dignosceretur omnium enim coloniarum, quoe a Tomanis deductae erant, haec erat Lex, ut colonis ager uiritim diuideretur, illi uero stipendia, ct -- Iites ex censu darent, ct pari tume cum populo R'. inferendissi fragijs Romae citarentur. id nemo in dubium uocabit, qui ueteres annales diligenter pers exerit. Omnia ego hic si popidi Cremoneos som

iter gesta, in quibus enituit eius coloniae fias, uirtus in auctores, maioresque suos, a qujbus origi nem traxere, 'commemorare uoluero, neqi miris meus si petet, neqlateras scient. Sed ea potius mihi tunc recensenda erunt, cum de popuIi no

Imri uirtuti. Icio , ac de suo loco dicetur . sati nunc fuerit probasse Cremonam esse popidi M. C'

Ioniam iterum deductam. Quod quidem omnibuν exploratum esse debet tum tantorum auctorum te piscatione, tum bycargameto,quod maiores nostri

in de semper perstiterunt erga populum R0. cuius sanguis erant, ct propago, neq; unquam demdt rant munera militiae ad Senatui, populi, Roma ii

47쪽

praescriptum obedientes. ut autem omnia huius res defint argumenta, cessent rationes omnes, sinionia scriptorum omnium, res ipsa per se liquet φ, qui omnino in ciuitate nostra non peregrinam rur, cum ς in pr sente diem audiant multarum, hon dicam omnium, familiarlim Cremonensum nomina tum Romanis, Latinisue familijs conuenire , es intelligo eqsdem omnino esse, quae in prima, rasecunda coIohiae deductione Roma ad nos profecta sunt, nomen , adhuc retinent. n0Pem se multu,

in eis omnibus numerandis. ueruntamen, quoniam

originis nostrae a Romanis deductae hinc indubitata uestigia, indicia certissima, et argumenta colligi possint , allego uos ad ea, quae nuprime de hac rescripsit Clitis noster eruditissimum collegit .n. supra se centas famistias ciuitatis nostra, quas Romanas suis Ib nemo inficias ire potest, cum aliqua sint omnino Laedem, nomensi integrum actuc retineant, adiquia ropter linguae latina interitAm, tantamque immutationem corrupte quidem enunciantur paucarum literarum uel fuga, uel obreptione mutationem praepostera, aut inuersone, attamen eaedem esse , qua Romanae fuerint agnosci possint. multos etiam ni cos agri noRri scriptor diligentissimus e murat, qui a familiis Romanis nomen duxerunt . Quid tquod etiam circa pondera, ct mensuras nullaen in ciuitari cujus ratio ijs quoque temporibus ma

48쪽

gis et mentat cum Asmanorum r4tione , Iam satin planum fecimus Cremonenses Papiensibus praes rendos tam antiquitate, quam nobilitate originis ,

quae duo satis esse possent si aduersarij mentis esses

suae, ni gi essent insigniter impudentes, ut ab hac contentione suasponte discederent . quae cum sint manissa, non urgebo diutius hunc locum .dicantisti, s psunt, quam frequens si in ueterum ann tibus sui municipii mentio, a quibusue conditum fuerit .s alios conditores, quam quos C. Plinium referre dixi, commenti fuerint, tota eorum res erit nugatoria. Iam intelligitis Papienses his duabus rebus flabilitis totam causam uestram concidi e,neque verbum ullum mihi potestis respondere in re tam p ' ispicua, o ab omnibus explorata. Agite uersi caeteris in rebus, quas proposui, quanta si prae illorum municipio ciuitatis nostrae praestantia. Etenim iudices contenda n0s, non in aliquibus tantum excella re, atq; Papiensibus anteferri oportere, ita ut in a liquibus superati cedamus, ut de pictoribus loquen tes Zeusim longe caeteris praestantiorem inris corpore pingend0 Ufirmarunt, in alio uero picti rae genere ab aliquibus anteiri, sed omnibus in rchus a Cremona Papiem antecelli euincam. I itur. orter ea, quae ciuitates alias alijs praestantiores ref

49쪽

nlii .n. ciuitatem esse conuenit, quam quandam bominum consociationem, ct communitatem eodem iure utenrium sparsim prius in agris homines bab erabam. At uero aduersus ferarum, aliorumq; homi

num virn uirium, opumq; communione tutiores es

sent, coep runt congregati simul habitare, quae concilia, conuentici laue, aut coetus 2 principio iure sociatos ciuitates appellarunt, ciuest dicti qui, coniun--dtione, ct societate eiusmodi concilia facerent. cum igitur numerus civiumst radix omnis, et fundamentum flatusq; ipse ciuitatum, ne quo neque e se, ne

consi tere possunt, sicuti sine aquara collectione fumina e se nequeunt, quo maior numerus ciuium conuenit, es maiorem amplioremque, 9 praenantiorem

ciuitatem esse necessest,q in fluminibus, ut in e dem similitudine persemus, clarius videmus, qua maiore copia aquarum nobiliora semper funi, quus nemo est tam auersus a uero, tam praeceps, ac mente captus, qui non uideat. Mihi in animo es hanc rationis partem leuiter ringere, quoniam de re illustri, o omnibus plane nota loquor, neque eget recondita quadam ratione, neq; aduersarios eo demeliae processisse arbitror, ut uelint solitudinem cum frequentia conferre. dicam tamen nonnulla propter circunstantes, quorum aliqui fortasse, ut peregrini nullam utriusque ciuitatis notitiam habent. Si antiquis

50쪽

principio Cremonensis nominis aetatem fuisse, qra nostra ciuitas non fuerit iam tumfrequenti a. qs quidem nemini dubium erit, q meminerit testatum esse, ac co natum annalium monimentis, cum pismum a Romanis septafuit muro ab eisdem eo fuisse statim in se tria milia familiarum, quae primis loci incolis, e r idigenis adiecta possent iustum numerum

amplissimae ciuitatis Uscere. eis quando bellis pro impio R0.susceptis exhaustafuit,atq; attrita, ta tim semper a populo Ro.suppletus est iustus ciuium numerus. prope est incredibile , e breui ea ciuitas multis magnis cladibus receptis post casus sempresurgere potnerit, creueritque deinde in magnam mestitudinem. Tepestate Anniballis Poeni cum nusquam terrarum essent Papienses, nondumque auditu

esset ussuamgentium Papiae, aut racini oppidi na

men, in eam magnitudinem iam cretierat Crem na, ut exercitus Gallicani rum, atque obsidionem malorum dierum Hasdrubale Carthaginiense duce su stinere potuerit . ut uero conῆcere possimus quanto hostium numero oppugnata fuerit, tradit Liuius ruptione a nostris facta, ingruentibus auxiliariis Romanorum copib urbem obsidione liberatam, Gallorumque exercitum caeso Poeno duce profligatum, D, captaim supra quinq; ,'triginta Gallorum milliae Apertissime Strabo summae auctoritatis scriptor tectatur Cremonam frequentissimafuisse, eamq;.