장음표시 사용
41쪽
scor tym profuderit. Caeterlim Partamen or uiri Deccuri nonho prima ct vltima instantia de causis emergentibus cognoscunt, si quid sorte incidat appellationi ad se deuolutat, ne causae diuidatur continentia Et tame emergenς illud valore potin superare reni principalemi, de qua ad ipsos Senat res migr uit appellatio. Addesi lubet,a utoritatem; quae apritas seculis ad Praepolitos Marescallor unuid est a trunculatores , pertinet,''lae improborum querelas' coini incit. Illi prima & vltima instantia iugreddunt: temere fortEadhibito consilio, non de rebus; sed de perspnis: quorum iudicia hominis liberrtatum diminusit. Quin etiam hac vitali aura saepissime priuant,st post animaduersionem expleta, appellationi minime deferentes, ad Principem rescri bunt 4. Quae iudicia sunt longo acerbiora ' sentcntiis senescalloburre aut B, illidorti, qui de rebus pamui momenti appellatione iam ota pronuntiant. Nec obhst: quhd lupplicatio ad aliud valear, nempe ad supplendas omissas probationesi in prima instanta tia : quia iure ciuilis libelli, qua Requestam appellatam, iuccursum . csse voluit Optimus ille Princepς quo instrumentis recenter inuentis, quasi per in inteagrum restitutione,apud eosdem rescinduntur priora iudicia, vel si forte fallis allegationibus prolata fuerint h.Qui libellus, quantum ad probationes nouas attinet, vim habet appellationis. Siquidem nemo est ratione optima polles, qui priorem suam sententiam nouis & emergentibus' rebus mutare' non
Raudeat. Reliquum est autem demonstrare, huius
42쪽
edissi aequitatem esse sine iniuria indicu supremi il- at Selag.delius Senatus, quibus ante huius edicti pronutiatione omnium litium cocessa erat iurisdictio:cum salaria , ' ξeis de publico praescripta, propter has Curias Prae' eo qui rati πsidales nequaqua sint imminuta .Lδb .Vςris S Ope- fluit mercem in decisione controuexsiaru, beneficio huius edi- narist, qui acti illos miniis urgenti Ideo salariu ipse secar potui siet, quud integrum sanctissi tric illi. reliquit Non enim debet tunc dominus male audire apud merce qua ruri
portione lucri,quod hauriunt eΣ litigatoribus, cum seriptam est 1it aestimanda tantum ex Mercς de de publico prae-lscripta, non autem ex fortuiso illa quaestu litium . qui. tb. t tuae m
inspiciendum. Proinde haec tenuissimarum cau' Puta. g. dosarum subtractio damno pon est i iii R te pei pen- αst h. e . datur, Partamentor uiri Confitiariis. Quin potius eloca. Ostic.
iuuat eorum rem familiarepacti dometticam, tum quia publica negotia propter illam subtractionem yza iaminus torquebunt eorum cogitationes, quae non sit.δε aritio nunquam sunt impedimento rebus priuatis': tum nib. Mel. in
etiam, si ad pondus si menset rarespicias sportula-.6siqva -- rym,quae xx singuli3 litibus iam deςta illis tribuun-itur. Maiore in quippe fructum habituri simi e lyna, quam ex decem minutulis capsis. Cretario decre--
43쪽
scunt sportulae, habita semper ratione ferum, de quibus in iudicio disceptatur inter partes. Ulti naum superest diluere scrupulum de hoc edicto. quod iniurium & nocens videatur ciuitatibus, in quibus status est ordo Senatuum, partim quod secundum quid eorum praerogatiua dignitas est de--,ὰuὰc ἡῖ ς ς0ς0 , p rtim quod tanta hominum multitudomuis det ... . 'ζδ non confluit, ut ante nos diximus. Sed sate Lguestu . damna parui facit Rex noster, dummodo prostgdo euict.ee reliquis ciuitatibus prouinciarum. Quemadmo- .β. is de dunil enim singulorum iniuriae 'saepe tolerantur,:
ex .de ρkiui. uilegia , praesertim si redundent b in iniuriam e dig.abud perniciem alicuius prouinciae. Nam homines a- quoque capi- liarum ciuitatum suum artificium deserebant, Coia--
οῦ in Ugςβ , S liberos dulcissimos , occasione paruaia
odibiti, rum rerum moti, Utilites infaustas, velut ore hian-d Ial. eis, te, in ciuitatibus Partamentorum insectarentur. M.ffledo. Paterfamilias nequaquam probandus esset, qui siquis in em esim plurcs habcret liberos, totam substantiam in μθ PMe unum transferret', & alios in 'esestate perpetua μ sineret vivere. Ita Princeps regali sua bonitate indi i. M,.-t gnum esse censuit, si reliquas ciuitates alicuius pro-.-idi dep=i uinciae sneret esse desertas, ut ex his unam ab um
Mileg. σο. de locupletaret, & quasi vastissimum quoddam pelagus augeret, in aliarum detrimentum & in , - , - , iuriam ' - si ierest quoque Principis, uniuersas ic 'hi ho ciuitate , quibus dominatur, esse opulentas, & ipolib. ij. nullius rei egere', ut hominum ingens multitudo
44쪽
prudentium in iis urbibus possit generati, quorum' procreatio reipublicae Principis nostri possit ali 'μ quando esse salubris h. Deinceps nemo in iacias ibit, b l. i. I. o. Principem sontem esse irriguum, & naturalem Ori' generaliter. ginem totius iurisdictionis, nemin inque praeditum I .de Harim esse aliqua specie iurisdictionis, nisi a Principe eam, possismitte. vel a lege habuerit . Item negare non audebunt,3 e ij. eos
iurisdictionem sollim a Principe concedi, quam diu illi placuerit, ita ut ad nutum ipsius possit quandocunque reuocari η, instar precarij. Ciuitates enim V ME. 1 squas Princeps praeficit iuri dicundo, sunt deposita- ρὰ ori. Iriae ab illo,& velut custodes iurisdictionis. Ideo sue- d Brii. Ab censere non debent, si depositum, aut illius parten ille repeti crit. Quinimo contra bonam fidem fece rint,si fuerint ipsum inficiati . Et sicut iurisdictionem lis,
non abdicarent, nisi Principe consentiente, ita eo re- e l. --
luctante retinere non possunt f. idcirco insensi esse dostdepos non debent, si Princeps amplissimarum diuitiarum si pendis portiunculas aliquot ciuitatibus distribuerit. Et id regali munificentiae maXimc est consentaneum, ut P. . in vulgus hominum aliquid liberalitatis nomine' . .. , spargata, qub constet Regis dominationem toti po- g In titu.ripulo iucundissimam fuisse. Et haec explicanda esse rerum durisi duxi, quae pertinent ad primum caput edicti. Sed iam se offert occasio exponendi dubitationes ex verbis edicti emergentes.
45쪽
tatrum Consiliariorum ordo plane si compositus, is qi in o Cri ρί, in I. I. ii in RAESIDALEs Iudices,' Consiliarije- lecti sunt ad decisionem causarum, tameXtraordinariam, quam ordinariam. iuri Mictionem habentes. Unde corum i udi
cia partim suprema sunt . quae nullius superioris subsunt censurae, a ita Principi placuit partim . . ut iunx sub lterna, id est,ad summorum iudicum auto-Osseim dςl ta . Ideo Princeps sic ordi nauit, ne sublapa, isti li Ixies essent: Partament in superiore gradu colhi , - ἡ cauit: hciesertim inlitibus ordinariis, id est, praedi-ictam qu3ntitatem excedentibus :& ne eorum pres , Ni sanimis esset iurisdictio, in quodam causarum genere eos voluit iudicare appellatione remota: S ne ob, a, id quidem superbi aestatu eleuarentur, superiores ium P,i, inces illis addidit: in alias vero extraordinariis Par-lIamentorum iudicibus eos pa es esse placu u. Gnd id, idi bus autem gradibus dignatatum quoiddam temper -- mentum voluit inesse Princeps nostes, ne plus aut . . .. , minuF politiarum ordinem perturbare videantur . Ideo ponderisi temperiatura Vniuersos ordines fdi- fide gnitatum in suo ordine coaequandos rectissime san-ialbscriber xit.Ipse tamen vellem ι ct ita semper desideraui, ut 9 cde ρ ἶ- iudices illos Praesidales simplices, ct absolutos, aut
simplarios instituisset, non autem mistos, inius redderent tantum de bis centum quinquaginta librarum quaestionibus: & si forte de maiori summa lis inter nomines eiusdem territori) oriretur, ab ea no
tione illi abstinerent:de quibus haberent iurisdictio
46쪽
hem alterius generis Consiliari 1, a Principe creati, coquorum sententiis semper posset ad ipsa ParJamenta,aut ad alias Curias suprelnas prouocari, quorum Consiliariorum noua illa creationc ' aerarium Principis abunde expleri posset: dc illi Praesidales imagistratus, instar Curtarunt supremarum' ad alios maiores iudices nequaquam reducerentur quia eorum omnes sententiae arestorum robur ct vi obtinerent, quae supplicationis illis porrectae beneficio tantum poterunt instaurari . Eo tamen ordine, quo nunc creati sunt, chamaeleontis figuram gerere videntur , quem pcr tactum corporis in omnem fere speciem coloris mutari Aristoteles asserit Ita illos modo supremos, modo inferiores iudices esse decretum est pro rei controueris qualitate, & quantitate iudici, inchoati, ad in ut quod de Hermaphrodito dicitur, verius de his dumtetur, utra iurisdictione magis polleant, ordinariane, an eae traordinaria: quarum iurisdictionum Concursus in eodem magistratus parum congruit. Et eo magis eorum iudicia videntur corruere, quod diuerso iure eorum autoritates censentur, partina sublimes, partim obnoxiae maiori tribunali. Diuersi enim i uris d ispositionem I ciuilis prudentia odio habet. Caeteriim nihil est quod magis in officio & obseruatia multitudinem imperitam contineat, quIm si hominibus in dignitate constitutis confidath, ct si eorum aestimationi plurimum condonauerit . Contra vero sententiae
illorum pessum ibunt, si apud vulgus rude contemptibiles 3 sint,quod euenire nunc conspicimus: quia
extν.de cleri, coniuga. iv l. Murius.
47쪽
cum sepremi illi magistratus ordinariam iurisdictionem Praesidalium reformant, quamuis iustae fidei, quam de ipsis vulgus debet habere, derogatur, pro fabula habetur Aresta ab ipsis Praesidalibus pro-ui . nun tiata. Siquidem credi potest, errorem i uris vel Iacti illis ineste, sicut ordinariae iurisdictioni, quem quotidie illi detegui. Qui enim in uno falsum dixi La Feliniane. se semel comprobatus fuerit, in reliquis mcndax eL, A, δει, iς ' ς itur Idem de errore fatendum est. Ideo su
in in .s, prς inorum iurisdictionis autoritas cotemnitur, AD A iis, qu/Hdo sub alterna eorum sententia a Partamento 'νῖοί cum rum iudicibuSin melius reformantur, quandoquideinquit, Qui culpam unius actus ad omnia sequentia opera eXte-
di ispissim E videmus. Recte itaq; facturum Princis seu, m qimδζςm, si ordinariam iurisdictionem detra
, - heret a nouis illis Consiliariis, ut tantum extraordi-b Inoperae naria cognoscerent, quae intra metas edicti solii mnit.' quae.j. Versatur. Deserunt ipsi quidem litigatorum iurgia, eaq; indociti relinquunt, ut quilq; tueatur suam iu- , . ἡ- in Micti Q Πςm; ct ita ordo confunditur h. Nec debete tisi, - gr VJ te ferre princeps,quod haec scripserim de hoe M. C. desum. magistratuum ordine,qui habet cor rectum ad ex ni. μὰ colcnda officia iustitiae. Siquidem illustrissimi Re--- ges, quorum iucundissimam habemus memoriam, ινι ib, V Q mδgistratus, a se Vel a maioribus suis creatos j iij si δει. Rhr0gRVeruΠx, si aequitati & iustitiae aliquando dam u . nosi fuissent. Idem feci illa rempub. Romanorum,f In erub d, quae totius Orbis tenebat imperium egimus . Boni ... . - ς0Φm Prit cipis est, mutare leges ro rei opportunita. xδ ς- Cur igitur magistratuum dignitates non pote- rit
48쪽
rit alterare,vel corrigeres mutatio eiusmodi re blicae sui regni profutura videaturp Prae fida es Dilices, O se Tari habere non dolant a litigatoribus stortulas, quassiecies puto appetiant.
E T v s quaestio in aula Principutii fuit agitata de modo sportulartim, quas cX singulis litibus iudices exhauriunt: vulgo reportum aut species nominant. In omni-
bus auditoriis Curiarum earum praefinitio pro modo litis &causae fuit recepta,& corroborata diutina consuetudine: cui dedit causam humana nece istas, in qua iudices incumbunt:& ne in lirium decisone labor sit sine mercede h. Debet enim li litigatoribus tantum suppeditari, quantum sat esse videbitur victui mediocri . Parum esset conueniens dignitati, si rerum essent indigentes,qui omnium abundatia ebs antecellere debent, quorum futuri sunt iudices: ct id quidem ne despectui sint hominibus propter paupertatis vilitatem . Duo quidem sunt, quibus inualuit consuetudo iudicum de recipiendis sportulis: tarditas & pigritia ipsorum iudicantium: altera est incredibilis N effraenata celeritas ipsorum litigantium:quia molestus est labor in dilidi candis litibua, cum si graue suscipere inimicitias eorum, qui in iudiciis succumbunt. Ideo nemo Consiliarioru causarum definitioni adesse vellet, ni si esset calcari purictus, aut illectus sportulam dulcedine. Futurae enim mercedis f spes grauitatem laboris iucundiorem ef
ficit .Quandoquidem iudicum negligentia, vel tar- r
49쪽
ditate, lites quaru cursus triennalis tantum esse deber in aeuum perpetuum extendi perspicimus, licet ad definitionem controuersarii ingens quantus eos inuitauerit: longoq; eos pigriores h re existimauerint,s gratis R. mercede nulla deliniti, ad iudicanda procederent. Caeteriim usus seruescens litiga di fuit in causa, ut Principc permittcrciatur sportulae,qubseditiosorum hominum in litigado compesceretur audacia . Quotus enim quisq; est, qui audacius fratrem in iudicio no interpellaret, si gratis haberet iudices,' mercede nulla conductos: cum numerosis hortulis & fortasse grauioribus, quam in iudicium deducta res sit, a litibus pleriq: no deterreantur Z Intolerabile enim pondus impensarum formidolos homines a litibus abhorrere saepissime cogit i. D linum si salariti publicu, quod iudicibus praescripsi Princeps, ipsis sufficeret, nec aliud commodii spor-ltularum eXpectarent,temerari, litigatores no essent in coditione deteriore positi , quam humani inivrv-c5 temptore*, Clim omnes teneantur eX aequo ad c
tributionem publici salari . Ucrum si tam si tu is causa, ut sumptus tem ipsarn superet, aut propter egestatem in praestatione litigator minime fit suss cicns: eo casu gratis ius esse reddendu Spraecipit Imperator. Ideo litigantiu penuria peruersam illa con-1uetuditae restringit. Ipse tamen, accuratius perpenso negotio, in ea semper fui haeresi, ct sententia, ut crediderim improbii esse usum sportularu,quas a li- tigatoribus iudices extorquet. Siquide in omni par
te iuris venalitia iudicia reprobatur' Quid vero est aliud
50쪽
aliud venales e selitentias, quam pro sentetiis obtinendis pecunia offerro aut accipere Si vera sit eorum iactantia, qua gloriantur se prouinciaru Praesides eta, in quibus omnia munera prohibita sunt,praetcr esculenta & poculenta', quae intra paucos dies prodigatur: neq; iportulas, neq; aliud quippiam accipere debent .Quinimo ex Heliodi sententia munerum largitiones in iudicibus improbantur propter sordium infectioncm, eosque doni uoros appellat,
Id est,' - Rapta m ni Πr: v,l Plurima iussitibussu corrumpendo dedissi - , tiae , nisi zonisoris sane qui cupiunt Asic eruere litem. Memores sumus & ipsi , ab eo tempore, quo serum circli currimus, multos egentissimos homunciolies iniurias atroces filisse passos,quam vitionc non sunt ausi deducere in iudiciu pia textu duri Isimae paupertat is, cuius mole ad sportularum pensione erant insufiicientes.Deinceps co paratio non est inepta sacerdotiorsi ecclesiasti eoru/cum publicis magistratibus. Atqui illoru ministri nihil debet accipere ab his, qui res sacras peragunt ',nc fimoniae labe teneantur;l praeter decimas & voluntarias oblationes.Ita neq; illi magistratus, praeter publicu stipendiu,nihil habere debent ratione publicae stactionis. Caeterum turba magna ct graues dissensiones inter fiatres Consiliarioς subtrahitur in rationibus sportularum, quia aliis largius aliis vero strictius prinruuntur; non inspecta GaI t et