Caii Plinii Secundi Naturalis historiae libri 37. Interpretatione et notis illustravit Joannes Harduinus Soc. Jesu, jussu regis christianissimi Ludovici Magni, in usum serenissimi Delphini

발행: 1685년

분량: 663페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

561쪽

vespertilionem. Camelus una ex iis, quae non suint cornigera, insuperiori maxilla primores non habet. Cornua habentium nulli ser- rati. Et cochleae dentes habent : indicio eth etiam a minimis earum derosa vitis. At in marinis crustata dc cartilaginea primores habere,s item echinis cybii nos clse, unde intelligi potuerit, miror. Dentium vice aculeus inlectis. Simiae dentes, ut homini. Elephanto intus ad mandendum quatuor : praeterque eos, sui prominent , masculis re flexi , feminis recti atque proni. Musculus marinus , qui balaenam antecedit, nullos habet: sed pro iis, setis intus os hirtum, de linio guam etiam, ac palatum. Terrestrium minutis quadrupedibus, pii mores bini utrinque longissimi. LXIII. Ceteris cum ipsiis nasciuatur : homini, postquam natus oth, septimo mense. Reliquis perpetuo manent. Mutantur homini, leoni, jumento, cani, & ruminantibus. F Sed leoni & cani, non nisi canini appellati. Lupi dexter caninus, in magnis habetur si operibus. 7 Maxillares, qui sunt a caninis , nullum animal

i. grua non sunt cornigera. J Nam ex iis quae cornigera sunt , capras paulo antea admonuit, sec1. sap. primores habere geminos dentes in maxilla supe

I 1. Cornua habentium. J Arist. loco

citat .

s. Elephanto intus. J Elephanto , inquit, quaterni dentes utrinque sunt, quibus quasi mola cibum conficit. Praeter hos , habet alios duos illos qui sunt

exerti, & prominentes. Mas quidem, se magnos, & lursum reflexos, sive repandos: semina . minores, & eontrario flexu quam mas: deorsiam cnim vergunt. Sunt ista 'uoque ex Arist. Ioc. cit. pag.

Unde Plinius acceperit in eo genere k- minatum nonnullis dentes illos qui prominent, esse rectos, nondum scio. Non attigit certe hoe diterimen Philolophus.14. Musculus marinus. J Arist. Itb i.

marmus dentium loco pilo, habet smissu ρ-tis similis. De hoe musculo diximus ad

calcem libri noni. sect. ult. s. Terres νιum minutis. J Canibus, selibus, muribus. 6. Vtrinque. J Superiore & inferiore maxilla. Seet. LXIII. I. Cereris. J Elephanto quidem innascuntur ii, quos intus habet ad mandendum datos a natura e exertos illos longiores, nonnisi factus gran

1 Homini. J Vide quae diximus lib. 7.

3. Mutantur homini. J Aristoti lib. x histor. anim. cap. XI. pag. I9O.ε. fumento. J Equo, mulo, asino, cI

s. Sed leoni. J De Ieone hoe tradit

6. Neribus. I Remediis, sive amuletis. Vide lib. 18. sect. 78. Vclli e sorotassis de operum politura accipiendum est, quae fit dente lupino , cum auro spletidor eonciliatur, quod ligno coriove inductum est. 7. Maxillares. l Hoc ex Arist. lib. 1.

his . animal. cap. x . pag. I9 . quem

in locum animadvertit Scaliget . aliter

562쪽

LIBER UNDECIMUS. 337

mutat. Homini novissimi, qui genuini vocantur , circiter vicesimum annum gignuntur : multis ' & octogesimo, seminis quoque : sed quibus in iuventa non fuere nati. Decidere in senecta , & mox renasci cortum est. Zanclen Samothracentum, cui renati ostent post centum & quatuor annos, Mucianus visum a se prodidit. Cetero x maribus plures, quam seminis. in homine, pecude , V capris, sue. Timarchus Nicoclis filius Paphii duos ordines habuit maxillarum. Frater ejus non mutavit primores , ideoque praetrivit. ' Est exemplum dentis, homini de in palato geniti. - At canini amissi casu aliquo, nunquam renascuntur. Ceteris V senecta rubescunt, equo tantum candidiores fiunt.

unum . matrem quoque, se denique ipsum maxillares amisisse , atque in e rum Ioeum alios successisse. Genuini ta men, hoc est. maxillarium postremi duo, si semel exciderint, nunquam renascun

tur.

8. Homini noli mi. J Noe est, extremi duo, qui de σωφρονιτηρες ab Hippocrate appellantur, quasi sapientiae dentes , quod trigesimo aetatis anno, quartoque septenario, plerumque erumpant, quo tempore hoe est. sapereineipimus. Plinius haec totidem verbisaeeepit a Philosepho loe. et r. pag. I 34.

Genuinos ille κυνοέροις vocat. s. Et octogesimo. J Arist. Ioe. eit. de Albet tus lib. ix. de an ina. tradi. I. cap.

6. pag. 37 i. id se vidisse cincte asseverat. Vide Ze Sennertum, Prach. lib. 1.

IO. Feminis quoque o c. J Arist. loc.

H. Sed quibus. J Sive mares ii fuerint, sive seminae , ita demum nascuntur anno octogesimo, si non fuerint in juventa

nati. Arist. loc. cit pag. Is . ix. Dieidere in senecta Sc. J Testantur hoe & Medici recentiores. apud Schenc-xium, lib. i. Observ. Medic. pag. 2 8. 3. Zanclen. J MSS Zoclem. Exempla similia complura Schen ex ius resert,libro I. Obsietv. Medi c. pa . 2 T. I . Cetero maribus. J Hoc superius ipse

prodidit. lib. 7. sech. Is . Totidem haee verbis Philosophus, loc. cit. pag. δ' . eonfirmantque tum Albertus. lib. x. do

anim. tract. I. eap. 4. pag. I s. tum

S ealiger in eum Philosophi Ioeum. Est

ita nimirum ut plurimum : natura ta

men haud ita legibus iis adstricta, ut ab iis nunquam deflectat. s. CaprM. Ibe. J Vide Notas Sc Emend. num. L XX X III.

num. LX XX I v. IT. Duos ordines. J Simile est quod

refert valerius Max lib. I. cap 8. pag. s. Mithridatis etiam Regu filia Drypetine. Laodice regina nata. duplice ordinadentium deformis admodum , comes fuga patris a Pompeio delim. fuit. Narrat idem de Hereule Julius Pollux , lib. 2. eap. 4. pag. 92. Exempla alia vide apud

Quid si pertriυit, legas hoe est. lima caitigavit. vis. Est exemplum. J Est sane hujus rei historia apud Sehcnc xium , lib. I. Ο

serv. pag. LII. Ici. At canins. J Negat hoe Fallopius. apud Sennertum, loc. eit pag. 263. Maxillares omnes excidere , δc renasci ait : praeter genuinos , sive novissimosequi si ex eiderunt,nunquam regenerantur. 1 I. Senes a rubescunt. J Alii rufescunt.

Nigrestet e Philosephus seripsit. Iib. 2.

his . anim. cap. X t. pag Iph. Fuscos esse vel eroeeos canum in senecta dentes, notat Albertus lib. 1. de animtIach. I. cap. 4. pag. IOI.

563쪽

s fg C. PLINII NATUR. HISTOR.

LXI V. AEtas veterinorum dentibus indicatur. Equo stat numero x L. Amittit tricesimo mense primores utrinque binos : Ω-quenti anno ' totidem proximos, cum subeunt dristi , columellares..into anno incipiente binos amittit , qui scxto anno renascuntur. 1 Septimo omnes habet & renatos , & immutab les. ε Equo castrato prius, non decidunt dentes. 7 Asinorum genus tricesimo mense similiter amittit, deinde senis mens. b.is. ' iod si non prius peperere, quam decidant postremi, sterilitas certa. Boves bimi mutant. U Suibus decidunt nunquam. Absumta hac observatione, senectus in equis, x dc ceteris veterinis, intelligitur dentium brochitate, superciliorum canitie, & circa ea lacunis, cum sere sedecim annorum existimantur.

Hominum dentibus quoddam inest virus. Namque & speculi nitorem ex adverso nudati hebetant, & columbarum fetus implumes necant. Reliqua de iis in generatione hominum is dicta sunt N o TL X I U. r. J Arist. Iib.

Primores utrinque. J Duos supeliores . totidemque Inferiores, τίς μυτ- 1 Aο κοιτω D. Atti . Ioc. eit. 4. Tot ιι lem proximos. J Duo ruisum sit. periores, inferioresque totidem. s. Columellares. J Jam non laaec aecepta ex Aristotele , sed ex Varrone

lib. 1. de re rust. cap. 7. Pag. 87. .ωπι, inquit, cognoscitur effvortim. Ο ere omnium qua ungulas indivisas habent, O etiam eoruulorum , quod eruus triginta mensium primum dentes medios dicitur amittere , duos superiores, . totidem inferiores. Incipientes quartum agere an

num iridem ejiciunt, ct totidem pro rimos

rum quos amiserunt, o, tuet piunt nasci quos vocant columellares. λιinto anno incipiente item eodem modo amittere binos.

quos caninos habent . cte. Columellares ii sunt, quos in Gallia mangones vulgo vocant, lis Crocoets. 6. Erito eastrato. J Nee eervi eastrati eornua abjiciunt, Plii lolbplio teste , Iib. s. his . an in . cap. 79 pag. III . Eadem utrobique causa. . Asinorum gentis. J Arist. lib. 6. hist. im. cap. pag 717

8. D. inde senis. J Deinde sexto mense iterum quate nos : aliosque iuriam quatuor singulis senis mensibus. s. Quod si nou. J Arist. p. U. 7ss. io. B es bimi J Arist. lib. 6. hist.

rh. Brachitate. J Sive , ut Nonius scribit, bruncitate. Cum Gntes facti sunt brochi, inquit Varro loc. et t. hoc estis exerti & prominentioles, O, supercilia

cana , e, sub ea lacuna, ex obs r tu dicunt eum equum habere annos sexdecim. 13. Hominum deutibus. J Scilicet ira- tortisti. Ex morsit irati hominis, maris 'minaeque , gangraenam obortam non

semel vidisse se seribit Riolanus , in

I . Speculi nitorem. J Halitu id fiet inccelle est : nam si spiritum contineas, nihil tale contin ed. I s. Et columb isum. J Qita vi porro iralitu ne , an morsit Si primum, non ea vis dentium est. Si alteium , continui solutione . non id alia occulta vi

per. agunt.

564쪽

LIBER UNDECIM Us. sys

Erumpentibus morbi corpora infinitum accipiunt. Reliqua animalia , quae serratos habent, sevissim ad cntibus. LX V. I in gute non omnibus codem modo. Tenuissima serpentibus . de trisulca, vibrans , atri coloris, dc si cxtrahas, praelonga: lacertis bifida & pilosa : vitulis quoque marinis duplex : sed su- spra dictis capillamenti tenuitate : si ceteris ad circum lambenda ora. 7 Piscibus paulo minus tota adhaetens, crocodilis tota. Sed in glasta- tu , linguae vice carnosum aquatilibus palatum. Leonibus, pardis, omnibusque generis cjus , etiam selibus , ' imbricatae asperitatis, ac limae similis , attenuansque lambendo cutem hominis. Quae iocausa etiam mansuefacta, ubi ad vicinum singuinem pervcnit sali-Va, invitat ad rabiem. De purpurarum linguis diximus. yy Ranis

prima cohaerct, intima absoluta a gutture, qua vocem mittunt mares, cum vocantur ololygones. Stato id tempore evenit, cientibus ad coi-

Liuia feminas. Tum siquidem inferiore labro demill o, ad libramentum is

r . J Vide Hippocratis

libellum de dentitione, ad calcem tomi

Sec . L X U. i Lis a Sc. J At nulli tamen animantium pinguis est. In eo pariter conveniunt. Vide Arist. sech. IO. probi. 2I. pλδ' 72I, 2. Tenuissima. J Hxe totidem serme verbis Arist. lib. 1. his . anim. cap. 1 Ο. pag. 277. & lib. 4. de part anim. cap.

dixit: poetae trisulcam. Cave id tamen in eam partem accipias, cum Salmasio , ut existimes , unam esse simplicemque serpentium linguam , sed motu tremulo ita vibrari, ut gemina & bisilica videatur. Aliud enim non Plinii ilum oratio , Arillotelis que . a quo accepit, atque adeo res ipsa postulat. Est . inquit Plii-losophus, Itb x. hist. anim cap 2 O. pag. 277 lingua serpentium, lacertorum. que bisulca in summo . δικοα γλωset Q . Sed fissa magis est serpentibus, &quidem usque ad pilorum tenuitatem :mλῖ γ' μιλιτα ί οφεις ἀ--τοῦνε ὶ λ IEα, ωαερ-Vide etiam Albertum , a quo haec produntur expressius, lib. I 2. de anim. IIRct. I. cap. I pag. & Galenum, lib. x I. densis pari. cap. IO. pag. 369. . Duplex. i Lissa. έχισM . Arist. locis cit. s. Sed supradieris. J Serpentibus. 6. Ceteris. J Laeertis, & vitulis marinis. Arist. locis eiratis.

I. Piscibus cte. J Arist. lib. 1. hist.

anim. cap. I . pag. 2. .

g. Sed in nδam. J Arist. lib. 1. de

s. Imbricata. J Ut inafricem, laterem. ve paulo asperiorem tractare te putes. o. Enam mansuefacta. J Etiam in iij quae sunt mansuefacta. Id accidere putat posse Dalecam pius, cum Venere stimulantur, aut ira. II. Diximus. J Libro s. sech. 6ci. I x. Ranis prima. J Diversam, inquit, ab aliis habent ranae linguam : mucr namque primus, qui in ceteris ablolutus est , ipsis cohaeret piscium more e quod autem gutturi affine est , & intimum .id istutiim & superexplicatium e qua vocem selent mittere. Haee totidem verbis Philolbplius lib. 4. hist. anim. cap.

Dissiligod by Coos le

565쪽

C. PLINII NATUR. HISTOR.

modicae aquae receptae in fauces , ' palpitante ibi lingua ululatus elicitur. Tunc extenti buccarum linus perlucent, oculi flagrant labore propulsi. Quibus in postcriori parte aculei , & iis dentes& lingua. Apibus etiam praelonga , eminens & cicadis. I iniis bus aculeus in ore fistulosus , iis nec lingua, nec dentes. Qitibusdam insectis intus lingua , ut formicis. δ' Ceterum lata elephanto praecipue. Reliquis in suo genere semper absoluta : homini tantum

ita same constricta venis, ut intercidi eas necesse sit. M Metellum Pontificem adeo inexplanatae fuisse accepimus, ut multis mensibusio tortus credatur, dum meditatur in dedicanda Maede Opis vere dicere. Ceteris septimo ferme anno sermonem cxprimit. Multis vero talis ejus ars contingit, ut avium & animalium vocis indiscrete eda

tur imitatio. Intellectus saporum cst ceteris in prima lingua, homini & in palato. is LXVI. Tonsillae in homine, in sue glandulae. Quod inter eas,

motus receptae in fauces, celeri linguae vibratione. seu palpitatione essieitur. Arist. loe . cit pag 491. hunc ululatus modum ac materiam pari omnino ratione explicat, nempe aa aquam adri mixtam refert : pellucere pariter pelles maxillaxum adjicit. propter contentionem et ratefiunt enim : lucere denique in tenebris oculos. Haec pariter Αἰbertus, lib.

s. de animal. tiae . L. cap. L. Pag. III a

11. Qui s in posteriore. J Ut apibus,& sormicis. Hoc ex Arist. lib. 4. de

is. Et cicadis. J His non linguam, sed aculeatarum linguis simile quiddam esse superius dixit, sech. 31. II. aculeus. J Ut muscis, &eulicibus, quibus hune aeuleum fistulosum tubae viee simul de lanceae natura dedit . ut Tertulliani verbis utar , lib. de Anima & adu. MaIcion. is. Bibusdam insidiis. J Arist. lib. 1.

de part anim. cap. T. pag. 993. s. Cct. rum lata. J Ita MSS omnes At esse parvam adrnodum, atque in recessu potitam, vix ut cerni queat, philosophus admonet. lib 1. hist. anim P. XI. pag--ο

te legendum censuit Pintianus e Vereνι-nu lata , elephanto perexigua. xo. Vt intercidi esis. J Sectionem venae sub lingua fieri, praesertim in tumore linguae. Vide Sennertum. Prac . lib. I.

xt. Metitam.J De quo diximus lib. 7.sech. 41 xx. AEde M. J AEdem Opix in vi eo Jugario , regione Urbis octava statuit P victor in descriptione Romae. Vide

Notas & Emend. nuni. LXXXVI. Vele dicere, est juste, proprie , non perplexe , balbutientium more , sari. 23. Sepramo ferme. J Nempe, ut cum tardissime. x . In prima lingua. J In ex elemo linguae mucrone. sic Albertus. Ioeo novis- time citato Tota , ut arbitror, lingua gustamus, alia tamen parte melius. alia mimis Est in linguae acumine gustus acutior, secundum superiorem partem .& in ip iis quoque palato : ibi enim tenuior caro est, nervusque subtilior.

Seor. LXVI. i. Tonsilia. J Glandulae duae pluresve, ad linguae radicem po sitae , quae a iandenda caliva vulgo A gdala appellantur, Amada-

s uvae

566쪽

LIBER UNDECIMUS.

uvae nomine , ultimo dependet palato , homini tantum est. 3 sub ea minor lingua, epi glossis appellata, nulli ova generantium. Opera ejus gemina, F duabus interpositae fistulis. Interior earum appellatur 7 arteria, ad pulmonem atque cor pertinens. Hanc operit in epulando, ne spiritu ac voce illac meante, ' si potus cibusve in alienum deerravit tramitem, torqueat. Altera exterior appelletur sane gula , qua cibus atque potus devoratur. Tendit haec ad stomachum, is ad ventrem. Hanc per vices ' operit, cum spiritus tantum aut vox commeat, ne restagnatio intempestiva alvi obstrepat.

INTERPRETATIO.

1. Vυa nomine. J Gallis, Tisetu. Seriptores Miscellaneorum Medi copha sim titin, sive Ephemerid. German. tom. . pag. Nultam animal uisu g der prater hominem , nullum animal ιροπιων &e. Graeci: Latini, gurgulionem: Plinius, Celsus. Serenus, uvam : uvulam Trociata, lib. de passion. mulier.appellarunt. Uvae ei nomen, quod aliquando ad sinii litudinem uvae intumes.cit , cum vehementi inflammatione ac dolore 3. Sub ea. J Arist. lib. x. his . anim. cap. Is . pag. Li3. Atticis: Nedieis nostratibus, in Ligulam Latine satis apte dixeris. 4. Nulli ιν a. J Arist. loe . cit. At habent ea ibi simile quiddam , villosum nempe, sive fibrosum, quod adducitur

ad constringendum. s. Duabus . t Arteriae, & gulae r de quibus mox. Unde epiglottida Erasistratus Θ MAe3 vocat . quoniam sit inter duos apud Pliteareh. lib. 7. Sym- pGL pag. 698. Erasistratum Plinius sequitur : de ierit anatomia recens : quae negat hane operam geminam epiglottidi

congruere.

s. Interior. J Quae & in homine anterior est, Graeci dieunt. . Arteria. J Προχω asstera dicta : eu-jus ustis est accipiendi reddendique spiritus : pulmonis, cordisque perflandi.

Haee Arist. lib. r. hist. anim. cap. 18. pag. I 27. & 128. Capra artere: aliis,

g. Arteriam Iigula operit. s. Si potiti cibus . J Arist. pa3. I 21. Uterque antiquis contradicit, qui gulam solidiorum ciborum meatum renoscerent: Rattur, sive arteriam, liquidorum ea ligula segregari eibum . ut in gulam rpotum , ut in pulmones descenderee. Unde illud poetae , T Uε-οῖν Neque vero id penitus falsum et tametsi non quo illi putabant modo, fiat Nihil per arteriam labitur e per gulam Omnia ζ verum a gula resudat in arteriam, per anulos, quibus atraque inter se committitur. I o. Altera exterior. J Posterior, em Θιος. Gula , PEsophage.. οἰσοφαρος. ii. Ad stomachum. J In hujus voeia nomine cavenda aequivocatio: Nune enim tota fistula, qua esculenta poculentaque transmittuntur in ventrem, appellatur e nunc summa tantum hujus gulae pars, quae &-dicitur : nune tantum infima. quae orificium ventriculi , et se, sive κοιλ ή ,& improprie dicitur. Hoe postremo sensi ea vox a Plinio modo accipitur , & a Celse lib. 4 eap. l. atqu. alias passim. Vide quae mox subjiciuntur a Plinio, sect. ε'. de vero hujus vocis intellectu. x. Is ad ventrem. J Quem nos sto machum improprie dicinnas, PEstomach: alii ventriculum.

II. Restagnatio. J Rejectio e ibi per

vomitum, redundatioque in fauces & ose ventriculo, cum Iuctu.

567쪽

161 C. PLINII NATUR. HISTOR.

Ex cartilagine dc carne arteria , gula nervo & carne constat. LXVII. x Cervix nulli, nisi quibus utraque haec. R Ceteris colis tum , quibus tantum gula. Sed quibus cervix , e multis vertebrati iaque orbiculatim ossibus flexilis, ad circumspectum , articulorum nos dis lungitur. ' Leoni tantum , & lupo, & hy. aenae, ex singulis rectisque ossibus rigens. Cetero i spinae annectitur, spina lumbis, ossea: sed tereti structura, per media soramina a cerebro medulla descendente. 6 Eandem else ei naturam , quam cerebro, colligunt : quoniam D tenui ejus membrana modo incisa 7 statim exspiretur. Quibus Io longa crura , iis longa & colla. ' Item aquaticis, quamvis brevia crura habentibus: simili modo uncos ungues.

INTERPRETATIO.

Arist. lib. 3. de pari, anim. cap. pag. Ioox. Cartilagines multae sunt, rotundae Sc anulares : connectuntur hae per intei media ligamenta, quae in brutis membranacea , in homine earnosiora sunt, ut musculi perexigui esse videantur Is Gula ne et o o, caνne. J Arist. Ioc. cit. Duplici propria constat tunica et prima externa, crassiore, carnosiore , acimolliore et interna altera magisque ner-vea, subtilio te, ae duriore.

, Aristoteli. lib. 4. de pari. anim. cap. IO. pag. IO 1. unde haec manarunt. L. Ceteru coctum. J Test χηλος. Colli acervice discrimen patet ex varrone, qui lib. 1. de re rusi. cap. s. vaccas eligit , cervιcibus crassis ac longu , a couo palearibus demissis. 3. Ad circum pectum. J Multis , inquit, hoc est . septenis cervix constat ossibus , seu vertebris olbiculatis : at-ue ut sit ea flexilis ad circumspieienum , 3c ad convertendum caput in varias partes . articu ationes peculiarcs habet & sim physes His verci Laurentius

explicat, lib. xi de ossibus, cap 24 p 89 . Gom tantum 4 Ariit. l . cit. Delum quoque ita sere AElianus, lib. io. hist anim. cap. 16. De leone plane affirmat, lib. 4. eap. 34. de quo tamen id falsum esse pronunciant viri eruditi, qui in Bibliothera Regis Christianiss leonem ex anatomiae arte secuerunt anno

i 66 I. mense Junio, ut in Ephemetid.

Eiuditorum narIatur.

s. Spina annectitur. J Cervicis vertebrae septem sunt : dorsi seu spinae, duodecim r quinque, lumborum. 6. Eamiem esse ei naturam. J Hoe est , vim eandem aut paene parem vitae si is mnendae : quoniam aequo salutis diserimine cerebrum & spinae medulla inciditur. Alioqui diversam esse utriusque naturam Philosophus monet , lib L. de

pari. anim. cap. T. pag. 981. cerebri

Digidissimam : calidissimam dorsi medullae. Et in eandem sentciat iam Albertus plura, lib. 32. de animal. trach 1. P pag. 3Iν 7. Statim exstiretur. J Nervi prius seu vuntur, spiritusque animales ad motum seniumque inepti redduntur. Id vero quemadmodum fiat, docet Lamentius, lib. 4. pag. ro 6.8. Lebibus longa. J Ut gruibus.

Io. Simιli modo uncos ungues J Uestellaris ardea, Ie Euror. Vide Notas M

568쪽

LIBER UNDECIM Us.

L X V III. Guttur homini tantum , & suibus t intumescit, aqua

rtim quae potantur plerumque vitio. Summum gulae saucis vocantur.3 extremum stomachus. - Hoc nomine est sus arteria jam carnosa inanitas annexa spinae , & latitudine ac longitudine 3 lacunae m do fusa. Quibus fauces non sunt, ne stomachus quidem est , nec FColla, nec guttur, ut piscibus, de ora ventribus junguntur. Testudini marinae lingua nulla, nec dentes: rostri acie comminuit omnia.' Postea arteria & stomachus denticulatus callo, in modum rubi, ad

conficiendos cibos , i decrescentibus crenis, quidquid appropinquat ventri. Novissima asperitas, ut scobina fabri. I LXIX. Cor animalibus ceteris in medio pectore est : homini

INTERPRETATIO. Ηος nomine. J Stomaelii nomine. l b Inanism. J cavitas. N o T . . sect. L X V III. I. Intumescit. J Modibum hune Bronchocelen vocant, non qualem Celsius describit, lib. I. cap. I . 1ed quem Felix Platerus apud Senner- tum , lib. 2. Practicae, pari. I. cap. 1 F. pag. 28s. Tumor est in gutture, amplo spatio extuberans, qui tentiis est ad. modum : atque ita, ut cum pulsatiir, sonum edat: eum premitur, utris instar cedat, moxque iterum attollatur. Nee tamen guttur ipsiim inluniescit. si proprie loquimur : sed extra guttur tumor est sub eute, guttur ipsum comprimens.

In Liguribus Taurinis , qui Alpium

aquas bibunt, monstro si ea parte evadunt di sub Rhaeticis item. Vindelietiaque montibus , teste Scaligero in Arist. pag. so. Vetus interpres Iuvenalis, Satyra I 3. Tanq/ιam si in AIpibus homines gutturosos admireris, ubι tales sunt plurimi r nam lata-instata eossa ha

bent.

2. Extremum stimachin. J orificium ventriculi superius : ob amplitudinem

3. Laiunt modo. l. Vide Notas &mend. num. LXXXVIII. . Postea arteria. J In testudine , inquit , post rostrum arteria est , & gula, stomachusque : sed is denticuloso eallo in tubi modum asper, ut in eo ipse ea-nali eonficiantur cibi, &c. s. Decrescentibus ermis. J Loetam hune si quis aut plane intelligere , aut sanare auiit , lampadem trado : Nihil enim habeo quod assit mem. In MSS. omni

bus , Reg. I. 2. C ib. I. 1. Paris. &e.

decrescentibus renis sin Lugd. menu quidquid appropinquet ventri novissima asteritas ut sobina fabris. Pro renis sorte

seris legendum : nam erena vox nec ullius eodi eis est manu exarati, nee sei

an alibi lecta. Forte etiam, quacunque, legi satius fia erit. Ut ut est, non ad homi-' nem ista , ut interpretes omnes ad hune diem arbitrati sunt, sed ad malinani te studinem, referri oportuit. Scobina fabri lima est , une time. Varro, lib. s. de lingua Latina pag. 76. In Nervola

ria I

Scobinam ego illam actutum adrasi. Scobinam ascebe, lima enim materia fa-bjilis es. Sech. LXIX. I. Cor animalibus. JSunt hae ex Arist. lib. I. hist anim eap. 2o pag. I 33. Minime tamen suibus, aliisque multis, medio illud pectore est : sed fere ut homini Asello marino in venite esse ait Alianus, lib. s. hist. anim. cap

569쪽

C. PLINII NATUR. HISTOR.

tantum infra laevam papillam, turbinato mucrone in priora emi nens. 3 Piscibus solis ad os speistat. ' Hoc primum nascentibus forma-r1 in utero tradunt : deinde cerebrum, sicut tardissime oculos. Sed hos primum emori , cor novissime. Huic p cipuus calor. Palpis tat certe , dc quasi alterum movetur intra animal, praemolli firmoque opertum ' membranae involucro, munitum costariim dc pectoris muro, 7 ut pariat praecipuam vitae causam & originem. Prima domicilia intra se animo ' de sanguini praebet, litatioso specu, & in m gnis animalibus triplici, in nullo non gemino : ibi mens habitat. Ex hoc fonte duae grandes venae μ' in priora de terga discurrum,

s. Piscibus solis. J Arist. lib. x. his .anim. cap. 18. pag. Is . Causian reddit idem , lib. 3. de pati anim. Cap 4.

κον-. Cordis miicto ad caput spectat in piscibus , quia haec pars ipsis anteriores , in quam motus omnis agitur. At serpentum quoque par ratio est, ut docet AElianus, lib. s his . anim cap 3I. . Hoc primum. J Solenni cautione dum tradi id pratatur, rei te sponsiorem negat velle fieri: quanquam id Philolb-phus asseverat loco prox ime ei lato : Negat autem Galenus, Itb de sotmat se-tus . t Om. s. cap. 6 pag. 2s 2 Jecur primo formari assirmans: ut lumbos alii, alii eerebrum , umbilicum alii r alia denique . quod fidein excedit, pedis digitum erassiolem. Vide Plutarch. lib. s.

. se placitis Philos cap T. pag so T. Simili cautione idem Plinius, superiore litaci sect 7 . ubi de corde avium:

Cor avium , inquit, esse existimaut . pramum in omni corpore id gigni opinantes.

s. Palμων Sc. J Ex Arist. loco proxime appellato. Motum eoidis geminum intelligit, diastoIen, systolenque.

Anatomici vocant.

ut pareat. Forte, ut appareat e vel . par er t.

g. Animo. J Caloti, quo partes an

mantur , ae sustinentur.

s. Et sanguini. I Non quia sanguinem eor eonfieit, sed quia perfieis , addito

vitali spiritia ab in si in vi cordis r ante hanc eonsummationem. non est idoneus nutritioni languis.

Io. Sinuoso specu. I Cordis ventric

D. Et in magnu. J Arist. lib. 3. hist. ni m. cap 4 pag. 3os. Tα - στα, σύας γας erit. . In corde av - , piseciumque tres pariter teperiri Caesalpinus obicrvavit, laudatus a Riolano. lib. 3. Anthropogr. pag. 2, 6. A. In nullam n gem no I Sive ii eon picui sint, sive tam exigui, ut sensum effugiant. Arit . loc. eit Galenus quinque , lib. 6. de usu par L. cap. s. pag r . Dua D andes vena. s Cava. Se arietiosa. Aerepta hae sunt plane totidem vel bis ex Alii L lib. 3. de part anim. c p 4. pag. Io O6.

I 4. In priora. J Sive. ut habent MSS. mn , ιn prorsa, hoc est, tu a Mi

570쪽

LIBER UNDECIMUS. scs

sparsaque ramorum serie , per alias minores omnibus membris vitalem sanguinem rigant. yi Solum hoc viscerum vitiis non maceratur, nec supplicia vitae trahit : laesumque moncm illico asteri. Ceteris corruptis , vitalitas in corde durat. LXX. Bruta existimantur animalium, quibus durum riget: au- sdacia, quibus parvum cst: ροvida, quibus praegr-de. Maximum autem est portione muribus, lepori, almo, cervo, pantherae , mustelis, hyaenis, & omnibus timidis, aut propter metum maleficis. In Paphlagonia bina perdicibus corda. In equorum corde de boum olla reperiuntur interdum. 6 Augeri id per lingulos annos in io homine, ac binas drachmas ponderis ad quinquagesimum accedere:

rs. Solum Me. J Aristot. Ioe. eit. Pati tamen & eor ipsum quoque morbos a Iuni r putredinem , inflammationem ,hulcera , tumores , abicessus . tabem rquae variis experimentis comprobat Bartholinus in Anatomia reformata. lib. 2. cap. 6. pa z. 2 1 3c Schenc ius, lib. 1.

Observ Medi e pag. 196. De plithis Plinius ipse. lib I9. seist χε. Is . Mortem idiso. J Aristot Ioe. eit. Multis exemplis idem Bartholinus fidem Deit . vulnera quoque cor laesum ad tempus pari r sed it.i nimirum , ut ne ad ventrieulum vulnera pervenerint, ut Galenus admonet. Leporem tamense. opeti glande medio in corde perfossum , eadem serme qua prius velocitate ad teli iactum cucurrisse et canes. inter dum abscisso avuli tue corde , vocifera iri ae progi edi vilbs, resere Schenc ius, lib. i. Observ Medic pag. 29 . Seia. L X X r Brutis existimantur. JHate Philosbphus totidem verbis loe.

t. parvum. J Leoni tamen in ventum est amplitudine tanta , quanta, proporti ne corporis . animalium nulli, cum Anatomicae rei petiti leonem se-suerunt in Bibliotheea Regis christianissi anno 1667 mense Junio Erat ei Ion titudo sex pollicum e latitudo, quatuor : basi in mucronem acutissimum de.

sinente.

Maximum autem. J Haee rursum iisdem verbis Arist. loe. eit. In AElianus, lib ro. hist. --. cap. 3I. Gildus, lib. I 6. capi Is, pag. sos. Uterque ex The phrasto. Athenaeus item , lib. s. pag.

39 o. De gemino unius cordis mucrone haec aceipienda esse monet Galenus, lib. I. Admin. Analom. cap. X 1. Quod& in homine quodam oblematiam narrat Riolanus , lib. 3. Anthropogr. pag. 136

pati. anim. cap. 6. pag. I O . Galenus item , lib. 6. de usu Part. cap. Is .

pag. 44s Eriam in hominum corde viisla. Vidit Riolanus in eadavere Praesidis Nicolai Parisiis: & in Regina Maria Medicaea , Ludovici XIII. Christiatii sinti Regis parente. hoc ipsis proden te, tib 3. Anthropogr. pag. 136. Vidit Joan. Trullus in corde Ursiani V M LPont Max. Sed haec rariora. Aufert id. J Esse hoe exploratum.

atque extra controversiam Postum, Sehenex ius contestatur lib. 1. Observ.

centesmo vitam circumscripsit , cordis ratione . quod in annutilo mensum habear drachmarum duarum , rn ιιmo quatuor, inde procursu pari in annum rurnquagesimum e a quo decrementa supputent r ac aquilibrium: qua ambitu peracto ad me t.tm redeant eandem: proinde non sis ν-

esse 'atia . visceνM ejus dilapsu. DioGeotidis AEgyptii meminit Philostratus, lib. 4. de vita Tyanei. cap. 2L. pa

SEARCH

MENU NAVIGATION