Thomae Valpergae Ad amplissimum virum Ludovicum Arboreum Gattinaram de Breme ... epistola altera ad criticam pertinens litterariam

31쪽

2 6tatem Perspiciae. Pleraque enim in quaestione de lingua a scriptoribus eligenda ad speciem tantum Sunt atque ad rhetoricam facultatem flagrantibus studiis et quasi factionibus agiblata , neque ad rem faCiunt. Ut enim Cetera

omittam, qui locus in posterum latinis litoris in institutione puerili sit relinquendia S, non

hujUS , neque adeo expeditae quaestionis e8t: adhUC autem Certe eas nescire eruditis in magna orbi S terrarum, eaque eXPolitiore

parte non licuit. Quod autem vellent quidam

eas Coli a nobis eatenus modo ut intelligamUs, praeterquam quod id instituta Plerariam tuo civitatum non ConSentiebant, a ratione abit longe. Quae ut Percipiatur, animadverten dum est linguae cujusque Cognitionem dia bus Constare quasi Partibus, analogia et USU,

quarum Prior non eSt explicita nisi doctorum ingeniis, quum ejus notitia quaedam involuta in USU, et quasi latens, vim tamen habuat insignificatione praecipuam, et utilitateS ma-

32쪽

ximas. Et debemus quod ingentem Verborum copiam mediocris memoria facile teneat, oi quod plerumque dicere Possis, quae nemo anto, atquo eadem, quaD Saepe alii, dicere nove. Quod Vero nunC Volo, analogia praestat ut ingenio ac doctrina Citi US HUNC AC minori opera facultas comparetur Scribendi i tine probabiliter, quam recte ac vere intelli gendi scriptores Latinos, non di Cum omneS, sed vel solius aureae quae Celebratur aetatiS ,

quia Latina analogia, qualis in libris adhuc

cernitur, ac subtilius milito et rectius nunc multorum Studiis e8t percepta, quam a Caesare potuerit eXPIi Cari, quamquam fax est ad intelligendum Peraequo atque ad SCribendum neCeSSaria, non Peraeque etiam sussicit; sed veterum interpretatio longe majorem aliam poscit notitiam et verborum et rerum.

Ut bono intelligas libros, quoquot SVPerSUnt elegantioris aevi, nihil ignores oportet, Unde eorum vel unius Ioci Pendeat intellectus ,

33쪽

quod paene infinitum est: ad scribendum Satis est Scire, quibus utare. Sed qui nobis adversantur, ii quid sit latine scribere vel

neSCiunt, Vel Simulant se nescire. Aio igitur VoCem SCri Pto Partim PraestarΘ, Partim V Iere minUS, at eumdem omnino scriptioni ac

dictioni finem esse propositiam: quem qUiConSeqUitur, is bene aut Scribit, aut dicit. Ambo contendunt ad quamdam in alienas

mentes quaSi inCUrSionom, ut Certo Signo rum instrumento, sive literis, Sive Soni S, ideas excitantes quasciamque juvet, essiciant quod volunt in animis Sive legentium, Sive audientium. Quare Ut bene scribas aut dicas prima aC potissima ratio semper habenda est animorUm, in qUOS CUPis invadere ; atque indoleCtu Verborum SPQCtandum quam sint inooriam mentibUS vim habitura, quum Singula, tum ConjUnCta. Unde Primiam Patet non e8Se voCabula eadem omnia ad omnes libros

adhibenda vel improbanda ; quandoquidem

34쪽

alios alii libri sibi poscunt ac sperant leCto res non iisdem omnino imbutos literis, nec Peraeque. Tum intelligitur ab iis vocibus et loquendi modis fere Semper abStinendum, qui rarioris sint usus, nisi ea vi atque Si gnificatione , quam habeant ab analogia. Quae quo pertineant in Scriptione latina, longiam eSSet enUCleare ; nec debeo; quum satis sint indicata Ut perspiciatur, non modo

latino, 'Cognitionem haberi posse, quae inscriptore Sit nimia, ni Caveat: 'Ulam Contra nulla unqUam tanta Comparari Po8Sit, qua majorem non desideres ad votoros illos aureoS penituS CognOSCendos. Itaque fit ut

dum his legendis pauci evadunt revera Sati Sidonei, Pliares aliquam nanCisCantur latino scribendi facultatoni , intelligendi horum scripta quamplurimi ; quibus quiam non

idem omnibus sit Sermo VernaCUIUS, COIn-

35쪽

moditas existit scribendi ad multos, quorum aggrediendi mentes animosque potesta8 nulla tibi foret lingua tua vernacula. Quid autem

a ratione magis QSonum quam, non di CampoStulare, Sed SPerare ut Cui suppetat in

strumentum ac modus ossiciendi aliquid, quod et liceat, et juvet atque delectet, is a Sua Se abstineat aliorumque utilitato' di amsi dicant non se nolle latine umquam Scribi, sed contendere id plerumque non eXPedire, jam alia plane haec admonitio eSt a Sententia , quam refutavi, et in quaestionem incidit infinitam, quum quid Cuique expediat videre nequeas, nisi quid quisque spectet,

Quod autem pertinet ad SCriptionem Ca minum , equidem ejUS Studi Um non commendabo, a qUO PotiuS adolescentes arbitrer deterrendos , ut PauCiora sint saecli ii commoda , PauCioreS male sibi Consulant :quum nimia censeri jamdudum Possit, qURQ

36쪽

libris uditis suppetit, facile cuique Parabilis,

Praestantium poetarum copia. Et nihilomi Dias dulces musarum illecebrae, inCenSUS' UO in lusibus inutilibus eximiae laudis amor multos faciunt miseros, multOS ineptOS, quosdam etiam insanos. Sed haeC, et qUae plura dici possunt ut a cultu poeSeΟS jUVentus Studiosa retrahatur, non Latina magis 8PeCtant Carmina quam Italica, aut Gallica

nabimus, nisi quod Sit revera inopportunum. De cujus opportunitatibus universe dicere non est mei Propositi. De poesi latina satis est animadvertere Sine ejus Cultu aliquo Romanas literas non addisci qui tamen CUltus, ut a plerisque fit, longe infra facultatem subsistit latini carminis in lucem publicam emittendi. At non Propterea qui eo pertingat, semper nimius. Multus enim quamvis et Iongus, Vidi antiquis sufficit interpretandis

37쪽

atque emaculandis: quidquid aUtem aCCedat, Oportet, ut Romanos Vates non intelligas

modo, sed aemuleris, id ab ingenio efflorescit. Plura non addam perinde invidiosa; quum Praestet profiteri, ingenio quod tribui, non stulta id opinione dixisse, qua ingenio mi

DUS Valere Putem, qui Cumque VerSIbUS non dant operam. Ingenii SpeCtavi non praeStantiam omnimodam , adeoque invidendam , sed habilitatem quamdam atque a CongrUUI 'tia ProPensionem ad muSAS, qua non admodum pauci, fortasse miserandi, earum in ConSPeCtu Iudoque verSari aliquamdiu ne queunt , quin ipsarum amore inCendantur, et Conentur Versibus aliquid. Atque haec quum sperem tibi Satis futura, atquΘ Οmnibus, quorum in animoS inCUrSionem facere nunc Siam latinis copiis aggressus, dulcissimo LUDOVICE, Valo. Dabam Augustae Taurinorum, in Idus Iunii,

38쪽

33 EPISΤOLA HORATII AD AUGUSTUM

IN MORTE MAECENATIS. V o nunc te officio solari, Auguste , doloris Vim tantam mulcere tamen quo carmine quibo 8Saevius eximii qui sim perculsus amici Morte , magis qui te Si longe atque unice amabat Dignum adeo, et laetum benefaCti S Vincere, quae sors Est tua, scis quanto quoque me ComplexuS amore

Multa, nihil sperans , et fecerit ipse benigne Semper, et id summum, quod me tibi tradidit. Ol cur

Hac anima Libitinae animam solvisse redemptam Non est fas 8 Quamquam revocari non Cupit illa; io Et satius multo eSt, Olim quod Verus, opinor, Tunc vates sum pollicitus, prope persequi averna PraeveCtum Cymba , quo me seret invalidum jam Inque dies gravius fractum festina SeneCta. Μox ergo ipse etiam mox te levis umbra revisam k Maecenas, iungarque tibi, dilecte, fruarque Perpetuo jam te, superest si Manibus ullus

39쪽

Sensus. At interea num te , quod, quatenus aegri Concessere artus, tibi sit feliciter acta Fabula ad extremum , te fessa aetate Iodagrae Ereptum , et saevo ludo vicibusque dolobo Fortunae 8 Aut quamvis laudando in funere lessum Me facere est reCtum , me nempe Licymnia grato Νe minus esse animo putet, et non Pectore Vero Dilexisse virum , prae oculis quem saepe meis mi Carum dicebam 8 Vel ut unus forsan et alter, Qui bonus aspiciat laCrimantem , Commi Seretur , Quod jucunda mihi, quod sint tot commoda adempta Atqui non misera , sed forti his mente Carendum est; Atque optanda venit mihi jam PaX una Sepulcri. SoTunC , Caesar , memini, tunc indulsisse dolori Nos decuit, quum mirificas mors abstulit uno Tot spes in puero, quo non OCtaVia nato , Non tam tu genero, tua non tam Iulia Sponso orbati, Nemesim sensi SSe potestis acerbam, Quam late una orbi minitans gens Romula toti, Quae sibi magna nimis spondebat ab indole tanta. Quamquam Vel tunC insanOS COmPeSCOTe queStus, Et lacrimas poterat pietas abstergere inanes. Tristia namque bonis Acherusia numina nulla est ιο

Credere fas. At ubi hic superis Fors addita divis Duplex Circaeas celebrat pulvinar ad oras, Omnipotensque homines fatis exercet iniquis,

40쪽

N il , quod non metuat, vivit dum quisque, sinistri est; Nec qui Cumque nitens oritur sol, occidit idem. Emicuit frustra pulcher flos ille , decusque Romanae sobolis. Nunc at, si Ρarca dedisset, Oui, qualisve foret, quis scit8Num dignus adhuc, quem Majorem velles privigno, qui et gener omni Te studio colit, et magna modo clade Sicambris s, Perdomitis, albos aget ad Capitolia mannos

Et quid, si pietate quidem, qua te fuit erga,

Viveret eximia Marcellus, nec minor ulla Laude animi; assiduis vexato at corpore morbi S , Audires finem sibi poscere inutilis aevi 8 Illi igitur bene consultum , si Juppiter ulli Consulit, haud dubites, cui venerit ultima Cumque Ante dies, gravius quam quidquam, qualia multa Incestant, heul saepe adeo vitamVe, obitumVC. Nempe, ut vita, obitus non est miserabilis omnis; coCui quod inest vulgo miserum , timor unuS inani S , Jugibus hunc sapiens studiis pepulisse laborat: Tu Vero, avulsum primo felicior ausuΑ puero infensis assuesti spernere in armi S, Perque tot irarum insidias, recidivaque bella Nulla umquam pavitans Divi ad vestigia patris. Quem misere haud equidem fatear cecidisse, reteCtis Confossum extemplo fidentia pectora sicis: Quum mage parcere OVans, quam debellasse, Quiritum