장음표시 사용
111쪽
APPARUERUNT, HISTORIA. Meire C, I, L rursum in propinquis. Deinde visoria ipse circis
' rectioribus ad orbitam Telluris angulis exeunt plus igitur ibisti stant binae ab inuicem, quam antes post C.ubivna illarum RX, orbitam Telluris planὸ tangit in puncto C: vicinae igitur sibi uicem approximant, lene coincidunt: Illas vero aliter ecat II
recta aliter diuersis ab hac inclinationibus BCD curu/ QMQ igitur portione ipsius XI abbreuiantur circa CI, causa est, di 'I propinquitas linearum quod vero supra IL subito fiunt magnae, bi, propterea, quia quam nobis ad secandum proposuimus, illa est na visoriarum, secaturque a suis vicinis, ac propemodum paralloii obliquissime. Et tamen etiam per tot causas inaequalitas ista portio num in KI'non excedit rationem dupli. Iam igitur propositis duabus FQs p diuisisque in parte 'a z aequemultas, Maltera earum in aequales initio , post in paulatim ti decrescentes, reliqua in partes inaequales, ordine confuso,&pa ab a a tibus contrariarum plagarum ordine continuo connezis , per et Arara visorias reliquas tanquam sectrices necesse est omnes omnino reliquas visorias duarum illarum sectrices , vicissim secari in partes proportionis mixtae ex proportione partium utrius tu ,:
sic ut de illius proportione plus quaelibet participet , cui magis approximar, per Th. XVII. Quare quaecunque eligatullia, in Traiectoriam ex hisce visorijs , in omnibus erit ista ratio se- ctioni, in proportio partium diurnarum non multum recedem . ab aequalitate.
abibo Inuestigatio; tu is longitudiniis gru rectae per quam
Selas Cometa traiecit., ui um plurimae possint existere traiectoriae motione aequabili, stati quae easdem Cometarum apparentias repraesentet: delectu ta-bbar men inter eas insinuant coniecturae ecclaritate Me apparitione tri caudae desumptae, quae tamen sunt instruendae demonstrationibus Geometrici . a
112쪽
Nam quia Cometa dieri. Decemb. ipso die Brunae in quadratum Solis incidens, transitionem fecit ex hemisphaerio Solis in hemisphaerium oppositum motu retrogrado quare per Th. X XIII fuit supra sectiones primas, que circa I proxime originem linearum
Si transiuit ulterius sectione humili ma, visoriarum scilicet dierum 2I 22. Dec. secuit igitur orbitam Telluris ante locum Terrae ad C, ultra locum ad E, aut certe remotior fuit tota orbita Telluris, per Corollar.ad Th. X XIII. Non tamen transiuit suprari ultra se stiones omnes: Quia enim motus Cometae retrogradus adhuc satis fuit magnus, nondum ergo desiturus erat diebus proximis,&quasi subito in stationem: Si igitur traiectoria fuisset superior omnibus sectionibus, fuisset etiam supra sectiones dierum posteriorum,& sic extra lineam DR: Atqui quo remotior fit traiectoria a Terra, hoc fit longior, quippe intercepta a visorijs BF, D ii uaricatis,&hoc magis inclinatur ad D in quia visoriae inclinantur in antecedentia: traiectoria vero, nisi planum eius intact am Terrae orbitam praetereat, est una ex visoriis, per Th. XVI. Eadem prolixitas lineae v. c. YF; si extra transeat, probature iam inde , Etenim diurnus longitudinis retrogradi Cometae vitimus, iam fuit non multo maior diurno Solis, sis mul Cometa erat in opposito Solis: sectio ergo visoriarum diurnum Cometae formatium fuit non multo humilior ipso Sole in plagam oppositam, per Th. V I. Ergo si traiectoria fuit supra ultimam sectionem visoriarum fuit igitur in illam plagam tantum fere eleuatus, quantum Sol in oppositam quanto vero altior pars , hoc est, quanto longior D , tanto longior traiectoria PY,α inclinatior ad D Lut
Atqui haec tanta prolixitas linea FY non conuenit cum obse uatione capitis caudae Cometae: primum enim Cometa fuit initio clarissimus,&euidentissimus aspectu a BF altitudo Cometae vel quasi, fieret hoc pacto tandem longior ipsa BA altitudine Solis. Euidentia vero aspectus testatur de propinquitate maiori. Deinde, si Cometa tam remotus,& vltra Solem initio statim, cum cauda eius tendat in oppositum Solis, cauda non multo aliter obhceretur
113쪽
visui in E quam in G. Atqui fuit euidentissi inum discrimen apparentis longitud mis caudae utraque vice: Prima enim die non vltra 3 o. g longa, die '. Decemb. vi aestra. gr.longa: et si necessees , creuisse illam etiam reuera; si non Cometa fuit prinaidie multo remotior a Terra quam 9 Decemb. Tertio, neque hoc conuenit euidentiae caudae in principio, ut illa reuera sursum potius porrigatur a Terra, quam deorsum versus illam Porrigeretur autem sursum sit Cometa ultra FTtraij ceret Concludimus, Cometam non fuisti tam altum inter initia, sed citeriorem Sole. Restat ut traiectoria transeat intersectiones media, quasdam, ut circa D, relinquens infra; quasdam, ut circa Z, I, supra. Dico traiectoriam fuisse unam ex ijs visorijs, quae s. Decemb. sunt sequutae, Nam hoc die visus est Cometa in i illi: Sol in a. 9: quadratum ergo Solis, seu tangens orbitam Terrae in I, ibat in dita, cum qua IK faciebat angulum i l. Ergo I resecabat de Orbita I Barcum si Si vero die tim Soli vel Terrae gradum tribuas, hi JΙ. grad. 23. Dec. retro ordinati pertingent usque ad locum,ubi die et . Nouemb. Terra fuit Atqui sectio debuit fieri ante illum locum quia alias Cometa die r . Nouemb. in ipsa Terra fuisset:non igitur visius esset in celo. Quare ultra I traiectoria secabit orbitam Telluris. Denique si tuemur ordine decrescentes diurnas portiones traiectoriae, nulla visoria fiet aptior traiectoriae, in applicatione Mechanica diuersarum
linearum Epichiremate VI. formatarum, quam quae 8. Ianuaristendere visa est in VI R. scilicet TVNO, aut aliqua vicina. Nam etsi a lias traiectoria tendit in locum quadratum eius loci, in quo diurnus fuit maximus id vero fuit in nostro Cometa circa finem ante s. Decembris, eoque traiectoria in finem D tendere debuit hic tamediurnus factus est maximus propter alias etiam causas, scilicet propter appropinquationem Telluris in G dire tam ad partes traiectoriae apud V; ut quanto diurnus apparens fiebat minor, ob inclinationem TV ad GV maiorem quasn in T, tanto vicissima augeretur ob distantiam GV minorem quam TE. Testimonium huic lineae perhibet etiam cauda Cometae , quia&demittitur ex T versus iter Terrae, fitque illi in E cum sua extremitate propior, eoque latior in extremo apparebit: sis ex E spectata fuit q. gr. longa manes reuera longitudinis eius de, poterit ex avideri I. gr. longa, dc recte ob-
114쪽
COMETARUM TRIVM QVI ANNO 16ig.
iecta Telluri in G apparebit angustior dilutior, quia extremitate
sua remotior a Gquam prius ab E. Nec mouere debet Lectorem, quod videt etiam hanc lineam AT UNO O sortiri partes extremas versiis O maiores quam circa . Nam id per Th. XXX fastum est propterea, quia ego Cap. I i. vim intuli obseruationibus, volens illas redigere inordinem constantis
decrementi. Qi are circa J. Ian. quo die Cometa erat circa θ, duobus
gradibus illum plus inco sequentia protrusis, quam ingol stadiensis obseruatio habet: in sine vero die 8. Ianuar. retinui Schichardi obseruationem integram itaque spatia mihi circa θ coarctata, circa Oextenta fuerunt. Si quis ocio abundat, is diurnis in circulo magno utatur illis, qui sunt adscripti ad marginem tabulae a 3. Dec. usque ad finem:&consummato ex distant ijs ab intersectione, calculo lon. gitudinis, schema etiam pro Cometa annici si 8.emendet: videbit intraiectoria nostrata portiones diurnas circas maiores fieri, versus O minores,&sic ordine attenuari. Itaque situs traiectoriae hic ipse est, aut non multum ab hoc remotus. Alterum testimonium huic trale istoriae dant latitudines, quae si irantur mediocriter in hacci pro traiectoria electa; non sic in alijs. Extendantur enim a punctis Δ, O, in recta Δ , ipsis distant ijs Cometae ΔΒ, OD aequales Δμ , Oλ: centristit, interuallis laci, λο, scribantur arcus circuli in plagas lineae oppositas, quia inci latitudo fuit Australis, in o Borealis: Megi, O eXeant ΔI, O tangentes circulos insignis A, O, Numerata vero in circulo perta latitudin Australi 3 26 in circulo per O, Boreali 38.3o quanta est obseruata;
per terminose ij ciantur rectae μή λ r, eccentris in V, donec secenta. Tangentes in ', ο . Et connectantur puncta δ,- , perrectam, quae Te praesentat veram tr. lectoriam Cometae rectilineam, sed supenta
vestigio ipsius O, erecto ipsius plano, perpendiculariter plano Eclipticae.
iii igitur vult probare latitudines reliquas, quantae exhibeantur ab hac suppositione in singulis locis traiectoriae, verbi causa in V, is ex V parallelam Ues ipsi Oreducat in ,, distantia Cometa GV cum perpendiculari V . formet, Ut pritis rectum angultim,
metiaturive Iuantum arcum perpendiculata V tangat: Vt hic EV
115쪽
inuenitur ad V ut Io 3. ad y. circiter: ualtu verbio si too oo. talium sy fit 67O OO. tangens arcum 30 qq. Sic die T. Ian. est 3. Qualium distantia Cometae a Terra 29 Ergo fit 89633 Tangens 1 1 sic de caeteris. Ergo per hanc traiectoriam etiam latitudinem saluamus.Tent et quis idem in alia pro traiectione electa, ut in PIC,vel FDQ. . idebit negocium illi non succedere. Inuentus iter o situs traiectoriae. . Notandum autem est, etsi vera traiectoria Cometa fuerit , ut planum O, intelligatur ad planum Eclipticae BAD perpendiculariter super linea Oerectum: quia tamen haec erecti pingi non , votest in plano commode ideo Cometa hic pietus est non in Giam O, ac si incessisset in plano Eclipticae, idque tantum ad repraesentandum quadamtenus, quomodo cauda, quae ear per a Sole est aversi, quouis tempore fuerit obiecta visui in Terra.
Posita traiectione Cometae rectilinea, eaque ex aequabili paulatim ordinatis decrenaentis languescente Cometa annicis I 8 testimonium geminum praebet motui Terrae, Vnum motu longitudinis, alterum motu latitudinis.
Motu longitudinis sic Nulla enim linea recta ordinatis decrementis diuisa in partes, quiescente Terra, potest apparere diuisa inordinate, qualiter apparuit Orbita Cometae in drurnos duris a potest vero apparere inordinate diuisa Terra una eunte in circulum circa Solem,&progressus adceleritatemCometae sensibiles faciente, per Th. XX X. Motu latitudinis sic Apparet enim ex comparatione ordinatarum latitudinum cum obseruatis Cometam duobus locis a directo tramite circuli magni deflexisse versus Eclipticam primum in si- nis Libra Virgine , Terra per EG C eunte olerum in signo Cancri, Terra per Nineunte . Et quidem si traiectoria fuisset Pi Κ, phaenomenon demonstraretur e peditissime per Th. XXVIII. Nam si Terra incessistet in aliqua recta, ipsi PII parallela , motus apparens fuisset ordinatus in circulo magno quia vero Terra M a dene-
116쪽
desiexit ab hac parallelitate bis, primum circa G, quando Cometa per GV in plaga contraria visus in Libra, iterum in D, quando Cometa per Dinia cancro apparuit, Terra versus Solema deflectente:ideo Cometae iter versus Libram Cancrum, a tramite recto deflectere demonstraretur. Et si vero traiectoria non est PlΚ, sed ΔVO, tamen adhuc communicat cum PIX, cum qua est ad idem Solis latus, eadem inclinatione ad iter Terra ex parte Potius igitur hic est adhibendum Th. X X IX. quia Δ traiectoria secat iter Terrae I in Nangulo magno; quare iter Cometae apparens, siqt idem vera traiectio seruet suum proprium decrementortina ordinem, necessario fit tortuosum: vicissim quia tortuosum fuit iter Cometae, posita recctilinea& ordinata traicistione, sequitur Terram moueri, motu diurito sensibiliastraiectiones Cometae diurnas.
Conse Zaria de Altitudine, Loco, Motu, Cauda
Cometae Anni I cI P. V his igitur sequitur Cometam inter initia fuisse medio sere
loco inter Solem Terram, decies altiorem quam Luna, secundum sitatam opinionem de altitudine Lunae sed secundia meas coniecturas, plane tricies. Itaque parallaxi non maiorem minutis s. vel secundit in me, minutis a. facere potuit Prima igitur illa apparitione fuit in spatio medio inter OrbesVeneris is Mercu rij, quod Octaedron facit. Inde traiecit spheram Veneris totam; spa.cium inter Veneris&Telluris orbe totum, qua cos aedron tenditur:sphaeram Telluris totam, circari. Decembris spacium interTelluris&Martis orbe totum, qua Dodecaedron est. Martis denique orbem totum, euasitque in sipacium inter Martem Iouem, qua Tetraedron est: sic tamen ut perpendicularis ex Cometa in apparitione ultima demissa in planum Eclipticae, caderet adhuc intraregionem Marti adscriptam. Cum autem medio apparitionis tempore non factus sit humi. lior, quod vera visorias BI, Eτ,Gω, Dr, attinet caudam vero die o. Decembris habuerit longiorem ipsa sua distantia a Terra, ut Epichiremate I demonstratum est sequitur igitur caudam reuera
117쪽
creuisse longitudine. Erat enim in prima apparitione multo inclinatior, multoqueTerrae propior cauda, inquam, non caput ipsum)quam': Decembris. Quae vero propriora, maiores angulos subtendimi. Quare si eadem fuisset longitudo caudae in principio, quae 9. Decembr. spectata fuisset longitudine ultra' o. gr. quia 9. Decemb. fuit longitudine 7 o. vel72. grad. At in principio non vltra 23. Vel JO- grad. habuit visibilis longitudinis: Certum igitur est, caudam ei notantum ad apparentiam, sed etiam reuera creuiste. Hoc vero pulchre covenit cum illa micatione, quam cum alij in superiorum annorum Cometis, tum ipse etiam in hoc moderno animaduerti: a quo pha nomeno Cometarum aliqui Veteribus Acontiae, Latino iacula dicti sunt, qud diaculi in modum vibrentur. Hic respondendum est, ita petentibus, Isaac o Habrechto,&philippo Millero, Philosophiaein Medicinae Doctoribus quorum ille in libello de hoc Cometa circulares Cometae motus praefert recti lineis, argumentis usias topicis, seu mauis Rhetoricis, ne scilicet videamur dei:adustria explodere velle quicquid a veterib habemus.
Illi enim terrenis rectilineos motus attribuerunt, coelestibu Scirculares:at nos utrumque peruertere, Telluri eius' partibus omnibus, circulares motus; Cometae, rei nostra confessione coelesti, rectilineam traiectione transcribere.
Atqui facile nos expedimus armis ijsdem primum etsi, ut Cometis motum rectilineum tribuam, neque libido me nouandi, neque conuenientia huius speciei motus cum corpore corruptibili mouet; sed quia multarum apparentiarum causas euidente Sinuenio in motu rectilineo, quas in circulari Cometae motu ne somnia re quidem facile est; quod iam praesentiscit Millerus fateturque, tamen hanc ego item etiam in solo aut horitatis veterum, etiam in foro physicae Do strinae, cuius motum etiam Millerus intentat, nullo pericu o contes ari possctum. Cum enim veteres Cometas fecerint elementares, non erit ipsis contrarius motus eorum rectilineus. Et cum differentia perennium temporariorumque corporum sequatur in eorundem etiam motus; circulares utique reuolutiones erunt perenniti' corporum, seu Sol moueatur, seu eius loco Tellus; rectilinei vero vanescentium habent enim utrique conditionis suae causiam in forma quisque sua; ternitatis in circulo, mor M a talitatis.
118쪽
talitatis in linea recta, quae infinita utiqtie nequit esse Iungitnus gitur cum veteribus suffragia nostra, Cometis rectilineos motus aptos esse. Iam vero alia quaestio est , quibus in regionibus Cometae motus suos exerceant: dc aperuerunt ipsorum corporibus coelos Habrechthis&Mille rus ipsit, desciscentes a veteribus, ast entientesque Astronomis solum eorum motum rectilineum volunt cxclusum, quo illi carere nolunt. Quid tergiversamur ampliusa Si coelum recipit corpora corruptibilia, si motus eorum temporari Os& vanescentes: si in his duobus deserendi veteres vestro ipsorum iudicio; cur disiaciles estis circa tertium , circa scilicet ipsam formam motus, conuenientem desituris' An exist imatis Aris ole-lem, si reuiuiscat, I Cometas a vobis persuasus in aetherem ad miscrit, de motu ipsorum rectilineo pugnaturum Et si phaenomena Cometae perinum simplicem motum rectilineum supra negaui repraesentari posse non quod is non fuerit in hoc Cometa, sed quia Cometa solus motus non fuit; adiuuit enim eius apparentia translatio oculi, hoc est, Telluris nostrae, per Geminorum Cancrique igna. Quo in capite motus Terrae, quod Habrechius fecit alterum institutae suae Comparationis, haud paulo euidentioribus rebus cogimur Astrono mi,&Mille rus nobis hic astipulatus, discedere a
Veteribus, quam Habrechius motus est, ut ab ijs circa Cometarum regionem discederet. Neque tamen circulares hos motus loco rectilineorum Terrae partibus, in quantum elementares, transcribimus, quod imputat nobis Habrechius sed facimus Terrae totius
circularium duorum motuum alterum animalem, alterum eXteritis a Sole aduenientem neutro Terra seipsam mouet ut talis sed
illo quidem Anima corpus circum axem vertit hoc vero Sol per speciem virtutis emisiam, Planetas, interque illos Tellurem circa sese circumfert elementa vero ut partes globi in unam hanc veluti navim compacta, patimur rectilineis inter se motibus contenderes; quas geminus totius Telluris, domicilissui, motus nihilo magi perturbat, quam defluxus nauis secundo flumine, vectorum discursitationes in naui. Sed pluribus de his agere non est huius loci. Qii aerit Habrechius, num etiam Cometa motu rectilineo per Ir.
sona Zodiaci videri possit traij cere quod de Cometa ante diluuium
119쪽
festi, AppARVERUNT, HISTORIA. M
utum proditum asserit. Et si vero datur prouocatio, prodat enim Arabs ille fabiliosus authores suos, qui haec ita facta memoriae prodiderint tamen esto impossibile non est traiectoria Cometae sic ordinetur, ut perpendiculares in planum Eclipticae ex eius terminis ambobus incidant intra Orbitam Terrae, Cometa vel intra annum, vel etiam intra p. menses omniassigna permeare videbitur. VideTh. XX. ωX XI. propria huius quaestionis Cometam vero anni'ψ72. Vnomen se a signa perambulasse non lego in ulla fide digna descriptione. At ex Regio montano constat illii mec motu retr grado in V venisse, transitu per Septentriones facto. Id vero post et motu rectilineo quantum velis breui tempore Tantum de Com tisanni Io 18.
Ex hoc tractatu apparent causesequentium
experunculorum. I Vare Cometarum ab initio, alij post initium diurnos faciunt maximos, ante&post minores: sic etiam cat
das longissimas,&corpora grandissima t. - Traijeiunt enim in linea recta praeter Telluris confinia quidam in toto durationis tempore, supra Luna manentes; alij vero sphaeram ipsam Lunae in Una parte ingredientes, ex altera traiectoriae parte rursum egredientes in magnum aetherem. Itaque qua in parte lineae suae traiectoriae fiunt Telluri proximi, illa in parte, illo in articulo temporis apparent omnia maXimata It
te autem articulus tempori etsi viplurimum est in medio durationisi
120쪽
96 COMETARUM TRIUM, QUI ANNO 16i
nis, est tamen fere in principio obseruationis Raro enim Cometae prius obseruantur, quam proxime Terram venerint, oscitantibus
II. Quare Cometae plerumque conduntur sub Solis radios,& sic
Quia feruntur in linea recta tamdiu sursum, donec Soli Terrata, Copernico hanno circumactu etiam ad locum lineae veniat. Accidisset hoc idem cometae Anni 16i8 si tam diu mansit si et conspicuus quantitatis &caudae ratione.Desij tigitur videri, quam a Solis
III. Quare Cometarum motus in fine apparitionis plerunque fit tardus, vel stationarius,vel retrogradus)Quia omnis linea recta traiectionis,ubi longe procurrerit,aTerura tendit in altum ubi Telluris motus vel evanescit, vel ipsa traiectionis in easdem partes promotione Ompensatur. IV. Hareplerumque simul fit, ut Cometa sub Solem condatur,& stationarius fiatὶ Quia utriusque rei separatim consideratae, eadem causa fuit iam modo explicata. Cometa quidem anni I si 8. disparuit ob exilitatem suam,& ob caud 'reuitatem, antequam vel stationarius fieret, vel sub Solis radios se reciperet progresjus tamen a coniunctione Solis, iam euaserat oppositium Solis, iamque fiebat magis magis quo tardus itaque credibile est, si non tam paruus euasisset, circa quadratumSolis stationarium futurum, tandemq; directum superuentu Solis dispariturum fuisse. Notandum, Aristotelem dum Pythagoraeos refutat, sequiis gant Cometas extingui, sed certa lege sub Solem recipi, inde qu rursum prodire, allegantes crebram experientiam Cometarum sub Solis radios occultatorum instantiam dedisse suis verbis, iiihi qm:
αιευ σεως up ανι θησαν, quosdam ait extinctos, cum non conderen
tur sub Solis radios: δισιν enim intelligit ηλιακί. Nec nego intei multos Cometasreperiri aliqua huius rei exempla, nimirum hoc ipsum in Cometa anni 16i8. Plinius vero hanc ipsam Aristotelis locutionem inepte transferens, illud absurdum protulit. In occasura coeli parte nunquam esse Cometas δυ ιν accipiens pro plaga mundi, μανευ pro .ξω. V. Quare