De natura lucis / Authore Ismaele Bullialdo Iuliodunensi

11쪽

NOBILISSIMO E Τ

ILLUSTRISSIMO VIRO Domino IacoboAugusto Thuano I. Aug. F. Bonae- vallis Abbati Patrono colendissimo S. P.

Enerosis tuis irtutilis

Vir illustrissime, singulari praesertim humanitati, tot nominibus sum deuinctus vi cum me his vinculis exoluendi neque animus sit, iuuat enim tam suavilm, mollibus teneri, neque res mea tales sint, ut mihi credita

renumerare tibi asiim ue hoc unum habeam, palam profiteri quam multa tibi debeo, ne ingratus, ita beneficiorum im-

12쪽

memor apud omnes traducar. Fecistinamaue mihi otium dulcissimum, per quod ad musas propius ingressi licet, quis potius ad illa aditum mihi iam reserasti, interiores earum ades, infamiliam tuam cooptatum perduxisti Musarum enim apud te omnia plena, , hoc sane penitus sensi,haud aliterquam illi, qui ineerras deuehunω per quo tenuis, clemens aer mollite uiti auraeque mites perflant, sibi etenim praecordia relaxari, ititiam quandam intus emergerrρntiunt, dum ill uauis aeris ad piratione cor expanditur, hinc mentis, atque adeo corporuhabitus melior, eo siquidem αξ re, quem spiramus, luimus, huiusce

modi faelicitatis mihisum conscius dum

praeteriti praesentia compono, ea vitae tranquillitate fruor, quam olim sperare

L ausus fuissem nefas quidem ad

mitterem, si, quos fructus studiorum meo, rum percepi, quamuis paucos huc sique, tenues, i δ' non osset rem, cum ipse in-

13쪽

crementum eis dederi quamui tua erga me beneficia cessarent, quod magis faustum nomen inuocare possem, quam

Thuanum, quod maiorum tuorum, reces Patris tui Iheroi cis mutibus, operibitis temitat consecratum est cui decus nouum ex tanto patre natι assertis tuque fraterque tuu Nobilis imus,

genoris mim Franciscd Augustus Thuanus vir omnibu iuirtutibus abunde instrucitus, Patria seu bono natus. Tantum proffit nomen mihi patrocinari

inter meliores vitae,fortunaeque mea par

tes repono. Hoc igitur opusculum meum tibi ossero terram omnium matrem imitatus, qui sinum suum pandens fetus suos omnes verseus coelum porrigit, quodammodo illos fert benignorum in suxuum quos ab ipso accepit memor. Hoc ipsum ab ipsa luce, cuius naturam expressam exhibeo doceor, quae ad Ionte uum recurrit cum rectis incidit an

gulis, nec ex obliquo alta a si a naturae

14쪽

iritur recederem legibus, vis

r n, si post tot beneuolentia tua setius nuos in me rectos di isti grati animi simum aliquod tibi nonred erem eo gistor animo quo 'udia mea promouisti accipe opusculum uod istis elaboratum es, me amare non desime vi animus ad maiora non desit. Vale in nubiloni Scribebat Lutetiae Parisiorum

in aedibus tuis ex A. D.

Septemb.

Tuus obsequentissimus, de humillimus seruus IsisAEL

15쪽

AD LECTOREM.

Irum est, lucis, re mamma

omnium sensibilis, naturam tam ignotam & obscuram

esse, ita ut inter philosophos nondum constet juid sit, si1-ue sub quo genere rerum reponenda. Quidam enim accidens eam esse volunt, neque tamen quodnam sit hactenus aeterminatum est. Alis substantiam si runt, sed inter illos de eius genere proximo etiamnum decertatur: sunt enim qui illam Corpoream constantissime dicant sunt nul Incorpoream. Nonnulli mediam inter si 1tantiam, accidens collocant, nec destin qua piam ad merum nihil accedere volunt cum ipsius existentiam tenuissimam consti tuunt, ad ens intentionale illam reuocant Parmenides vero de ea tam magnifice sien-eiebat, ut unum, idque r.ecipuum princi piorum facereti sensibilium enim principia

ipse constituebat lumen,

tene oras, siue ta , ignem, cierram, ut referunt Aristoteles lib. . physic

simplicius eiusdem libri comment. iCUM uero eorum quinaturam lucisco

16쪽

pluribus abducti sunt insoclicite vero conticarum quoque rerum Albaetenus. V ei

tu in odo enumerauernat in reliquerint, non di finita lucis Franciscus Patricius noua methodo an

iunxit rationes, tum lucis et ri

te aequiescente dum intexlibet plurimos illorum g

omissa enim rei pulcher

17쪽

ta, verba monstris similia quibus sese

contundere, confodere nituntur. Hanc

ob causam ab illa Peripateticorum eceden , uri dum se putaui, quia ipsos ut partibus ducis sui faueant experientiis sensibilibus, Qverissimis aut horitatem detrahere perspexi. Inio una sane foret, Lector optime, Aristotelis perpulchra scripta maledictis laces.sere,, frustra eslet, qui tanti viri famam labefactare conaretur. Equidem inter veterum veneranda monumenta Philosophica, quae temporum injuriis sese eripuerunt, Aristotelis libros primas sibi partes vindicare non aegre ferendum est, multiplicis namque erudition pleni sunt, cuius vestigia apud authores, qui in libris etiamnum vivunt, vix apparent Artem disserendi tam pulchre exornauit, ut ipsa maxime iuuet rationis progressuria, dum in viam rectarum conclusionum dirigit, is falsiis quomodo sit cauendum monet, varium. in plurimis versatum ingenium satis probant Politica.Rhretorica, Moralia, variaque problemata,

ali denique ipsius comentari qui supersti

tes adhuc leguntur. Nullus tamen propterea tenetur illius opinionibus tam presse insistere, ut si a veritate deflectere deprehen-

18쪽

datur, ab ipso quoque secedere, cuilibet nori

liceat non enim omnia sciuit Aristoteles, plurima tempore illius ignorabantur quae posterior aetas in lucem protulit, quorum Mnedio si usus fuisset, non dubium est quin aliter philosophatus fuerit. Inter multa quae contra phaenomenων rationem scripsisse certuro est, lucis definitio, illiusque generati , atque etiam caloris, prout ab ipso describuntur insignem locum retinent. Nec unquam capere potui quomodo illius opinio defendi, nedum intelligi possit. Scripsit ille lib. a. de coelo cap. 7. Caloremo lucem generara attrito acre a sphie et una latione, ab ista eropraeserimi cui soli , lucem verb,&calorem motu coelelia attrito aere generari probat, exemplo adducto amotu, attritione, quibus ligna, lapides, ferrum calefiunt, ignescunt, liquefactione pilarum plumbearum quae infixae sunt, liquantur aliquando, arcu emissis telis. Du vero astra, sphqras igne motu, attritione calore generare statuit, ipsis nullum calorem tribuit. Impossibile est autem talem hypothesim veram esse, nulla elicia in analogia aut similitudo inter motum

traiectionis telorum per aerem emistorum,

illum sphaerarum respectu aeris, Lenim,

19쪽

concessa talis experientiae veritate, cuius aut horitatem totam fere disturbant pilae plumbeae pyrio puluere e siphonibus emissae, nec liquefactae, quas multo magis lique fieri conueniret in motu traiectionis dis

cinditur aer, sphaerarum latione non discinditur aut disiicitur. Nullatenus vero alteri aerem a sphaeris coelestibus certum est,is iuxta doctrinam.

Aristotelis impossibile, scribit enim lib. 1 Meteorologicorum cap. 3. Nihil enim prohibet a conuersione caeli impediri nubes, ne congregentur insummo aeris loco circulo enim fuere, seu volui totum aerem necesse est, qui intra circulum terrae totidiae figuram sphaericam ab o-luentem non intercipitur. Naret enim etiamnunc ventorum generatio in agnantibu terrae

locis, nec atu ventorum alis os montes superant. Ait ergo circulariter quia uniuersi n- uesione abripitur ignis cum elemento superiore, ni vero aer contiguus est, cap. 7. eiusdem lib. Vbi de cometaru motu diurno loquitur. Cum ergo totus aer ex ra montium altissimorum vertices fluat, abripiatur motu quotidianae reuolutionis cum caeteris sphaeris, impostabile est ab his alteri, quia nullast

attritio nili occurrentibus motibus opposit iis, aut quiescento uno, altero alliso, vel tanis

20쪽

dem ad easdem partes tardiore uno veloci re altero, quae vero circulariter eodemque motu circa unum centrum volvuntur, non se inuicein atterunt, eaedem enim partes semper sibi respondeut d perpetua inter ipsas quies est. Falsum est itaque alteri ac rem conuersum diurna reuolutione a spha, ris coelestibus falsum ergo calorem vel lucem attritione generari. Sed quaero ab Aristotele quomodo lumen, quo sol unam illustrat, quodque incertis bcis iuxta hypoth sim Ptolemaicam a sole ad lunam defertur, nec aerem, aut aliud elementum ingreditur quomodo inquam generetur Z Non fit attrito aere a pluris coelestibus, sed immediate per profunditatem spinarum Veneris, Mercurij a sole ad lunam desertur, falsium itaque lumen illud attritione generari, idem est autem ac illud quo terra illunii natur,

neutiquam ergo lumen generatur attritione ad demiror sane quoi node Aristotele vir acutissimi ingenii, ita sit philosophatus pugnant enim haec omnia cum phoenoni ni, , contrariam insuper sibi hypothesim

astruit, quaeque contradictionem inuoluit, asserendo aerem circulariter, a motu

nuotidiano primi mobilis abripi,&simul asphois alteri Neque si concedamus aer