장음표시 사용
291쪽
ci possit,cium effectum non habeat, quaestio est Logica potius quam Medica Ex Librotat certe apud philosophos MDialecti Metho.
cos etiam haec vox,&ex Galeno praetersu' ς Periora, vel hoc uno loco probatur. Quae
febris adhuc in generatione est, dum a fertur,causa ipsa una interit. VIII. Antecedens igitur est, quae medio interueniente agit.
Ex antecedente causa fieri quidem potest coniuncta, sed antequam id accidat, vocetur siue mediata, siue potentialis, siue antecedens, parum interest, modo ab
altera distinguatur. Est igitur antecedens causia, quae nondum talis est, qualis dicitur sed potest talis esse. Quod enim potestate est imperfectum, &adhuc futurum,aq; ut fiat quidem id, luod dicitur velut habitri non tamen adhuc subsistens.
Coniuncta vero quae agit immediate, seu quae iam facit morbum. Haec a Galeno non in uno loco effectrix causa nominatur. Neq; aliud est hic effectrix causa, quam quae a nobis coniun- dicitur. Sunt aliae adpellationes.
292쪽
D Carsa Vocatur causa mota, respectu quiescentis, quae nondum agit. Et quid quaeis fluor substantiae vel materiae quando a Galen. de tenus loquitur de intemperaturis factis different cum suore substantiae aliud est,quam cau
Ah ' saconiuncta Avicennae Quid quaeso sunt causa morborum conservatriceS,vel cau-
mettio. sae insalubres,ut nunc apud Ga. In summa, cap. 7. causa coniuncta est vere se se causa. Antecedens autem per accidens.
Coniunctarum quaedam separari ab effectibus suis possunt,4 vicariae ab Avicenna appellantur, quemadmodum humor acris mordax in dysenteria, qui etsi excretus fuerit adfectus, tamen manet.
Coniuncta causa,vt dictum est, significat actualem, eaque duplex est. aut separabilis ab effectu suo, aut inseparabilis. Ita&Galen. i. Meth capite 8 sentit, his verbis: Eius af ectus, qui actionem impedit causae quidem possunt non etiam csse, possunt autem,&adhuc manere. Item intomnibus morbis, in quibus effectrix causa adhuc manet,&c. Quae verba quid aliud docent, quam effectricem causam aliquando a morbo separari posse, aliquando vero
293쪽
CONIUNCTA. 33 do vero morbo ita cohaerere,ut ab illo diuelli, nisi una soluatur, non possit.
Q raedam vero inseparabiles sunt, non vicariae ab Avicenna dictae, ex quarum separatione sanitas prouenit, hae proprie contine lite Graecis adpellantur, ac non
solum actionibus ac pathematis, sed etia Alς ' morbis qui bii m competunt, sicut pia ibib
tredo in febr utrida , crassa materia in cap.i. obstructione entositas in colica. Exempla causae inseparabilis, quae GraeciS vero συνεκπικὴ dicitur. Ridiculum absurdum quibusdam videtur hoc exemplum, S a doctrina Galeni alienissimum. Sic igitur argumentantiariSi putredo causa coniuncta esse putridae sebris, amota putredine,calor quoque febrilis amoueretur. Quod non fit. Nam in frigidatio, vltima nimirum in curatione Medici operatio est necessaria. Ergo putredo non est causa coniuncta putridae febris Hoc argumentum firmissimum esse, nulla ratione labefactari posse, existimant. At ego consequentiam negandam censeo. Plus enim est in conclusione, suam in praemiscsis Hypothetica loquitur de calore febrili in genere. Conclusio est de febre pus trida.
294쪽
trida Ergo sic argumentandum erat Si putredo esset causa coniuncta putridae, remota putredine febris quoque putrida cessaret.Verum hoc non sit .Ergo putredo non est causa coniuncta putridae febris.
Maior ex definitione sumpta est, ideoque negari non potest. Negandum itaque est assumptum , videlicet quod putrescente humore sublato, febris putrida non desinat, de hac enim quastio est. Sicut enim putredo non cuiuslibet febris causa existit, ita non quemlibet calorem statim secum aufert,sed illum tantuna, cuius vera propria causa existit. Hic alia quaestio oritur, an calor relictus post putredinis euacuationem sit putrida febris,
quod certe nemo unquam mentis compos affirmabit. Vnde quaeso putrida bris nomen habet, nisi a causa effectrice3 Quomodo igitur causa sublata febris putrida amplius dicetur. Neque enim eris, pelas etiam vocari debet, posteaquam inflammatio eius ac feruor, biliosum illud abierit. Quod si putrida non est, quid igitur An alia febris species ex transitione facta ἰ Certe hectica esse nequit. Quid igitur, nunt diaria Non opinor,
295쪽
sed tamen calor est, nam ideo restigeratione indiget ' Respondeo. Post putredinis solutionem manet caliditas aliqua, sicut in foco extineto igne calor aliquis remanet, qui tamen durare diu nequit, nec ignis recte dicitur : sicut in imo putredine cessante, simus quidem adhuc aliquandiu calet. deo autem refrigerantibus interdum opus est, ut citius restinguatur calor post febres relictus, qui tamen per se desiturus esset. Idem in aliis quoque morbis obseruatur. In obstructione hep itis euacuatis humoribus, intemperies, siqua relicta fuerit,curatur sola alteratione more aliarum intemperaturarum vitiosarum. Quod si cui haec non satisfaciunt , ei non aliter respondebimus, quam amota putredine febrem putridam etiam vere cessare, tanquam effectum propria causa carentem . . Calor autem remanens , adpelletur quomodocunq; libet, certe febris putrida dici non potest . Neque ignor Galenum aliquan De diis scio morbum&pathos distinguere,&ad x nufectu qui adhuc sit, pathos, qui iam factus
est,&a nulla amplius causa externa siue in Ur ' terna mouetur, morbii adpellare, verum
in curandis morbis id discrimen vocum is non
296쪽
non perpetuo seruatur. Nam febris putrida, Diebris morbus adpellatur. Si id improprie fit, fiatin hoc eadem lege. In quodam tamen loco Gale scribit contrarium sanitati affectum, a quo laedi actionem dicimus , morbum tantum adpellamus,siue diutinus, hic sit, siue breuis siue momento duret. Cumque suffragia
in praesentia colligere non volo, tantum
hoc mihi concedi postulo, febrem putridam esse morbum, qui adhuc fit. Duplicem itaque habet causam, eamque diuersam,qua necessario distinguitur. Esto huius causarum diuisionis in morbis, id est, affectibus permanentibus,siue factis,nuulus fit usus in illis,tamen qui adhuc fiunt, quorum maior pars est, ut influxionibus in morbis per consensum, non ociosa est, neque tamen uegari potest, in febri putrida id quod iam factum est , morbum esse,&haberi sibi adiunctam causam putrescentem humorem, qui diuersus est ab eo qui nondum computruit. Haec de putredine sufficiant. Sed quid respondebunt ad alterum exemplum de obstructione ex Avicenna sumptum An non verum est, humore crassis posito in actu obstructionem adesse, eodemque sublato
297쪽
CONIUNCTA. morbum quoque tollia An non crassus humor opplens pupillam oculi causa coniuncta obstructionis est Hoc pacto etiam calculus vesicae causa coniuncta ob itructionis dici potest, quae non nisi illo remoto desinit. Verum nunc transeamus ad alia exempla, ut per reliqua morborum genera aliquando causam con- libro iunctam inueniri posse ostendamus. Ab/psi Q y aqua intercutem habita inquit Hippocrates si aqua e venis in ventrem desii 'r' 'xerit, soluitur morbus &, qui alba pituita detinetur, si fortis ventris uxus superuenerit, morbo liberatur, quod sit ratione euacuationis causae effectricis, teste Philoleo. Item quibus surditas biliosis deiectioimbus superuenientibus cessat Nonne bilis est causa coniuncta sur Libroditatis , obstruens meatus auditorios p*pi Q λ Item Galenus a Meth capit. 8. inter cae tera sic scriptum reliquit Qtu oleum ru-t incoctum acceperunt,exiguo interposito pacto excernunt humorem vitreum,
atque ex hoc protinus simul&a dolore'&a affectu liberantur Quippe sublata
causa, quae spiritum saluosum genuit, omnia conquiescunt, &c. Hic causia videlicet coniuncta imorbus simul de-
298쪽
D Carsa sinunt. Aliud exemplum ex Hippocrate s. Aphor. in fine: Quibuscunque a coxendicum dolore,&c. χιὰς es morbus causa citis coniuncta, mucosus humor in articulo collectis, relaxans ligamenta,& ad continendum inepta reddens.
dicis .ca bus,auci a augetur, vigente viget, decrevites scente decrescit,cessantecessat.
Posita causa inseparabili in actu, ponitur de effectus, crescente caden crescit estedius nam augetur cuiusque causa efficientis opus, audia eius stat, stantia vigente&consillante viget consistit, remota
xl II. Id autem quo tangente afficimur, de Lib. i. de quo separato quiescit adfectus, causam locis aste esse apud omnes homines in confesta est.
Gale. Sunt verba Gale. Hinc puto&Medicum, desinitionum autorem,suas mutuatos esse definitiones. Verum ambo eXemplis obscuris parum aptis utuntur. XIIII.
Bene itaque causa coniuncta, siue con
tinens, proprie dicta, definitur escte, qua
299쪽
CONIUNCTA. I; spraesente adest morbus,1 qua remota re
Proprie ideo addo, quia intelligenda esset alioqui de separabili quoque causa,
quod falsum est. Positis autem extremis,
mςdia sunt intelligenda. Haec igituc
cum ia propositione conuenit. XV. Et si autem tales causae a suis affectibus separari nequeant, non tamen sequitur eas a morbo nihil differre. Non video quae sit consequentia. Causa coniuncta a morbo non potest sep rari. Ergo idem est quod morbus. Perinde ac si quis dicat Morbus est insepara bilis asiuis symptomatis. Ergo idem quoa symptomata. Nam sicut se habet symptoma ad morbum, ita morbus ad causam coniunctam. Quod autem Galentigdocet, morbum iam factum curari, postquam affectus is, a quo primum quae secundum naturam est actio laeditur, lutus fuerit quem quidem ipsum morbi essentiam esse dicit, non nobiscum pugnant quanquam hic locus ali ali id obscuritatis: ambiguitatis habet, ob lectionis varietatem tamen id in praesentia non soror. Nos eodem modo intempe-
300쪽
D Cars Artem materialem sanandam sentinatus.Verum quod non ita multo post dicit: Eadem ratione in aliis tribus in zemperaturis, si unum commune prscepi tim obseruabimus, ut unam quanq; prius quae efficit causam, rescindamus, deinde ita ad illam quae ab eadem causa facta est, aegi tudinem accedamus c. Haec praecipue vera sunt de causis separabilibus, quas Aui-cenna non vicarias adpellat, de de antec dentibus. Ab illis enim primo incipicndum Docet autem Galenus, qui ordo sit seruandus in curando, siue quid primo, quid secundo loco agendum. XVI. Ipsa enim non laedit actiones, sed mo bus,qui inter ipsas, actiones laesas inte cedit. Ratio praecedentis thematis Etsi maxima causae coniunctae cum morbo b-cietas est, tamen inter se effectu diffe
XVII. Morbi definitio apud Auicennam
cunda primi doectrina prima capit. I. cumGal. conueniti in lib. de different. Sympl. cap. i. o lib. a. natu fac ut cap. 9. com- naen.2.in lib.Hipp.de natu.huma. sequun-