Philosophia utilis et jucunda tribus tomis comprehensa, quorum 1. Logicam, metaphysicam, & ethicam, 2. Elementa mathematum, & 3. P hysicam, cum appendice de electricitate complectitur. In usum studiosæ juventutis concinnata a p. Andrea Gordon ... Tom

461쪽

ληιina membrorum

salela inferIOT Astragalus

Astragalus

Cymatium Lesbium t a l

462쪽

lineare.

Resolutio.

I. Duc duas lineas perpendiculares &sibi invicem parallelas A B & CD , quae

posterior hic simul est axis columnae. . . a. Transfer ex Bin I, 2, 3 &c. altitudi- 1nes membrorum juxta tabulam modo de- 1 scriptam , & per haec puncta duc lineas parallelaS. g. Ex punctis, ubi axis columnae ab his lineis parallelis secatur , transfer in istas lineas ecphoram cujusvis membri dextrorsum & sinistrorsum. 4. Haec puncta connecte pro natura cuiusvis membri vel lineis rectis vel circulari

Problema I 8. N. 88. scapum cujusFis columnae rite

imminuere

Resolutio.

I. Axin scapi imminuendi divide qua- Ι

463쪽

di. Super infimam perpendicularem h ac , quae scapum imminutum a scapo recto dividit, describe radio 3o paruum semicir

3. In suprema perpendicularid e s determina maximam scapi imminutionem, quae in ordinibus humilioribus 24 partium est, in altioribus videlicet Romano & Corinthio partium. Dimitte expunctis cl f binas lineas axi parallelas. . . Ubi hae lineae peripheriam circuli secant in i m , ibi connecte haec puncta per lineam lineae a b parallelam , quae axin se

cating.

s. Spatium a g divide in quatuor partes aequales per lineas lineae i m parallelas. 6. Longitudines harum trium linearum ab axi usque ad peripheriam transfer expunctis kn p dextrorsum & sinistrorsum in supra memoratas lineas axin secantes connecte puncta bol h d &e.

natio est apta columnarum in aliquo 'cedi- ficio juxta certas columnarum distantias distributio. .

Definitio 25.

N. 9o. Si columnae vel pilae suis trabea-- tibilibus simpliciter supponantur, vocatur' se columnaἀ

464쪽

Si vero spatium inter columnas sub trabeatione arcubus claudatur, Vocatur columna

Theorema 13.

N. 9 I. Omnitura columnarum per toῆstum aedificium in m dem horiZonte cli spositarum axes ad angulos rectos sibi invi- . cem respondeant

Demonstratio

Symmetria hoc requirit ubique in aedi ficiis exacte observanda N. 18b

. Definitio 26.

N. ya. Distantia columnarum csdulam est mensura spatii inter axes duarum columnarum aut pilarum , quarum uni juxta alteram in eodem horizonte polita est.

N. 93. Intercolumnium est spatium inter duas ejusmodi columnas sive pilas vicinas; quod hinc duobus sem-- per modulia distantia columnarum minus

465쪽

Theorema Iq.

N. 94. Inter distantiam columnarum &- radium columnae sive modulum apta sit proportio: sive distantia columnarum ita comparata , ut per modulum S ejus fractiones non adeo magnas facile & apte

dimetiri possit.- τDemonstratio.

Alias enim membra ordinum, imprimit vero triglyphi , mutuli & denticuli rite distribui nequeunt. -

N. 9s. Distantia columnarum I 6 modulos non facile excedat; nec et*mod. in ordine Tuscano & Dorico S 3 modulis in reliquis minor sit.

Demonstratio. U

Si distantia columnarum 16 modulis major sit, robori vel ejus saltem apparentiae hoc adversabitur. Si minor sit et i mod. in ordine Tuscano & Dorico , confusio basium orietur. In reliquia vero ordinibus

capitula

466쪽

capitula se invicem quasi secabunt, si di stantia minor sit 3 modulis.

Definitio 28. .

N. 96. Columnae ita juxta se positae, ut in ordine Tuscano & Dorico bases, in re- liquis vero capitula accurate se mutuo attingant c quae distantia in prioribus est a *, in posterioribus 3 modulorum vocan

N. 37. Distantia media columnarum , isve quae portam majorem complectitur, sit semper major reliquis , qtiae minores esse, aptam tamen inter se , & cum arcu-

btis, portis, fenestris &scaphis hild r blimi en quas complectuntur, proportionem haberodebent.

Demonstratio.

Symmetria &eurythmia hoc postulates, 4. I 8. neque hac regula neglecta triglyphi , mutuli aut denticuli recte distribui poterunt. -

467쪽

tergellinig vocatur) axes columnarum directe sibi invicem respondeant. Si hoc ero propter nimiam modulorum diversitatem obtineri non possit, columnae minores in distantias majores & minores ita distribuendae , ut columna major opposita medio distantiae minoris columnarum minorum directe respondeat.

Demonstratio.

Regulae symmetriae hoc postulant. R. a 8. Theorema Ig.

N. 99. Si columnationi alia columnatio imponitur . vocatur columnarum imposito germ. uberetnander stellim g in superiores coIumnae inferioribus subtiliores sive' dehiliores sint , iisque perpendiculariter

imponantur. - 1

Demonstratio. '

. Columnae superiores , lne oneri ipsis imposito cedant, fulcili debent: hinc columnae inferiores directe iis supponendae sunt; & quoniam ab inferioribus fulciuntur superiores , his fortiores esse debent inferiores columnae N. 33. J Corolla-

468쪽

N. Ioo. Hinc ordo Doricus imponitur Tuscano , Ionicus Dorico, Romanus Ionico Corinthius Romano quamvis S unius ejusdemque ordinis columnae sibi invicem nonnunquam imponantur.

N. IO3. Modulus columnarum superiorum minor sit modulo columnarum inferiorum . Scholi0n I. . .

N. Ioz. Cum onus imponendum latitudine sua fulcrum ipsi suppositum superare: non debeat N. 33. modulus superior: ita minuendus est , ne ipse sve semidiameter scapi recti . sit columnae superiores stylobatis destituantur. superet semidiametrum scapi imminuti columnarum inferiorum. Itaque modulus superior continebit sive a minuta moduli inferioris Si uero columnae superiores si obatis imponantur , truncus earum scapum imminutum columnarum inferiorum non 'facile

superare debet , hinc modulus superior confincre potest i aut ad summum i moduli inferioris. f. F f 4. Corolla-

469쪽

N. Io3. Ut triglyphi, mutuli, aut denticuli in trabeatione superiori rite distribu possint, modulus ita imminuendus est, ut columnae superiores inferioribus perpendiculariter impositae simul aptas his membris distribuendis columnarum distantias forment.

Corollarium .

Io . Denique ut triglyphi, mutuli aut denticuli in trabeatione superiori distributi inferioribus perpendiculariter respondeant modulus superior ita imminutus sit oportet, ut distantiae columnarum inferiorum acurate per illum dividi possint.

Theorema I9.

ios. AEdificium singulaeque ejus partea accessu facili & non impedito gaudere de- . bent.

Demonstratis.

Commoditas hoc ipsum postulat Ν. 9.

470쪽

. Scholio

Io6. Accessu commodo gaudet aedificium, si portae sive januae & scalae per to- tum aedificium ita disponantur , Ut semper absque impedimento ad quamlibet aedificii partem possimus pervenire.

Definitia 224

1 . Porta sive janua est apertura sive foramen muri per quod in aedificium vel ejus conclaVia commodus datur ingressus.

Corollarium I.

xo8. Hinc altitudo januae si pedibus

minor esse non debet. O ..

. a . . in

Corollarium 2.

Io8. Cumque latitudo hominis vestibus induti dimidium altitudinis ripsius fere attingat, proportio latitudinis ad altitudinem ut I: α januis accommodatimima est. μ' . F f ς Scho-