Philippi Ambrosii Marherr ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones medicas. Cum praefatione Crantzii. Transitvs et mvtationes alimentorvm per primas vias, nec non chyli per sva vasa [electronic resource]

601쪽

aut omissa sinistra in dextram solam, aut etiam in v nam agygam; sed hae varietates rarissime obuenmni

Ceterum ausculosas fibras habet in animalibus, quae tamen in homine qnspicuae non sunt etsi et in homine eas adesse docere posti vis propria contractissis huius ductus, quae ad acria applicata se manifestat. Valvulis etiam in toto sui decursu praeditus est ductus thoracicus, emi lunaribus, coniugatis, satis validis, quae chylum relapsurum sustineant, communi aliarum al- . Vularum ossicio. Praecipue vero ad eius in subclauiam insertionem valvula fere circularis conspicitur et quae potius pro duabus valvulis, quam pro una senu- lunari, haberi possit. Hac ita obtegitur ostium ductus thoraci ci v chylus in venam subclauiam subire sanguis vero venae huius in ductum lioracicum non possit subire. Etiam perpetua est haec valvula et si duplici ramo in venam subclauiam inseratur ductus hora- Cicus, ut non raro fit, tum utriusque rami ostio talis valvula praefixa est. Sed quis eius usus cur perpetuo adest an vere hoc ossicium habet, ut chylum in venam subclauiam admittat, sanguinem a ductu chylifero arceat Ita quidem D RE INCO URTIVS, L B1Ni s et alii Cl. Viri senserunt. Non vid tu autem ALLER ad id munus lassicere nec profecto etiam mihi. Nam si consideremus, ductum chyliferum ab ultima colli vertebra descendere ut insertatur venae subclauiae facile patet chylum suo ex altiore loco descensu semper posse subire venam subclauiam et ab ipso per inclinatum ductum deorsum ruente chylo satis arceri sanguinem venae subclauiae, ne in ductum eum regurgitet. Et si etiam ostium ductus hy-liferi subiret regurgitans sanguis, utique a reliquis eius dum valvulis prohiberetur, ne profundius in eum ductiim descenderet. Mihi vero videtur potius contrarium sum habere haec valvula et ideo datam esse, ut

O a ipsius

602쪽

PRAELECT IN H. BOERHAAVE ipsos hvli in sanguinem influxum moderetur. Nameerti iri est, hac valvula non posita chylum maiori

quatilitate intra daturi tempus et pleno quidem lumine in enam subclauiam influxurum nunc autemper altitilam oblique litantem et pro maxima parte tegentem ostium, minori omnino quantita, ac paruo

sollim iuulo in sanguinem influet. Quod ideo naturam fecisse probabile est, quia et in toto tractu iacchuliferae ingenti quantitate humorum inquilinorum chylum diluit ut eius peregrina indoles et id, quod chylo ex ingestis extractura ines , continuo minueretur; et quoniam vel adeo dilutus hylus tamen adhuc

a natura nostrorum humorum diuersus est etiamnunc in eius ad sanguinem transitu cauis videtur natura, ne simul et semel maiore copia infunderetur, sed ut paruis portionibus ac per vices in venam sub- clauiam infusus, cum magna quatilitate saliguinis misceretur, cum eoque demum per vasa in circulum duceretur. Et hanc necessitatem fuisse sollicitae naturae ex eo confirinari potest, quod etiam innocentissimum ad venis animalis ad aliquot uncias, uno quasi impetu iniectum, mortem attulisse visum sit inexperimentis, quam puto non attulis et, si guttatini stilum fuisset instillatum ut intime potuisset cum san-gni ne misceri. Demum quandocunque post pastum lautiorem et optimas epulas chylus maiore copia sanguinem influit annon male inde habemus annon pessime angitur respiratior an non et febricula oritur' Nempe chylus etsi valde iam nostris humoribus dilutus, tamen adhuc peregrinam ex ingestis indolem habet hinc rei se cauit natura, ne pleia flumine et magna subito copia sanguini infunderetur. Atque hoc ab ea valvula videtur estici.

g. XXV.

603쪽

cauetiani, expediendo motui mi cacia optas,

mis causis acti iis pen em tenuem Iactea continentem

Vidimus hactenus ad quam altitudinem chylus elevari debeat, donec in sanguinem infundatur. RI-titudo sedecim omnino vertebris respondet, 1 a tertia lumborum, ubi mesenterium finitur, ad sextam vi luo colli ascendendo numeres Verum quo maior est altitudo liquidorum, eo quoque pressio horum maior est, et quo maior est pressio quid hydrostatica eo maiore vi opus est, ut ea pressi superetur Cum ergo chylus ex intestinis adeo alte sit eleuandus. donec anguini admisceatur, merito quaeritur, quibus de caulistat, ut per fistulam exilem, incuruam, perpendiculam rem in homine erecto, tam facile nihilominus ascendat chylu et lympha. Et vel ideo magis haec quaestio urgeri potest, quod vasa lactea non habeant arterias sibi respondentes, dum venae sanguineae liquI- dum immediate ex arteriis recipiunt, adlvi inligni motus quantitate praeditum, quae sola sanguinem ad

604쪽

cor usque reuehit. Quodsi autem ad sequentia attendimus, certe sufiicientes inuenimus causas, quibus stachyli propulsio debetur Et quidem primo attractilis tuborum capillarium, quae osculis vasorum lacteorum inest, sponte absorbet hylum, eumque ad certam altitudinem uehit, quae altitudo eo maior est, quo tubuli lacteorum angustiores sunt tubis capillaribus physicorum. Sunt enim altitudines liquidorum in tubis capillaribus reciprocae cauitatis Dametrorum. Ergo chylus a vasis a stet absorptus ob ipsam horum minutiem ad maiorem euehitur altitudinem, quam eveheretur a tubo capillari in hunc

Secundo vis propria contractilis vasorum lacteorum spectanda est, qua tubi capillares physticorum destituuntur. Vasa lactea autem vera ac propria vi contractili gaudere, supra ex H A LAE E Ra obseruatis monui. Ergo vasa lactea non solum hylum absorbent et ad maiorem, quam a tubis capillaribus fieri posset, altitudinem evehunt; sed etiam eundem chylum vi propria contractili propellunt, quod ubi capillares omnino non posunt. Tertio accedit vis contractilis perfastica infestinorum, qua hylus semel haustus ulterius propellitur. Nam dum intestinum motu peristestico constringitur, vasa lactea inter tunicas intestini decurrentia premuntur ergo subducere se ex his chylus debet et ab inte- sinis versus mesenterium fluere in latiora vasa, cum eadem contractione illi chylo in intestinis contento immersi iam haustum relabi non sinant. Quarto valutilae lacteorum, Viernae, ductu Pet-quetiani etsi quidem ipsae chylum non propellant, ad eius tamen propulsionem et ascensum facilitandum multum conferunt. Namque primo impediunt, ne totius chyli et lymphae columna in orificia et principia

vasorum

605쪽

INsΤITUTIONE MEDICAS. 583 vasorum lacteorum grauitare possit columnam liquidi

multifariam diuidunt, fluxum versus cisternam ductum thoracicum, venam subclauiam liberum concedunt, re-

gurgitationem omnem impediunt atque ita vi suae sa-bricae id efiiciunt, ut pressione quacunque in vasa lactea incidente chylus semper versus cisternam et ductum thoracicum, ac venam subclauiam propelli debeam. Quodsi vero loco inter duas valvulas medio chylus se subducere debeat trans ulteriorem valvulam, unde regredi amplius non potest, nascetur cessante presione eo in loco vacuum, ad quod explendum chylus nouus a citerioribus valvulis succedere debet atque ita dum extremum ductus thoracici depletur, necesse est hylum proximum sequi in locum a priore vacuum relictum, huic denuo alium succedere et sic porro ad ipsa usque lacteorum oscula, quae ob eandem rationem chylo euacuari necesse est et ea ipsa euacuatione nouo iterum chylo ex intestinis succedente repleri. Hoc certe sine valvulis fieri non potui siet; quia ablata pressione chylus denuo in locum pristinum relapsus esset quod nunc fieri nequit. Et ut demum plene intelligatis, quantum valvulae possint in promouendo liqui orum ascensu, est solum, ut consideretis machinas hydraulicas. Nostis enim ex physicis, quam ablata pressione atmosphaerae non vltra et pedes ascendere unde

etiam vi emboli solius aqua inputeis solum L a pedes eleuari posset atque adeo si puteus profundior esset

sapedibus, nulla aqua posset exantiari. Hauritur a. men et exantiatur aqua ex profundissimis etiam puteis, idque sola frequentium valvularum interpositione, quarum distantia a se mutuo minor esse debet pedibus et . Hinc etsi valvulae ipsae liquidum propria actione non

propellant, faciunt tamen, ut applicata causa mouente

liquidum longe altius attolli possit quam alias sine valvulis attolleretur Ergo ob eandem rationem valvulae O s va -

606쪽

vasorum laeteorum ac ductus thoraci ci recte ominino inter causas facilioris chyli ascensus ccensentur. Quinto pulsus arteriarum Garaicaruna. Nempe mesenterium, ut dixi, pleni ilianum est arteriis, inter se

mira rami ficatione coniunetis et arcus plures formantibus, ex quibus denuo rami minores emittuntur. Hae arteriae aut vicinae incedunt vasis aes eis, aut etiam illa superscandunt. Verum arteriae omni vitae momento

pulsant et pulsu suo vicinas partes feriunt. Ergo et illae arteriae alternis suis vibrationibus vasa lactea contigua ferient, sic chylum in motum impellent, ut fugiat, qua permittunt valvulae.&xto vis valida diaphragmatis in alaeum. Dies uni fuit, receptaculum hyli liaerere pone dextram dia-phragmatis appendicem ad primam lumborum vertebram Diaphragma autem omni alterno vitae momento dum inspiramus, in abdomen descendit. Ergo appendix ea diaphragmatis omni alterno momentochyli receptaculum premit Chylus ergo in receptaculo contentus subducere se debet; sed aliam viam non concedunt valvulae, quam in duectum thoracicum ergo illuc se subducet et laylum in ductu haerentem ante se propellet et fluet per ductum lioracicum motu tanto celeriore, quanto ductus ille angustior est elivli

receptaculo. Ipsum vero receptaculum sic euacuatum,

cessante di aphragmatis pressione, nouo chylo ex 'asis lacteis adueniente implebitur lege vacui. Septimo pressi musculorum abdominalium in pensis Uenterium. Quanta sit vis musculorum abdominalium iam alio loco dixi. Ab his omni alterno vitae momento viscera abdominalia sursum ac postrorsum

urgentur maxime vero intestina et me senterium, quod

libere e lumbis pendulum es . Dum vero ita alterne prenaitur mesenterium, necesse est etiam vasa lactea in

607쪽

hoc decurrentia eadem pressione assici necesse 1ine est, hylum subterfugere, qua per valvulas licet. Octauo vis propria confractilis rictis thoraciti. In animalibus fibras musculares euidentes habet hic duactus in homine vero illae demonstrari non possunt. Quum tamen vasis lacteis vis contractilis per experimenta inesse deprehendatur et duectus thoracicus lacteorum continuatio sit et insuper fabricae robustioris; quum denique et in animalibus incisis, omni praelo abalato, ductus hic sese evacuet, cum se etiam post mortem euacuet in cadauere , at certae obseruationes docent, non videtur huic propria contractilitas deneganda quachylum propellat. In mure applicato oleo viti soli sese contraxit ductus thoracicus et liquidum expulit. HALLER Ul I. p. 3s. Nono pulsatio valida ortae ductiι thorotis via cinae. Ductus thoracicus vertebris dorsi applicatu Aascendit, accumbentem habens arteriam ortam passim tamen hac dexterior . subinde vero ductus isteaortae incumbit, subinde etiam succumbit. Verumaorta laxima est totius corporis arteria et validissime pulsat. Premetur ergo alterna pulsatione ductus hora cicus, quoties ille intra sphaeram activitatis aortae iacet; et pressus in venam subclauiam chylum effundet, quum aliam directionem valvulae non admittant. Decimo motus pulmonum et thoracis. ulmo semper pleurae contiguus est et Omne cauum thoracis explet perfecto. Idem, dum inspirando thorax ampliatur, maius volumen assumit et se thoracis figurae accommodat idem sequitur descendens diaphragma et ab eodem in thoracem repulso denuo in minus volu men comprimitur. Credit hinc et smai M A A-vius ab alterno pulmonum motu duci um quoque thoracicum alterne premi Sed reapse ductus hic extras pliae

608쪽

sphaeram activitatis pulmolium haeret pulmoneseitim pleura undique conclusi sunt ductus thoracicus extra pleuram haeres adhaec pleurae sacci posterius a se mutuo recedunt et triangulare spatium cellisios repletum relinquunt, quod mediastinum dicitur. In eo spatio decurrit ductus thoracicus ipsis vertebris dorsi applicatus et ante se descendentem habens oesophagum. Hoc spatium thoracis, quod posterius latitudine

Corporum vertebrarum terminatur, nullam in respiratione mutationem subit, atque adeo etiam in eam partem pulino non agit. Hinc motus pulmonum ad propulsionem chyli nihil peculiare conferre videtur. g. XXVI. Videm igitur ea, qtme chylo via inter infestina et

venas media occidunt vi tur sane ad quatuor inpri. mis hae referri posse. r. Ad motum per intestina, Iactea glandulas, len-ttim Laxa enim longitudo priorum, ni merus et exilis tu poseriorum, id euincunt. Vinus omnium horum

G defaecatio. a. Ad motum externum impressum vasis, inefluido; cuius est us es, propulsio, permistio, attenuatio suoris

conservatio. Nun docemur contemplati α posituram va- forum lacteorum sensim crescentium, ubique valvulis praeditorum, in δε mutuo coi untitim, a se mutuo iterum recedentium, flatim denuo vnitorum4 3 validam actionem septi medii, mustulorum abdominalium, viscerum compressorum in fistulas Infitias, in supersci fere Ueraei

haerentes, et quasi nudas γ calorem digerendo aptismum gradu et humiditate, cuius noti hemiι is, utpote obseruati, sectits G pulsum arteriarum Ventericarum et ortor, inni ferme modo lacteis, iungentium, hasque

ogitantium.

609쪽

INsTI xv TIONES ME Di CAs. 5893. Ad dilationem, admistri omnis . lymphae fotitis corporis ferri; β vaporis roriferi tam Buntis carta, hi

qm inprimis in haec vos νε serpit lymphotica b. uiristium forte ubique ad glandiιlos conglobata lymphae per eritos admi rum, et cum hac chylo infusorum. . Ad usi ilationem cum omnibus partibus corporis, antequam ingrεdiatur in vasa sanguinis di m ab Ophvsqu ad siιbclauiam perpreti0, ubique, lente, parta mi csticco ι, α illi additur aliquid humoris fere cultiscunque nostri corporis, elab0 ait, digesti, saepe circumacti, per omnia vasa transafri saliuae muci, lymphae et vitici jophagi, ventriculi, intulinorum, salitiae pancreaticae, bilis virtusquι lympha totius corporis, pirittium forte a minimis quibrisqn e punctis corporis β. tum vi totius

fabricae, Auror, pitus, stusquo vasorum accuratissime admiscetur. Hoc paragrapho iterum omnes illae causae in compendio recententur, quae chylum, via inter intestina et venam subclauiam media, immutant. De his autem

omnibus iam admodum sus dictum est hinc vlterior explicatio superuacua foret. Qui priora callet, haec sponte intelliget.

g. XXVII.

Quisquis illa ponderat, in vi iam reperiet principia, quae sanguinem componunt dum aquam spiritus,

olea, sales, iam commilia cernet. Ex anica dictis patet, chylum pro maxima parte constare nostris humoribus adfusis minimam eius portionem ex ingestis esse. Hinc mirum non est in clivio ductus thoraci ci iam ea principia contineri, quae sanguinem componunt. Sed et ipsa illa cliyli portio, quae ex ingestis extracta est, iam eadem principia con

tinet.

610쪽

tinet. Sanguis enim analysi hemica examinatus deprehenditur constare, aqua, oleo sale gelatinoso quodam princ ipio et paucula terrae portione. Sed per digestionem ex ingestis eadem omnino principia extr*huntur elicitur enim ex his omne fere humidum aquo-1um, ut siccae fere faeces excernantur elicitur pariter oleum in iis latens, quod vi saponacea nostrorum humorum aquoso chyli principio mixtum illi albedinent

conciliat elicitur omne ex ingestis salinum, cum humores nostri aquosi potis limum sint hinc faeces exHELMONΥ1 obseruatis fatuae sunt elicitur denique gelatinosum, quod ingestis inest, principium et humoribus nostris dilutum una resorbetur. Sed et terrae exigua quantitas, subtilissime attenuata et fluido chylo mixta, simul in vias secundas transfertur. Posse enim terram adeo subtilem reddi ut per vascula minima cum

fluidis transeat, ipsa aqua docet, quae semper aliquid

terrae lementaris continet, etiamsi limpidissima, si destillata fuit, ex demonstratis BogRMA AVII et multo magis Cel. NARGGRA PII. Et posteriori ostendi potest aliquam terrae elementari quantitatem in sanguinem cum chylo ex ingestis transire cum omnes partes solidae nostri corporis combustae notabilem, fluidae vero exiguam saltem terrae quantitatem post

evaporationem relinquant. Id vero terreum elementum, quod cum cliylo aduenit, daturum solida nos ricorporis stamina, exiguum certe est et ita subtile redditum est Oportet, ut inflatum fluidum transierit. Videmus ergo ex hisce, reapse in cl1ylo iam talia principia

contineri, qualia in sanguine continentur; attamen non

perfecte tali, alioquin chylus a sanguine diuersus non esset; sed eiusmodi, quae ulteriore adhuc mutatione et circumductione per vasa prorsus talia fiant, qualia sanguis liabet. Nam chylus sanguini infusus, sola repetita et frequentior circulatione per vasa circumdu