Fr. Gulielmi Guarrae, fr. Ioannis Duns Scoti, fr. Petri Aureoli : Quaestiones disputatae de immaculata conceptione beatae Mariae Virginis

11쪽

ΡRAEFATIO

Recurrit iam anniversarius quinquagesimus illius diei austissimi, a saeculis et nationibus desiderati, quo tu IX s. m. immunitatum boata Virginis Mariae a labe communi solemniter edixit et hoc ipsius singulare privilegium cunctis fidelibus credendum declaravit. Intor tot qua ad filialem amorem et cordis

iubilum xhibundum ubique offeruntur dona et opera, et Collegium noStrum suum tributum afferre desiderat. Ν0 dimoultor munus conveniens invenimUS. eminem latet, theologos ordinis fratrum minorum duces fuisse et milites sortiore in acri certamine, quod per plura Saecula circa doctrinam de Immaculata Conceptione gesserunt theologi In illorum, qui in hac pugna gloriosa prima inter fratres minores VOXilla praetulerunt aliisque arma victricia paravere, Scripta nimOS DOS-tros intendimus se Soligentes plura, qua ipsi de privilegio Mariano praeclare di Xerunt, illa edenda suscepimus. Iuvat multum initia huius ortaminis inspicero, et gratum animum prodit me

Praemisimus quaedam de primordiis doctrina in scholis franciScanis post quae nonnulla dicuntur de ratione nostrae oditioniS.

in scholis frandi80anis. Cum doctrina de Immaculata Conceptione neque in Sacra Scriptura neque in traditione disertis verbis et X plicito habeatur, mirandum non est, quod doctrina haec per plura Saecula multos advorsarios invenit. Seholastici praesertim in primis

12쪽

VIII PRAEFATIO.

th00logia scholasticae temporibus quaestionem de hoc privilegio Mariae vel neglexerunt Vel minu accurate proposuerunt vel

omnino reiecer Unt.

Extra dubium est, iam ante initia scholasticorum apud doctos, etiam in occlesiis occidentis, doctrinam de Immaculata Conceptione Dei matris viguisse. Saeculo X e. g. Paschasii SNaube, ius dicit' vi Eximia pietatis osse honorem et decu Virtutis, beatissima Virginis pudicitiam praedicare incorruptam et incontaminatam et ab omni contagione prima Originis Confiteri alionatus o Fulbertus Carnotensis diserto proclamat δ: Ab initio sua procreationi nunquam abfuisse credenduSest Spiritus sanctus ab ista eximia puella s. Certum pariter QSt, eodem sero tempore in Angliae ecclesias festum conceptiOnis introductum Sse . Primi dogmatis nostri advorsarii in Occidente, S. D V- nardo duce, Pincipaliter contra festum conceptionis nitebantur. In Epistola ad canonico LustdunenseS, qui 1 Stum introduXerant, sanctus dicit so boatae Virginis pium cultorem, at iuxta mentem ecclosino; sed do ost ait 3 si on est hoc Virginem honorare, Sed honori detrahere. Si ante conceptum Visa notiquari minime potuit, quoniam non erat, sed nec in pSO quidem conceptu propter peccatum, quod inerat reStat, Ut p t conceptum in utero iam X sistens Sanctificationem accepi SSe credatur s. Quibus orbis iam ipsi doctrinae de Immaculata Conceptione adversatur Magna vero iactoritati, qua S. Bernardus in Gallia usus ost multum obetur, quod per Ongius tempus thoologi in Gallia, inprimis studium PariSiense, eandem doctrinam impugnarunt Alexander HRlensi e g. in triplici quaestione, quam do sanctisicatione beatae Viroini8 sonit, pro argumento Sententiam in medium praesert Bernardi. Aliter ros se habuit in Anglia. Ibi iam dudum, uti dictum eSt, 1 Stum Sancta Conceptionis celebrarunt, et saeculo XII et XIII doctissimi viri scriptis privilegium Dei Gonitristi edi X0

l ructatus de partu Viruiuis P. L. 20, 375).

13쪽

rant ibi decus Angliae, Sanctus, inqu9m Anselmus, principium illud posuerat, quod doctor Subtilis in explicanda doctrina sua felicissimo adhibuit 4 Docuit, ut ea puritate Virgo niteret, qua maior sub eo sequit intelligi s. Quo modo videmus saeculo XIII in univorsitato Parisiensiet in studio fratrum minorum huius loci immunitatum Virginis a noxa originali impugnari in studio moniensi vero hanc Virginis praerogativam defenderunt et explicaverunt donec Se0tus sa0culo XIV inuunt d0ctrinam hane arisiis tetricem effecit.

D quibus duabus scholi pauca dicemUS. I. - doctrina studii Parisiensis. Fauiores doctrina de Immaculata Conceptione duos modos pOSuerant, ut hoc privilegium explicarent i defenderunt: aut sanctificata fuit caro ante animationem, aut anima ante infusionem . Secundum priorem modum corpus boata Virginis ante infusionem anima fuit Sanctificatum unde anima in ipsa unione cum corpore iam Sanctificat remansit pura et imma

Primus intor Patros minores in studio Parisiensi floruit Alexander Halensis, qui in tertia parte Summa theologicae ponit quaestionem de sanctisicatione beatae Viroinis. onagit de conceptione Virginis, nec de quaeStione, num nima beata Virginis fuerit creata in gratia, sed agit in tribus articulis de sanctificatione corporis ante animae insuSionem ante, in psSi conceptionem in quam cum S. Bernari iure ne Ri, quia caro ante animationem nullo modo potest sanctificario. Ultimo loco resolvit: Concedendum si, quod gloriOS Virgo ante Suam nativitatem post infusionem animae in suo corpore sui sanctificata in utero matris suae; et concedendum eti3m, quod maiori dono gratia fuit ditata, quam aliquis alius s.

De conception vi 'stinati, C. 8. Pluries apud orilong Bernardinum cle ustis liOSque invenitur, quod Alexander alensis circa finem vitae suae scripserit tro et tum de immacula in Conceptione . . . et r. baralea, Supplementum sed Scriptores trium ordinum S. Froncisci, pag. 9. Est confusio inter Alexandrum Halensem et Aleaeandrum equam est'. infra pag. 6), cui ansam fortasse praebuit quod liqui Seholastici citant solum nomen Alexandri Absque adiecto.

14쪽

X PRAEFATIO.

Magnus d0ctoris irrefragabili discipulus, Sanctus Bonaventi Da in primo articulo quaestionis De conceptione Viroinis pariter negat, carnem pSiu ante animationem Sse Sanctificatam deinde ultra magistrum suum progrediens de altero modo agit, quem fautore Immaculata Conceptionis suo tempore in medium proferebant. Notandum est, ait, quod quidam dicere voluerunt, in anima gloriosae Virginis gratiam sanctificationis praevenisSe maculam peccati originalis Decebat, animam gloriosae Virginis sanctificari excellentissimo Super animas aliorum Sanctorum, non Solum quantum ad abundantiam sanctitatis, Sed etiam quantum ad accelerationem temporis ideo in instanti suae creationis fuit ibi oratia infusa, et in eodem instanti anima insus est carnio. 4 Haec positio, QSpondet Seraphicus, videtur posse sulciri multiplici congruentia, et n0n

repugnat veritati saera scriptura et fidei christianae. Aliorum

vero positio, quod sanctificati Virginis subsecuta est Originali peccati contractionem, communior est et rationabilior et securior. Prius est enim esse quam bene esse prius est igitur unimam uniri carni, quam gratiam Dei sibi infundi. Si igitur caro illa insecta fuit, ex sua insectione nata orat animam culpa Originali inficere necessarium Si igitur ponere, quod ante suerit originalis culpa insectio quam sanctificatio ' s. S. Bonaventura hic propius attingit latum quaeStioniS, ut ipsa nunc intelligitur, quam alii antiqui magistri, qui duplicem Solum quaestionem inStituerant, utrum beata Virgo suo ritSanctificata ante vel post animationem seraphicus iam de prim instanti croationis Virginis inquirit. . Omnia deinde principia, quibu hoc ysterium innititur, mire exaltat tuam dicendum, quod Scoto quasi viam aperuit luculenta Sua XpOSitione argumentorum, quae sunt in flavorem Vera Sententi3 Q.

Haec argumenta Scotus recepit et in aliquibus corroboravit, adhibita otiam nocessaria distinctione inter ruinem temporis vel naturΩeys. S. Bonaventura hanc pandem distinctionem iam in quaestionem induxerat, dicenS 4 ESse naturne praecedit esso gratiae vel tempore se naturas; at in ipsam non amplius animum intendit.

15쪽

PRAEFATIO. . XI

Discipuli sancti Bonaventura doctrinam Suam repetierunt, et hucusque nondum invenimus inter nostros theologos Parisienses saeculi XIII unum, qui doctrinam do Immaculata Onception acceptaverit et defenderit. Celeberrimus o. g. Matthaeus ab Aquasparta ait Τ 4 Aut sanctificata fuit caro ante animationem aut anima ante infusionem. Primo modo sanctificata non fuit, quia sanctificati non est niSi per aliquod donum gratuitum Superadditum, quod non poteSt SSe nisi in anima nec Secundo modo anima enim creando infunditur et infundendo creatur Unde non priUS St, quam corpori infunditur Rons Sciautem naturali ordine praecedit nasci, et natura praecedit gratiam; et de naturali ordine prius os animam insundi et corpori uniri s. H90 est maior dissicultas, quam doctrinae de Immaculata Virginis Concoption magistri studii ParisienSi OppOSuerunt, set hac inuo ingonium doctoris subtilis gloriosiorem triumphum tulit. Adeamus iam studium XOnien Se. II. - De doctrina studii Oxoniensis. Studium fratrum minorum in civitat O orsi originem debet inclyto fundatori gloriosae provincia Angliae beato Aonello

Cod. Tu deri. 44 sol. I si . etiam do 'trinam Richurdi a Medium illa in il sent. d. ), quem plures salso mutorum doctrinae de immaeulata Conceptione crediderunt, ipsum confunduntes cum Richard de S. Victore clis infra 93g. 7 O citationes minus os curatus Scholasticorum est . Petrus Aureoli, in illsent. . t q. l . ). - De doctrina si . Aleaeandri de Aleaeandria Cir a Conceptionem Dei Genitricis iudicium haud serimus, cum Opera ipsi u nondum dArtis criticae trutinam sint revocata in cod. I plut XX l dextr. bibliotheeae Laurentianae saec. XIV extat commentarius in il sententiarum, qui ab alia manu dicto si . Alexandro attribuitur inei p. a Quaeritur, utrum incarnati sit possibilis videtur, quod nonn): a d. 3 agens de Conceptione beatae Virginis ait: Dicitur suisse purificata ab originalibus, non ab aliquo, quod aliquando insuit, sed ab aliquo, quod insuisset, Si non fuisset praeVeni3 ... quam vi nutem Stemodus fuerit possibilis, tamen non ita Sis. - Sententia contraria habetur in codie S. Croee T bibliothecae nationalis Florentinae, qui pariter ab alia manu D. Alexandro adscribitur u Tertius Alexandri de Alexundi in n); incipit Om

mentarius a Prima quaesti est, utrum incarnati benedicia ex sacra Scriptura possit lare . Post ii quaeStiones gitur de conceptione Virginis ine. u Circa Virginis matris conceDtionem .

16쪽

de Pisis, quem S. Franciscit illuc miSerat. multiplicato loco, ait Eccloston , ubi principale tudium florebat in Anglia, ut ubi

lus scholam satis honestam aedificari in loco fratrum ut imp0travit a sanctae memoriae Roberto Grosseteste, ut legeret ibi fratribus sub quo inaestimabiliter infra breve tempus tam in concionibus quam praedicationi congruis Subtilibus moralitatibus prosocerunt s. otu est Omnibus influXus, quem Robertus Grosseteste, magiSter Xoniensis et dein episcopus incol-ntonsis, in fratres minores Angliae, praesertim in studia illorum, exorcuit ipsi iure adscribitur gloria Singularis, quam prOVincia Anglia sauculo XIII ubiquo acquisivit. Robortus isto est Guliolmo Guarra, docuit Immaculatam Conceptionem . Maria Virginis 'Pundo concludor licui, ab ipso fratres Angliae hanc quoque doctrinam recepiSse. Quo loco omittore tamen non volumus, etiam alios illius temporis scriptores in Anglia eandem doctrinam posuisse celebere. g. AuguStinianus Alexander equam Neckam)' ' 121T B. Virginum in macula originali et actuali declarat; multas otiam

occlosias Anglia iam diximus ante alias Occidentis regiones sanctam Maria Conceptionem celebraSSe. Primus, quem inter fratre minores XOnienses Immaculatam Concoptionem scripti docuiSSO Scimus, est Gulielmus Guarra, vi Magistor doctoris Subtilis Scottis. In commontario in III librum sententiarum quaerit, mirum beata Virgo con- copia fuerit in originali peccato , et respondet: si ES Opinio, quod non contraxit Origin3le. Qu9m Volo tenere, quia, Si debeam deficere, cum non im certu de altera parte, m9gi volo deficor por superabundantiam, dando Mariae aliquam praerogativam, quam per desectum, diminuendo vel subtrahendo ab ea aliquam praerogativam, quam habuit Sicut in quaestione,

De doentu minorum in Anyliam, Oll. I, cst Analecta Fr3nCiSenna t. l90 g. 238. Pauca opera tutius celeberrimi viri hucusque typis data sunt; si . de ipsis harion, Anglia Sacra, . t pag. 346. ipsius opera habentur in bibliothecis Oxoniensibus Ea positio super Cantica Canticorum, in qua dicit immaculatam Coneeptionem, exstat in eod. XXX lX

et XL collegii Balliolensis; si . Coxe, Cutatostus Codicum amf., qui in collegiis uulisque toniensibus hodie adserPuntur, P. AE est Balliol. pag. l.

17쪽

PRAEFATIO. XIII

qua quaeritur de potentia Filii sui. Unde primo volo ostendere possibilitatem, Secundo construentiam, tertio actualitatem in s. D possibilitate agens Statuit mundationem carnis et caro fuit mundata, non die Sanctificata, quia Sanctificari non potest, nisi quod est susceptivum peccati et gratia s. Construentiam Verbis D. Ansul mi explicat et quod sic factum iis, iuxta ipsum testantur plures auctoritates Illam celebrem dimouitatem, quam moverat . ornardus et alii repetiverunt: si vel sui sanctificata 3nte conceptionem vel in vo posts, solvit dicens et Procedit x falsa imaginatione ac si idem osset sanctis catio et mundatio ;ad aliam vero scholastiuorum rationem 4 Si fuisset Sine peccato, non indiguisso redimi a Christo , QSpondet cum . Anselmo: si Tota munditia matris fuit a Filios. Iam alii scriptores crebras relationes notarunt, quae inter . AnSelmum et doctrinam fratrum minorum Xoniensium habentur hic domi ecurrit Principia a sancto Ansel rio divePSis locis proposita a fratribus minoribus aeoniae componuntuν et vol

vuntu .

Plenius quaestionem do Conceptione Virginis per tractat Ioannes Duris Scotus, innixus prinoipiis . Augustini et S. Anselmi Primum solvit si rationes assumta ex duobus mediiS, quorum unum est ex Xcellentia Filii sui, secundum ex hi S, quae apparent in beata Virgine . Rationem primam per bello retorquenS, e . X collentia Filiis commendat praeservationem matris; si Christus est persectissimus mediator Sed roSpectu nullius persona habuit excellentiorem gradum quam reSpectu Mariae; Sed hoc non esset, ni Si meruisset eam praeserV3 PQ

pecc3to Originali s. Ad si poenalitatem vero, quae apparet in beata Virgine s. optimo dicit et Potest mediator reconciliare 3 liquem, ut Ruserantur ab eo poenae sibi inutiles, et relinquatur in poenis sibi utilibus . Pergit dicens, quod Deus potuit sacere, quod ipSI Un- quam fuisset in occato Originali , ad quod explicandum ad-

18쪽

ducit modum a Guarra indicatum a potuit caro mundari ante insusionem animae s et alium commendat verbis: Insectio carnis in primo instanti non fuit necessaria causa insectionis nimae, sicut nec OS baptiSmum, quando manet Secundum multos, et insectio animae non manetis. Culmen vero ascendit sua discussio et re vera prodit Subtilitatum magistri ubi proponitur obiectio a doctore Seraphico aliisque mota Et si arguatur contra hoc, quod ipSa naturalitur prius sui filia duo, quam habuit gratiam, quia priUS fuit persona, quam habuit gratiam in illo igitur priori tenebatur ad iustitiam Originalom, quia naturalis filia Adae, et non habuit eam orgo in illo priori contra Xit originale peccatum: reSpondeo et dico, quod, quando opposita comparantur ad idem

Secundum ordinem naturae, non Simul ambo insunt, Sed tantum

alterum inest reliquum autem, quod dicitur priu natur B, non inest, quia in eodem instanti oppositum inest ' sed dicitur prius natura, quia tunc ineSSet, quantum est X parte subiecti, nisi aliquid sextrinsecum impodiretis; et paulo post si Quantum Ste Subiecto, quod est prius naturaliter utroque Opp0Sito, priUS naturaliter privatio inesset tamen non oportet, animam SSe aliquando Sub neutro extremo, neque prius Sse Sub priVatione quam Sub OppOSit s. Subtilitatis laudum adaugot modostia se auctorit3ti reVerentia; quod actum sit, ait, Deus novit si auctoritati scriptur 9 vel auctoritati ecclesiae non repugnet, videtur prob3bile, quod excellentius est attribuere Mariae s. Anno 1304 1 rater Ioannes, procurante miniStro gener3li Gundisalvo, praesentatus est caneollario universitatis Pari- Siensis pro obtinenda licentia sacram scientiam docendi η, ibique mox docero coepit. Ut testantur sua Reportata Parisiensia, in hac alma et totius orbis celoborrima schola doctrinam de Immaculata Conception diserto ossendit ipsiquo multos asseclas procreavit. Exinde vero doctrina citissimo in omnes nationes dii fusa paulatim totum orbem catholicum devicit. Inter primarios dosensores doctrina nostrae longe excellit Petrus Aurioli, 4 doctor acundus , qui diserto et absolute

in fr. infra pag. 49 ubi per errorem habetur u oppositum non inesta.

Clis. Denisse, Chartulurium Universitutis Parisiensis t. l . t pag. l .

19쪽

statuit immunitatum beata Virginis ut primus inter Franciscanos libros speciales hac de re scripsisse videtur. Eius prae aliis sa ciunt montionem thoologi sequentes et ad ipsius auctoritatem Saepius recurrunt. Unde et ipSiu tractatus ei edendos censuimus.

I. - Ad quaestionem fratris Gulielmi Guarrae. Primo loco posuimus quaestionem fratri Gulielmi Guarrae, quem Pisanus pluries vocat magistrum doctoris subtilis Scotiys. In scribendo eius nomine Odicos haud concordant invenimus Guarra, Guarro, de Warre, Varro, et alia imo Pisanus eum vocat Ioannem, qui et alio in eundem deduxit errorem; dum codice clare eum vocant Gulielmum, et Seotus ipso in

Quaestionibus super libros Metaphysicorum Aristotelis l. q. 10 ait 4 Recitat frater Guli Hirtius de Varro s. Si addidimus, quod Pisanus eum ex loco are prope Horisord in Anglia oriundum dicit, iam omnia diXimus, quae

apud antiquos chroni Sta et Seriptores de ipS invenire potuimus. In quaeStione sua de Conception Virginis loguntur orba Lincolniensis, ut dicitur, hoc posuitis; unde deducere licet, ipsum non uisso discipulum coleberrimi Roberti Grossoteste, qui anno 123 episcopus Lincolniensis evasitis anno 1253 dium supremum obiit. ominatus St Moetor fundatus η, oumque apud plures auctore citatum in VenimUS. Scripsit commentarium in libros 4 Sententiarum, quem nondum typis impressum in pluribus invenimus codicibus saeculi XIV. Exstat 1. Burdiosiis, biblioth. ciVitatis, cod. 163. 2. Caesenae, biblioth. Malatostiana, cod. 1 plut XVIII δ. 3. Florentiae, biblioth. Laurentiana, cod. 1 pliat. XXXIII

natis bibliothecae, Caesenae 780 pag. 69. Cfr. Bandini, Catalogus codicum uatinorum libliothecas Laurentianae, t. V Florentiae I T), pag. Tl0.

20쪽

XVI PRAEFATIO.

6. Patavii biblioth. S. Antonii cod. 115.

Pro nostra dition adhibuimus tres codice Florentinos, o quibuS Od. Sub 5 nominatus plurios ab aliis dissori inspasign. ). II. - Ad quaestionem Ioannis uris Scoti. Praeter noStram intentionem est, agor hei do vita et scriptis onerabilis doctoris subtilis m9gis ad rem nostram spectat pauca dicero do famosissima illa disputatione, qua Seo- tum Parisiis Immaculatam Conceptionem defendisse dicunt. AU-ctore Saeculi XIV. quos hucusque inspicor licuit, nihil desilla retulerunt. Adducitur pud Antonium de Cucharo in suo Elucida Dio Viroinis 3 quidam α Lancti uphus in tractatu de Conceptione Viroinis qui dieit, quod Dominus Iesus Christus Scotum doctorem seximium ordinis minorum Parisiis ostinavit, ubi postolico iussu fuit laeta publica disputatio do huiusmodi conceptione Virginis qui quidem Scotus, consulatis rationibus et argumenti advel Sariorum, innocet uiali defensavit, quod 3dversarii omnes Obmutescentes desecore in disputando Quapropter Opinio minorum a Parisiensi studio illico pprobatur Scotus Vero, doctor Subtilis propter hoc appellatus, laetus ad proprias recepit . Qui Landulphus ab aliquibus accipitur pro Lan-dulpho Carraciolo 4 1351), si tamen salso, ut idem lucida Ditis vincit Sequitur enim bidum soro immodiate vi Hoc dum habetur X secreto et concilio Basileensi; quod quidem concilium, etsi quoad aliqua suserit ovocatum, tamen quoad hoc

firmum remansit se Stabile ut testatur etiam Panormit. aeqLandulphus s. Unde claro lucot, Landulphum dictum poSt Oncilium Basileenso scripsisse ius suo testimonium nullo modo quaeStionem decidere.

Quidquid si moritum doti haud ab illa disputation d0- pondet Ab ipsius tempore doctrina do Immaculata Conceptione

Alva, Monumenta Antiqua Seraphica pro Immacul ita Conceptione Vir-stinis Mariae, sedg. 83l.