R.P. Richardi Arsdekin Soc. Jesu ... Theologia tripartita universa complectens nunc bibliothecam perfectam viri ecclesiastici, ordini sequenti. Tomus primus. Controversiae heterodoxae ac scholasticae. ... Tomus secundus. Pars 1. Theologia speculativa

2쪽

SOCIESU SAC THEOL PROFESSORIS

THEOLOGIA

Complectens nunc Bibliothecamperfectam miri Ecclesiastici, ordine sequenti.

CONTROUERSI E HETERODOXAE AC SCHOLASTICAE.

Cumspectat πιιitia eram Modernarum, o Chronori torias Monarchia Sarra. Meuiaris, P/uιψicam, Canistioram se. Iraresum omnium ac Propositionam damnatarum Mandi Sex AEιarum,Quatuor istius Partiam c. infine hujus rami a.

m adiuncti in Isae μιιii. Iuris canonici, civilis , hi phia, For Ecclesiastici, ae Scriptorum in singulis catalogo.

APPARATUS PRACTICU PRO OMNI PRORSUS FUNCTIONE

VIRI ECCLESIASTICI, Contione omni per annam, tota catechesi, qaalibe A sotia

agris. sanis, praxi Meditationum, Risibus Sacrameniorum sc. EDITIONI OCTAVAE,

ab Authore in singulis Partibus plurimum locupletatae,

Min novam Normam digestae,

Prima ditio in Germania Superiore.

Cum bratiis Privilegis Sacra Cesarea colaiestatu.

D seculiate Superistram.

Sumptibua IOANNIS ASPARI EN CARD Bibliopolae eademiec

4쪽

DEDICATIO

VIRIS AΡOSTOLICIS

UNI VERSIS,

ETIAM IN DITIONIBUS AMPLISSIMIS IACOB Ia uia liber. c.

Regis Serenissimi ERENiTATEM nova post tot turbine tibi, Anglia gra- uiantur universi,subserenissimo 'dere, Jacobo, vere M Secundo, s insecundi vere Pio, in pietate Forti,pAra his gratulabandi cecinimum si Gratulor sing vobis, eum huius peris Dedica-

9 ara tione, Viri Apostolici universi , sive qui mori An

glia , Hibernia Vineam , tanto hactenus udore, cruore irrigatam,

feliciter nune excolitis sue quiper reliquum orbem latius profertis cir si missium, mori eandidum, moia sanguine vestro purpureum. re minus admos gratulabundus aereis, Imperii illustres Missionarii, Miri vere Apostolici, mauomm praecipue gratia actum arbitror, in hoe opus in variis Germania Academiis iterat praώ cummis legio Casareo. tum furest. Caesar staribu Armis mos Virtute Crucis ammati , Orbe cathostra applaudente, Christi Imperium longe , lateque

propagatis. Hos ut Imperii nobiles Aquila, tot tamque pretiosas animarum praedas rei faucibu extorquetis. I sim terminat Labores vestros tota qua patet ungaria, non Moravia, non oldavia, non iam co-- , Turcisam etiam Lunam meliori luce illustrare properantes uuid igitur mirum, si ego Hos huius peris singulares Patronos agnostam , araque illud venerabundus sub vestri auspiciis tam ita ita prodire ex

optem.

Longius excurrentem ad os me revocatis s rapitis Missionum Σαgicarum Orbe toto ita es Albuta. Hos inquam veri Machabat, qui pro Patria Religione a Lege ubique terramm tot cibores erantiatis, tot cum

in fortitudine Clementi, in cuiusfusa Coronatione

5쪽

In Hibus, tot eum Hererodoris pralia sustinetis , nee hactenus ex campo tam arduo pedem retulistis uuis potius anteriorum riguum labores spericula, novo, per ad eandem gloria, fideique Palaestram , ex omnibus Ecclesia membris , socios atque amulos peperere : de quibus in D dicatione prioris Editionis, ad calcem huius operis plura fusius illu

strantur.

ori Hos denique accurro universes, Orbis triusque sacros rigiles, qui Romanam Fidem latius propagatis, quam olim Romani Casares Imperium protulere. Vos, uti hactenus, ita porro si ustribus apud DEUM, hominesque meritis pergitis efficere, sivem Aquilas altius evolare, sis ania Leones fortius procurrere, es Gastica Lilia formosius assurgere, s Anglia Rosa elicius e rescere, s Hibernia Lyram latims combique resonare . eri vestras igitur omnium Aras, Viri Apostolici, hac ego Armata teraria, per vos validius stringenda, puppis appendo , ut e e vestri moriti, vestras gloria ex parte siqua constra efflcianvester Cliens Amillimus RICHARDVS ARS DE K IN

6쪽

PRIVILEGIUM CAESAR EUM.

LEOPOLDVS Divina favente clementia electus Romanoram Im

peratorsemper Augustin, a Germania, Hungaria, Bohemia, Dalmatia, croatia Sciavonia c. Rex Arebidux Austria, Dux Burgundia, Myria, carinthia carnio temberga Comes Prolis se Agnoscim- notum facimin enore praesentium universis ι quod eam Nobis noster Sacri Imperi delis diocris Ioannes Casparus Bencard Typographin Dilinganin hamissime remsUrari quem in modum P. Richardi Arsis in Societatis IESU Theologiam Triparitiam se in trabas tomis exsentem, obtenta ad istam ab Iusdem Societatis rivosito Provin. ciale Provincia Flandro-Bestica licentia , ypo excudere consituerit, vereatur autem n quod

fieri assolet ymox albetiam opographi idem Opu in non levem sumptuam reique sua domesica Iactaram mitentur, disrabant atque venunden . proindeque demississime Nobis supplicari urbis in parie privilegis Nostro casare Impressorio indemnitati suae consulere dignaremur ι Nos qui id genus precibus benignὸ annuenre omnibu es singulis nuraphis Bibliopolu, Bibliope.

gis, alιι Me qaibuscunque remis negociationem librariam exercentibinseri atque districte inhibuerimus es vetuerimus; prout rasentium vigore inhibeminis veramus,ne quis eorum praedictam Patris Richardi Arsdehin Theologiam ripartitam e per decem annorum flacium , a prima editionis die computandum, intra Sacri Rom. Imperib Regnorumque es Provinciarum Nosrarum hareanariarum essimili aut alio quovis modo typo vel forma sive in toto, sive in parte retudere vel alio recudendam dare, vel etiam libri ressam vendere me disrahere cluis au Diam

citra oluntatem es abrique ipsius Ioannis Caspari Bencarchareiamve eum infriptu obiens licentia praesumat. Si qui verosec. faciendo privilegium es interdictum hoc Nostram Caesareum spernere, negligere aut ausi emerario transgredi praesumpserit tum non modo b. Mori libris, perperam quive recusis se adductis quos quidem praedic uencard ubicunque deprehensos, sive

pro altera dimidia parte applicanda omnis venia sublara decernim mulctandum Dummodo amen ejusdem ueteri quinqua exemplaria ad Cancelgariam P stram Imperialem alicam transmittantur , hujusque privilegi Nostri tenor pro publica aliorum noritia atque cautela eidem praeimprimatur. Mandamin ergo universis a sngulis Nostris se Sacri Imperi Retnortimque a Dominiorum Nastrorum haereditariorum subditi se delibus dilectis , iis Ecelsa ieis qaam saeuiarib- , eus cunque satus, gradus, dignitatis aut ordinis exilierint, praeserιιm vero θι, qui in Magisrai consituri , eis vel superiorum suorum loco aut nomine se dicunc, Iu-siliamve adminifrant, ne quemquam hoc privilegium Urum Caesareum impune solare,seν-nere aut transgredi pariantur a sed se quo contumaces compererant, consitura a viis mulctaeos puniri es quibascunque modis coerceri curent, ni o i me gravissimam Nosram indionationem in se lacessere a provocare velint. Harum resimonio liιerarum manu Urάβρονιριου- να Sigaei Nostri Caesarei appressione munitarum. Datum in Civi ate Nosra Henna die vigesima octava Decembris Anno Domini misis o sexcentesmo octuagesmo sexto , Regnorum Nosrorum Romani vigesimo nono, metarici rigesimo secundo , ohemici veroorire s

V. Leopoldus Guillielmus

ri satis proprii

7쪽

FACULTAS PROVINCIALIS

EGO infra scriptus Praepositus Provincialis provinciae Flandro Belgicae Societatis IESu ex potestates hi facta a Reverendo admodum Patre nostro Carolo de Noyille eiusdem Societatis Praeposito Generali concedo facultatem Joanni Casparo Beneard Typographo Diligensi impris mendi librum , cui titulus Theotigia ripaxtita e octava Edιιιonis , compositum a R. P. R ehardo Andehin eiusdem Societatis Sacrae Theologiae Professore in a Deputatis Societatis nostrae Theologis examinatum di approbatum. In quorum fidem has propria manu subscriptas di ossicii mei sigillo murutas dedi nive iae s. O b. 4 8 6.

APPROBATIO CENSORIS

Commoditati communi pridem consulere volens R. P. Richardus Aredechin Soe IE su The logus edidit hanc Theologiam Tripartitam, in qua omne, quod ipse Titulus indieat, explicatur perspicua brevitate, modestia singulari solidaque eruditione. Et quidem totum hoc peragiis tu adeo circumspecte, pariter direligiose, ut non tradaturi quemadmodum fieri oportethdoctrina vel rigida nimis, vel nimis laxa. De ceteros A Juxta titulum di Praefationem sunt sam vices, quibus Liber iste praeli beneficio in publicum prodit. Unde cum priores Editiones gratae pluribuli uti ex illarum frequentia patet fuerint multo magis grata erit haec Posterioris utpote quae multiplieibus adhuc instructa est materijs aliis in ea amplius hine inde enodatis, limausve. Sane de hae postrema Editione sic perfecta, merito dicitur, illam esse Bibliothecam viri Apostolici, sue Ee-elesiastici, uti opus illud pridem typis Academicis publiei inscriptum vidi. Complectitur siquidem in se quidquid ad spirituale Regimen potest desiderari,historias quoque selectissimas, tum sacras,

tum prophanas, ut proin in plerisque necesse haud sit adire varios, magnosve Tomos i Si tamen eam, quae hie traditur, materiam videre alicui placeret fusis deductam in altis voluminibus, horum loca annotata, is etiam inveniet in praesenti Tractatu Ita examine praemita ompetenti, iudico. eonfidens idem futurum iudicium candidi Lectoris in prioribus enim Editionibus, si quae displicuerint quibusdam, mutata ea sunt in hac potimimum Editione OcTAVA Optandum idcirco, ut Theologia haec Tripartita, adeo rursum in singulis Partibus ex multorum voto aucta, atque emenis data, perveniat ad suum usum ubique terrarum, non dubium, quin singularem adferet Lectori uti- Iitatem, ad DEI gloriam, di salutem animarum copiose procurandam quod unicum laboris sui praemium desiderat Auctor, Studiorum hic Superiorum apud suos Praefectus. Desiderio illi, vere pio , innixus, dedi perlubenter es praesentem censuram, huic novissimae Editioni congruentem, Antverpi aerii. Januarii 1686.

Antonius Hoessi acti Ecclesia Cathedralis

8쪽

PRAEFATIO

LECTOREM.

AD missus pridem Dei gratia ex Philosophia Lovanti in Provincia Flandro Beleica na tione Hibernus , elaooravi primum in Schola Theolo uca nostra Lovaniens, ouantum uriebat mea Proicssoris munus assiduum, ptis aliquando Theologicum tali Misso narus Apostolicis, quam aliis passim animarum Curatoribus opponimum viris patriae, ostrae primariis ad hunc laborem impulsus. Hugus operas mille circiter Exemplaria pauci rumi mensium spatio distracta uorunt, itura passim desiderata , adeo ut in Acade ii pia genti, tam remota essent qui Opus illud calamo exscriberent, defectu Exemplarium uti diserte habet Pra:fatio Editionis Praga Typis Academicis cum civilegio a suo , inscio Author , tunc primum institutae quam plures per Germaniam ditionus brevi tempo esunt subsecutae, quae infra distincte indicantur. PQ cPostea plusculum hic nactus cri in praefectura studiorum Theologiae ac Philosophiae, dias Editiones a me desideratas elucubravi. Demum post peris illius integra n m Editiones vari auctas undique avidius distractas quam ego hic velim sius exponcte , conatus sum tandem hanc Octa m Editionem singulari sane studio insinstulis partibus ita utiliter augere, perficere, ordinare, ut vere posti sise uti ab altis opus aed:nscribitia Bibliotheca nunc persecta in quavis runctione viris Ecclesiasticis, omnibMolog:ae, Iuris aliarumque Facultatum studiosis in omni genere singulare subsidium , ouod melius ipsi bene olus Lector ex sequentibus singularum Partium Indicibis persuteie 'Cum porro in librorum delectu nihil gratius accidere soleat, quam si in eodem Ouero simul concurrat succincta brevitas, scribendi claritas rerum novitas, matcriae varietas rad omnem temporis usum expedita utilitas ita nisi fallor, huius peris panes sin Pium digestae ac locupletatae, ut haec omnia singulari cum delectui in mole non magna facis

expedite. ad manum habeantur , cum omnibus modornis Proposumbus, laetis Pontificum Bulvs Mummis integre appositi, MUM aontin-

Notanda quoquc est singularum inter se Partium Smmetria , ve ad mutuum sitit sa -- mutua connexio, quae ad molem Libri minuendam , sic studiose instituta est , ut una Pa possit ad alterius Partis usum apte accommodari. Si enim in prima mn sve troveisiam aliouam tractes, plurimum ad eam illustrandam conducere possunt Quaest ne, Theologicae tam peculativae, quam Practicae, quae in secundo Tomo continentur Iconversio in his Tomo II. Quaestio aliqua agitetur , datur in eodem genere ad C. Tio recursus. Si in Tomo III ex Apparatu , Doctrinam sacram, aut Christianam po es ti proponas facile potes, ubi res cquirit, fidei Controversas, aut Quaestione The ia

cas ex aliis Partibus anterioribus inducere. Caeteris quoque Sacerdo is ministeriis eadem

Poterit Praxis accommodari et prout singula in operis decursu notata, digesta repoEt horum singula cum ea, ut spero , cautela deducta sunt, ut non facile aut emere Ι-hus Authoris persona laedatur , sed ipsi doctrina, qua decet moderationαexponatur ne

9쪽

PR E FATIO.

Sic denique totum opus institutum , atque ordinatum reperies, ut Curatori animarum coinpiose sit prolpectum ad singula sua munia facile, erudite peragenda. Sive enim in Controversiis fidei cum Sectario congrediaris , sive moderna inter doctiores dogmata tractes, sive populo fideli Sacramenta administres , sive in conscientiae tribunali sentcntiam feras, sive prae rostris populum grandiorem erudias, sive cnello gregi doctrinae Christianae mysteria ex onicio cxponas , sive singulos hominum status privatim uasti tuas invenies in his carterisque Sacerdotis Apostolici ministeriis uberem hic rerum copiam , cum accuratis ad pra-xim documentis, sngula suis locis ex professis tractata. Omnia subiicicndo non tantum Ecclesiae, sed etiam Lectoris candidi udicio.

Opto plurimum, ut ipse Lector benevolus ante omnia singularum artium Indices percurrat, inventurus c etiam de novo multo plura in omni genei magis exquisita , quam ego hic paucis postim exponere.

Ad extremum, uti ad Dei gloriam, ad communem virorum Ecclesiasticorum, mea que Patriae utilitatem, laborem hunc admodum operosum assumpsi , ita supplex rogo , ut illi vicissim in hirius peris usu me, nunc aetatevi valetudine imbecillum,suorum apud Deum laborum, ac precum participem officiant.

TYPO GRAPHUS LECTORI

PRO NOTITIA SPECIALI

Hujus Ona aditionis.

et Rimaaditio hujus operis , undique desiderati, prodiit ovanti Typis haeredum Bera nardini Malii , dedicata Pra: sulibus, Clero Catholico Regni Hi hcrnice c.

s/ιὼnda Editio ibit in Univeisitate Pragensi anno 1678 quo cum pervenissent paucula Opeiis istius Exeniplaria, ita placuit cytis maiora , ordo, claritas , ac utilitas singularis, ut decretum fuerat, Typis Academicis, cum Imperatoris Privilegio, novam illic Editionem in stitui ad communem illius pc Imperitim usum, utilitateii, uti in illius Editionis Praefatio ne publica, quam habemus amplius cclaratur. τὸν 1a Editio publico data cit in nostra Typographia nobbariana Lin/-rpia, sumptibus hostiis pro communi undiquci, istulantium desiderio , cum novo peris L qmenio ab

Authore obtentori studiose claborato.

Arari Editio ruit rursus in Germania. Vix enim Editio Antverpiana sic locupletata pro diit, cum in Universitate coloniens Typis haeredum Ioannis eidenset di publica Caesaris ae

Superiorum authoritate novat copiosa Editio adornata cit, Magno numero brevi tem

porc distracta. ωοis a quoque Editio istospadii instituta, Had alias partes vulgata fuit. Sexta nihilominus dicies licet s. notata mox in Belgio rursus aentvrepta instituta suit. Deficientibiis cnim prioris ac recentis Editionis Exemplaribus , ut iter an multitu dini illa hie alibi postulantium fatisfierct nova rursus Editio ex Typographia mea Κnob bariana sumptibus nostris prodiit, eaque in res omos pro maJori commodo, plurium voto distribura. sqiimaaditio fuit rursus in Academia Cooniense anno 1683. Distractis enim brevi tempore tot priorum Editionum Exemplaribus, cum plura indies undique magitarentur, iterum nova Editio in Typographia idenisidiana redintegrata fuit, Magno numero brevi dis

tracta, quorum hic aliqua etiam extant Exemplaria.

Ocrima haec ditio nostra i niverpiana prioribus omnibus successit , estque uno postrema, novo ac copioso incrcmento, mordine in singulis Tomis omni ex parte absolutissima, ut infir magis deciarabitur. Quod insta alicubi in Tomo II Editio illic Septima nota tetur, inde factum, quod illa Pars ante hanc Praefationem ut solet impressa fuerit. Non

10쪽

ΡRAEFATIO.

Non videtur certe nostro tempore quod novimus ullum prodiisse opus Theologicum isti

molis,&pretii,&Omni promotore ac Moenale imo Authoris valetudine aeque destitutum, quod intratam modiciam temporis intervallum, tot tamq; copiosis Editionibus distractum, Mundique desideratum fuit, indies magis distrahatur, desideretur. Nec desunt sorte aliae alibi Editiones ad nos nondum perlatat; plures certe sunt ab Authoie postulatae. Quod si computum ineas omnium simul Editionum ac Librorum invenies jam n .inc ultra sedecim millia Librorum live Tomorum separatim impresserum. Qtianium vero ad asLim communem passis comprobetur ac desideretur istius operis sin. gularis utilitas&sincera soliditas, etiam in quaestionibus difficilioribus ad communcin captuiri commodissime exprimendis, exponunt proh xc plurim.e, quae praesto sunt virorumctiam Illustrium litterie ac testimonia, qui tamen Authoes etsi moris id sit xviilgari non cupit, nisi ma)or operis utilitas ad Dei gloriamus requiratri Nec desunt etiam mihi de his aliqua magis publica testimonia aliunde communicata, ultra censuram communem infra expressam. In ipse porro Praefarione publica Editionum Germanicarum aperte pronunciatur, pus illud vere cile viri Apostolici Bibliothecam Iliadem in nuce contentam: optandum elle illius utilitatem ad omnes partes otiam ultra Europam propagari. Certe litteris excipia India occidentali huc datis aliquot istius Libra Exemplaria, assignato etiam pretio, solicite deposcuntur, uia ipsa litterae, quae in promptu sunt, attestantur. In hac tamen nostra Editione OCTA v A, hic&nunc postrema, qtiam multiplices , quantique momenti Additiones ab Author accellerint ad absolutissimum hujus operis universi complementum , facile Colliges ex collatione sequentis Indicis Materia singularum Partium cum Indice priorum Editionum. Si ut per omnes tres Tomos nullus sit Tractatu cui non sit multum, singulariter, utiliterque locupletatus. Extant autem apud Authorem additamenta illa singularum Partium in particulari ice, suo ordine annotata, quem hic apponere, aut sin: illatim exprimere, nimis prolixum foret. Accedit etiam nunc totius operis ordo novus ac singulariter commodu . Sic ut in om Lappositae sint proprio loco quaecunque desiderabantur noxae Controveritae, S in calce Notitia& Chronologia Historiae & Monarchiae tam sacrae, quam tacularis, Conciliorum , Pontificum, Scriptorum, Haere sum omnium temporum, cum suis Authoribus, Tempore, Refutatione, ad ordinem alphabeticum percommode redacta. In om II apposita est Theologia Speculativa universa brevi methodo comprehensa cum recursu ad sequentem Practicam univcrsam, eamque in omnibus suis Partibus desideratis nunc integre completam. Sicut utraquescconnexa ad Normam cursus Theologici commodissime redacta , in scholis aut conserentiis

privatis a quibusdam usurpari inceperit, ctam maximo eorum commodo, ac novarum in omni genere Quaestionum, ac Controversiarum, pro omni functione deleotia. In Tomo etianni Tertio, tam totius doctrinae sacrae Apparatus, quam cetera seqtientia, novis materiae additamentis, novoque ordine in singulis Partibus, complementum suum hic habent omnibus numeris abis.

lutum.

Denique sedulo notandum, Octavam hanc Editionem uno quidem volumine comprehendi, sed singulos tres illius Tomos sic impressbsi distinctos esse , ut possint singuli seorsim&separatim in tribus Partibus compingi. Quod factum est pro majori commodo illorum qui inmissionibus aut alibi, malint potius unam Partem, quam totum volumen pro incidunte usu

suo circumferre.