장음표시 사용
21쪽
sontes habuisse et ae ratissime secutum esse. Quodsi minus religiosus suisset, multo simpliciora dare poterat, quae, quum a veritate non longe abirent, iis, quibus seripiat, sociliora intellectu sutura erant. Nimirum sic sin tradere poterat, Iegionem tum in quinquo acies divisam suisse, quarum quaeque quindecim manipulos habuerit. Ita si dixisset, nihil in tota re laret, quod euia 'quam Obscurum esse posset. Sed id ipsum, quod iniuus, uti nobis . videtur, simplicia dat, quam retio e auctores suos secutus fuerit, demonstrat, ut eo major hoc loco ejus verbis sides habenda , sit. Itaque non dubium, quin verum sit, quod diuit, non quinque, Sed tres in legione acies
litisse, tertiam vero ex tribus partibus mustitisse. triariis, i rorariis, accensis, quae singulas tot milites habuerint, quot universa prima aut secunda acies. IIas: in mauipulus di isas suisse, te tiam aciem .in vexilla, nomine a manipulis diversa, armatorum numero paris; hastatorum et primcipum manipulos triginta suisse uumero, triariorum, rorari Omini et accensorum vexilla qua-ginta quinque. Hisce de singulis aciebus praemissis, iam lacili. eomputatione, quot in universa tum temporis legione milites fuerint, reperitur, quater mille, sexcenti Octoginta. In prima acie nongenti milites gregarii, quadraginta quinque centuriones et vexillarii, in . secunda iterum nongenti milum gregarii, quadraginta quinque centuriones et vexillarii, in tertia his mille septingenti milites garii, nonaginta renturiones et vexillarii. M is numeriis non accurate cum OO Onyonit, quem hoe ipso capite Livius dedit, qui quinum millium Iesiones eo tempore scribi solitas esse testatur. Sed eo minus dubium est, quin Livius vel Polius is, quem Secutus est, scriptor nou verum num rum ipsum accurate tradere voluerit, sed qui ad veritatem certe prope accederet, quo minus 3 stabilis, quoad ex tribubus plebeiis legiones scriptae sunt, quod tum certe nondum sori desierat Imilitum multitudo suerit necesse est. Nam nova tribu addita, statuin etiam legio centum ora ginta militibus augebatur. Quid quod Livius eandem ob caussam ne in iis quidem, quae de militum in singulis manipulis et aciebus numero tradit, accurate verum dedisse, demonstrari potest Nam infra videbimus, quamquam Livius id omiserit, singulos manipulos tum aequo ac in posteriore legione ex duabus compositos fuisse centuriis sexageni aut . quos Livius manu pulis tribuit, milites aeriirale eniciuntur, si triginta in quaque centuria homines orant, quot ex Servii instituto esse debebaut, qui triginta tribus plebejas instituerat. Λt quo tempore magnum bellum Latinum exarsit, nonnisi viginti septem tribus. eram μ' , must sequitur, legionem tum
22쪽
eum centurionibus atque vexillariis non, amplius ter mille dueentos tr nta homines habuisse Ti
manipulum praeter centuriones et vexillarium quinquaginta quatuor. Haec igitur Livius, si eos numeros exhibere volebat, quae aecurate ad illa tempora quadrarent, dare dehobat; sed is annalium scriptor, cujus vestigia secutus est, quuIn Verus militum in legione numerus ea aetate pedipetuo variaret, eum nominabat, quem Servius ab initio instituerat, eum omni classium suarum et centuriarum ordine arcte cohaerentem. ma etiam tum temporis magna ex parte eadem manebant, quae in phalange vidimus a Servio imperata Quid tum mutatum fuerit, ex Livio et Varronis quodam Ioco discimus. Primae classi pro clypeis scula data fuerant; ad hanc unam enim restringendum esse, quod Livius, minus accurate loquens, Bd omnes transferre videtur M), supra vidimus: nain secundae et tertiae iam Servius scuta dederat, quarta et quinta ne ea quidem aetate, de qua Livius loquitur, habere poterant. Mutationis ejus caussa, ni fallor, in promtu est. Non nihil in ea re aeris, ex quo elypei lacti erant, auctum pretium valuerit '' , sed graviores assumendi majoris corpori in tegumenti auctores Galli suisse videntur, qui novis arinis Romanos aggrederentur; nam summa assivenarum vis in gladiis erat praelongis M), adversus quos in parvis cI eis parum praesidii suit. Itaque tum primum scuta pro clypeis primae classi imperata esse videntur, et quum ne sic quidem gladiorum impetum recte sustinerent, ferreus sculis margo additus est M . De margino ΡIutarchus testis est, qui id inventum Camillo tribuit, quo tempore is, tredecim post Urbem eaptam annis, sere octogenarius quintum et ultimum dictator adversus Gallos dictus fuerit. Ea temposiate quiuii universa civitas in summo Gallorum metu esset, senem ducem etiam in saleis et hastarum usu quaedam immutasse, mio lacilius gladiorum ictus exitarentur V . Eadem sero aetate vespaullo ante primae classi candem ob caussam scuta pro clypeis data esse conjicimus, quam Sem
5πὶ Is numerus mire eongruit eum eo, quem Livius novem annia ante bellum Latinum, quo tempore item viginti septem tribun erant, fuisse memorat. Liv. VII, G: deem legiones seriptae dieuntur qualemum millium et ducentorum peditum, equitumque trecenorum. Sed cf. Nieb. III. p. 91. not. Ita. M id. M pra. 59ὶ Lix. IIII, 8: elypeis antea Romani uai sunt: deinde, postquam stipendiarii laeti sunt, sevia pro et Speis
60 NIGube III. p. I 2I.6Iὶ Liv. XXII, 46: Gallis Hispanisque aeula Hiisdem formae sere erant, dispares ae dissimiles gladii: Gallis praelongi ac sine mucronibus, Hispano, punetim magis quam eaesim assueto petere hostem, brevitate habiles
23쪽
tentiam Livius ipso juvat, qui scuta post stipendium institutum assumpta esse dicit, i. e. statim post stipendium institutum, ut verba ipsa demo trant. Sederim vero annis post quam Romani stipendiarii lacti sunt, Roma a Gallis capta. . Iastatis levibus hasta gaesaque a Livio tribuuntur. Gaesa armorum genus sunt Gallia proprium ' , jaculis quam hastis similius; nam Livius aperte discrimen statuit inter Mesa et hasta et Festus gravia jacula interpretatur; quae gravitas unde iuerit, ex Hesyctio et Pialute apparet. qui per δόρυ ολοσίδηρον explicat. Ea in Iegione Romana lum temporis quarta classis gestabat
ex ea enim hastatos Ioes suisse posthae docebitur cui hastam et verula Servius dederati Tum vero verula in gaesa mutaverant, a Gallis haud dubio novum neuIorum genus minuati. Praeter haereo Iavius de armis nihil addidit, quo definite doceret, Praeterea quidquam. ex antiqua eorum consuetudine mutatum suisse. Sed est apud eum, unde jure colligamus,' nium etiam alia novata suisse. Nam bastatorum principumque agmen refert antepilanos appellat esse, quia sub signis jam alii quindecim ordines Iocati fuerint: ex his ordinem uinain quem Ne tres partes habuisse, quarum unam quamque primum pilum nominaverint. Ultuna verba aperta corrupta sunt et mox conjectura sananda. Nunc id teneamus, quod etiam ex eorruptis apparetiangulas ordinum in tertia acie partes, vel certe, ut id statim addam, aliquot earum pilos vocatos esse, id quod etiam ex antepilanorum appellatione sequitur, nam antepilani sunt, qui ante pili vel pilanos sunt, ut antesignani, qui anto signa. Accedit Varronis auctoritas, qui triarios etiam Hlanos dictos esse testatur et posterior usus loquendi. Nam notum est, in posterioris aetatis legione primum quemque triariorum manipulum primum pilum appellari solitum esse, ejusque centurionem primi pili centurionem, vel etiam primipilum, quibus nominibus non Livius solum atque Caesar, Sed multo seriores quoque scriptores utuntur '' . Quodsi prunus triariorum mani. Pulus primus Pilus vocabatur, neceme est, etiam reliqui eorum manipuli piloriun nomen aut etiam
Duo quisque Alpina eoruscant Gaesa manu. Serv. ad Virg. Aen. VII, 664r pilum proprie et hasta Romana, ut gaesa Gallorum.
65ὶ Varro de L. L. V, 16, 8s: pilani triarii quoque dieti. CL Dτid. Fast. III, 12T:
Inde pares emtum denos seerevit in orbes Romulus, hastatos instituitque decem. .
Ei totidem pri neva, insidem pilanus habebat
66 Caes. B. O. V, 35r T. Balventio, qui superiore anno primum pilum duxerat. B. C. I, 46: T. Caerilius, primi pili centurio. Liv. II, 27: populus dedieauonem aedia dat M. Laetorio, primi pili renturioni. VII, 4I: id propter P. Salonium postviatum est ab eoniuraus, qui allernis prope annis et tribunu1 militum et primus emturio erat, quem nune primi pili appellant. Caea. B. G. II, 2S: in his primipilo P. Sextio Baculo, sortissimo viro, mullia gravibusque vulneribus consevio. CL Sueton. Calig. 44. Vegeti de milit. II, 3. Forcellini a. T. primi. pilus, qui centurionem primi pili etiam primum pilum et primopilum appellatum esse doeel.
24쪽
tum gemerint, aut, cum id nusquam reperiatur iis inditum, eerte olan habum ni ''. Ad ii iam sententiam etiam Livii locus emendandus est, cujus verba, uti nunc sunt, pilanorum cognomem etiam ad rorarios et amensos transierunt, quod aperte salsum est.' Nam quae illius notanis caussa esse poterat, nisi quod qui eo uterentur pilis armati essent t norariis autem pila suisse, nullum usquam vestigium est, mesto etiam minus accensis, et utrisque prorsus inuti Ita fuissent in ea pugnandi ratione, quae iis conveniebat. Quomodo igitur pilani vel manipuli eorum' pili diei poteranti Sed magis etiam mirum est, quod unum quemque triariorum, rorariorum et aecensorum manipulum non pilium, sed primum Pilum appellatum esse apud Livium legimus. Nam si hi omnes primi pili, ubinam secundi aut tertii quaerendi sunt, qui necessario requirerentur, ut primi haberent, cui opponerentur Z Quid multa' Corrigendum Livium jam Lipsius vidit nee dubium est, quin verbis Ioviter mutatis rescribendum sit: earum partium) unam quamque primam pilum vocabant, ut Lipsius conjecit, Vel: earum primam quamque Pilum voeabant. Sic plana omnia et eum reliquorum scriptorum testimoniis convenientia, et hoe Livius dicit, triariorum manipulos pilos appellatos esse. At redeamus ecu quo iam supra tendebamsis, perspicuum esse ex iis, quae modo diximus, triarios in Liviana illa legione pila gestasse, quum ea tantum caussa cogitari queat, cur ipsis pii norum, eo n manipulis pilorum nomen inditum siti Nam ne quis existimet, appellationem istam proprie ad seriora tempora Pertinere, sed errore aliquo ad tam antiqua relatam esse, recordetur, in hac una, de qua nos agimus, legione triarios pila habore potuisse, nam jam Polybii aetate triarii hastas, principes contra et hastati pila habebant - In nostra legione triariorum aries ex prima, altera et tertia classe composita erat, ad has omes igitur haec armorum mutatio peditinebat; sed non universis earum elassium centuriis hastae ademiae sunt, sed haud dubie iis tantum, quae nd triarios mitterentuT. .
Polybius duo pilo n genera agnoscit, crassius alteriim, alterum tenuius. Tenuiora non accuratius descripsit, nisi quod modicis venabulis comparat. Crassiora aut teretia erant aut quadrangula ' γ. Illa diali tetriini, haec latus palmare habuisse dicit, sed recte Lipsius statuisse videtur,sT Non mirinn, quod primi pili appellatio malisit, aeeundi et teriti et reliquorum in usu esse desiit. Nam in posterioris aetatis legione quum iriarii non pilis, sed hastis armati insent, eue manipuli eorum pili voearentur nulla eaussa erat; primi autem pili ductus dignitas militaria saeta erat, ejusque centurio totius legionis primis; quare primi pili nomen duravit, sed ita, ut eo tum maxime uterentur, quum ejus centurionem memorare vellent. Varro I. l. pilani, qui pilis pugnabant. 69ὶ Lipa. de mitit. lib. u. dies. 3. p. 78. 4 70 Polrb. VI, 23 maximo in sine: ὁ δ' αὐτM τρόπος της καθοπλίσεως καὶ περὶ τους Πριναπας καὶ Πιαριο .
II Quamquam Livius non nur aiah. - - --.'vis Me XXI, 8r tv nea erat Saguntinis, missile t Ium, Masili abiegno et emera tereti, praeterquam ad extremum, undo serrum exstabat. Id, si eut in pus ν qua
25쪽
ne nimiae molis existerent pila, in teretiuxta non diametrum, sed perimetrum, in quadrangulis non unum latus, sed omnia conjuncta unius palmae fuisse ''. Longitudo in pilis Oinnibus, etiam tenuioribus, eadem. Lignum quatuor pedes habebat ac dimidium, totidemque serrum: id vero non nisi dimidia parte supra lignum prominebat, quum altera pars dimidia hastili infigeretur Ferrum hamatum et ubi ligno infriun esse desiit, unius et dimidii digiti erati Bina singiuis
militibus pila Polybi ira dat, unum crassius, uti videtur, alterum tenuius; sie certe Vescitus smaelate institulum fuisse docet , Haee omnia, quae de suae aetatis pilis Polubius tradit, mim etiam ad remotiora ista nostrae legionis tempora referre liceat, non quaeramus; inmeiat novisse, aliquam ejus partem pila gestasse. Ilaee sunt, quae ex Livio discimus iam tum ab antiqua consuetudine armorum, quibus phalanx instructa suerat, novata luisse. Sed pertinet huc etiam Varronis locus. Is hastatos primos hastis, principes a principio gladiis pugnasse docet In hisce verbis inulta salsa sunt, sed ut sic etiam utile sit, quod inde discimus. Quod hastatos primos hastas gessisse dicit, aperto erravit; indo enim reliqua militum genera postea demum hastas nocepisse sequeretur; at scimus, jam Servium omnibus quatuor primis classibus hastas dedisse. At si omnes praeter ultimam classem et accensos hastis armati erant, cur uni hastatorum aciei prae ceteris nomen ab hastis inditum Z Nimirum haec appellatio ea demum aetate orta videtur, qua phalanx in legionem per manipulos structam mutata est; nam de antiquissimis certe temporibus non reperitur. Tum vero probabile est propterea primae maxime aciei inditam esse, quod hujus praecipua arina liniae manerent. Nam triariis pila pro hastis data esse modo vidimus, ct quid inter principinu arma, quamquam hi certe etiam tum hastas retinuisse videntur, praecipuum fuerit, statim dicetur ex ψω isto Varronis Ioco. Quod is principes inde appellatos viat, quod a principio gladiis pugnaverint, aperte duae res sunt, quas docere vult, a principio eos pugnasse, et gladiis usos esse; nam nisi hoc alterum quoque significare voluisset, cur de gladiis quidquam addidit, quorum mentio ad 2 Lipsius lib. III. dial. 4. p. 183.
κτυλίων. Paullo aliter Vegellus de mil. II, II: erat pilum quinque pedum et semia, et semin trigonali figura
74ὶ Veget. de milii. II, IS. es. Lipsius lib. III. dies. 4. p. 183 sq. 75ὶ Varro. d. L. L. I6, 89: hamii dieii, qui primi Matis pugnabani, - principes qui a principio gladiis,
ea post commutata re militari minus illustria sunt.
26쪽
explieandum nomen nihil sinit Quin pugnae olim initium secerint, non dubium est, nam nomen ipsum satia testatur, et primae classi id conveniebat, quamquam in ea, quam nos describimus, Iesiono alius fuit ordo pugnandi. At nonne mirem, quod de gladiis additur Z Nam ex Servii quidem institutis si non primae classi peculiares erant, sed communes huic cum altera et tertia, et in ea, quam Polybius describit, legione principes, hastati, triarii pariter omnes gladios gestabant. Quid igitur Varro principibus maximo gladios tribuit, non item reliquisῖ Verum videtur, quod
Niehuhrius suspicatus est ' γ, illum ad nostram legionem respexisse. In ea hastatos quidem et triarios minores suos, quos antiquitus h uerint, gladios cultris similes retinuisse, principes autem, quamquam hastae his non magis quam hastatis ademptae sint, justos accepisso gladios, quales postea omnes habuero Romani. Haee certe una ratio est, qua gladius tamquam peculiaris principibus memorari poterat, quod tu his quidem praecipuus erat. Quamquam sic quoque Varronis ecta non omni ex parte probanda sunt; nam quo tempore priueipibus proelii initium commissum erat, ipso n gladii a reliquis nihil disserebant, Pratquam eo armorum genere exeollere coeperunt, pugnae principes esse desierant. At eomplectamur, quae in nostra Imone ab antiquo amorum usu mutata vidimus. Scuta
pro elypeis ac justi stadii cultrorum loco principibus, teribus hastatis Mesa pro verutis, triariis
pila pro hastis data erant. Seuta jam supra diximus contra Gallos, gaesa a Gallis assumpta videri. Quaeritur, num iidem gladiorum quoque et pilarum causa fuerint. De gladiis res aperta videtur, ut iisdem armis, quibus illi maxime vaIerent, Romani resisterent; nam si gladiis Galli superiores esse desissent, reliqua arma minus sormidolosa erant. Sed et pila contra eosdem barbaros inventa videntur. Nam Galli, ut serarum sentium usus est, ingenti impetu in adversarioa sese conjiciebant manu que eonferebant. Quod si contigisset, nulla in Ionsis Romanorum hastis contra gladiorum agi ILtatem utilitas, sed moIestae erant ob ipsam molem, quum ne reliquis quidem annis recte uti sinerent. Non eadem in pilis incommoda, quibus cominus aeque atque eminus uti liceret oblongitudinis mediocritatem quae habilitas haud dubie caussa suit, cur contra Gallos institu rentur. Si cui minus probetur ea sententia, Plutarchi testimonium fidem faciat. Is Camillum scribit, quum ultimum contra Gallos dictator esset, milites docuisse, pilis prompte et perite uti, et gladiis Gallorum subjicere ictusque excipere 'D. Quae verba sive ita interpretamur, ut CamiLIum lum demum pila invenisse existimemus, sive ita, ut iis uti tantum rectius milites docuerit, 76ὶ Nieb r III. p. I 16.
77 Liv. Dc, Isa Romano seulum, majus eorpori tegumentum, et pilum haud paullo quam hasta vestementi
27쪽
sequitur inde, quod supra suspiein sumus, praecipuum eorum usum adversus longos Gallori gladios iuisse. At si probabile est, barbmotum ex Gallia adventum novumque, quo Italiam terrerent, hellum haud pavea in Romanorum armis mutasse, quae minari non poterant, quoad phalangis instar legio instruebatur, haud absona conjectura laret, legionem ipsam eadem aetate mani Ialis et per plures acies strui coeptam esse. Sed quid conjectura opus, ubi rem ita esse certissime demonstrari potest y Nam justis gladiis, quales in nostra legione principibus datos esse vidimus, et pilis. certe in phalange nullus usus cogitari potest. At pilis certe Romanos usos esse in eo Ilo, quo tertio decimo post urbem captam anno Gallos vicisse dicuntur, Plutarchus testis est undo sequitur, legionem jam tum per manipulos pluresque acies instructam fuisse. Jam vero Livius post stipendium institutum legionem manipulatita strui coeptam, postremo in plures ordines instructam esse seribit. Stipendium peditibus inde ab anno urbis 349 datum scimus, tertius do-cimus post Romam eaptam annus in a. U. 378 incidit; intra hos igitur triginta annos dupli millam in Iegione mutationem factam esse necesse est, nee incredibile, Camillum ipsum novarum rerum auctorem luisse Sed hic quoque Galli, quos paene eontinuis per triginta illos annos ineursionibus Latium totamquo mediam insorioremque Italiam instatam reddidisse constat. haud dubia caussa, cur ab ino, quod antiquitus institutum erat, recederetur. His enim, ut communis illorum harbarorum mos erat, praecipua victoriae spes in primi impetus vehementia sitit. Quam si sustinere aut repellero contigisset, laetior crat adversariis exitus e poetatio, Dinn fieri non posset, quin ipsa impetus vis, si repelleretur, Gallorum ordines perturbaret. Quodsi Romani eontra hune hostem phalangi similem aciem retinebant, simulae harbarorum audacia aride tem ritas aut in fronte phalangitarum hastas aliquo loco convellisset, aut a tergo lateribusve ordinibus sese immiscuissetet quod sacile erat in ingenii hominum turba, quae ab omni parte circumland
vetur, actum erat de victoria; nam nusquam, quae proelium restituerent victisque colligendi sese opportunitatem darent, subsidia erant. Ea videtur musa fuisse, cur Romani phalangem primum in plures manipulos solverent, reliqua phalangibus similes, praeterquam quod singuloriun frons multo minor erat, ne omnes simul eopiae Proelii fortunam experirentur, Sed aliqua earum pars iu subsidiis esset, quae submitteretur, si res in angusto esset, deinde, quum ne hanc quidem aciei sorinam ad omnes casus suffecturam viderent, legionem mutatis, ut res P eehat, armis in plures acies instruerent, ' quae a tergo se invicem suscipientes integras semper vires adversario Objicerent, si primi ordines minus prospero pugnassent. Haec illa acies est, quam Livius descripsit, innumeris victoriis destinata, omnium gentium atque aetatum fidini ratione digna, quam posterorum experientia excoluit, mutare non ausa est, quoad virtutis et magnitudinis Romanae aetas duravit. Quodsi verum est, quod conjecimus, Gallos, cur tam praeclara inveniren-7s Niebulis I. p. MI.
28쪽
tur, mussam sitisse, prosecto latendum est, eosdem inlaucissurios et amiciusimos rei Romanae luisse.
Sed disputatio nostra ad id pervenit, quod jam plus amnes attigimis, accuratius investigaretae rejecimus, utrum Iegionis nostrae rationes et diversa militum genera etiamtam Servii regis classibus ae eenturiis innixa fiterint, an earum in conseribendis legionibus ea aetate nulla ratio habita siti nam in ea eerte legione, quam Polybius descripsit, Servii instituta non amplius viavisse inde per picuum est, quod tum non a censu Pendebat, sed ab aetate, utrum principibus quis, an hastalis, an velitibus, an triariis adseriberetur b. Sed nostram legionem nondum desisse gemmdum Servii ordinem eomponi, Niebuhrius demonstravit . Gravissimum ad eam sententiam argumentum est, quod et in reliqua re publica antiquus centuriarum ordo etiam tum valebat, qui paene saeculo post demum mutatus videtur. Aeredit, quod centuriarum iu legione Liviana numerus ad Serarianas jimiorum centurias, quae militiao destinatae erant mecuratissime reserri potest, quod is tuitum esse nequit. Nos jam supra monuimus, dubitari non posse, quin in legione Liviana aeque ae in ea, qua postea Romani usi sunt, binae in singulis manipulis centuriae fuerint. Quod si verum est, in tota Iemno viginti et centum centuriae esseiuntur, si amensos exceperis, qui, quod extra quinque classes erant, ad comparationem nostram nihil pertinent. Juniorum Seo ius octoginta quinque centurias instituerat, quadraginta in Prima classe, in altera, tertia et quarta donas, qui decim in quinta; sed civiuin in diverearum classium centuriis mussitudo diversa erat, et prima classis hae ratione reliquis Ionge inferior I. Quae si, nulla ejus rei ratione habita, tot ad exemeitum centurias misisset, quot juniorum habebat, nec plures reliquae classes, non injustum modo, sed etiam grave rei publicae hoc institutum laret. Itaque admodum probabilis est Nisiis ii semientia, reliquas Praeter primam et quartam classes duplicem earum centuriarum, quas juniorum haberent, numerum ad militiam dedisse, alteram et tertiam vicenas, quintam triginta, quibus si quadraginta ex prima, decem ex quarta classe addideris centurias, emtum viginti in legione es, - riuntur. Nec dissicile intellectu, cur quartae classi minor quam seeundae et tertiae militum num γ' imperatus lacrit in totidem juniorum centurias, nam nulli eopiarum parti periculosior in proelio sors contigerat. Pugnabant enim in prima acie cum hastatis, quo agiliores essent, nullo
πονς παῖς τους--το- δὲ πρεσβυτατους- τοὐς-Πpe loeo Polybuis in vestu a Mi ua et eongus, in reliquia non nisi aetasa rationem habitam reseri. De veIilibus quid statuendum, vide ap. Lapsium lib. II. dies. I. p. 64, et adde Pol3bium paullo post in his quoque solam aetatem respieientem: δ' αὐ-
29쪽
corporis tegumento tuli, sed nudi adversus hosthun ama. Quare quo majiu in hae elasso proeli
periculum, eo minorem partem ei objici aequum erat. Haec si iam eonveniunt, superest ut videamus, ad quodnam eopiarum in legiAe geniis cujusque classis milites pertinuerint. Principes non dubium est, quin ex primae elasse fuerint: eo enim nomen ipsum armorumque praestantia ducit, et quod Dionysius primam classem, Varro principes primarium olim pugnae Ioeum obtinuisse testantur ' γ, quamquam id in nostra Iegione jam mutatum erat. Sed principum triginta centuriae erant, prima classis quadraginta dabat, ut
deeem ex iis superessent. Has ad triarios rejecias esse Consentaneum est, non sorte aliqua ex
universa multitudine electas, sed ut sortissimus quisque et rei militaris peritissimus in has renturias colligeretur . Mieri classi viginti centuriae imperatae. Ilas hastatis attribuere possemus, quindecim eorum manipulos additis decem quartae classis centuriis explentes; nam leves, quorum Livius seribit tertiam in singulis hastatorum manipulis partem suisse, milites ad quartam classem reserendos esse arma satis demonstrant. Ita si statuimus, tertia et quinta classes relinquuntur. Quintam rorarios dedisse ex armis perspicuum est '' , tertia centurias suas ad explendos triariorum manipulos dare poterat. Sed repugnat Livii auctoritas, qui triarios vel cranum militem spectatae virtutis suisse testatur, quod difficile intellectu est quomodo Verum esse potuerit, si omnes quartae classis centuriae ad triarios pertinebant, quum certe non omnes ejus Hasses milites veteranos et spectatos ob virtutem fuisse consentaneum sit. Quare Me potius Maluendum est, denas ex altera et tertia elasse centurias hastatis, denas triariis attribui Rositas esse, quam sententiam et ipsi triariorum nomen comprobare videtur, quod recte Niebubrius sensit non eos significare potuisse,
qui tertio loco starent, sed qui Ox tribus compositi essent partibus '' . Quodsi triarii ex tribus, hastati praeter leves ex duabus classibus compositi erant, quam ritur, num eadem acies diversis armis instructa fuerit. tia hastatis haud magna res foret, quum altera classis a tertia non nisi ocreis disserat; paullo majus in triariis discrimen. ubi primae classis
85ὶ Liv. VIII, 8: primum vexillum triarios duoebal, veteranum militem peciatae viriuiis. 86 CL supra. . 87 Niebulis IlI. p. III. Niebubriu eo tantum ad suteiendam illam senientiam arnimento usus suil, quod in
nomine ipso est, alterum illud, ex I.ivii verbis sumplum, ideo aspereans, quod salsa statuit et ex aeriore legione huc translata, qua unque de aetatis inier Eingulas aetes dixerimino dieia sunt tΝiob. III. p. Il8 . Equidem non video, qui triarios certe, quum ex seleetia trium classium centuriis eompositi essent, jam tum Eoque ac postea aetate atque experientia militari reliquas eopias superasse eredibile sit. Minus in prinelpibus et hastatis Mfirmare ausim, vera esse, quas Livius de aetatis diserimine dicit, et ad hos sori ae errore transtulit, quae non nisi ad triarios pertinerent. Sed sortasse ne de his quidem prorsus salsa retulit. Nam si ex prima et si quarta tantum para Oh validiorem aetatem triariis adseribebantur, ex altera et tertia vero dimidia, inter prineipes, qui aetate valerent, plurea relictos Esse quam inter hastatos, per pleuum eat.
30쪽
emtinctio resiqua a justis gladiis, loricis et ocreis superarent. Quae amorum diversitas si eiu displieri in eadem acie, haud ineredibile est, jam lum alteri classi loricas, tertiae has et ocreas datas suisse, quamquam equidem, quum totum corpus scuto tegeretur, facile tulerim, si non omnes ejusdem aciei milites pariter oereis et Ioricis instructi fuere. Ad gladios quod pertinet, deeem primae classis centuriae, quae ad triarios mitterentur, fortasse etiam tum antiquos cultros retin hant, ut non nisi principes justis gladiis armati essent; sed non video, quidni gladii triariis diversi esse potuerint. Armatis sic et instruetis mili us, jam ad pugnam ipsam Livium sequamur. Ab hastatis justi proelii initium erat. Sed antequam hi cum hostibus eongrederentur, non dubium est, quin rorarii, ut postea velites ' , adversarium laeessentes suo in pugna ossicio funeti sint; nam proelio ipso commisso operam suam praestare non facile poterant. Livius, quando aut quomodo pu-guarint prorsus omittens ' , id unum tradit, in acie eos post triarios consedisse; eo igitur, quando hastatis pugnae suscipiendaa tempus venerat, se reeeperint necesse est, proelii posthae plerumque expertes. Si hastatorum ordines premebantur, nec pelIere hostes poterant, paullatim pedem res rentes per principum intervalla, qualia inter singulos omnium acierum manipulos relicta erant, amo recipiebant. Quod quo facilius fieri possit, acies sic instructa erat, ut manipulis in quineuncem dispocilis principum manipuli hastatorum intervalla sive vias a tergo clauderent, hastat rum manipuli principum viis oppositi essent, eademque inter principum et triariorum ordines ratio observaretur, hoc modor
Quem mavi pulos disponendi morem etiam postea servarunt 'I. - Hastali igitur, si premebantur, per principum vias retrocedebant, principes progrediebantur pugnam suscipientes, hastati jam secundum locum tenebant. Si principes quoque minus prospere pugnarent, pedem et ipsi 88ὶ Lipsius lib. IV. dii. 2. p. 242.8s Vldo tamen, quae Vm, s sub finem seripsit. Ibi meso oonsule Melao Romanas, velut tum primum algno dato morios, pugnam integram edidi a narrat. Nam rorarios pro reisae inter antepilanos, viresque addidisse hastasia ae prineipi a. Unde satis apparet, quod supra dedimus, a rorariis proelii initium fieri solitum. - Polyinis XV, 9 Seipionem in pugna ad Zamam rem paullum mutasse aeribit, sed ita ut eontra morem id saeerat. Disposuerat aulam eoptas ule, ut viae illae inter manipulos per hastatos, principes et triarios reetae