장음표시 사용
131쪽
estudinem:paruum autem, ob siccitatem, aut ob male Marai corpu'riae penuriam efficitur tale. Potest ita si aliquod corpu;: undo si ii xue. di pulcherrimum,& optime temperatum effici, qua ranicunq3 magnitudinem sortitum id fuerit. Rugmen. Mignitinlinixum enim fit,quousi ossa confirmentur: confirmatur nilui cJuserre autem, in exigua magnitudine ob materiae desectunt, Sizdes vel ob siccitate: ita is simpliciter ne P magnitudo, liri potis .miditatis indicium sit, nem paruitas isiccitatis , ut si aut Augmenta fit, magnum molle, aut paruum etiam sit durum. Quam. q'io' Aobrem optimam constitutionem in his duobus merito odii hin 'eb, collocabimus, moderata. s. consimiliu particularu tem potis con E tu, Perie , necnon exactissima instrumentaliumrnensura. tio in qui
de opti ino corporis habitu Liber Unus. Abitus nonae ae omni fixo G Vix solubili Habitus sim , pro nuciare consuetuimus: nihil adhuc ma pliciter hon .gis laudantes , Vel improbates. At quu bo ii bituS noi num habitum aut malum dixerimu; iam Pt i ς hψtunc qualem nam habitu dicamus, distin- Sanitas latitu'guimus. Quippe bonus simpliciter habitus , optimam dinem habet: corporis conditutionem sequitur: eum vero qui non H bit bo simpliciter bonus sit, in quacum corporis natura reperire licebit, aut simplr aut ad aliqd relatu. Igitur quum Athletara ha sanitas latitudine habeat intensione quidem ipsius me bitus pinculo dici bonii habitum vocant lapsum vero nondum note βμβ'. iproprio appella runt sed perinde ac genus ipsium,fanitatem nuncupauertit. Ital bonus habitus optima qug uel si .ad sum' dam sanitas est. Oeterum habitus Athletaru , non est ma perueniat, simpliciter bonus habitus ac proinde periculosus exi- 0 μ nsit, si ad summu peruenerit: quemadmodu dirit Hipia' μββῆ po crates. Na bonus simpliciter habitus ad summu bo- Hahit is pin nitatis perueniens, olum erit corporis affectuti tutissi- pliciter bo &mus. Porro ta bono simpla, si ipsorum Athletard habi no sin pisti ex tui bona o tum particularu temperies cois est ut et functionu robur, t. succorum bonitas. Interest aut , T in uas.
132쪽
m daratas, q&quantur. Temperiε opintima unde concisienius.
ham eonferre ad uirtute an ioniae.
Pue ilium morum diuersit, te a
sub itia non eadem emium vita.
habitu simpliciter bono, sanguinis comoderatio, ae isttius solidarum partiu molis habeatur: in Athletico autem, horum ipsorum, potissimumq; carnosi generis, excellens sit copia, ratione cuius periculum necessariosequetur si is in summo constiterit, ne aut extinguaturdi tuffocetur calor innatus ob plenitudinem illam exuberantem difflatione prohibita, aut aliquod ex praecipuis Vasis rumpatur: quae in pulmone,& in iecore,& in thorace sunt sita. Siquidem sanguis ipse , tum ob nati ratis caliditatis copiam, tu ob actionis perpetuitatem, nec non ob incrementum assiduum, quasi effervesces, ipsorum Vasorum tunicas,Vt mustum dolia,disrumpit. Haec igitur omnia, necno repentinae omnium functionum resolutiones ut paucis docuit Hippocrates) necessario immoderatas repletiones sequuntur.
de animae morum & corporei temperamenti mutua consequutione, Liber Vnus. Venaadynodum ex cibo di potu, necnon ex quotidianis exercitationibus, bona corpori conciliamus temperiem, sic etiam ex hac ad virtutem animς comparanda non
nihil emolumcti attulerimus: id quod certe in actionibps atm uniuersis affectibus, qui secundum tres animae species ob temperamelorum diuersitatem maxime in puellis differunt liquido constat. Alii enim timidissimi sunt: alii audaces: alii inexplebiles: alii sobrii, alii verecpiadi alii denil admodum impudentes. Ex quo quidem in illis morum discrimine ratione conis cludere aliquis poterit non eadem omnibus animae naturam siue substantiam inesse. Nam si substantia animgesset illis per omnia simi lis easdem Vtim actiones agerent: eisdemq; obicausas smiles assceretur affectibus . Quare haud dubie pueri tantum inter se animorum essentia asserunt, quantum propriis actionibus alch aia
133쪽
cOR P. TEM P. MUT. CON. LIB. 'fectibus discrepat. Quod quidem quum sic habeat, fa-
xultatibus quot different. Porro ungulorum quς fi ut, effectrix quaedam causa est, quae ad aliquid referri intelligitur,cuiq; nomen per se est inditum. In quadam aurem a se ipsa ad genitum relatione , geniti facultas con Subtanti, ensist ir Quocirca tot facultatibus substariam, quot etiam se tot facultati actio latibus esse praeditam dicimus. Siquidem quia aloe bus, litot actio
exempli gratia)vires habet purgadi, os ventriculi ro η β Px di
horandi cruenta vulnera glutinandi plena Vlcera toll- Aloes faculta. dandi & humidas palpebras exiccandi, tot facultates, tes. quot etiam opera profremur ipsam sortiri. In uniuersum autem animae spςcies sunt xrcs: Rationalis scilicet, Animς speiae
irascibilis & appetitoria. Quarum quidem illa prima πbiis , M
quam etiam intellectricem Vocamus)Veritatis,scien- ma quisia apriae disciplinariim,ati Vt luminatim dicam honesto- petat. Tum omnium deiyderatrix est,secundu delyderii com Dascibilis ania mune siqnificarum. At Irascibilis, quam etiam animo .. ηδ η' ' lana appellant libertatis, Viciori , potentiae, imperii, hidine. floriae honorisq, flagrat libidine. Tertia uero illa,quae Appe iteria a Platone per excellentiam appetitoria appellata est, anima qu*na veneris,esculentorum otulentorum qi uoluptatibus '. . perfrui de*derat. Haec honestu eXpetere nequaquam ala iniecore. potest: sicuti nec rationalis uel erea nec escas,nec poω Irascibilis anurum: cum quibus etiam imperium, gloriam, dignjxa- ma in cζrd 'ctesq; haud iniuria aspernabitur. Pariter quom irasci- R 'QΠα
bilis animae pars, quae a rationali in appetitrice exo- Rationale ani plantur ,non appetet. Iam Vero appetit*riam animae mam esse im- partem in iecore irascibilem in corde ration*lem in ce mortalem est
rebro collocari,alibi a nobis est demonstratum .Ex qui .hus quidem rationalem esse immortalem, Plato sibi persuasisse uidetur. Bgo uero sit immortalis,nec ne,qd litoriam interi illi obiiciam non habeo. Hoc autem mihi cum illo con re cu animali. uenit species animae,quae in corde & iecinore habitat, finiui cum animali interire. At veroquii uniuersa cor- materia istrora ex duobus constent principiis ,materia nempe, di temperie.
134쪽
temperie qua tuor qualitatum primarum , quς illi inest
ces Πς ςς ipς species necessario diceda est: anima autem ipsa, dum
corporis dicitur esse species ab Aristotele, no de ea spς cie, quae instruimentariis haeret corporibus, sed potius de altero similarium di naturalium membrorum principio dicatur, quandoquidc ab istis primo actiones pro Animi substan ueniunt: certe substatia anim*e, calidi, frigidi, hunt di,aeam quod m- & sicci quodammodo temperamentum erit. Quod av Q ψ tem animae substantiam , propriae eius Vires sequatur, qualitatum. Ostensum fuerit si eius etiam actiones ita se habere de , Animς Rhaen clarauerimus. Quamobrem,si ratiocinaci facultas anitiam propri mae pars existat, interibit viii, quum di ipsa, cerebrimus uirς. Re quaedam temperies. At, in hunc modum omnium Ratiocinandi .nimae specierum VireS iplam temperaturam seque uim interitu tur: huiusq; naturae animae substantia fuerit. Ita ip- quum cer sius animae intellectricis non quslibet corporis specieshri ux x Vpς , capax Cuius tamen dogmatis nullam firmam ratiqRniniae uires nem adferre Valeo, quum animae substatia, qualis nam temperiem se- sit, me prorsus lateat, si in incorpeis ipsam annumere mus. In corporibus quippe, temperamenta inter se lon,i . q. t glisin Edistantia, numero 3, permulta esse conspicor. hei speei es, ' Insorporeae Vero substatis, quae ipsa per se subsistere
rotis αλ ω- queat,necs corporis qualitas aut species sit, nullum di- vacem. Rrimen interuento . Noui tamςn illud exacte, sangui- D litium seri nis naissione,& cicutae potu corpus frigescere: sicuti directa in cere. Vςbςmςnti febri plus u par sit calfieri. Cur autem refohro. geratum nimis, aut calore aestuans corpus, penitus ab Melancholia anima relinquatur, longa indagatione fatigatus non- Letha Hiri lii 4 - ζζpςr quemadmodum neq3 cur fiqua bile in cereduci a fatig . bro copiosiore collecta, desipimus: atra Vero, melan-rantibus. cholia Vexamur: neq; cur pituita, & omnino refrige- Cicuta stulti- rantia, lethargi caussae es e soleant: unde di memoriar,
A sis. θ intςlligentiae iacturam facimus. Nςcnoli cur stulti
tegi diadimi. xi*m cicuta propinata cociliet: omnem autem moerorem di anxietate; a discutiaς epotum vinu, ait etiari cenopia
135쪽
vinopia radix. Porro vinum si largius sumatur, malo est. Sin vero quis ipsum scite bibat, cocoquet, digeret, stinguinem 3; augebit, & nutriet: cum hoc φ animii mitiorem iuxta & audaciorem essiciet: int ruenicte. f. media temperatura, quam producet ex mediis humoribus. Corporis itaP temperamenta, non modo animae actiones variant, sed etiam ipsarn a corpore interdio seiungere possunt: quu extreme frigida, calida ue medita camenta statim perimere assiumentem cernamus. Quo in genere continentur & ferarum venena. Quippe de morsos ab aspide illico exanimari cernimus, perinde ac si cicutam biberent: utpote ipsius Veneno etiam re frigerante. Sed nec minus ab humido & sicco, q a fi igido & calido vires animae permutantur: Vt in assumendis medicamentis atq; adeo in quotidiano Victu, percipimus : id quod etiam demonstratur E Platone in Timaeo, ubi humiditatem dementiae, ariditatem intelligentis in anima causam esse arbitratur. Caeterum sit humiditas amentiam siccitas sagacitatem parit,extrema siccitas extremam sagacitatem producet: admista vero humiditas latum perfectae saga citati detrahet, quanta eius portio siccitati permista fuerit. Quare animantia omnia sumina intelligentia destituta quit sint quantum humoris,tantum & amentiae sortiuntur. Si igitur
pars animae capax rationis,Vna cum corporis temperamento mutatur, certe mortalem specie animae, non
solum gerere morem corpori, sed corporis etiam esse temperiem cesendum est . Temperies ital cordis irascibilis anima existit: iecinoris autem, appetitoria. Etenim anima ipsa substantia quaedam existens, facultatibus multis praedita est. Quum autem substantia dicatur tum materia, tum species, tum ex Vtro B compositum animam ea esse substantia quae species dicitur, Ari teles pronunciauit, aliud quippiam a temperaturacita animam sani: asseuerare no potens. Spiritum
Temperamenta corporis nimae mores ii Hare,illa S e Σαplodere res
Intelligentiam. parit ariditas
Amentiae tra tu esse animantibus insitum, quantum bu moris. Animae mortalem speoe eo se temperiem corporis.
Anima ee spe ciem,quae temperatura esiit.
136쪽
propria materia animae. Materiae spe ociem esse tem. peramentum. Aerem esse naturaliter frigu
Animam perinspicaciore reddi temperatu
Heracliti senistentia de aio. Sydera ee prs dita intelligeti
senes desipere frigiditatis ra
Frigiditate adversati omnio hus aiae ac olithus. ima totam ςorpoream suis
tem esse. animam, quemadmodum & naturam, Stoici contendunt: sed humidiorem frigidioreq; naturalent; animalem contra, aridiorem & . calidiorem. Quem quidem spiritum materiam propriam esse animae coristat. Materiae autem 'ecies temperamentum fuerit in comoderata gerear igneae que substantiae mistione consistens. Nel enim aerem solum aut ignem, animam eia se dicere possumus: quti nec summe frigidum animalis corpus, nec summe calidum essici Vnqua apparear,nem ab horum alterutro excellentius occupari deprehendatur. Porro aer,suapte natura frigidum elem ei tum est, sed per ignei elementi mistionem, mediocre, ac temperatum redditur. Qiij igitur animam corporis e me speciem hoc est formam existimant ii, non siccitate, ted temperaturae commodς ratione ipsam perspicaciorem fieri,dicere contra Platonicos poterur, neq; ob id tamen asserere siccitatem aduersari mentis acumini: quum nimirum splendor siccus, secundum Heraclitum sit animus sapientissimus: quae sentetia videturpptior. QEippe lydera pellucida iuxta & sicca, sunt a tepi tia esse praedita cernimus: quam si quis illis in-ς se inficietur Deorum ςηcellentiam non sentire, plane l, ignorare videbitur. Quum autem alibi senile aeta
tem prolabi ad siccitatem dixerimus, cur haud ita pauci ad extremam us* senectam viuentes desipiant, si usinterroget, respondebimus, id non ob siccitatem, ted
ob frigiditatem accidere: quae omnibus animae actionibus ossicit .Ex hoc igitur ingens mihi iam oboritur siu-spitio ut totam gnimae substantiam esse corporea credam,. interdum non modo pereant ingenitae antinae facultates,sed etiam aliae contrariae illis,introducatur: ut dum cernere quae non cernuntur, audire quae no audiutur,sese quis arbitratur. Quo pacto enim ex ea quae ipsi cum corpore intercedit necessitudine, in naturam Plane contrariam transire posset, nisi aut qualitas auri
137쪽
flua. aut forma, aut affectus, aut facultas corpis esset a Porro ex vitioso corporis habitu laguere animani, ac neminem sponte esse malum, sed ob prauam habitudi Malum esse ha aena corporis,& rudem educationem: ac proinde nec ldebere turpia vituperari professus quidem est Plato in 'Timaeo. Aristoteles autem,secundo dς partibus anima uise, alium ipsius animae vires materni sanguinis sequitem in qui tempten periem existimat. Qui rursus, primo de historia anima menstrui, Ari lium innuit, instrumentariarum partiti figurationem, animae moribus accommodari: ac proinde e X jlla re- ta .ὰ conditos hos cognosci. Hippocrates etiam in libro de partium. st
aquis, aere, & regisenibi di eos qui plagam Septen, ait.
trionalem incolunt aux ptiam montana loca, agrestis simis esse moribus praeditos: Asiam autem regionibus ag estissῖmos. caeteris longe clemςntipre existere, in eaq, Omlaia mul Asia. Atatic to meliora & grandiora nasci: nςcnon mores homi- runam mores, num tum mitiores, una ad agendum promptiores es gnifice coe .se ob optimam Asiatici coeli temperie:haberi tamen il
lic magis imbelles homines si in Europa. In summa vero species & mores hominum ait,plerunΤ Πῆxura rer Mores sest plagionis sequi calido autem , frigido, humido, di sicco, naturam
unam regionem differre ab alia. Alibi etia tradit Hip- regionis.. Pocrates, quibus cubiti Vena Veteres enim arterias et Furibundos es vocabat venas Vehementem ederer pulsiarionem, ςos itidit, uehehomines furentes existere:& merito quidem. Na prae menter pulsat.
nimia in corde abundantia caloris,ita vehementer mo Irac diam cauentur arteriata. furentes autem ait iracundos caloris lixi bulida
- abundatia efficit. Stupidos Vero grRuςS, di pigro ,xςm s p ab, hioperaturae Digiditas. Hippos atςs itaq3 Voluit, non ditas efficitilum irascibilis appetitorisq; partis animae,sed etia cogitatricis Vires & facultates corporis teperaturae adlig- rere,aim illam omnino sequi. Nςc secus Plato, ex ter- ' Tae diuersis habitationibus ex vario spiritu, ex insola- tionibus, ac denim ex varietate uutrimentorum, non .selum ipsorum corporu , sed animorum etiam profi . -
138쪽
tetur nasci diuersitates: temperamento. s. ipso qd si ib-Vino citra intelligere oportet interueniente. Quare pueris qui- Quodeo VRΠ citra duodecimum annum prorsiis Vino interdicit secundo de legibus : idq; ne in furorem agatur. Pro Vinum lenit uectis autem, Ut ipso Utantur, permittit: quippe quod acerbitatem se aduersus acerbitate senectae remedio sit animiq; m -ηςβ rores discutiat ac denim duriores mores emolliat. Et- . . - e enim iuuenilis aetas calida est,ac multo referta sangui-
iu diu '' ne .corra,senilis, & frigida,& sanguinis inops. Propi
Vinum aduen rea senibus Vini potus Vtilis est: iis autem qui crescunt, satur aescenti aduersatur si maxime. Iam vero nem in exercitu per ζ ' .. mittebat Plato ut vinum gustaret milites , nem in ciui interdicebat late ipsa serui: sicuti necp principes, nem administran- Plato. tes rempublicam,nel iudices, nem ii breuiter, qui de vinum impe- re aliqua effetat comitaturi: φ nimirum veluti quidam x t mm f- tvrannus animae facultatibus imperet. Sed nemini e luti quidam ty diu,nisi aut exercendi corporis aut tollendi morbi grat annus. tia,permisit unquani Vini potionem: nem item noctu , dum liberis navanda esset opera . Pro virili autem en
enitendum singulis ut alimento,studiis, & disciplinis simul & vitium Ligerent, & Virtutem ipsam capesseret,
idem professius est. Caeterum qui cunctos homines Vi tuti comparandae idoneos,& qui nullum iustitiae atra antem esse arbitratur quod est nullum naturalem finem statuere )Vtri hominum naturam ex dimidio latum cognouerunt Nem enim omnes iustitiae hostes , nec
omnes amatores nascuntur, ob corporis temperati
ram utril tales geniti: . Ac sane qui talia astritur, subi inde petunt quo Videlicet iure quispiam debeat laiad v,vituperari,odio haberi, aut amari, quum bonus aut improbus non suopte ingenio, sed a temperatura sit fainclinatio ho- dus, quam ab aliis caussis usi accepisse depreheditur. mii Vm λdς. Quia scilicet respondebimus nos omnibus hoc nobis hesia & tu pia hieo,Vx Rmplectamur bona, ambiamus amemus: m inruperanda. 4um abominemur, at procul arceamus, ignorant
139쪽
dhuc, genitum' ne sit tale, an minus. Scorpios enim , Phalangia,Viperasq, necamus, quum tamen a natura, non sua sponte,talia creata siuar. Primum etiam,maximumq; Deum non genitum Plato viserens, bonum tamen illum esse pronunciat, itosq, ipsum talem ab aeternitate, non ex seipso bonum effectum, natura duce colimus, δέ amamus. Prorsus enim nullo Vnquam tem pore genitus est, omnibus saeculis increatus, sempiternus I, existens. Merito ital malos odimus, causam cur
mali existant, necdum praemeditati. Bonos uicissim, siue natura, siue institutione & doctrinassive honesto ritae exercitio probitatem sint aliscuti, recipimus, at Pamore prosequimur. Quocirca Stoicos admiror , qui homines uniuersos ad virtutem adipiscendam habiles eiis opinantur, sed ab aliis quibus cum Vivunt, a recto itinere detorqueri. Haud siquidem dicere poterur, qui omnium hominum primi geniti sunt, a quibus na deprauati fuerint, ante ie nullum alium habentes. Videmus etiam pueros complures, iisdem paretibus ortos, ab eisdem praeceptoribus educatos, iisdemit, alimentis Usos, natura tamen quam longissimae inter se differre. Quos quidem quis per Deos flagitia edocuit Reperies
enim paucos admodum pueros natura ad Uirtute pro γ
rentos, sed a parentibus δέ pedagogis ad eam, minis in
crepationibusq, conuerti. Porro illi extrema dementia tenentur, qui nos voluptate a Virtute detorqueri aiunt. Quos quidem eruditissimus Posidonius refutas, ait in nobis ipsis intestina quaedam vitiorum semina, dc tanquam igniculos delitescere nec tam nobis a vitiolis cauere,q Vitiorum incrementum restinguere, dc coercere ellia opus. Non enim ut fert Stoicorum opinio)totum extrinsecus ingruit in nostros animos vitili, sed plurimu in se ipsis vitiosi homines causae habent. Quod cxtrinsecus aduenit, loge minus est. Proinde sane consiletudine praua accedente, secundum partem animaeror
nus non fuisse ab aeterno, usa detur innuera GaIenus. puerorum paucos esse natu ra ad uirtutens propensos.
Posidonis egregia semel ut aisC5siue udo P
tum possit ad honitate mo inrum,uel Prauis
140쪽
remperies calida iracundos facit. iracudia igneu reddit calore uisitum.
Plantis cornu hia cu animali hus. Animae opera. Naturae Opa.
Animalia gu hemari ab aniana de a natuo
ratione carentem,praui reddimur falsis autem optructnibus, secundum intellectricem partem imbuiniui Sicuti du a bonis; synceris is viris instruimur, opinione qui iem verae sunt . mores autem huniani. At in cogitatrice animae parte, intellectio stultitiaq,, ratione maioris minorisq; euariantes, corporis teperaturas sequuntur. ipsae autem temperaturae, primam in Utero generationem,& cibuni probos succos parantem ,habet autorem: atm hae mutuo sese & adaugent,& fouent. Calida nant exempli gratia, temperies, iracundos facit. Inde rurius iracundia ingenitum calorem accendit, di igneum reddit. Contra qui mediocri temperatura coiistri, mediocriterq, coninisti animo,ad probos succos gignendos proficiunt
de Naturalibus facultatibus, Liber. I. Vandoquide sentire & moueri secundum elicti Inem,propria animalium sunt,augeri vero,& nutriri plaritis etiarni comunia erunt Vtil priora quidem,animae: postelli mora verb,naturg ipsius opera: quare animalia ipsa 'imul & ab anima & a tiatura gubernari dicimus: stirpes a lola natura. Quaquaru his etia animam vegetatricem aliquis tribuere haud immerito poterit, distinguens illam a sensit rice, quae animalibus inest. Porro quum corpus aliquod ab iis sub quibus ante fuit in nullo est immutatum, quiescere id dicimus. Quod si in aliquo ab iis recessit, eatenus id moueri. Vbi igitur corpus ipsum ab una in alteram qualitate mutatur, Ut ab albo in nigrii, aut a frigido in calidum, motum ipsum alterationem vocamus: est , Vnum motus genus. Alterum genus in corporibus iis est,qus situm mutant. Cui generi latio nomen est. Atm ii quidem duo motus simplices di primi sunt . auctio vero & diminutio, eκ his copositi. Illa quum ex minori maius fit: hsc quum ex ma-