Regiae constitutionis, ad curiarum praesidalium autoritatem pertinentis, breuis & dilucida expositio, Antonio Vsillo ... autore

71쪽

l. aequissimu.

procurat.

sente Primario iudice, esse in maiori dignitate coL locatum, quam Suppraesectum locumtenentem, &α et ιζ' illo absente 'Suppraefectum Criminali esse maiorem. δε, sitast ordo enim dignitatum hac ratione pessum di iret inb l. . Cis confusionem Omnium magistratuum. VI ob Ν , Utritis duo, serie debea eriproclamatio publica, Vt interdicta prohibitoria ne quid fiat, νnde posset dolictum nasiccan ciuilis,an criminalis iudicis.

v D E X criminu cuiuslibet sceleris, prohibitionem suae iurisdictioni competere arbitratus est, quemadmodum & animaduersionem: quia climst maleficioruvindex ς & seuerus ultor, ideo hominum improbitati futurae obuiam ire, suarum partium esse existimauit 4: quod per publicam proclamationem aut prohibitorium interdictu poterit fieri: quia nascentis delicti iurisdictione a Principe obtinui tride6que de causis' poterit cognoscere, unde nascuntur mala. Publicas itaque saliatorum s turbas, aut histrionuimpudicissimos actus, necno spectacula larua torti sperniciosissima solus poterit prohibere, unde malorum congeries nascitur infinita. Cui enim consequens datu est, omnia sunt permissa antecedentia , sine quibus illud nequit consistere. Absurdum quoque osset,alium esse iudico, qui prauum actum prohibuerit, & alium esse magistratum, cuius aut Orita te dclinquens poenas daret legitimas. Hac enim ratione delicti continentia ' scinderetur. Uideamus; quaru

72쪽

DE CUR. PRAESID. AUTOR.

quare ille poenas statutas a lege delinquentibus declaret. certe non ut damna delictis illata reiarciantur, squod fieri non potest) sed ut ali) exemplo suppliciorum' perterriti ad inferendam iniuriam, aut ad similia edicta sint minus audaces. Uctare igitur malos actus poterit ante natiuitatem dei ictorum. Siquidem prohibitio talis actus,& indicti o poenarum, ad impedie da delicta nostro iure inuenta sunt. Laudabilius enim est, futuris malis obuiam h ire, qu mpost illata vulnera remedium quaerere. Nec debet stupere lector, quod criminalis iudex esse non debet ante originem delicti.quod verum est, sed ita est intelligendum,quantum ad poenam infligendam,non autem ad prohibendum actum, qui est ex se malus,

Secus autem si per accidens, aut &praeter intentionem scandali immineret periculum: Cuius actus prohibitionem verius cre3iderim esse de notione iudicis primari, ', non autem criminalis : & ita puto omnia antecedentia & consequentia alicuius criminis pertinere ad iurisdictionem illius iudicis, qui de eo crimine est pronuntiaturus. Utrum iudices Praesidales, appentis,e remota no- nuntient de criminibus incuentibus cos ciuili, in cuius ita sene appellationi deferre minime consev

v B o R T A est discordia inter Curias si promas Partamentorum, & Praesidales, de iurisdictione criminum, quae ciuilibus controuersis incidunt.Harii iudices e G.aequissimum, er L qui restitu re. . de rei

73쪽

h l. nulli. C. de iudici

perte.

praesumpserunt, grauissilia is percussi rationibus, de his criminibus, quae incidunt, iudieare appellatione remota, sicut de principali ciuili, ut omitium dependentium tales sint dec i sores, quales sunt principalium quaestionum, a quibus illa dependet. Alioquin causarum catena h & connexus diuideretur : quod ab omni iudiciorum praxi abhorret. Nam si de criminibus sic emergentibus, interiectae appellationi pareant, illi supremi de his criminibus cogposcere accurrate non poterui, nili inspectis meritis& qualitatibus ciuilis quaestionis, S ita quidem, propter continentiam ' litis, causae ciuilis seriem non pol runt perscrutari, quae ab i liis supremo iudicio est definita. Et ita alterum c duobus necesse est euenire, aut quod Partamenta obscure de his delictis iudic bunt, veritate non plane cognita: aut ipsa obiter &perfunctorie de his litibus pronsiliabunt, quas Praesidales appellatione remota decidetvt: sic posthabita Principis volutate, tam praeclarum edictu eludetur 4 . Tergiversator enim 'impostor malignus protelandae litis gratia conabitur ciuili negotio delictum aliquod coaceruare, ut occasione criminis, ciuilis illa disceptatio in longinquam prouincram, ubi est Partamentum, deseratur. Morandae enim solutionis' gratia inextricabiles nodi debitores inuoluunt. Caeterum imperiali lege sancitum. est . ciuilem quaestionem cum incidente criminali eiusdem sententiae finibus elle terminandam. Absurdum igitur esset, eandem sentcntiam esse supremam ratione ciuilis causae, θ. subalternam aut inferiorem propter

. crimen

74쪽

DE CUR. PRAESID. AUTOR

crimen emergens, cum nihil sit diuerssi iure. censendum. Deinceps est tanta connexio & assinitas principalis negotij ct criminis incidentis, ut si aliquis sit iudex in principali h competens do incidenta negotio poterit cognoscere, de quo notionem habere principaliter non posset:& id quidem propter

coniunctionem rerum natura disserentium. In'consequentiam enim principalis negotii res ex se inhabiles ciuilem dispositionem congruentissime suscipiunt ',& non sortiuntur naturam a principali disserentem. Inanis proscctbesset eorum iurisdictio, si carerent' coercitione in delinquentes circa ciuiles quaestiones, aut in eos qui autoritatem illorum contemnunt, ctim poenali iudicio illos possint castigare .Hac ratione sequens esset, criminalem ciuili, &non ciuile criminali magno x esse praesudicio: quod nequaquam tamen scri debet. Nuper tamen a Curiis supremis rescriptum impetratum est, quo Princeps declarauit, nunquam 1e habuisse in animo, ut Praesidales crimina cmergentia deciderent, appellatione remota: sed voluit iura antiqua esse seruanda in criminalibus, tam principaliter,quam incide- ter motis: videlicet ut damnatis quacunque specie criminis, ad ipsas Curias supremas prouocare minime denegetur. Inedicto bis centum quinquaginta librarum Princeps nullum addidit verbum de emergentia istorum criminum. Ideo illorum iudicia voluit tractari iure F communi obseruato, quod appellationes patiebatur quaruncunque causarum:& maxime cum nihil habeant commune delicta

a Leum qui

aedes. g. de

eius cui mad.

quis ius dici non obtemp. in I L

sancimus. c. '

detesam.

75쪽

. ANTONII, USILLI

. i. cum contractibus. Aliter Partamcnta amisssent bonam partem accusationum criminalium. Si quidem procacissimi homines ad delinquendum inflammati sunt occasione alicuius litis ciuilis. In hac discordia sedanda Princeps secutus eli Papale Decretum, M.ti ορ. 'uod constituit , ut si petitione haereditatis, coram exre. quisl. leculari iudice motae, natiuitatis quaestio inciderit,

fensor. it.

, de ea profanus ille iudex non cognoscat, sed si ad ecclesiasticum iudicem remittenda. Non dissimiliter praecipit Princeps faciendum, ut si ex ciuili ali- quo negotio, cuius Partamentum est incapax, crimen aliquod emerserit, ips Praesidales ciuile negotium remota appellatione finiant, ct criminalis quin stionis supremam decisionem deferant ad Pari

menta.

Latronum lupremi sunt iudices, appellatione remota, Praefidales.

V G v s T v s Imperator de pestifera Iatronum crudelitate ita rescripsi: Per omnes regiones, in quibus fera & periculi sui nescia, latronum feruet insania, probatio εσsmi & districtissimi defensores adsint disciplinae, & .. quotidianis actibus praesint,qui no sinat crimina ina . . punita coalescere, remoueat patrocinia, quae seruo- . . rem reis S auxiliti scelcrosis impartiendo, maturari .. scelera fecerunt. Quiete enim publica conturbant, . . ct seditionibus totii orbem immiscent,& nisi magistratus eorum audaciam reprimerent, nulli domus

76쪽

propria satis tutum esset refugium. Propterea Ar cadius Imperator cunctis hominibus pro quiete comum exercendὰ publicae ultionis tribuit facultatem. Nam si latro sit manifestus, vel seditio praerupta , factioque cruenta, aut alia iusta causa, quam mox Praeles literis excusauerit, moramque non recipiat, non poenae festinati ope; sed praeueniendi periculi causa : tunc punire permittitur, di deinde ad Principem scribere .Et ita Ulpianus respondit.=Prin-ccps autem artes eXquisitas inuestigare curauit, ut suae prouinciae, quarum ditione potitur, pacatae &quietae sint,& careant malis hominibus, ncc non latronum incursu. Harum artium fuit accuratissima, cum sanxit, locum n5 fore appellationi, si itinerum grassatores a Praesidalibus quocunque genere supplicij per sententiam fuerint damnati:quia chin ipsi iudices expectarent euentum appellationis, interea latrones vel fractione carcerum, aut testium ψ corruptione , vel precum importunitate emeritas poenas eludebant:& ita crebris latronum incursibus, ad urbes progressus parum erat frequens, nec hospes erat ab hospite tutus. Propterea debitas poenas procrastinandas no esse iura sanctissimc constituerunt. Nec debent grauate ferre Partamenta, hanc Senescallorum potestatem,quia supremam hanc iurisdictionem Latrunculatores sortiti sunt,qui serie longe breuiori in latrones animaduertunt, quam Praesida-Ies. Legum enim sunt peritiores, ct maiorem aequitatem redolent in iudicando, quam illi, qui praescripto iure utuntur. Nec debeat admirari nouitatem

b Isi quis

quis Ῥltro. g. de quae Iton.

77쪽

huius edicti, cuius aequitas ex nouissima Constitu-l

2 Et xi de Constantini sere emanauit, inquient. Obser

mis re ναλ Vδ CV by , Πζqui. homicidarum, veneficorum, o maleficorum, adulterorum, ite inq; eorum,qui iis mani festam violentiam commiserunt, argumentis, testibus superatus, 'dymi Voce etiam propria vitium, nan . ci