Verbum Dei, Canones generales linguae sanctae Hebraicae, complectentes nomen, verbum, dictionem, ... Ex variis auctoribus collecti, suisque Appendicibus insigniti. Auctore R.P. doct. fr. Mario Calasio Ord. Min. Obs. Prou. Rom. ..

101쪽

Deci us . 8 regula plane intelligantur vel η Nomina'.vir

vel Viri

. o φηnp vel vel o uno i A viris )ς)Nna vel vel Essectivo viris. Tertia regula cognoscaendi castis nominum est per a ticulos, qui sunt praepositiones separabile istie sitnt qui

bes Appendis. A Duertendum hic occasione relativorum, quod tria sunt vocabula , quae frequenter non exprimuntur, sed subiiciuntur in Textu sacrae Scripturae, scilicet relatiuum, verbum substantivum, & articulus denotans casum no . minis. Exemplum I. in Psal. . pys y idest consime ad me iudicium, quod mandasti, ubi non exprimitur relatiuum, quod, sed intelligitur . Exemplum 1. positum est iam in oratione Dominica,vbino exprimitur verbu es,& in Psal. 2. . filius ine es tu , de frequenter hoc verbum suppletur insicra

102쪽

a 8 me pronominibus. sacra Scriptura per pronomen tertiae persenae, obseruato numero eius,& genere, quemadmodum fuerit expediens Gen. 3 . uiri isti pacifici sunt nobiscum. Ubi loco huius uerbi, sunt,ponitur hoc pronome QJ. Exemptu 3 In Ps. 3. tri, basentan in quoniam percussasti inimicorum meorum maxillam, ubi non explicatur articulus illius dietionis maxillam,& sic de alijs multis,& hoc notabile ualet multum ad intelligentia Prophetarum in Hebraeo, ubi isti defectus sint stequentissimi. vel 'ego, p s tu, ille. Appellant autem pronomen primae persenae loquens pro se, & pronomen habet aleph nisi cum venerit ad locunia

pausantem,tunc habet V . Est autem communis generiS, declinanturq; in hunc modum. ego mei

, mihi ia

a me 'a*9 a nobis. Regulare plurale abs est quod & interdum uenitur, sed est frequentius . Inuenitur etiam sine aleph. Secunda persena masculini. nnη tu onN vos tui vestri

o libi

nostri nobi

d , vobis

103쪽

Pronomen tertiae persenae masc. -

Tertia persena foem.

- .. . illam. illas

'p9 ab illa lP0 ab illis

, Alia pronomina. - , I. iste . hi,iste tanNi Ini ea ista i . . hae istae De partibus orationis praecipuis. Ponunt Hebraei tres partes orationis, s idest nomen,verbum , & dictionem consignificatiuam . , De verbis primum, deinde de nominibus dicemus. Est enim maior difficultas in . verbis quam in nominibus. Et hic obiter repetamus ea, quae supra de litteris radicalibus scripsimus,nempe quod omne nomen , & verbum apud Hepraeos tribus conui radicalibus luteri, oc omnes a . M litte-

104쪽

litterae I Hhte, vel calce accedentes ministerium quoddaexhibent, eapropter & seruiles vocantur,abijciendaeque dum vocis 1 ific tio ex lexico quaerenda venit. Hae autem tres cuiuscunque dictionis radicales litterae denominationem habent a litteris huius verbi . Nam sicut in radice prima radicalis est pe, secunda ain, G tertia la-med; Ita in verbo', scin denominatur pe, idest, prima

radicatis,& mem, denominatur hain, i. secunda radicatis,& refc denominatur lamed , i. tertia radicatis. Et hic notandum: aliquando in radice primam amitti raedicatem . aliquando mediam,&non raro ultimam. Verba & nomina, quae primari radicalem , ,el obiiciunt , vel in aliam commutant , propriam habent classem , sic quae secundam non semper retinent, alium faciunt ordinem inascuntur hoc modo septem idest ordines verborum, 'ubiis adhuc unus superaddituriculus verba,& nomina tribus integrantur litteris, & de his nunc sigillatim disseremus; & primo de prima, fi de ordine primo

P Rimus verborum , & nominum ordo cmplectitur verba ide si perfecta. Verba seu nomina perfecta sunt, quynunquam ob quamcunque inflexiotiem ulla essentialem amittunt litteram, vi PE custodiuit, cidit, 70, didicit.

Secundus ordo.

I N hunc relegatitur omnia verba, ubium 'pe . id st prima radiealis. st littera a aut, quae se dubiantuita, ni h nilit; & euellit aut si iecunda silerit 2 quae' stant sex tantum , sciliceto ν' Py' Et duo alia, quo rum Manda non est x quae sunt iu 'R: . excipitur autem.

105쪽

De Ordinibus everborum. .s Iverbum quod facit iod quiescere,& no descere, cu sint ex quiescentibus, vocanturq; illa verba '- Da ) pnideli, defectiva in prima radicali nun, vel lamed, vel lod. Solet autem defectus ille signari puchido daghes in media radicati littera. Exempla stat cecidit, hinc verbum Iransitiuum ΝῖJprqiecit 'pJ plantauit,l 'p l. fecit planta-

rex o plantatio. i . i. Tertius ordo.

H. Vic ordini assignansur stuplicia verba,nempe ea,qdq. incipiunt ab Aleph, quae prima habent Iod, ut sentdixit, p x comedit,ξYςoggouit,api habitauit. Et haec V - san*R-' ' i m quae ab Aleph incipiunt, fa- Ciune Neph uiescere in prima persena suturi re ψcomessit,in futuro. dicitur comedam , Pro. sicut ab 'R' dicitur, 38νη uoraegabo,sine quiete Aleph. Sic a fit luturum cognostam,& a Psedit, fit verbum transitiuum cullo uit. Hic autem norandum litteram quiescere in voce magna,mox praecedere cholem, fit etiam aliquando, ut defectus mutetur in quietem, i. in .

vocalem longam , icique tum Mago Iaghes in littera gut- . turali sign*ri nequit, uda pasi,uo dictus est,in tua ro abiicitur nun pasilua littera, qui desectuscu in Alςpli signari nequeat,mutatur in quietem,ut I*' dicar . l.

uartus ordo.

C Ontinet hic ordo verba, Mae pedia habent Um quie- . stentem;vnde & 'ὶ llymappellant ,ut Q pshrrent, psurgam. Quietat autenri Uau in praeterito, & participio praesenti in cameΣ votale. Na licet sit radix, tamen in . pr erito,& participio dicitur QP surrexit,sic in verbo venit, α P reperius est, recessu,&l pernoctauix,

106쪽

9sm orasngus meAorum . . Olestente media radicali in cameae uoce magna.Porro in radicen* quiestit Vauinetere, &in 'in exultauit, clausit,&c. quiescit in Iod hirre voce magna.In futuro ve- ro, imperativo, & infinitivo expresse ponitur Vauri moη moriar, veniam, monere, ad reueri tendum. Sunt etiam pauca quaedam,quae Um semper re tinent, ut luxit arx xluce . .

piutitur atuor radices,

turque i hersectorum otaine in hunc sextum ordin . vitae enim hebraismus, ubi fieri potesst,geminationem, unius Ilustrie, sippietque de stum per daghes.Exe mplae oppeirmittit,est uerbues persectium, potestque coniugari,

ut tale, sed frequentius adiecto uno Beth coniugatiar, ut uerbum huius ordinis,estque forma thematis eius talis manente eadem significatione. Et mox, ut alia ad littera Beth accesserit littera, dagessatur Beth. Nunquam enim

107쪽

De biainanis meruereum . s 3 ultima littera MD ssatur , nisi punctum aliquod uocale habuerit substratum,a uerbo enim a*fit siecunda persena ha*0 circuisti, & in tertia plur. 'ς circuierunt, ubi ponitur daghςs,'sic a fit uerbum huius ordinis rita otener fuit, a ῖδ' fit purus fuit,a-st ad Π perfectus fuit, a r fit d Tl confregit, a su fit Puet acuit, a fit da a uolutauit , reuoluit, &c. in quibus omnibus abijcitur media radicatis,id quod daghes arguit, semperi ostendit litteram priorem deficere, &ob id haleve ba uocari poterunt syncopata . Tollitur enim media , relicta tamen notula daghes. i l

H Vie elusii ascribuntur uerba,quorum: prima radicata est,ues Nun deficiens, ueriod quiescem .& tenta He, ues inleph quiestens, ult timittit mini leuauit,ria laeising pulcher fuit, ' .sib, ὴρ uapulauit, ni et diuertit, imicii Rit, quibo, annumer in unum cuim extremitate, sint duo Nun utrumque deficientia,nempe im dedit. Componitur emo otia iste ex Munao, , quinto, tiitem ex tertio quinto ordine . ' i ' l

Ppropriantur huic ordisii ὀmnia 'em,de nomina, quatuor constant radicalibus litteris, aut quinque, cita anini oblectauit, yis nutriuit,op p deuastauit,

cibauit,uba reuoluit, rotauit , &c. & haec oninia in una duntaxat inueniuntur coniugatione . Nomina quatuo

essentialium litterarum haec sitiit,de simili, , * ferrum

108쪽

mmerantq.quatuor nempe Pahal cupassivo Niphat, Pihi cum passivo Pual, Hiphil cum uo passivo Hophal ,.6:Hithpael, denominant autem primam coniugationem.

, , secundam '',tertiam & quartam urit infinita uerba,qu* sub hac quadruplici se aςor igantur. Hat multiplex uiri uerbi coniugatio si propter transitivam,dc retransitivam habendam Iignificationem.'Non enim singulis actionibus singula imposita pini uerba, puta sertiis his, qua: per impurium nostrum fieri possiunt.Exempla:bibodicit aestionem immanentem,scedo, studeo,adhaereo;quorum uerborum significationem trandi sitiuam latinus alijs di nibus exprimit,nempe his poto,' cibo,doceo,& applicq at Hebraeus transfert uerbum primae coniugationis in secundam, aut tertia, & habet aestio.. nem transeu*ςm inalium, id quod aduertere potas ex prioribu* exempli Nam ex bibit,si uerbum trans oMun fecit bibere, potauit. Adverte sequentia

exempla. - i

, Pr, didicis comedit cibavit

pδ' adhaesit applicuit docuit . Πῆ latuit .appropinquauit adduxit incessit conduxit abscondit, id di uixit i creuit i educauit' mortuus est interfecit ' uiuificauit. De retransitivis exempla a' stulte egit, sei' sem infatuavit, custodiuit, obseruauita n* mortuus interfecit se, a I*, didicit , docuit semetipstim,&c. Prima itaque coniugatiores aliquando est mutra; secunda Hel transitiva, & ter-

- H nil similiter topsiuva ; quarta autem Hilpael ἡό-

109쪽

D Soniugatio usciproca Quando autem vεrbum aliquod in prima est transitiuum, in secitda significatum eius intenditur,atque in tertia actio eius extenditur usque in tertium. Exempla comedit,qui actus xtansit in panem; in Pies vero dicutur pr voravit,& in Hiphil ,' η Π feci comedere, putaupaterfecit filium comedere panem. Sic n operuit ostia, quod rursum claudetur, aperuit violenter, 'd' p. fecit aperire per alium . Sunt etiam quaedani abseluta verbata, quae in prima, & secunda 'eoniugatione non disserunt 4M significatione,nisi quod in Piel habent intensionemdam, Vc germinauit, festinanter gelminauit rEBech r6. Sic A Jambulauit, 'tri J circumspecte ambulo, ut vel ambulare fecit. Maior tamen pars verborum, quae im prima coniugatione habent ab lutam significati nem fiunt transitiva in Piel,& Hiphit,ut

laetatus est D. nognus fuit' magnificauit. stactus fuit . sanctificauit: audiuit diuulgauit. I

i Inueniuntur quoque verba quaedam , quae in diuersis coni tigationibus habent conitaria signiscata , Uitalia sut ι

110쪽

H AEe a firma ipsa voc tur re, nam constat themata eius punctis samea & pul ah ε, tametsi quaedam etiam i ueniantur, quae secundam habent etere, ut cessauit I uoluit. dam inueniuntur sub utraque forma , ut amauit, ly 7 &-habitauit. Inuenitur tiam quae habent secundam vocalem holem, ut par uus filii , sed haec forma est rara. vocatur quoque ista pri

Ina coniugalis i. coniugatio leuis. quia thema eius praeter tres nudas radicales litteras nihil superadditum havet, sicut reliquae coiugatiores quae grauatur, aut puebilodaghes,aut externis litteris.Caeterum passivum huius primae coniugationis vocatur a serma ipsa nec aliud hobet nomen. Sciendum quoque Hebraeos habere in verbis genus masculinum, & foemininum in omnibus modis praeterquam in infinitivo, qui incerti est generis, numeri,& persenae. Habent autem duos modos, imperativum, infinitivum. Non habent indicativum, nec optatiuum,nςc coniunctivum, sed circumloquuntur modos illos, indicativum per participium praesentis temporis, & alios duos modos per futurum. Tempora habent quatuor,scilicet Praeteritum, quod vertendum est pro cornoditate lectionis, modo per persectum,modo per imperfectum, &modo per plusquam perfectum. & Benoni hoc est participium praesens, Paul. i. participium praeteriti passivi, de

Futurum. Praeteritum autem vocant incipiunt ab eo coniugare, sicut Latini a praetenti indicatiui: Iunt i eo tres persenae genere differentes, nempe tcriia singularis,& secunda persena singularis,& pluralis ; rc liquae sunt comm.Sen. i, Omnes primae perlisnq,& tertia pluralis pret