장음표시 사용
61쪽
tribunali ab iisdem iudicibus hae disceptationes ini ter fiscum ' priuatum eXorientes, debito iure finiantur. Alioquin Princeps parui faceret suum patrimonium , nisi eodem consilio & electorum prudentia ex iam dicto patrimonio ortas difficultates eXpediendas suo sacro edicto curasset: quippe cum ante creationem Curiarui a Praesidalium omncs ordinar ij magistratus in decisione causarum fiscalium assidebant Praesidi prouinciae. Multo igitur magis gratum erit Principi, dc suo patrimonio definitum iudicium. quod constabit deliberatione Consiliariorum, a quibus ille voluit ordinarios magistratus scientia: & dignitate superari. Omnium enim magistratuum, iudicii nave longh interest rem principis salua esseh.
ΡὰD, VH. Nec longe aberit a vcro, qui illos Praesidales iudices Iredo. iis titulo magistratus don erit, ut quos Princeps co- .inta th. honestandos tribus amplissimis nominibus censuit ,
quid proi, videlicet Mάgistratus, ludicis, ct Consillabij. Igitu e 1. ., A Princlis lites cum priuatis motae a Praesidalibus magistratibus & Cosiliariis tantum sunt iudicandae. Num de his Congiariis Curiarum Praefigalium
haec nomina Iudex, agi atus, n- filiarim erepraedicentur.
v A M v I s venustate nominum propri tates rerum non illustrenturm quin potius usu comparatum est, voces leniores paulatim reddi dignitate rerum signifi
catarum, licet ipsa pronuntiatione videantur parumi suaves
62쪽
suavis cum ' vocabula sint gratia rerum inuenta: res autem non sunt a natura procreatae propter clegantiam verborum mali tamen 'exempli no est L homini inclitum esse nomen pulchrum & elegans, ut sit quaedam & nominum & rerum consona proportio. Ideo Principis beneficentia amplissimae illae voces, nouis illis Costiariis attributae sunt. Plenae enim sunt rerum & mystcri): ct ea ratione sunt datae, vi taliuvocum crebra prolatione incitati suae sunctionis sint memores, ct vere dicantur propter optimum exemplum, S peruigilem curam, quales eos Opormiere esse in ipsae voces luculenter demonstrant. Nec dubium est, Regem hos titulos nominum magistratibus a se crcatis potuisse largiri,qui omnis profanae iurisdictionis fons est irriguus, ct perennis Post qua Iudicum, Magistratuum,& Consiliariorum munera per eos eXerceri placuit, cur nominum appellationes denegari debeant, non facile ipse perspicio. In hoc enim ordine magistratu Rm unus non est magis iudex,quam alius, postquam comuni omnium sc5- sensu S concordia,aut maioris partis, lites dirimuntur: licet ex his unus in gradu sublimiori sit positus, cuius grauitatem S& prudentiam, tanquam ducis cuiusdam normam, alios sequi oporteat. Ratio tamen , qua per Principem sancitum est, eos nomine Iudicis nuncupandos esse, cst, quod Iudex ille, qui locum principem, obtinet sacris Regum Constitutionibus in decidendo, teneatur. iudicare conformi,
ter opinioni Si consilio ' poti sem partis. Sunt igitur muneris iudicandi participes: alioquin illum prima-
63쪽
rium iudicem eorum sententias pedibus sequi non oporterct. Blasphemiae igitur scelere nefandissim non vacant, tanquam dubitantes de regia potestate, qui haec tria nomina in ipsis Consiliariis impudenti Dii me fastidiunt. Vtrum in pompissionibus, aut pullicis locis ordinari Imagistratus, qui sunt Iudices primarum tisantiarum,antecedere debeant Go liarios Praefigales,necne.
LENAM ambitionis & superbiae quaestionem patefacere operaepretium esse duxi, quam fortaste conuicia & pugnae in quibusda ciuitatibus audacissime explicuerunt: videlicet an Ordinarii iudices primos accubitus in mensis, S sedes praecipuas in publicis locis obtinere debeant, eos sequentibus Consiliariis Curiarum Senescalliae aut Ba illi uiae : cuius antecesus haec sunt argumenta: prinatim quod Ordinarij iudices sunt primi litium S causarum: Ba illi uorum autem & Senescallorum Consiliari, secundi sunt iudices,post illos primos alteras sententias serentes. Debent igitur in secundo gradu dignitatis post illos p siti ege. Item antiquior est ordinariorum creatio, quam eorum qui erccti sunt ad iudicandum in Senescallia aut Ba illi uia. Iuste igitur his ratione fantiquitatis in fruendis honoribus veniunt anteferendi. Caeterum in consesso est, quam snt ordinariaS eX-traordinariis praestantiora. Primi illi iudices ordinariam iurisdictionem exercent: illi autem potissim im
64쪽
extraordinaria pronuntiant.Quanto igitur extrao dinariis illa habentur digniora, tanto praestantior est gradus iudicum ordinariorum praefectura Consitariorum. Stulta 'est haec quaestio& indigna peritorum auribus. Quin potius in caeca rerum imperitia versantur, qui in dubium rem p cr se claram reuocant. Tam obscoenus est error,ac si dicerent, terram igni h esse altiorem, quae est ultimum elementorUm. Minimc ibunt inficias, ordinari) iudicis sententiam
ab illis quandoque posse reformari . Quinimo, si placitum fuerit, eos ab illis graui si ima assici mulcta, si litem suam dolo vel aperta ignorantia fecerint. Desu ceps. Milli uorum Curia iupremis Pada
mentorum Decuriis est uno gradu propinquior, quam classis ordinarie iudicantium. Quato enim quid ad summum plus accedit, eo magis peris una dici debet. Caeterum feam perspicimus proportio nem ordinariorum iudicum ad Bailli uos aut Sepenscallos, qualis est Ba illi uorum ad Curias omnino supremas, cum in medio ambarum classium sint posti. Proinde ut li communi sensu penitus esset alienum,affirmare, Parti meritorum Constiarios in ordine dignitatis Senescallis fuisse postponendos: it ridicula est prosectb illorum opinio, qui contenidum in potiori gradu dignitatis ordinarios iudices collocandos esse, quam Bailli uos, aut Senescallos, aut Consiliarios eorum. Demum Bailli ui ct Sene scalli vitae ct necis habent potestatem, tam priuile giatorum,quam priuilegio carentium, ct iu delictis quibusdam g atrocioribus appellatione ad Paria-
perium. f. de lupi ich. f Per locum . proportio
65쪽
mentum remota: quod nequaquam ordinariis imdicibus Principe est concessum. Quid ad hanc dignitatem 'melius addi potest Z In quo igitur omdinaria Iurisdictio huic mediae classi Bailli uorum est conferenda ρ Certe in nulla parte iuris tam temcre eXcogitata opinio defendi potest. .i illa ἔγημm Uncope criminalium. Eoi lium magi aluumst iussa.
A G N A crescente litium ciuilium serie, quibus longaeui hominis artas vix sussiaciebat . a Principe decretum est, alium re iudicem primarium ciuilium controuersiarum, alium quoque maleficiorum : quod
quia r did tuni Orbem, de capite ciuis Romani iniussu popuIimus.gdeo. dicere ius non poterant: ideo constituit Quaestores, re iii qui capitalibus rebus praeessent. Item posterioribus temporibus, cum per Italiam magnis incuriibus latro1acs grassarentur, magistratus creatus est nomine Latrunculator L qui de capite latronum ius tantum diceret, interdicta pecuniariae litis cognitione. C ius in loco hodie quis verius dixerit esse Marescallos. Eadem sane ψ ratione impulsus fuit Princeps ad syncopen criminalis iurisdictionis,quae ipsum commouit, ut supremam potestatem decerneret Praesidalibus in certo causarum genere. Nam cum viderete, Olennis.
66쪽
ret decurias Partamentorum minime sufficere infinitis aceruis sacculorum, praeclusit sui ante reseratum est) viam friuolis & inanibus appellationibus: praesertim in minimis causis, ut iret obuiam malitiis hominum, S imposturis litigatorum. Ita maiores iudices Ba illivorum , cum essent obruti causarum multitudine, explere non poterant suum munus ex animo, tam in ciuilibus negotiis, quam in animaduertendo in homines facinorosos. Idcirco a l. in f O. 1. de rei
utiliter generi hominum ab illis criminalem notionem transtulit ad iudices maleficiorum. Vix enim fieri potest, aut non facile fit, ut quis fungatur vice duarum personarum. Nol*it igitur Princeps. pro 8 miscuis actibus suorum magistratuum turbari os e Domi a ficia. Alias enim leges, alia tempora & obseruatio- diualia Cianes solennitatum speculari oportet in ciuilibus, ct tectam. alias in puniendis maleficiis. Idcirco diuersos eorum esse iudices, rectd congruere fili sanctisiimc vi- sum fuit. Ex illo promiscuo officiorum usu eueniebat, ut criminibus ςonuictos' non veloX, sed tarda, dilari poena subduceret, aut Itbςrandos pro sua in 'ocem, e Unc delia diuturna custodia, in latuiniis forsan abditissi Hod restrimis, maceraret, ita ut carcere, qui custodiae Fausi ς aut αsacratus , propter ciuiles eorum occupationes ad poenam sinuentus esse videretur, aut si burialis τ& eρο- . quaestuosa esset alicujus ardui crimissis inquisitio, a-i g Saboe.in more lucri maleficio in uestigando dabant operam,
S ciuiles hominum dissensionςs., ct reliqua forensi
negotia in aeuum perpetuum protelaba tur , Cum mmiada. magno iuste litigantium incommodo. Satis igitur cderidie.
67쪽
laudari non posset haec disti actio magi strat uum saluberrima. Uter alteri in honoribus Nis publicis se praeferendus,an criminalis iudex ciuili, an ciuilis criminali
A L AE quaestiones semper se osserunt nobis , & iurgiis ambitiosis incensae. Exoritur dubitatio de honorabili antecesIu iudicu. Criminalis iudex gloria inflatus stat, clariorem dignitatem suo officio iniunctam esse audacter asseveransi: nempe quod nacro putatur imperio in animaduersione improborum hominum: ciuilis autem simplicem exerceat iurisdictioncm tantum, aut mistum imperium propter modicam coercitionem sibi competentem. Merum enim imperium in scala graduum locum principetrisbi vendicauit. Ambigendum igitur non est, locum potiorem esse tribu endum criminali propter maioris suae iurisdictioni exErcitationem. Proinde ille notionemi habet πραγμάτων , id cst, rerutri: hic vero προαύπων . id est personarurn. Personae auteni rebus sunt longe praestantiores . Magis igitur honorandus est Magistratus maleficiorum,quam ciuilis.Ca tertim criminalis ille in castigandis malorum prauis assectionibus Ethicen optimam partem Philo*phiae pertractat. ctim poenarum eXemplo mali terreantur , ct boni ad virtutis augmentum procedant alacriores. Ciuiles vero iudices circa oeconomicae partes tantum
68쪽
versantur,cum iuM reddant' de familiaribus negotiis, quae intra aedes & eXtra geruntur.Occonomicavero, altera pars Philosophiae, primae illi sapientiae iure optimo subiicitur, quae omnium disciplinaruPrinceps ct regina merito est habenda. Nec maiorem hanc dignitatem & excellentiam perturbat, si opponatur, ciuilem illum iudicem in maiore parte suarum causarum hoc nouissimo edicto esse supremum, appellatione remota s: quia potestatem sere eandem posteriori edicto a Principe iudices criminales sunt sortiti,qui pra u i tate haeretica d conuictossam mis vivos absorbet: ' monetarios adulterinos feruenti oleo supponui: sacrilegos S itinerum grausatores vltimo damnant supplicio, penitus appella tione remota. Et ita Principi nostro placuit. Si supremus ille existit in iudicando. hic in maximis illis de lictis Partamentorum censurae no est obnoxius. Parem enim habet cum ipso potestatem in iis quatuor maleficiis exterminandis. Minuenda est haec ops nio: nec satis roboris N energiae habent antecedentia argumcta. Quin potius ipse potiorem honorem ciuili iudici esse decernendum existimauerim, &eum ducem eae oportere in omni caterua publici conuentus. Nam criminalis & ciuilis iudices iii pari gradu vicari sunt Baithuorum aut Senescallorum Irimas obtinentium. Atqui ciuilis iudicis creatioonge antecedit criminaliς magistratus originem,S nouam crectionem ideo in genere eodem functio nis, ciuilis criminalem antecedet: quia immediatevterque Baillivum aut Senescallum sequitur. Anti-cI
69쪽
quitati' merito est cedendum. Item si exercitio aut occupationi aliquatum gloriae ct laudis concedendum sit, longe uberiora negotia & accumulatius suppetiit actiones ciuili,quam criminali iudici. Co- tractus enim frequentius celebrantur, quam delucta committatur. Igitur propter occupationeshcrenbras ciuilis in primo ordine sedere debet, itero suta, sequente.Caeterum monumenta & vestigia pristinae utriusque Iurisdictionis coniunctae in co supersunt. Igitur est illi antepone dus propter memoria luctuosam ς amissi criminalis imperij. Adde, si lubet,qub criminalis iurisdictionis exercitati od odiosa est de plena moeroris propter poenale seueritatis iudiciu . Quare illius gloria restringi dcbet. Vide quam sit carnifex de teitabilis, qui sententia damnatos momte 'assicit : a quo criminalis iudex parum abesse videtur formidolosis hominibus, qui praesente iudia cc maleficiorum, quamuis non siit crudelis, fere Lexangues prae nimio metu deficiunt, ct titubant loquentes. Nec enim veris laudibus illum possunt honorare,cuius autoritas orta est ad effundendum sanguinem hominis, etiamsi iuste poenam sit promeritus. Magistratus hic criminalis in subsidium ciuilis iudicis a Rege inuentus est: quia si potuisset ambobus generibus iurisdictionis uti, minim Emerum imperium ab eo abstulisset: quia exercitio utriusque iurisdictionis fuisset seruatus. Concludamus igitur. ciuilem iurisdictionem cumulatiori honore esic laudandam,quam criminalem. irit; ira pi
70쪽
Utrum principalis Locum tenens, absente iudice maiore,deleat in honoribus iudici criminali praeferri.
E R s p I C v E fatis demonstratum est, ciuilem iudicem, primarium vulgo appellatu, anteferri debere criminali Suppraefacto principali, quom Locumtenentem aphellant. Aliquos tamen dubitasse memini. Quod ii absens suerit Primarius ille iudex, certi iuris cst, illii Suppraefectum,eo abeunte de ciuitate, ciuilem i ustitia, tanquam caput & principem, cum consilio assessorum pertractare. Subintrat ' igitur in locum Primari, iudicis. Ergo ut ciuilis iudex criminali dignior est, ita illo absente, taquam subrogatus, criminalem honorum praeeminentia debet vincere. Nam ante criminalis creationem, absente Primario iudice, nullus erat insciuitate dignior Locum tenente, secundum Baillivos aut S enescallos. Ego tamen contra putauerim, Iudices maleficiorum Suppraesectis Senescallorum, post maiores iudices,esie anteponendos. Siquidem iuris est explorati, criminalem magistratum in decisione maleficiorum longe esse superiorem Suppraesecto locum tenente. Absurdum igiturct a ratione alienum esset, in ciuilibus illum este superiorem criminali iudice, qui illi in delictis coercendis esset semper anteponcdus:& ita eueniret, eundem' esse inferiorem S superiorem respectu eiusdepersonae: quod in nullo genere disciplinarum sustineri posset. Item ridiculum ess t,criminalem, prae