장음표시 사용
161쪽
. duabus tunicis constant, in altera sola, rectis scilicet ipsis fibris immistum. In his autem quae eκ singulari con- . stituuntur tunica, una cum duobus aliis generibus. Sane hae, maxime opitulant retentricis facultatis actioni. Postulat etiam in hoc opere particula quae B sup ea quae continet stringi ac circum ea tendi: utputa ueterquidem, toto concoquendi cibi: uterus toto gestandi foetus tempore. Venae porro tunica, ex multifariis fibris est codita. Externa arteriae tunica, ex circularibus: interna ex rectis plurimis, paucis autem cum his obliquis, conflatur. Sola instrumentorum omnium ex duabus tunicis,atq; harum utrach ex transuersis constantes bris, facta sunt intestina . At uenter & utram uesica, &titeri, ubi uel multitudine eoru quae continet degrauantur,uel qualitate mordentur,qQ o flandit abiicere pro- Perant . Quorum utrunt aliquando uiolenter incidit: quo casu prouocatur ab ortus: sit autem is plerunt ex naturae commodo, quod genus non abortus, sed parvus nominatur. Atiu ab orsus, quidem sequutur uel medicamenta quae ipses prouocant, uel etiam tensionem Uteri partus autem ipsius foetus motiones uehementissimas. communis autem omnibus his affectibus ipsa esto flansio . Cuius triplex est catilla: aut moles nimia, aut pondus aliquod, aut morsus. Μoles, ubi amplius distendi uterus non tolerat. Podus, quum supra uires eius sit, quod continet: Μorsus, ubi uel humores qui prius in membranis continebatur, his ruptis, in ipsum uterum sunt emisi: uel etiam totus partus corruptus δέ putris, ac in noxiam saniem dissolutus, uteri tunicam eius oc casione irritat, ait mordet. Ad haec, excrementa singula, si mora in corpore diutius trahant, putres csit: quare
mordacia & acria , atq; his quae ipsa continent, infesta redduntur: minim tamen id in ea uesica quae iecinori subest similiter se habet,ut quς neruorum plane siit e Pers. Quaquam certe cum haec ipsa trahat liquido, eκ- llas
opitulatur, re tentrici potenotiae.
Alteriae constitutio. Intestina sola
constat ex du. Ahus tunicis, q-ru singulae extran suersis ti hiis conflans. ortu Partus,
Viri offensonis triplex cauExcremeta tagula ubi mo/rantiit diutius
162쪽
cernatq; , necesse est ea vel succi multitudine pressam, vel qualitate illius offensem, expulsionem delyderare. Iam nec illud dissicile compertu est, & tractum ti e pulsionena diuersis in temporibus per eunde eius rhea-Vtri stoma- tum fieri. Vteri praeterea stomachus, pari modo sicut uatro seminis ira foras partus Via est. Uerum hic tra- '' ctrix facultas aequb atm expultrix, non liqGer Vu go. Quum igitur atrractionem di expulsione, per Unam , eandemq; sieri viam cernamus, non debemus mirari,
etiam si per venas in Ventrem natura nonunquam exi crementa propulser,dum purgantia pharmaca propi- namus: at multo minus, si per quas venas a Ventre in
iecur facta est digestio rursus ex tecinore in ipsum tra- vesti , hi aliquod alimentum in longiori inedia potest. Venae inici uelitriis siquidem illae,quae medium spatium inter iecur & parium & hepar tes circa Vetrem occupant, duplex ministerium pra d plς R i stanimempe ut quum in his abundantia fuerit alimen-
ti,per eas lurium reratur in iecur: quum autem vacua: sunt,mitririq, auent, per easdem ipias, ex hepate ru Tisho. h. iu stys trahatur. Siquidem totum ex Ioro trahere, ac toti ex toto. impartire,Vnaq; omnium confluxio ac conspiratio es- 1e videtur. Quare multis eorum qui valentem exercutationem subit5 ac prorsus intermiserunt, aut artuum
Sanguis ius alique praeciderunt, sanguine per intestina certis perio a cxx x pyx dis simul plurimu cernimus euacuari: sicuti illac etiam quibusda per .hQs humores a natura in morbis expelli. Ac trahit quidem id quod est valentius: vacuatur autem id quod est imbecillius. Porro valentior, imbecillior is altera Q altera particula est, vel absoluto sermone, natura I, &comuniter omnibus: Vel priuatim huic cuipiam talis efficitur. Et natura quidem, omnibus J, communiter ani Irialibus, cor si iecur, di iecur il intestina & veter, item arteriae si venae,tum quod utile est ad sese trahere tum quod diuersum ob hoc est, a se repellere, magis Valent. At priuatim in unoquot nostrum,alio tempore iecur
163쪽
valentius trahere potest: alio ventriculus. Quippe ubi in ventriculo copia alimeti est ac iecur Vehementer appetit,omnino id valentius trahit. Inuicemq;, iecinore referto & distento , ventre vero appetente, ac Vacuo, valentior habendi vis in hunc transfertur. nonunquam quo minus aia' esuriat causis, nutrimenti abun-.d ςδvs dantia in iecinore. Nam Veter,si melius paratiuSqi nu- . trimentum habet externum no postulat. Sin aliquan-'hu dis Ibdo postulat,nem eius copia datur, excremetis biliosis, piam, impleripituitosis, atm serosis impletur: quae utim trahenti ie- e o cmiaitis cur illi remittit. Siquidem ,Vt particulae altera ab altera Myiis nutrimentum trahunt: sic altera in altera,quod super- . uacuum est, a se pellit. Estq; haec vocatarii fluxionum y caussa. Confluunt autem ac fugantur superflua a for- . Fortiores paratioribus semper ad imbecilliores particulas, donec ad tra semper ad omnium imbecillimas deuentum sit a quibus postea in alias transsuere nequeunt. Constat itam non esse uni- ωzS'' 'ecum motus modum,quo in corpore materiae moueantur: quu contrarias potentias, necessario contrarii motus sequantur . Eoq; Vcter, quod excrementorum in eo fiuitat, per vomitionem expurgat: quod subsidet aluit deiectione: etsi in morbo Ileo,in quo transitus omnino deo morbo m. est praeclusus, ob ipsius intemni phlegmonem,stercus, a te si in etiam Vomatur. Vnde mirum non est, si a corporis su-. φω
perficie linsolito frigore subito & stipata, & imbecillio
ri reddita ad ipsa usi intestina & ventre,aliud transsatum puenit. Ac tales quide motus celerius cessant. Qui autem ab internis partibus irritant, ii & uehementiores fiunt, & diuturniores. At uerb, quum particula quael similiter uentri appetat,utim & nurritur,& nu- trimentum amplectitur ad eundem quo uenter mo- b, 5u, dum . Caeterum uenter ipse, non iccirco circa cibos se harur. contrahit, quo reliquis partibus eos reddat accommodos sed quod totu eius corpus, & attrahendae propriae .
sibi qualitatis, di eadem fruendi, sicut ante monstra
164쪽
tum est Vim obtineat. Accidit vero interim,ut eos al-'teret. Humore quorum Vbi impletus latiatusqi est,pro 'onere eos de caetero habet , di deiicit: ipse. s. ad alii Aopus,nempe Vi agglutiner, conuersus. At ab eo nutrimentum descendens, quum per tota intestina tuc per meet, per Vasa quae ad ea pertinent,rapitur: plurimum quidem in venas, exigua quaedam portio in arterias . Tempora tria Quo tepore tunicis etiam intestinorum apponitur. AC
circa nummςn orianem iam naturae circa nutrimentum operam
do, i in tres te nasorum vices cogitatione partitus,in prima quidem sua tui di manere id in ventriculo, di concoqui. intellige: tum Vctri ipsi ad saturitatem apponi, aliquid
vero eius etiam adiecur ascendere. In secunda transire ad intestina, iisq; ipsis & iecinori ad laturitatem apponi: tum portluculam eius exiguam in omnem comiporis partem ferri. Porro hoc tepore, quod in primo est appositum, id ventriculo affigi intellige. In tertia vero temporis portione Ventriculu quidem iam nutriri, iis quae affixerat planὲ assimilatis : affigi vero tam iecinori,q intestinis, quae iis fuerant apposita: praeterea in omnes corporis partes digestione appositionemq, fieri . Quod si rursus animal nutrimentum accipiat, quotems ore id veniet coquit, eoq, fruitur, quicquid utile ex ipso est, tunicis suis apponens: eodem intesina quidem eum quem sibi affixerant luccum,pro rius assimilabunt. Pat i modo iecur. In toto vero corpore partev nutrimenti quae fuere appositae, aisgentur. Sin aliterii Diti ei me, VCnter manci e sine cibo cogatur , hoc tepore a venisse,aicas licitas quae in lactibus ac iecinore sunt, nutrimentum trahet et sibi alim tum non ex ipso iecinoris corpore. Si quidem qui in qua D r-b η particula ja contentus, agglutinatus, ac assimilatus est β' ii siricus hunc atreram particulam reuellere non est cre-α xii non ie- dibile. lam Vero lieiuna, quod in iccinore crassius est , lieni ab altera. ad se trahere coscereq; di ad utilius mutare: a beneq;
etiam aliquid trahi in vicinas partes, compertum cst.
165쪽
Sicuti & in ventriculum alio tempore liene excremen tam aliquam eum remittere: alio rursus ex ventre aliquid proprii il- 40 muriciu uelius nutrimenti ad te attrahere. Ergo ut summatim di se 'μ'
cam, quodi ex quot trahere, ac in V numquodiu mit eum. tere, diuersis in temporibus potest: vi in arteriis, cor- in Nam exde, thorace, di pulmone videre licet. Quibus dilatatis qV F t he Vicissim contractisq; necessum est a quibus aliqd prius ''
est attractum,in ea mox emitti. Quare vasorum, quae '' in corde sunt,oscuhs,mebranas applicuit natura, quς Membraneua retro ferri materias prohiberent. Quanil non possunt mmm cordis, ita ad unguem claudi illorum vasorum ora, ut ex eis qV0isim facto nihil recurrat retro, praecipue in arteriam Venosam. Arteriis omni Est autem singulis arteriis vis quaedam a corde profe- bus uim quancta, qua tum dilatantur, tum contrahuntur. Caeterum ineme a corruae arteriae ad cutim finiuntur, externum aere, quum eoniri natantur,attrahunt. Quae vero parte aliqua ad venas hui, ui ''' se aperiunt,quod tenuissimum,maxina est, halituo lum Arterias, quuin iis sanguinis est,ad se alliciunt. Sicuti a corde. qur illi diiMδ'tur, R vicinae sunt. Quippe in successione ad id quod vacua. iiiiiii is 'tur quod leuissimum & tenuissimum est,prius ei quod Arterias in uevacuatur succedit,q id quod grauius Sc crassius existit. nis attrahere Est autem omniti quae in corpore sunt, leuissimum te- βμbHii0xe po nuissimum 1,, spiritus. Secudo loco halitus. Tertio gra- ' ς 'Midu,qui plane absolutus,attenuatusq; est, sanguis . Haec Spritum es
igitur,arteriae ex omni parte ad se trahunt. At ex inte- omnia tenuis
Binis & ventre, quae adeo crassum graue ii in se nutri- η ἡψ- mentum habet, nihil, de quo ratio ulla sit habenda , in ir''si possunt transferre arteriae, quum prius impleatur te missi u aiioribus. Sunt itam duo tractionum genera: Vnu quod successione ad id quod vacuatur contingit: alterum, Tractionii duo quod qualitatis fit conuenientia iter mim aer in fol- ῆς Ies: aliter ferru a magnete attrastur: ac secundia prius quidem genus, etiam eminus trahi aliquid potest. At se cundum posterius, cominus duntaxat. Praeterea suc-
cessione ad id quod vacuatur , prius id trahitur, qvnd tu, qui si ''
166쪽
xtro cordis li. tiu transflueae
iii sinistra,.per mediu septu .
liena quae per eius superficie dispergit ianno abra quae de
came uniuero sani nutriti exsanguine. Medullam es se nutrimentuossibus.
nutriri ex muγcoso quodam humore.
leuius efl: conuenientia qualitatis, nonnunquam quod grauius. Transfertur autem sanguis in arterias a uenis ob reclusa ora, quae inter se habent, alterum uas in alterum. Necnon ex dextro cordis specu in sinistru , quod tenuissimum sanguinis est etiam trahitur id quod constat, quum ob foramina illa in erpositi septi, quae a lato ore magis magisq; in angustius procedunt tum uel maxime quum in dextro cordis sinu duo ora sint unum quo sanguis inuehituri alterum quo emittiriar in
pulmonem , longe maius est id quo infertur, q id quo emittitur.Nem est τ dicat aliquis ablumptum esse fanguinis aliquid in ipsam substati e cordis nutricationem Si quidem alia taena est quς in id uarie fissa dispergitur: quaesti nec ortu a corde habet, nec sanguine ab eo accipit. Manifestui igitur est, aliqua portione illius sangui nis,qui inuehitur in dextrum taetriculurn , in sinistruiti sinum trasmitti: quum etiam duorum numero quae in sinistro cordis uentriculo sunt uaserum , loge minus id si quod a pulmone in eum ducit spiritum, q arteria iula magna, quae ex eo procedit 'qua reliquae omnes,q uae uant in corpore oriuntur ceu non spiritum modo a pulmone accipiat, ted etiam ex dextro sinu per ia dictas communes uias, sanguine. Porro carnes tum uiscerum omnium , tum musculorii, ex sanguine exiguam
alterationem consecuro , nutriuntur . Ossa tiero, quo nutriantur numerosa quae intercedat mutatione egeta
Estq; qualis carnibus sanguis, talis ossib' medulla. Nam quibus similis est substantia , iis mutari inter se fas est: quibus plurimum inter ipsa est discrimen ea fieri similia citra omnes que in medio sunt mutationes no pota sunt. Tale quiddam & chartilagini est mucosum illud, quod ei circu funditur necno ligamentis, membranis di neruis lentus humor qui in mediis eorum spatiis inspersus cernitur. Iam uero quod Ocyssime aliquid digeratur per corpus ut in plurimis eoru qui biberunt in
167쪽
sACVL. S V B S T. L I. B.' ' Hodice, atq; id quod bibertit, intra breue tempus to- Distributiolam
rum plus minus emi npunt videre licet) qualitatis con Qxis vclQX v lMenientia , humoris tenuitate, valorum laXitare, at P .d dici ' 'cideo trahetis facultatis robore id accidit. Ita nihil mi r i Vinum a TLza,Vinum aqua propter qualitatis conuenietiam ci- citius racciri atius excipi a venis. Ipsoruni Vero vinorum, quod al-blim est,& purum, tenuitatis gratia, prompte in cor- ωα
rus digeri. Sicuti e cotrario nigrumhrurbidum, craim I te in corpus situdinis vitio per viam haerere,, tardari. digeri: nigiun
de Naturalium facultatu hibstantia. Liber Vnus.
Uod quidem in nobis anima sit, nemo est Z
qui nesciat, Vtpote quu norit, earum om i . '' nium functionum,quas corpe indies obimus, aliqua oportere eme caussam. Quippe nihil fieri sitne causa potest. At quasnam N hii αδ sit caulsa,Vnde hae functiones prodeant,no aeque est δ' - γρομcompertum. varii enim Vario modo opinantur . Ego i autem, licet non sim is qui velim mihi persuadere, me eorum certam habere notitiam, quorum certa demonstrationem non habeam, de iis tame impraesentiarum nonnihil differam, inde nobis exordio sumpto, τ ego Haec firmiter me scire profiteor. Omnia nimirum corpora, quae hic penes nos gignutur,ςκ quatuor elemen: pesa uni eorum per totum mistorum,temperatura suum habe- uersa constar. Te urtum. QEorum elementorum ipsae corporeae sub- ibi sanaritiae an per se inuicem permeci vel sols potius qua, xμφη ς ς' in litates, ut id scire non duco esse Operaepretium, sic nec Tem limen pronunciare velim. Probabilius tamen mihi Videtur, tum fieri per temperamentum id per qualitates fiat. Anima vero qirai tates,pro
ipsi, an immortalis sit, quae corporis immista substanta bini iv riis animantia gubernet me nequaqua hoc certo scire iis assicinauerim: sicuti nem illud, an ullam ea peculia- mortalen G xem,S per se substatiam possideat. Sed hoc mihi pla- lenus ambigit,m: constatvi' quantulibet anima in haec comiνςt cor Tomus. I. Κ
168쪽
Munam con/ pora , ipsorum tamen naturis ex elementorum tempse iis tire n-xuri vi constantibus . obnoxia est . Oportet autem corpus
ipsum, quod animam suscepturum est, paratum ido- neunaq; esse. Nam si magnam subierit illius tempera- ω . menti alterationem cogitur inde anima exire: Veluti posse lacinii a etiam quum omnino reipiratio intercipitur. At du cor corpore,quan- pus ipsum 1iaturalem seruat suam constitutionem nimetu illud natu/-fieri posse crediderim, ut ab illo anima secerna tur. Et hac de causa scire quaenam sit animae substatia
silipes habere nec est ad morborum curationes necetiarium, nem et
congruentium ad ipsaria philosophia. Porro stirpes, internum aliquod se rumin ζdi motus initium & alique prsterea rerum sibi congruenis. ε, tau tium .nsum habent:praedirae nimiriim facultatibns truhus naturali. lis quatuor atrractrice nempe retentrice, alteratrice, hu . & expultrice quas naturales dicimus. Sensu aut & mo-Anim 'i prP tu qui ab interno & proprio impetu fit, animalia ipsis α plantis praestant. Est enim stirpibus ea tantum cognitio motu. traeita quae ex Voluptate quadam Vel tristitia, aut alia' quapiam istis simili affectione, aut salte istis ex proportione respondente,nascitur: quum nulla alia caussa esse possit,cur ea quae sibi competant,& attrahant,&conficiant, praeter voluptatem, di fruitionem, quae ab illis gignitur. Nam alterius cuiuspiam cognitionis quae ad Arima natura sensus spectet nequit et se pliceps anima naturalis . Utotis qu qRMi pote riuae visibiles qualitates, Vel auditiles, vel gustati-
le, vel olfactiles vel tactiles,nequaquam possit appre-' U hendere: Ied illas ramna,quae his quae alere possunt, Vel
, . secus iniunt.caeterum quum stiries trahant,retineat, stimes Maiia laberent, at B a se expellant, certe mihi videtur Plato pellauit Pla eas mensu congruentium incongruentium 1, praedi- tas.& animalia etiam esse,dixisse.
An sanguis in arteriis natura cotineatur. Lib.Unus. Viun secta quacul arteria sanguis inde efflu re videatur,duorum alterum necesse est aut i,
169쪽
rum in ipsis arteriis contineri , aut aliunde in eas tralata fundi. Sed si aliude transfunditur,ta sane cuilibet con- Bat, eas solum spiri tum quum secundum naturam haberent continuisse. Quod si ita res esset, profecto esset opus , Ut illato Vulnere, ante sanguinem, exeuntem spiritum videremus at non videmus, igitur nem prius solus ille continebatur. Ital arteriae nusqua visae sunt Asolum spiritum cotinere. Etenim secto abdomine una cum peritonaeo, in ficedis qui nuper lactarunt , manifeste videre licet mesenterii arterias refertas lacte. Enin- uero quae in humanam Ueniunt cognitionem, omnia tum sensu, tum ratione depreheduntur. Unde queadmodum ex sensibilibus multa sunt,quς plurimis de causis sensus effugiunt,ita etiam & rationem. Dubitant autem Erasistrati sectatores, quomodo si sanguine reple- ire sint ipsae arteriae , possit spiritus a corde in Univer- Spi itum non sum corpus deferri. Ad quos dicemus, non mitti spiri- mitti i corpus
tum sed attrahi,nec ex solo corde sed undit. Demon δ ς*xM,' 'μ' stratu quippe a nobis est , in libro de Usu respirationis, b βε h. ' 'aut nihil penitus, aut admodum parum substantig spi- Ssius non sub ritus,in cor transsumi. Universus siquidem expirari pose, sed test, ut diligentioribus tum philosophis, tu medicis visum est: qui non eius substatiam, sed qu/litRtem potius qu missi e
cordi esse ex usu autumat: utpote quod refrigerari ap- rari appetat. Petat,aim hunc esse respirationis finem. At vero arte- Refrigerariariae ipsae non eo dilatatur. quia implentur, sed ideo po ς' β' dius implentur,quia dilatantur. Quum enim in tuis tu- Arieliae ii&nicis vires quasdam habeat quibus se dilarant,ex Vna- dilatatur quia quam sui parte per extrema foramina sicquid illis eon implentur, sestinens est, Unde possunt, attrahunt. Poteris facilius in-rtriligere exemplis quae sit differentia, τ aliquid repleia ' θ' eum dilatetur,vel quod dilatatu repleatur. Vtres quippe sicciq-,dum implentur dilatantur: fabrorum verbfolles,du dilatantur,implentur. At facultatis illius quae arterias dilatat. cor veluti fontem esse alibi a nobis ea
170쪽
Auris omnes partes mouentur sima
in meta uo iutarii motus. Mumilos nil
dictum .Et est hoc sane magis naturae congruens, ut se opinemur,q ut ipiritu per eas, Vehiti per inanima quae dana corpa, ferri arbitremur. Differt siquidem Vivens, a non vivente,non tam substantiae complςxu, a T sit facultatis particeps. Quod autem a corde ipso tunicis arteriarum facultas qugdam qua dilatetur, non autem materia per illarum cauitate, mittatur,ex hoc cognosces manifestissime si aliqua conspicuam arteriam cute nudaveris, illi q, per longitudinem sectae, fistulam aliquam imposueris, ita ut totum vulnus obstruatur . videbis illam pulsantem. Vbi vero circvducto laqueo, ipsius arteriae tunicam circa calamum as rinxeris accurate,non amplius ultra laqueum quatumlibet tam sanguinis si spiritus delatio per canitate fistulae fieri possit )pulsantem videbis. Porro mouetur arteria uniuersa Vno eodem tempore, nec altera eius pars prius,altera vero posterius. Sed quemadmodum sinuit ac mouere pedis digitum .pposuerimus, quavis nulla in ea parte ratiocinandi vis sita sit confestim tamen facultate illi in temporis momento distributa, movemus ita et idipsum fit in corde & arteriis. Morus enim celeritas, Ut facultatibus attestatur, ita materiis potius aduersatur
de motu musculorum Liber. I. iNstrumeta motus volutarii musculi sunt , quorum adeo magna multitudo est, Vt ne numerari quidem faci*possint. Na di natura ita quidem coalescunt inter sese, ut videantur Vnus esse. Et quum unus aliquis in multos tendones desinat,no vnus amplus solus esse videtur, sed quot tedones. Iccirco,&quia multiplici suntsgura & in dissimiles inseruntur partes, modUm movrus diffculter comprehesibilem habent. caeterum omnis mittas lus tendo ue transuersm , atm insigniter sectus,aut Phlogmone, aut scirrho, aus putrefactio e aut