M. Tullii Ciceronis Opera, omnium quae hactenus excusa sunt, castigatissima nunc primum in lucem edita 1

361쪽

ORATORIAE tinentur. Quod enim iactum negatur,id argui non potest scripto.nem desinitionem quidem uenit,genere scripti ipsius. Nam etiam si uerbum aliquod descripto definiendum est, quam uim habeat,ut cum ex testamentis,quid fit pe nus,aut cum ex lege praedii quaeritur,quae simi ruta caesa, no scripti genus, sed uerbi interpretatio controuersiam parit.Cum autem plura significantur seri, Pto propter uerbi,aut uerborum ambiguitatem,ut liceat et,qui cotra dicates trahere significationem scripti, quo expediat,aut uelit. aut etia si ambigue scriptum non sit,uel a uerbis uoluntatem, S sententiam scriptoris abducere, uel alio se eadem de re contrarie scripto defendere. tum disceptatio ex scripti con tentione existit , ut in ambiguis disceptetur, quid maxime significetur. inscripti,sententiaeq; contentione,utrum potius sequatur iudex.in cotrarris scriptis,utrum magis sit comprobandum. Disceptatio autem,cum est constituta, Proposita esse debet orator quo omnes argumentationes reperitae ex inueniendi locis conssciantur.quod quaquam satis est ei qui uidet,quid in quoq; looco lateat, quil illos locos tanquam thesauros aliquos arguine torum notatos habet,tamen ea,quae sunt cerrarum causarum propria,tangemus. In coniectiura igitur cum est in inficiando reus,accusatori h sc duo prima siunt, sed accusa. torem pro Omnia istore,& petitore appello, postulat enim etiam sine accusatore in causis haec eade controuersiaru genera uersiari. sed haec duo sui ei prima, causa,& euentus.Causam appello rationem efficiendi,euentum id quod est essedium,atque ipsa quidem partitio causarum paulo ante in suasionis locis di i tributa est. Quae enim in consilio capiendo futuri temporis praecipiebantur. quamobrem aut utilitatem uiderentur habitura , aut efficiendi facultatem, eadem,qui de factio argumentabitur,colligere debebit. Q uamobrem utiolia illi,quem arguet, suis te,& ab eo est ci potuisse demonstret. Utilitatis coniectura mouetur, si illud quod arguitur,aut spe bonorum,aut malorum metu,secisse dicitur,quod fit acrius, quo illa in utroqr genere maiora ponuntur. SPe diantur etiam ad causam iacti motus animorum si ira recens,si odium uetus, si

ulciscendi studium, si iniuris dolor, si honoris, si gloris si imperi j,si pecunie cupid itas, si periculi timor, si aes alienum si angustiae rei familiaris, si audax,si leo uis, si crudelis, si impotes,si Paulus,si insipiens,si amans, si commota mente,si uinolentus, si cum spe efficiendi si cum opinione caelandi aut si patefactum esiset depellendi criminis uel perrumpendi periculi,uel in longinquum tempus di fierendi,aut si iudicη poena leuior quam se sti praemium,aut si facinoris uose luptas maior qua m damnationis dolor. His sere rebus iam suspicio co firmao

utilitas ex adeptione alicuius commodi,uitationeq; alicuius incommodi quo ritu ut aut spes,aut metus impulisse uideatur,aut alius repentinus animi moo

haec didia de causis, C . F . Teneo,& quaero,qui sint illi cuctus, quos ex causisessici dixisti. C. P. Consequentia quaedam signa prsteriti,S quasi impressa saeti uestigia,que quidem uel maxime suspicionem mouent,& quasi tacita sui

criminum testimonia. Atque hec quidem grauiora, quod cause communiter uidentur insimulare,& arguere omnes posse,quoru non interfuerit aliquid. Haec proprie attingunt eos ipsos, qui arguuntur,ut telum, ut uestigium, uvcruor, ut deprehensum aliquid, quod ablatum, ereptum ire uideatur,ut responsum

362쪽

Υ A RIT I T 'I O NEs astim inconstanter, ut hesitatum,ut titubatum, ut cum aliquo uisus, ex quo suspicio oriatur, ut eo ipso in loco uisus,in quo facinus, ut pallor, ut tremor, ut scriptum , aut obsignatum, aut depositum quippiam. Haec enim,& laylia sitiat, quae aut in re ipsa,aut etiam ante quam factum est, aut postea, si spiciosum crimen efficiant. Quae si non erunt, tamen causis ipsis,& essicieno. di facultatibus niti oportebit, adiuncta illa disputatione communi, non fustiisse illum tam a mentem,ut indicia facti aut effugere,aut occultare non posset,

ut ita apertus esset,ut locum crimini relinqueret. Communis ille contra loocus,audaciam temeritati,non prudentiae esse conium iam. Sequitur autem ille Iocus ad augendum non esse expectandum,dum fateatur, argumentis peccata conuinci.& hic etiam exempla ponentur. Atque haec quidem de arguo mentis. Sin autem erit etiam testium facultas,primum, genus erit ipsum lavindandum,dicendumq; ne argumentis teneretur reus, iplum sua cautione secis

se testes eflugere non potuisse. Deinde singuli laudentur. Quae autem essent Iaudibilia di etiam est. Deinde etiam argumento firmo, quia tamen ispe fato sum est, posse redie non credi uiro bono, & firmo,sine uitio iudicis non posise non credi. Atque etiam, si obscuri testes erunt, aut tenues, dicendum eri . non esse ex fortuna fidem ponderandam, aut eos esse cuiusque locupletis somos testes, qui id, de quo agatur, facillime scire possint. Sin quaestiones hahitae, aut postulatio, ut habeantur, causam adiuuabunt,confirmandum geonus primum quaestionum erit, dicendum de ui doloris, de opinione malostrum, qui eam rem totam nisi probassent, certe repudiassent. De institutis Atheniensium, Rhodiorum doctissimorum hominum apud quos etiam 4d quod acerbissimum est liberi, ciues* torquentur. De nostrorum etiam Prudentissimorum hominum institutis, qui cum de seruis in dominos queri no luissent,de incestu tamen, coniuratione, quae facta me consille est,quaereri odum putauerunt. Irridenda etiam disputatio est, qua solent uti ad infirmanodas quaestiones,& meditata puerilisq; dicenda, tum facienda fides, diligeno ter este, & sine cupiditate quaesitum,dictaq; quaestionis argumentis,& con te stura ponderanda. Atque hsc accusationis sere membra sunt. Defensionis

autem primum infirmatio causiarum, aut non fuisse, aut non tantas,aut norisbi soli aut commodius potuisse idem consequi,aut non his esse moribus, noea uita, aut nullos animi motus, ut non tam impotentcis fuisse. Facultatum autem infirmatione utetur,si aut uires,aut animum,aut copias,aut opes absuisse demonstrabit aut alienum tempus,aut Iocum non idoneum,aut multos arbitros,quorum crederet nemini, aut non se tam ineptum, ut id susciperet,quod occultare non posset,iaeque tam a mentem,ut Poena S, ac iudicia contemneret.

Consequentia autem diluet exponendo, non esse illa certa indicia facti, quae etia nullo admista cosequi possent.c5s stet cir in singulis,& ea aut eoru , t ipse facta esse dicet, propria esse defendet potius u criminis,aut si sibi cu accusato re comunia essent, pro periculo potius, si contra salutem ualere debere.Testi timi,& quaestionum genus uniuersium,& quod poterit in singulis,ex repreohensionis locis de quibus ante dictum est, refellet. Harum causarum princio pia suspiciosa ad acerbitatem ab accusatore ponentur. Denuntiabiturq; insistdiarum commune periculum, excitabunturi animi, ut attendant. A' reo auν

tem querela conflati criminis, collectarumq; suspicionu,8c accusatoris insidis

363쪽

& item commune periculum proseretur, animi ad misericordiam aIIIcim. tur,& modice beneuolentia iudicum colligetur. Narratio autem accusatoris erit quasi membratim gesti negotu suspiciosa explicatio, sparsis omnibus arνgumentis,ob tiratis defensionibus. Defensoris,aut praeteritis, aut obscuratis suspicionum argumentis,rerum ipsarum euen tus erunt,casus P narrandi. In confirmandis autem nostris argumentationibus , infirmandis cotrarijs saepe erunt accii satori motus animorum incitandi, reo mitigandi. atque harequidem utril maxime in peroratione facienda, alteri frequentatione argu mentorum,Sc coaceruatione uniuersa,alteri si plane causam redarguendo ex plicarit,enumeratione,ut quid Φ diluerit,& miseratione ad extremum. C. F. Scire mihi iam uideor quemadmodum coniectura tra istanda sit, nunc de definitione audiamus. C. P. Communia dantur in isto genere accusatori, desen,

soriq; prscepta. Vter enim definiendo, describcdoq; uerbo magis ad sensum

iudicis,opinionem P penetrarit,&uter ad communem uerbi uina,&ad eam praeceptionem, quam inchoatam habebunt in animis ii, qui audient, magis, S propius accesierit,is uincat necessse est. Non enim argumentando hoc geonus tractatur,sed tanquam explicando excutiendoq; uerbo,ut si in reo peruonia absoluto,rursusq; reuocato, praeuaricationem accusator esse definiat omν nem iudicη corruptelam ab reo, te senser autem non omnem, sed tantummodo accusatoris corruptelam ab reo. Sit ergo haec contentio prima uerborum, in qua etiam si propius accedat ad consuetudinem,mentem l sermonis deserisoris definitio,ia me accusator sententia legis nititur. Negatem probari oportere,eos,qui leges scripserunt, ratum habere iudicium,si totum corruptum sit, si unus accusator corruptus sir,rescindere, nititur aequitate,ut illa quasi scribenda lex sic esset,quae I tame compleeteretur in iudicris corruptis ea uerbo uno praeuaricationis comprehendisse dicitur. De fenior autem testatur consuetudinem sermonis,uer bily uim ex contrario reperiet quasi ex uero accusatore, cui contrarium est nomen praeuaricationis,ex consequentibus, quod ea litera de

accusiatore soleat dari iudici ex nomine ipse, quod significat eum,qui in conotrarris causis, quasi uarie esse positus uideatur. Sed huic tamen ipsi confugien dum est ad aequitatis locos ad rerum iudicatarum auehoritatem,ad finem a Ii que periculi, commune P sit hoc praeceptum, ut cum uterq; definieri si qu1maxime potuerit ad comunem sensum,uimq; uerbi, tum similibus excplis p eo rum,qui item locuti sunt,sua definitionem, sententiam cp confirmet,atcp accuo satori in hoc genere causarum locus ille comunis. minime es le concedendu,utis,qui de re confiteatur,uerbi se interpretatione defendat. Desensor autem de ea,quam proposui,aequitate nitatur,& ea cum secum faciat,non re, sed depra. uatione uerbi se urgeri queratur. QMo in genere perceiere poterit plerosi pin Dentedi locos. Nam & similibus utitur,& contrari is,& consequentibus,qua quam uter p,tamen reus,nisi plane erit absurda causa, frequentius. Amplificadi autem causia quae aut cum digredientur a causa, dici solent,aut cum perorao hiant, haec uel ad odium, uel ad misericordiam, uel ad omnino animos iudi cum mouendos ex iis, quae sint anteposita,sumentur,si modo rerum magnitudo, hominum ue aut inuidia, aut dignitas pollulabit. C.F. Habeo ista. nunc ea, quae, cum quale sit quippiam disceptatur,quaeri ex utram parte deoceat, uelim audire. C. P. Confiteantur in isto genere, qui arguuntur, se id

fecisse

364쪽

pARTITIONES 3st se Isse Ipsum In quo reprehenduntur. Sed quoniam iure se secisse dicunt, iuri,

est omnis ratio nobis explicada, quod diuiditur i duas partes primas natura, atque legem, & utriusque generis uis, in diuinum,& humanum ius est distri

huta. Quorum aequitatis est unum,alterum religionis. Equitatis aute uis est

duplex cuius altera dire sti,& ueri,& iusti,&,ut dicitur,aequi,& boni ratione defenditur. Altera ad uicissitudinem reserendae gratiae pertinet,quod in beneficio gratia,in iniuria ultio nominatur. Atque haec communia sent nature, atoque legis,sed propria legis Sc ea,quae scripta sent,& ea, que sine Iiteris,aut ge,

tium iure,aut maiorum more retinentur. Scriptoru autem priuatum aliud est, publicum aliud. Publicum,lex.senatusconS. foedus. Privatum, tabulae. paetu. conuentum .stipulatio. Quae autem scripta non sunt, ea aut consuetudine, aut

conuentis hominum, Sc quasi consensu obtinentur. Atque etiam hoc in priona is , ut nostros mores,leges P tueamur quodammodo naturesi iure praeseri,ptum est.& quoniam breuiter aperti sontes sunt quasi quidam aequitatis me dilata nobis ad hoc causarum genus esse debebunt ea, quae dicenda erunt in crationibus,de natura,de Iegibus,de more maiorum,de propulsanda iniuria, de ulcistenda de omni parte iuris. Si imprudeter,aut necessitate, aut casu quippiam secerit, quod non concederetur 33s, qui sua sponte,& uoluntate secissent, ad eius fausti deprecationem ignoscendi petenda uenia est, que sumetur ex ples risque locis aequitatis.Expositum est,ut potui breuissime, de omni controuersarum genere, nisi prsterea tu quid requiris. C . F . Illud equidem, quod iam tinum restare uideo,quale sit, cum disceptatio uerlatur in scriptis. C . P. Recte intelligis eo enim exposito,munus promissi omne cosecero. Sunt igitur ambigui duobus aduersarηs prscepta communia. Vterque enim hanc significatio nem, qua utetur ipse dignam scriptoris prudentia esse defendet. Vterque id, quod aduersarius ex ambigue scripto intelligendum esse dicet, aut absurdum, aut inutile,aut iniquum, aut turpe esse defendet, aut etiam discrepare cum ceteris scriptis,ues aliorum,uel maxime, si poterit, eiusdem, quam defendet ipse eam rem,& sententiam quemvis prudentem, et iustum hominem si integrum

daretur, scripturum fuisse,sed planius, eam sententiam, quam significari posse dicet,nihil habere,aut captionis aut viiij.Contrariam autem si probarit, fore ut multa uitia,stulta,iniqua,contraria consequantur.Cum autem aliud seris pior sensisse uidetur,& aliud scripsisse,qui scripto nitetur,eum re exposita recitatione uti oportebit,deinde instare a duertario,iterare, renouare, interrogas Te,rium aut scriptum neget,aut contra fassitum inficietur. Post iudicem ad uim scripti uocet, hac confirmatione usus, amplificet rem lege laudanda, audacia ami confutet eius,qui cum palam contra secerit,id Q fateatur,adsit tamen, sa

Etam defendat. Deinde infirmet defensionem, cum aduersarius aliud uoluisse,aliud sensisse scriptorem, aliud scripsisse dicat, non esse ferendum a quoquapotius latoris sensum,quam a lege explicari.Cur ita scripserit, si ita non senseo Tit Cur,cum ea, quae planer scripta sint,neglexerit, quae nunquam scripta sint, proserat Cur prudentissimos inscribendo uiros summe stultitiae putet esse damnandos auid impedierit scriptorem, quo minus exciperet illud, quod aduersarius tanquam si exceptum esset, ita dicit se secutum Vtetur exemplis

iis,quibus idem seriptor, aut si id non poterit, quibus alii quod excipiendum

Putarint,exceperint. Quaerenda etiam ratio est,siqua poterit inueniri, quare

365쪽

no sit exceptum,aut iniqua lex aut inutilis sutura dicetur, aut alia causa obtemperandi alia abrogandi dissentire aduersiaria uocem,atque legis. Deinde amoplificandi causa, de conservandis legibus, de periculo rerum publicarum, at ppriuatarum,cum ali js locis,tum in perorando maxime,grauiter erit,uehementer ch dicendum. Ille autem,qui se sententia legis,uoluntate desendet, in consilio, atque in mente scriptoris, non in uerbis, ac literis uim legis positam esse defendet, quodq; nihil exceperit in lege laudabit,ne diuerticula peccares darein tur,atq; u tex fusio cuiusque iudex legis mentem interpretaretur. Deinde erit utendum exemplis, in quibus omnis aequitas perturbetur, si uerbis legum aerion sentent as pareatur. Deinde genus eiusmodi calliditatis, Sc calumniae re trahatur in odium iudicis,cum quadam inuidiose querela.&si incidet impruν dentiae causa, quae non ad delictum, sed ad casum, necessitatem pertineat, quod genus paulo ante attigimus, erit qsdem aequitatis sententi js contra acerobitatem uerborum deprecandum. sin scripta inter se dissentient,tanta series artis est, dc sic inter se sunt pleraque connexa, dc apta,ut quae paulo ante praece Pta dedimus ambigui,quari proxime sententiae,& scripti, eadem ad soc geonus caulae tertium transferantur. Nam quibus locis in ambiguo defendimus eam significationem,quae nos adiuuat,eisdem in contrar as legibus nostra Iex defendenda est.Deinde est efiiciendum,ut alterius scripti sententiam, alterius uerba defendamus. I ta qus modo de scripto,sentential prscepta sunt, eadem huc omnia transferamus. EXPOSITAE sunt tibi omnes oratoris partitiones, quae quidem er media illa nostra Academsa floruerunt, neque sine ea aut inueniri,aut intelligi,aut tractari possunt. Nam & partiri ipsem. 8c definire,& ambigui partitiones diuidere,& argumentoru locos nosse, & argumentationem ipsam concludere, &uidere, quaesumenda in argumentando sint. quid . ex ris,quae sumpta sunt,essiciatur,& uera i falsis,uerisimilia ab incredis hilibus diiudicare,& distinguere,& aut male sumpta,aut male conclusia reprehendere, & eadem uel angulte disserere, ut dialeetici, qui appellantur, uel ut oratorem decet,late exprimere, illius exercitationis, & subtiliter disputandi.& copiose dicendi artis est. De bonis uero rebus S malis, aequis, iniquis,utis' libus,inutilibus,honestis,tiarpibus,quam potest habere orator sine illis maximarum rerum artibus,facultatem, aut copia . uare hec tibi sint mi Ciocero,quae exposui, quasi indicia sontium illorum, ad quos si nobis ei ldem ducibus,alr ue perueneris,lum et hςc ipsa melius,&i multo maiora alia cognostes. C. F. Ego uero, ac ma

gno quide studio mi pater, multist ex tuis pclao

rissimis muneribus nullum maius expedio.

366쪽

I I. T. CICERONIS DE OPTIMO GENERE ORATORUM. R A Τ Ο R V Μ genera esse dicuntur tanquam poetarum id secus est, nam alterum est multiplex. Poematis enim Tragici,Comici Epici, Meliciet, ac Dithyram4bici,quod magis est tracta t u a latinis, situm quod uis est diuersum a reliquis. Ita 3 8c in Tragoedia comicum uistiosum est,& in Comoedia turpe tragicum. Et in ceteris suus est cuiusq; certus sonus, & quedam intelligentibus

--nota vox. Oratorum aut siquis ita numerat plura geneoxa,ut alios grandoS,aut gratias,aut copiosOS.alios tenuas, aut subtilas, aut bretias. alios eis interiectos,& tanqua medios putet,de hominibus dicet aliquid, de re parum. I n re enim quod optimum sit,quaeritur, in homine dicitur quod est. Itaque licet dicere Sc Ennium sium mum Epicum poetam, sicut ita uidetur, re Pacuuium tragicum,& Cecilium sortasse comicum. Oratorem genere n5 diuido persectum enim quςro. Vnum est autem genus persecti,a quo qui abosunt,non genere disserunt, ut ab Accio Terentius, sed in eodem non sunt pares.Optimus est enim orator,qui dicendo animos audientium 8c docet,& de s Iectat,& permovet. Docere debitum est,deleetare honorariu, permovere neo cessarium,haec ut alius melius quam alius cocedendum est.uerum id fit non gemere,sed gradu. Optimum quidem unum est.et proximum, quod ei simillimuex quo perspiculi est, quod optimo dissimillimum sit id eme deterrimu. Nams quoniam eloquentia costat ex uerbis, S sentenths, perficiendum est,ut pure, N emendate loquentes,quod est latine, uerborum praeterea & Proprioru,&translatorum elegatiam persequamur. In proprisss, ut aptissima eligamus. I ntranslatis,ut similitudinem secuti uerecunde utamur alienis. Sententiarum au stem totidem genera sunt,quot diximus esse laudum. Sunt enim docendi, acuo fer.delectandi,quasi argutae.eommouendi, graues. Sed & uerborum est strv.

i ctura qusdam duas res essiciens,numerum,& Ienitate,& sententie suam como jPositionem habent ad probandam rem accommodatum ordinem. sed earum . Omnium rerum,ut edisiciorum,memoria est quasi landa metum,lumen assitio. iEa igitur omnia in quo summa, erit orator peritissimus, in quo media,mediost cris,in quo minima,deterrimus. Et appellabatur omnes oratores, ut pictiores appellai tur,etia mali,nec generibus inter sese,sed facultatibus disterent. Ita nemo est orator,qui se Demosthenis similem esse nolit,at Menander Home xi noluit. genus enim erat aliud.id non est in oratoribus aut etiam si est, ut alistis grauitatem sequens subtilitatem sugiat, cotra, alius acutiorem se qua m oronatiorem uelit,etiam si est in genere tolerabili, certe non est in optimo, siquis

dem quod omnes laudes habet, id est optimum. Haec dixi breuius equidem, quam res petebat,sed ad id,quod agimus, no suit dicendum pluribus. Unum enim cum sit genus,id quale sit,quprimus .Est autem tale, quale floruit Athe lNis,ex quo atticorum oratorum ipsa uis ignota est, nota gloria, nam alterum 1

multi uiderunt, uitiosi nihil apud eos, alterum pauci, laudabilia esse multa. Isistenim uitiosium in sententia, siquid absurdum, aut alienum, aut non acu/

367쪽

tum aut sub insulsum est. In uerbis, si inquinatum, si abiectum, si non aptum,si durum, si longe petitum. haec uitauerunt sere omnes, qui aut attici numerans tur,aut dicunt attice,sed quatenus ualuerunt, sani 8c sicci duntaxat habeantur. sed ita ut Palestrice spatiari in xysto ut liceat, non ab olympris corona petant quicum careant omni uitio,non sunt cotenti quasi bona ualetudine, sed uires,

lacertos,sanguinem querunt,quandam etiam suauitate coloris, eos imitemur.

si possumus,sin minus illos potius,qui incorrupta simitate sunt, quod eli pro prium atticorum, quam eos,quorum uitiose abundantia est,quales Asia mulatos tuIit . quod cum faciemus, si modo idipsum asi equemur est enim permaνgnum Jimitemur, si poterimus, Ly siam, Sc eius quidem tenuitatem potissi,mum. Est enim multis in locis grandior,sed quia Sc priuatas ille plerasque, Meas ipsas ali js,5 paruarum rerum causulas seripsit, uidetur esse ieiunior, quos niam se ipse conssilio ad minutarum genera causiarum limauerit. quod qui ita faciet,ut a cupiat uberior esse,non polIit,habeatur sane orator, sed de minoris hus. magno autem oratori etiam illo modo saepe dicendum est in tali genere causaru. I ta fit, ut Demosthenes certe possit summisse dicere,elate Lysias, ristasse non possit. Sed si eodem modo putant, exercitu in foro, & in omnibus templis, quae circum serum fiunt, collocato, dici pro Milone decuisse, ut sidere

priuata ad unum iudicem diceremus,uim eloquentiae sua facultate, non rei nastura metiuntur. inrare quoniam nonnullorum sermo iam increbuit, partim seipsos attice dicere,partim neminem nostrum dicere,alteros negligamus, seotis enim his res ipsa respondet,cum aut no adhibeantur ad caulas, aut adhibiti derideantur, nam si arrideantur,esset id ipsum atticorum. Sed qui dici a nobis

attico more nolunt, ipsi autem se non oratores esse profitentur. si teretes aures

haberent,intelligens Q iudicium,tanquam ad picturam probandam adhibeo ἔtur etiam in serj faciendi, cum aliqua solertia iudicandi. Sin autem intelligeno ἰtiam ponunt in audiendi fastidio, neque eos quid qua excelsum,magnificummdelectat dicant se subtile quiddam, & pollium uelle, graue, ornatumqῖ constemnere, id uero desinant dicere, qui subtiliter dicunt, eos solos attice dicere. idest quasi sicce,& integre,& ample,& ornate,& copiose, cum eadem integritate atticorum est, quid dubium est utrum oratione nostram tolerabilem tam ιtum,an etiam admirabilem esse cupiamus Non enim iam quaerimus, quid sit 'attice, sed quid sit optime dicere ex quo intelligitur,quoniam graecorum Orastorum praestantisssimi sunt ii, qui fuerunt Athenis, corum autem princeps Locile Demosthenes, hunc siquis imitetur, eum et attice di turum, & optime, ut quoniam attici nobis proposi ii sunt ad imitandum, bene dicere id sit attice dicere sed cum in eo magnus error esset,quale esset id dicedi genus,putaui mishi suseipiendum laborem utilem studiosis mihi quidem ipsi non necessarium.

Conuerti enim ex atticis duorum eloquentissimorum nobilissimas orationes inter se contrarias, Esthinis, Demosthenis ty, nec couerti, ut interpres, sed ut orator sententi js ii silem,& earum formis tanquam figuris,uerbis ad nostram consuetudinem aptis, in quibus no uerbum pro uerbo necesse habui reddere, sed genus omnium uerborum, ulmi seruaui, non enim ea me annumerare leoctori putaui oportere,sed tanquam appedere hic labor meus hoc assequetur,

ut nostri homines,quid ab illis exigant, qui se atticos uolunt, & ad quam eos quasi formulam dicendi reuocent, intelligynt. Sed exorietur Thucydides. eius

368쪽

eius enim quidam eloquentiam admirantur,id quidem recte,sed nihil ad eum

oratorem, quem quaerimus. Aliud est enim explicare res gestas narrando, aliud argumentando criminari, crimen ue dissoluere, aliud narratione tenere auditore,aliud concitare. At loquitur pulchre, num melius quam Plato neo cesse tamen est oratori,quem quaerimus, controuersias explicare forenses discendi genere apto ad docendum,ad delectandum, ad permovendum. Quaresquis erit, qui Tucydidio genere causas in foro dicturum esse profiteatur, is abhorreat etia a suspicione eius,quae ueriatur in re ciuili,& forensi. qui Thucydidem laudauit ascribat suae nostram tentetiam. quin ipsum Isecratem, quem diuinus author Plato suum sere aequalem admirabiliter in Phaedro laudari se

cita Socrate,quemque omnes docti summum oratorem esse dixerunt, tamen hunc in numero non repono. Non enim in acie uerlatur, Sc serro, quasi rudisthus eius eludit oratio.a me autem,ut cum maximis minima c5seram, gladiatorum par nobilissimu inducitur. A schines tanqua aeserninus cut ait Lucilius Non spureus homo,sed doctus,& acer. Cum Pacidiano hie componitur optimu' longe Post homines natos. nihil enim illo oratore arbitror cogitari posse diuinius Hula Iabori nostro

duo genera reprehensorum opponutur,unum hoc. uerum melius greci. a quo

quaeratur,ecquid possint ipsi melius latinec alterum. quid istas potius legam. quim graecas et Iidem Andriam, & Synephebos, nec minus Terentium, MCaecilium,quam Maenandrum legunt. nec Andromacham aut Anthiopam. aut Epigonos latinos recipiant,sed tamen Ennium,& Pacuuium,& Accium potius,quam Euripidem,& Sophoclem legunt. Quod igitur est eoru in orationibus a graeco conuersis fastidium,nullum cum sit in uersibus Sed aggre, diamur iam quod suscepimus,si prius exposuerimus,quae causa in iudicium deducta sit. Cu esset lex Athenis, nequis populi scitum faceret, ut quisquam coorona donaretur in magistratu prius, qua m rationes detulisset. Et altera lex. eos,qui a populo donarentur,in cocione donari debere. quia in senatu Demos lienes curator muris reficiendis suit, eosq; resecit pecunia sua, de hoc igitur Ctesiphon scitum secit,nullis ab ipso rationibus relatis, ut corona aurea donaretur,eal donatio fieret in theatro populo conuocato, qui locus non est conocionis legitimae,atque ita praedicaretur,eum donari uirtutis ergo,beneuoIen

tiaeq3, quam erga populum Atheniensem haberet. Hunc igitur Ctesiphon tem in iudicium adduxit Eschines,quod contra leges scripsisset,ut & rationi hus non relatis corona donaretur,& ut in theatro, SI quod de uirtute eius, Mheneuolentia falsa scripsisset, quoniam Demosthenes nec uir bonus esset, nechenemeritus de ciuitate. Causia ipsa abhorret illa quidem formula consilietudinis nostrs,sed est magna,habet enim Sc legum interpretationem satis acutam

in utranque partem, meritorum in rem p. contentionem sane gravem. ita

causa fuit fichini,quoniam ipse i Demosthene esset capitis accusat iis,quod legationem ementitus esset,ut ulciscendi inimici causa nomine Ctesiphon iis tu, dicium fieret de factis,famacii Demosthenis. No enim tam multa dixit de ristionibus non relatis,qua m de eo, quod ciuis improbus, ut optimus laudatus

esset. Hanc multa Tichines a Ctesiphonte petrjt quadriennio ante Philippi Macedonis morte, sed iudicium fustum est aliquot annis post Alexadro iam

369쪽

iis Asiam tenente ad quod Iudicium eoncursus dicitur e tota Graecia factus esse

Quid enim aut tam uisendum, aut audiendum fuit, quam summorum oratostrum in grauissima causa accurata,et inimiciths incensa contentio inroru ego orationes, si, ut spero, ita expressero uirtutibus utens illorum omnibus, idest sentem is,M atum figuris, &Terum ordine, uerba persequens eatenus, ut ea non abhorreant a more nostro, quae si e gr is omnia conuersa non erunt, taemen ut generis eiusdem sint,elaborauimus, erit regula, ad quam eorum dirio Nir orationes, qui attice uolunt dicere sed de nobis satis. Aliquandoeniminem spim latine dicentem audiamus. INDEX CARTHARvΜ

proer HH duernionem. Veneths in Oiscina Luctantonss Iun/tae Florentini Mense Augusto

M. D. XXXVI.