장음표시 사용
141쪽
soti milius: ppria scilicet utrobii seruata forma. Alii
autem duo ab his motus sunt, generatio & corruptio . Generatio εIlla quidem ad substantiam productio: haec illi contraia CR P i ria . Omnibus iis motibus communis est prioris status immutatio: sicuti e diuerso quietibus,prioris status conseruatio. His praenaissis,inquiredum iani nobis est, quot di quae naturg tat facultates, tum quod opus edere sui . lagulae earum sint natae. Porro opus appello quod iam '' ' φfactum atq; completum per actioneni est: veluti sanguinem, carnem,neruum. Action Phutem ipsunt activum Aelio quid. motu . Causam vero , a qua ligc procedit facultatem. Causi quia Etenim ubi cibus fit tanguis,passivus quidem cibi,acti- Uus vero ipsius venae fit motus:quam actionem, licebit tibi appellare naturae opus non tame opus ipsum,actionem. At mihi quidem tam vena, q reliquarum particularum singulae,ob certam quandam temperiem quam Pine. Omnes CX quatuor sunt qualitatibus nactae, hoc vel illo modo tam videntur agere. Qita uana Aristoteles, alm ipsum Stoi quoci sequuti, calido , frigido omnem actionem tributit: sinu. Siccum & humidii pro patientibus iis subiiciunt, quum
tamen satius fuisset omnium particularium caulas ad ipsas quatuor qualitates rcducere. Nam tametsi in animali bus & stirpibus calidum & frigidum magis agere;
siccum vero & humidum pati videantur, non ob id tamen siic res habet in omnibus . Caeterum omnis po- sacvita om rentia siue facultas,in relatione ad aliquid intelligitur . 'f ,' Primu siiquidem, actionis ipsius potentia est causa, dein aliquid. Ctiam operiS,ex accidenti quodam: quare si causa ad aliquid est, potetia quom in relatione dicetur ad aliquid, nimirum causa quum sit. Cuius quidem agentis causae substantiam quandiu ignoramus, facultatem eam siue Venis inest tapoictiam,appellanius in venis quidem potentia quan- 'ς sanguidam sanguificam,in ventriculo concoctricem, in cor- Ridi
de pulsatoriam dicentes. Incipiedum itam nobis ab ip- tifim zis i. sis operibus est, si certa ratione di via, quot & quae fa- rim. H i ii
142쪽
putes corpo/ris miserias esse naturae' OPa. Actiones natuta tro,generatio, auctio, ii tritio. Generati5em esse actionem compositam.
Generationis Progressus racultates eleomentares pri
liliates sint inuenturi sumus. Singula nant opera, ab aliqua procedunt actione. Hanc Vero omnino aliqua praecedit causa. Ergo naturae opera dum adhuc in Vie aro gestatur, ac fingitur animal, omnes corpis sunt particulae. Edito vero in lucem commune in omnibus naturae opus est, earum ad.magnitudinem perfectam perductio. Postea vero, etiam ut omnes perdurent, molitio. Actiones quae tribus his operibus respondet, nece iario tres sunt. Vna. s.cuit generatio, auctio, di nutritio. Uerum generatio, inplex actio naturae no est, sed ex alteratione & formatione composita. Siquidem alaterari oportet, essingiq; materiam ipsana, ut eX ea gignatur animal. Auctio vero, solidarum ac iam formatarum animalis particular uiri, augnatium, ampliatio vin logum latum,& profundum est. At nutritio, iisdeni partibuῖ appositio quaedam est, sed sine ampliatione. Ergo primo omnium agamus de ipsa generatione. Proiecto in uterum, aut etiam in terra semine, statis quibus dam temporibus,mult se conflantur partes eius quae gignitur substantiae, humiditate siccitate, calore,& frigore, caeterisq; omnibus,quae haec sequutur, qualitatibus hoc est tactilibus atm iis etiam quae gustu, odoraru ,δcvitu diiudicantur inter se differentes. ocirca si primas di elementares alterationis facultates requiris, hae sunt, hunaiditas siccitas caliditas, & frigiditas. Si vero
eas quae ex his inter se mistis nascuntur, tot lane omni in animali erunt, quot fuerint in eo sensibilia elemen ta hoc est similares particular: quas nimirum in prima animalis generatione Natura creat, Via generatrice,aiteratriceq; potentia. Proprium autem uniuscuiusluisceris corpus , si ab eo uenas, neruos, & arterias execueris, similare, simplex atq3 compositionis est ex pers. caeterum sit qua organa ex geminis constat tuni
cis, sed simplicibus, & disimilibus, horum ipsae tunicae elemeta linat. Atl vrcal tunica in sua quaedam altera-
143쪽
Nix vis est, quae ex mestruo sangui ne eam particulam generauit. Ital altera trices facultates in omni animalis genere tot membratim erunt l, quot habet in se Elementares particulas. Sed & actiones sprias cuil membratim aliculae necesse est elia , quemadmodu , usus. At alteratrices naturae facultates, quae pliculares lunt, omnes tunicarum & ventriculi et nitestinorunt,& Uteri substantiam,qualis est, effecerunt: compagem Uero, formamqs formatrix quaedam virtus eiunxit, quae ars optima existens, tam consulto & artificiose compingit
singula i non possimi aliter se habere melius. Sed ne Mipsa facultas aulirix deest iis qui gestantur in utero, sicuti nec vis nutrix. Sunt tamen eo tempore alteratri
cis & formatricis potentiae , veluti ministrae quaedam, nec sustinent ipsae primas partes. Ubi vero perfecta magnitudinem animal est adeptum, toto postqua editum est tempore, usi ad aetatis vigorem, auctrix virtus dominatur . Auxiliatrices δέ veluti ministrae eius sunt alteratrix & nutrix. Auctricis autem facultatis est pro Prium, tu omnem partem proferre solidas corpis par-res,quas Elementares & sunt lares, simplicesq; appella uimus ud quod solius naturς proprium est munus: Nam quae a nobis extensa sunt, sicut una dimensione id patiuntur, ita minuuntur reliquis. Qesare iis quae augetis tur, necessaria mutatio est: de qua ia nonnihil dicamus. Quum id quod in nutrimenti aiauit specie, corpis eius quod nutritur,omni parti assigitur, actio sidem ipsa nutritio est : causa vero huius, ipsa facultas. Et alteratio quide hic quo Pipsius actioni ; genus est: non rn qualis crat in generatione . Ibi nan a3 d os non erat postea tactum est os: in ii utritione vero ei quos iam factum est, id quod affluit essicitur simile. Ita non immerito alterationem illam nominamus generationem, hanc assimilationem. Ergo generatio, auctio,& nutritio, prima naturae operum, ac veluti capita sunt : quare etiam effe-
cultates tot vieF singulis animalibus, quotele metares PQticulas.
tas quando uigeat,& qui famuleii tur illi. Auctricis famitatis propHu .
Augere secun dum trinam dimensionem,solius naturae est
Augescentibui nutritionem esse pernecessa
144쪽
x os G A L. PE RG. DE ctrices horum facultates primae principes j, tres me
rint. Uelyderant tamen tum ipsarum inter se, tum aliorum ministeriit. Ac quae quidem generatrix, auctrix clde syderent, dictunDam est. Quae autem nutrix facul Nutricis facul tas requirat, nunc dicetur. Ergo quum actio huius fa
est iugὰbi .ςx lxδxi, - smilatio sit, nec fieri postit, ut assimilentur
Assimilatiotu mut ur ii inter te vlla,nisi societatem aliquam, cognaquae requiran tioncsscin qualitatibus habeant iccirco primum qdem uri nec quodU animal quocunqs cibo nutriri potest: dein . de nec quibus nutriri por, iis Vtil protinus . Ati huius necessitatis causa pluribus alterationis nutrimenti instrumentis Vtim animali est opus. Na Ut ex pane aut lactuca,aut beta fiat sanguis, ulta sane alteratio reicitia iii iiiiii, qWj j My quidem una est causa, cur multa sint ad , tuta i surtiua . M VrdijOHςm nutrimenti instituta organa. Altera causa est excrementorum natura: quibus excipiessis & euacuandis, lecundum quoddam in corpore particularum Insui meriterii genus est destinatum. Est & aliud tertium genus instru- nutriticiu in mentorum, pro bonis succis Undit per totum corpus, iiiii I.- dostrςndis,tributum . Alia nano organa idoneu cuimparticulae nutrimentum alterando praeparant. Alia se . parant excrementa, alia trantialittunt, alia suscipiunt, alia expellunt alia salubrium succorum in omnem partem ferendorum sunt Viae. Quae omnia unius nutritio' mestio quid . nis gratia ,sunt a natura condita. Porro nutritio ipsa ad A, glutinatio id quod nutritur,eius quod nutrit assimilatio eae quam seniper assimi nece ilario praecedit semper agglutinatio sicuti di hanc ... ' 'pyῆς appositio . enim succus is qui omnem anima Appositio hic lj pdi xj culam nutriturus est, a Vasiis excidit, in totam cedit apeluti, eam primum dispergitur. Mox adiungitur. Dein agglunationem. tinatur,ac demum assinitiatur. Disserre autem appositionem ab agglutinatione, sicuti di agglutinatione ipsam ab assimilatione, hinc constat, g in hydrope quidem humoris sat appositio, non tamen agglutinatio: in leuce aut,adhaerentia quidem cernatur, at assimila
145쪽
id non item. Porro nutrimenta dicitur proprie quod assimilatur & nutrit. nam quod agglutinatur, vel quod
apponitur,id non proprie nutrimentum est, sed aequi- uoce,Vt Veluti nutrimentum: multoq, minus, quod in ventriculo cotinetur : quaquam id etiam nutritareturi vocamus, quod si probe concoquatui aliquado sit nutriturum. Caeteriim nulla esse assinitiationem veram; sed apparentem tantum, dicunt ii qui nec artificiosam naturam existimant Vt animalis habere prouidet iambnec denim ullas proprias obtinere facultates, quibus .f. alia trahat,alia teneat alia demutet alia expellat. Asclepiades porro non soluin negauit inesse renibus uim secernendi lotium a sanguine, Verum etiam Vrinam ipsam minime quide per meatus ureteras demitti in vesicani, sed per alias quasdam obscuras Vias,ac nullo sensu perceptas professius eae contra quam licet plane cognoscere, Vel ex ipsa Viuorum anato me. Sed nec admittit aestate plus bilis iisdem medicamentis Vacuari ;hyeme pituitg:net rursus plus bilis, in iuuene: in sene, plus pituitae. Quippe rnedicantenta ipsa minime familiares sibi succos attrahere inamb vero nihil prorsus ab ullo trahi, impudeter prouinciat. Opinio euius quam sit absurditatis plena , indicat Iapis imagnes: ex quo q-dem vidimus ferreos stylos quincti continenter appensos: quorum primus partem lapidis tetigit, per illuni. cdiffusa in reliquos, ipsius lapidis vi. Hippocrates Vero,
qui naturae mysteria nouit,hanc semper tu aditiiratur, tu prςdic at. Huic facultates adesse assirmat. Vnam , qua sibi conueniens attrahat: alterani, qua alienuru a se repellat. Ipsam praeterea tum r utrire animalia, tulit augere. Iam morbos quom finire, indicareq; iisdem facultatibus putat. Porro non modo medicamenta pur-fantia proprias sibi qualitates attrahunt sed etiam qugurculos, & teloru cuspides, quae praealte nonunquam in carne sunt infixae,euellunt. Iam vero quaecunt, uel
1 Ο Nutrimentum proprie dicta ιNun imentum aequivoce diis
Magnes . Hippocrates cultor & admi
Purgantihus medic ammi is inesse uim prias saei qualitates trahena
146쪽
Attractricem uim congruentium ilicsse sinsulis rebus. Triticum ha here maxima uim trahcndi sibi humor m
Nembus ines se uim Ictii ita hendi. iii expurgadi rario.
serpentium venena, Vel quae telis sunt illita educular Phaec quom eadem quod magnes lapis facultatem ostenidunt. Capterum eorum quae Venena extrahunt , alia VCnenum viperae alia pastinacae marinae alia alterius cuiuipiam eliciunt: liquidoque videre licet stiper ipsiis medicamentis venena iacentia . Est ital rebus quibuit fa-quitas quaedam, ius nimirum congruentem sibi quali tatem attrahit: id quod certe Vel in tritico videre licet manifestissime. Nam si fictilia vata aquae plena,in tritici aceruo recodas,id humorem in se per fictilia euocas tum molem sibi,tum pondus adiicit: quia Videlicet triticum ipsum trahendi ad se vicini humoris maiore uim habeat, si vel vehemens calor Solis. At ad hunc modum renibus inest propria quaedam Vis istium trahenidi. Siquide Venae cauae pars altera sursum ad cor ascendit. Reliqua super spinam incedit per totam ea ad criι- ra vli porrecta. Cui renes a lateribus utrini per venas quaidam emulgentes adhaerent. Per quas quidem quum etiam feratur sanguis,quod serosum eius, & tenue est,id per renes, ceu per colatoria quaedam transibit non quidem consequutione ad id quod uaeuatur , qualiter Erasistratus existimatiit, sed ob renum facultatem tractricem, alioqui nulli ex retet a Vrina perirent quod vero languineu & cralsum, id coercetur, ac per Vniuersum corpus regeritur. Non est autem diuersa ratio, qua urinae per renes in Vesicam feruntur, & qua sanguis in omnes animalis partes: nel etiam qua flava secernitur bilis.
de Naturalibus facultatibus. Liber. II. Uod necesse quidem sit fateri vim quia in renibus esse, quae huiusmodi qualitatem, qualis in urina percipitur, ad se trahere sit A habilis, superiori monstrauimus libro Qua nimirum facultate cor etiam, v mcum ex iis quae post
147쪽
secur habentur, in dextersi dubio sinum suum , alimentum trahit, deinde per arterialem Vena ad pulmonem transinittit. Reiquorum quippe nullum, nec Erasistrato quidem ipsi nutriri ex corde placet, Opter eas, quae saper vasis crescut membranas. Iam vero, qui pro tenuitate, aut crassitie humorum, latitudine autem, aut angustia meatuu , fieri aiunt ipsam humorti segregatione, ii nobis ratione reddant oportet, cur Vrina, quam bile esse tenuiore esistar in bilis vasa no influat. At cerinmulla alia reddere poterut prpter facultatem illa a natura unicuit instrumento statim ab initio tributa ,sine qua durare aiatia non poterunt. Siquidem nec Viuere, nec durare ulli animalium, vel breuissimo tepore fas inrit, si tot in se particulas, tamq; dissidentes quum habeat, nulla facultate utatur, nec quae conueniens trahat, nec quae alienti secernat, nec quae id quod nutriat .alterabit. Quibus quidem se cultatibus utitur natura isda, quae pliculas efflagit, easq, sensim adauget, ait om mino est per eas totas extensa : Vt quς sane totas per to, eas, fingat, nutriat, at s augeat, Veteri sein p ipsius ma- teriae forma mutata : quo vel maximb nomine differt matura ab statuaria, quae foris quidem materiam ipsani adornat intus autem illaboratam ali neglectam relin uit. Phidias siquide ex cera essicere ebur, auru ue non potuit, sed nem ex auro ceram . Quippe horti quod mmanens id quod a principio erat, foris taltim speciem -artis adeptum perfecta fit statua. At natura, nullius materiae veterem formam seruat. Alioqui sanguis omni- .no essent cunctae animalis particulae is scilicet qui a ma tre concipiente confluit ad maris semen,instar cers cuiuspiam,aim unius & uniformis materiae, artifici subiectae. Nulla autem animalis particula ex ea ipsa materia, . sit ita rubea humida ue,sicuti est ipse sanguis. Nam os, Ih-rtilago, arteria,vena neruus adeps, gladiata, memi brapa,medulla,exanguia quide sunt omnia,licet cola I 'pulmonem so Iuni, inter oni,nia uiscera,rigoriri excordeis
ncultates. na turales esse necessarias ad ui
per totas cor poris Ptes exotensain.
148쪽
Senicii est em, ciens animalis principium. Formatiois foe
Generatio siddicatur. Hmentum trahi non suo
cessione ad id quod uacus, sed perinde ut
creta ex sanguine,videlicet materiali principio. Semen vero quum sit essiciens animalis principium , trahendi sanguinis possidet facultate , non lecus' magnes femrum. Quare primo quidem competentem sibi sanguinem attrahet,quem & facile vincere, & celeri ex assimilare & sibi nutrimetum facere possit. Μpx Arbitr0rsecundo attrahet,& tertio quo scilicet sibi naolena magnitudinem q, iustam ex nutritione adiiςia . Unde iani alteratrix inuenta vis est. Tertia verb fprinatrix apparebit: cuius ope senae primuna Veluti sonsretu, qui dam tenue membranam illam sibi indpit, qua Hippo' crates sexta die cum foetu Musicς cuidam mulieri otiorum tunice similepa excidi me ait, Post hoc vero reliqua etiam quaecum ab eo in libello de infantis natura sunt scripta, fingit. C aeterum quit augeri illa post formationem conueniat id profecto assSequentur, tu in omnem eXtenta partem,tum Vero nutrita. Cor igitur ab initio
ita mihi paruum esse t pilijl a pulli semine, aut si ma-pis a faba distet,intellige. lugentur porro ea tantum, quae Viuiis, quorum nimirum formae perfectae ia iunt. At eius quod fit, processus ille qui est ad formam non Vtim auctip,sed generalip nominat pr. Siquidem augetur id quod est. Gignitur quod no est. In uniuersum autςm deridenda frasistrati est spini0' dicentis attractionena fieri succςssione colatinui ad id qd vacuatur. Quae
ratio , tantum succedere continui necessarium facit, quantum effluit. Hoc vero iis qui commodo sunt corporis habitu satis ad nutritionem est: utpote quibus ea quae apponuntur, iis quae effluunt,paria esse oportet.
At in iis qui ad ultimum sunt graciles ac liberaliter refici ppstulant,nisi multo plus sit quod apponitur, quam id qupd Yacpatur,prssimus restitui habitus nunqua poterit Liquet igitur, tat' plus sunt ii attracturi, quanto est in pluribus ςgent. Trahitur itaq3 nutrimentum, non successione continui,ad id quod vacuat, sed perin
149쪽
de ac a magnete lapide ferrum: qui scilicet talis quali-xatis trahendae vim habet. At uero distributionis prin-ςipium expressio uentriculi praestat: reliquum aut eius Progressum omnem,tum venae ipsae contractae ac pro Distributio mpellentes: tum singula quς nutriuntur, ad se trahentia. menti quo mo
are improbe Erasistratus hallucinatur, dum horum omnium causam successionem illam ad id quod uacuatur , statuit: siicuti etiam ubi exiecinoris scirrho gigni semper hydropem ait: id quod certe hominis plane est secordis. Siquidem ex diuturnis haemorrhoidibus, uel Hy Pp qui suppressis uel immodica profusione hominem ad ex-' ,' tremam frigiditatem ducentibus, no semel aut bis, sed bb,a '
saepe iam aquam inter cutem collectam vidi: Sicuti mulieribus quot tum menstruae purgationis omnimoda cessistio tum immodica uacuatio, i pe hydropem accersitierunt Nonullis uerb earum, di qui muliebris uocatur fluxus,in hunc termin*tus est morbum: ut interim qui ab iliis incipiunt,alio ire quopiam Opportuno rum ad id membrorum, hydropas impraetentiarum praeteream. Est in ea prima generandi hydropis cauisa, Hydropis ge
quae ex sanguificationis defectu .pcedit : sim li genere, nerandi pri maatch ex ciboru cococtionii defectu diarrhoea. At in ta ςδ' , ' li hydropis gne, nec aliud uiscus ultu, nec iecur uitio est d. Au ''
affectum. Sed illudet, quod innuere uidetur, prae se fert Diarrhoea ex extrema absurditatςm; nempe fieri posse ut bilis cibis ciborum c statim mista, forinsecus nobis adueniat, non gignatur et ''i in corpore.Μel siquidem, non eo τ plurimam in se bi- μ' lem cotinet sed quod intra corpus est mutatum,in hac alteratur & uertitur. Qujppe amarum gustantibus ecset,si bilem in se extra corpus contineret: onmibusq; similiter hominibus aequalis ex eo gigneretur bilis cori. pia . Verum id secus habet. Siquide qui iam sunt in fio, 'φi ' ρtatim re, potissimuin si calidiore natura sitiat, ac uitam labo- riosam traiisigant Lin iis totum mel uertitur in 'quam Mes senibis bilem. Senibus uero admodum est accomodum: utpo- c om duin.
150쪽
1idi morbi, a bile. Moibi primi
te quibus non in bilem , sed in sanguinem conuertatur. Gignitur autem in iecinore at etiam in uenis ipsa bilis una cum sanguine. Est enim exacte iam demonstratum veteribus, dum in venis alimentum ab innato calore alteratur sanguinem quidem, ex mediocri calore fieri: reliquos Vero succos ex eodem immodico. Atq; huic sententiae quae euidenter sensibus apparenr, Omnia consentiunt. Quando di ex cibis,ii qui natura itine calidiore magis sunt biliosi qui frigidiore, magis pituitosii. Simili modo, ex aetatibus,q calidiore natura sunt, has biliosiores eme constat: quae frigidiore, pituitae magis obnoxias. Iam vitae rationum, di regionum, & anni temporum, multoq, priores his,ipsarum quot naturarum, quae frigidiores sunt eg magis cernuntur piatuitosae: quae calidiores, magis bilio*.Prsterea ex morbis quom, qui frigidi sunt, ii a pituita oriuntur: qui calidi ii a bile ortum habet. Quum enim ob certam illarum quatuor qualitatum temperiem, particula quaeq; certa habeat functionem, necesse omnino est, propter eius temperiei vitium, aut prorsus corrumpi functionem, aut impediri: ac proinde, vel totum, Vel in parte aegrotare animal. Ac primi quide, maximeq, genera- .les morbi sunt quatuor: qui calore, frigore, siccitate , humiditateq; inter se dissident. Porro in febribus, admodum vitiatur ipsa concoctio ventriculi, ob calorem illum praeter naturam, qui quum substantia sua functionem laedat, merito inter primoS morbos annumeratur : quare actio ipsa necessario ex commoda nascetur temperie. Neo enim alia de causa potest inteperies primorum esse causa morborum,nisi i comoda sit tem peries corrupta. Quum enim ab hac manent actiones , necesse est prima earu Vitia, ex hac manare corrupta. Est autem commoda caloris temperies, ipsius actionis
causa. Quare in omni actione, id qd melius est, conmmodo temperamento ferre acceptum conuenit: quae detςriora