Ioannis Lodouici Viuis Valentini Declamationes sex. Syllanae quinque. Sexta, qua respondet Parieti palmato Quintiliani. Eiusdem Ioan. Lodo. Viuis De praesenti statu Europae, & bello Turcico diuersa opuscola. Item Isocratis Orationes duae, Areopagitic

231쪽

uiis merori

Hyli prae

M4 IDAN. LODO VI cI v I vis .Hoc illorum est,qui perditi spem omnem et cogitatio εnem uitae abiecerunt. At nos pulchrum id, si Deo placet, &magnificum ducimus. Hoc demum putamus uincere,si sentiant se ui stos este, qui uincuntur:& u rum fiat uetus illud a crudelitate quorundam dedi Gim. Quid uiditis aliud quam moeror Feros oc Bar baros populos Graeci Romani devicerunt, erepta tantum iniuriae licentia: re opibus,& artibus, oc mori hiis locupletiores , instruistiores que ex ui floria resia querunt.ut praestaret ab eiusmodi magistris in uin, io' ei, quam illos uincere. Et illa inter se Gentiles: quiabus incerta erat animorum imiportalitas, nihil dia. Rim de Charitate, non unum audieram humani, generis parentem : non a dicino Magistro commemdatam atque adeo iussam patientiam , prohibitam ii di fiam: non audierant ab oraculo, nihil prodec . se homini, si uniuersum mundum lucretur , animae, uero suae detrimentum patiatur. Nos Christianos aiDeo ipse haec omnia edoctos, re inter quos uel loties esse rixas de machabatur Paulus, nihil pudet rotantas strages edere,hominum etiam immerentium, ita ut mitius pugnaturos appareat cum ursis aulleo

itibus, quam cum Christiaris. Et ista faciunt, qui in ter haec non exhorrent patrem appestare Christum: quum ipsi Christi filios, non fratres, sed hostes esset suos arbitrentur. Nec tremunt,quum pHlium inituri uota Christo faciunt,nullius res magis inimico,quam helli: nempe unius amiciciae praedicatori θc commendator unius disciplinae pacis magistro, setius chari tatis legislatori.Hoc est,inquit, praeceptum memm,ut 3 diligatis inuicem. Quid igitur Praeceptori charitatis cum tot animis odio tumentibus, re exulceratis ut siquis,quae Christus praeceperi cum iis, quae nos agi

232쪽

re fabulam iuret,quum sacris interiimus,quum Christiani dici re haberi uolumus. Scio quid iam dudum ista linens cogites:Vellem,si per illos liceret.Fortassis rem inuidiosam dicam, sed certe non minus u ram ,-ad praesens institutum in primis utilem. Haec tibi scribuntur uni: tuo apertius et simplicius loquar, eo me istimare deis tui decoris &publici comm di studiosiorem, qui contempta propria utilitate Oxo tiam cum inuidia moneam , quae in rem esse tuam communem que uideantur. Sunt Beatissime pater nonnulli docti homines , qui proximi re proba ti Principibus , magnaque apud illos autoritate, quum de besto consiliuntur, ita de iusto dc iniusto bello disserunt, ut facile ex eorum oratione ansam Principes , alioqui in suos affectus proni & praeci Pites, arripiant, existimandi quodlibet bellum ino do placeat iustum esse. Praetextus Zc colores nun quam destini, dum non desit facultas , Sc occa M sio . Qui si aliter censo ent, ac disputarent, ini ela in Principum animos religione, cohiberent ac reuocarent homines ad arma proclives , ec asse etionibus impulses . Tuum est, Pater Sanctissime, ex praeceptis nostrae pietatis, quorum interpres mundo praesides, docere oc Principes oc Principum Consultores, hellum hoc inter fratres, &quod plus

est, initiatos eodem baptismate, iniquiim , sed ratum esse, contra fas, contra pium: nec sceus,quam si membra corporis esusdem inter se dimicent, ex 3o Pauli do mina. iuxta quam apud Deum iam no est Graecus , aut Iudeus , aut Gallus , aut Hispanus, quisquis per c HRISTUM renatus est: sia noua

creatura. Quod qui cogitant, re exequuntur, Pax super

Suasores bessi.

233쪽

Io AN. LODo v I cI v I vissipereos. Si tu ita doceas, primum tantus Theolo gus,deinde uir optimus,lum Princeps nostrae religionis:si ita statuas,uicarius in terris maximi Dei:quis in trarium uel tantae eruditionis disputare, uel illius edicti niti,aut sine impietate poterit, avisine noxa audes,it Sed hoc loco sint ista nobis fatis didia. Nune ne te publico bono occupatu diutius interpellemus, Paucis de quiete religionis nostrae agendum eiu eo Parcius ac modestius, quod apud summum Pontidi cem, di uirum tanta do lanna uerba facimus. Vides io qualicunque coeperint assecta, progrestas tamen esse homines quosdam extra uetita ista, ec firmata par tim diuinis legibus,partim antiquo Ecclesiae consen si ac ritu auses impetere. Huic malo quemadmodum subueniendum sit,non crediderim te orare. 'tus uerbum est,ciuitatis imperandi prudentissimae imporium eisdem artibus retineri,quishus initio partum sit. Repetamus origines illas magnitudinis huius Eccle .siae. quid nobis modo iaciendum sit, ibi uidebimus.

Quorum uel tutius, ues commodius exempla possis mus sequi,quam eorum, quibus ita opitulata est uir GUDmtus diuina,in haec ex paruis iniris tam aucta nobis renerali,ecvi liquerint omni memoria tumultibus Ecclesiae occursietμmuti sum est,indiciis conuentibus patrum, quod Genera

vocamus.haec ima est medicina,morbis

etiam,qui deplorati putabantur. Ibi expositis ues que

resis,ues rationibus,quibus adducti erant, qui parum recte sentirent, mitis morbis praestiitia remedia ad hibebantur. Nulli morbi periculosiores sunt, quam qui latent. Nulla sanies noxia magis, quam quae non 3o exprimitur.Multas inimicitias ad capitale odium ad ultas scimus,quod ues occultae creverint, ues purgaria

uirus expostillando autiurgando no licuerit. Conste

234쪽

AD A DRIANvH v I. EPI TOLA rimin amicitiam videmus, qui rixa aliqua cocceptum do lorem emiderunt.hinc illud uu re, Amanuum iras este amoris redin rationem. Ferunt aliquot 6c nostra θc patrum memoria Pontifices, Cosilium non se colita quacus ac uenenum deuitasse, quod dicerent uereri,ne Naliquid suae forentiae sortunae*,constitutis cleri mori pol mi'hus, detraheretur . Nitae custodit potentiam metus. Et si siepe suspeeius qiussit, pro manifesto habetur.

Quale argumentum minnocentiae, refugere coetus,to ec libera iudicia no existimare se tutum fore,si de me liorererum statu consulatur c Nequeid ignoranimulti H dcirco signum conscientiae interpretantur, etiam

ubi culpa nullasubest,quod in disquisitionem prodiare non audent. Tibi uero nihil tale metuendum est. Primum in ista animi tui moderatione, quae libentius laetiust sine tanto sertunae strepitu uiueret. deindein moribus sanetissimis, ac orbi uniuerse spectatissimis. postremo in conscientia mensis tuae: quae quum non terret,omnia undique secura sunt. Ergo expedit in io dici commune toti Christianae genti concilium,eo lQ- cestalia iisci, ad quem si quis non uenerit accersitus,nonloco in dicendum. deatur dissistis,sed conscientis. Ibi humanis omnibus sepositis astrictibus, sumptis tantummodo Christia nis, hoc est diuinis, de tota caussa grauius & accura

cius cognoscatur. Quaeret aliquis: Quid igitur c annon grauissime est iam re diligentis com tum in maxime sit:quid tamen illis facias,qui hactenus priuatis tantum premi se autoritatibus,nulla publica,nulla satis graui existimant Istis est aliquid dandum:et non

contemnenda tot animarumillia, pro quibus Dominus passus est. Quanto tumultu,quibus apparatibus unaa urcarum ciuitas oppugnaretur ex qua alii dis

iugerem, nebapussarentur, alij baptissatisinim sens

235쪽

per retinerent Mahumetem,pauci boni essent.Ecce ubi tot ciuitates baptissatas,deflexas de uia. sitscipiatur laboris aliquid, ut sensim redeant in uiam: praestium cum iacilis sit initio opera. quae nulla proficiet,si res, quod auertat Deus)inualescat,& tempore uires at pincremetiun sumat. Necessaria res est cόnsilium, etiast haec tempestas non incidisset. Eadem opera multa

Poterunt neri compendia, multis obuiam malis ibiatur. Alia sunt etiam complura, super quibus opor tet in Ecclesia consultaticineo consilio magna in pla iocissitate animi ac comoditate, quemadmodum faciendum esse probe nosti, dens solis &inquiratur& st

tuatur rebus,quae ad summa pietatis spectant,ad sal eios mores. Alia quae in utramcp parte disputata, notentionem possent scholis suppeditare: nec ullam cit, quomodocunm definiantur,uel religio iacturam, uel bonorum morum institutio:in gymnasia,ei disputantium circulos,liberas opiniones,& sectarum pia

cita reserantur. Ne dum omnia mordicus apprshen dimus, no tam dicta uideamur damnare, quam dicentem.&quum aliquid fortasse dubium procerto atque explorato,aut in1sserens pro necessario tradimus, senestram pravis 5c uersutis hominibus, sinistres omnia interpretantibus aperiamus, suspicandi pleraque

omnia esse talia,nos incomperta pro certis assirm M.quae suspicio quantum hactenus aduersarios adi uerit,dici non potest. dum enim quiuis tanqua ruenti clesiae conatur opem adferre, atque illam ceu Adas

quidam fulcire,fiat es re putres bacillos subiecit,qui

etiam inter admouendum constare sunt. Ea dixerui, matque asseuerarunt, quae partim ambigua pro certissumis tradita, parum Diuola pro selidis, alias ridicula pro maxime seris,pro uerissimis uanissima, ex coeno

236쪽

AD ADRIAN v M v I. Upis τοLI qirorumdam libellorum hausta, pondus ac robur sua:

eaussae detraxerunt,addiderunt contraris.ut non ali

ter uiderentur faetiira , si praeuaricati,oc acuto vafro ingenio aduersatius caussam prodere in animum in

durisitat:alij concionibus,alij priuatis colloquiis,aliis iptis.Ex quibus fitere quidam,qui nec stas,nec actu ueriarn perpensis uiribus, cum seruore congressi,ue hemeter caussam totam afflixeruntiquum ex illis omnes censerentur. alii ad hoc induelli sunt pietate quia1o dem,sed inconsulta:*zelo Dei, non secundum scientiam. nonulli quod ea sit ipsorum existimatio des ut nemine credant adstiturum,si absintipsi. Quemadmodum dixisse olim quendam accepimus: Si ipse eam,quis manebit sin uero maneam, quis ibit: Sunt qui nonnihil uel a populo captabant aurar,uel auri a potentibus:rati iuxta Pauli initentiam, qua him esse pietatem.Inter haec quis locus ad scistendum magno uiro,& aliquid allaturo utilitatis quum tanta turba

etiam claros occultet, dum nemini omnes uacat

ao gnoscere nec sit,qui optimu quenque et legi dignum indicet. unoquom se, aut eum cui addic is at 3 adii ratus est,resiquis praeserente.nec contentus sua suffringio extulisse,aliena premit: iniuriam' interpretatur, non modo si cui secundus habeatur,sω etiam si secundus exiguo subsequatur interuallo Ita res geritur pr uatis commodis,no publicis. nec spectatur quantum quisin possit iuuarem commune, quantum pec maerediturum est, ues nominis.Ergo magni uiri paratim indignitate despondentanimos, partim despera 3o tione prose 'his tacet.Prima debebat esse cura, ni ego talor, ac nunc debet esse, ne qcilibet passim scribat. Desigantin prudentissime, atque acerrimo iudicio,

qui hoc agant. 5c qui sentient, assumant secum iudiari 2 cium

237쪽

cium in consilium,non impetum:Christum, non hu manam libidinem: coeleste praemium,no diuitiasnaadem a Deo,non ab hominibus. rum* sesipta coe

lium uniuersiae ecclesiae accuratissime examine ut comunes cons u,qus uidebuntur,approbet,ac confirmet. reliqua partim reiiciat: partim si ambigua fuerit, ues obruat silentio, uel tanquam materia iam ita ruis excendis. Haec .Beatiis. Pater,mulus praetermissis,& aliud in tempus dilatis, Sanetitati tuae ausus sum scribere: non fiducia ingenii, aut prudentis mea 'io quasimeliora ipse mihi inuenturus uiderer, quam lius quiuis: probitatis,et mansuetudinis animi tuli

quae ultro ad se plurimos inuitat. tum amore publicae Europae totius concordiae:quam non possum non ingemiscere, sic inter se distissia, tanto omnium damno confli flati: populum, que Christus sanguine suo

redemptum, unumin corpus charitate uelut uti quodam coagmentari praeceperat. Poteram de tuis laudibus lon issimam orationem contexere, nihil admone .id torsitan alijs Ponti gratius es Sed eo roliberior,ec procul magis omni a aratione filii antimus , quod ad te haec mittenda erant: dc nulla opum spe ducebar, tametsi tibi amplissimae sippetunt. tam tum amore in te ueteri ac confirmato, re obsiniantia inistius tuae dignitatis non ditionem, sta maiestatem. Tuum eri boni consulendo praestare,ne mihi uel inis consillius amor,uel immodica pietas udistatine uecommeruili uidear,dum bene mereri studeo. Lquum est,Christum maximu obtestari, quFunque statueris, approbet,seliciter' euenire sinat.Vale, Beatis me Papa, ec uere sanela. Lou nil. xl I. Octobris. 3 Fia a. Ioannm

238쪽

CVs VIVES HENRICO VIII. - Regi Aniae inclyto S. DE FRANCISCO GALLIAE

Rege a Caesare capis .

Nc REDIBILEs ani mei erga maiestatem tuam oc obta uantia θc amor efficilint, ut quemadmodum Micissima tibi opto omnia, sic euenire uehemen togaudeam. Opinione uero mea, de , uirtute ac prudentia tua,iam olim adducor, ut occasione tibi aliquam, re quasi materiam suppeditari ca- Piam,qua ingentem istam animi ac probitatis tuari cem proferas,tum adgloriam tua, tum ad caeterorumeto Principum exemplum.Praesentis uero temporis occal sio compotem me uoti mei uidetur effecisse. c it Carolus Caesar Franciscum Gallis Regem.uenis tu quo risiosau que in aliquarius gloriae cietatem. Nunc spero am assi, rex canisuros uos,atin eam nauaturos opera, ut in ligant omnes no praesentes modo,sed etiam posteri,ad quos tants rei iama diminabit,non tam uos illum in uestra habuisse potestate,quam uos ipses. nec in ius ac ditionem concessisse temeritatis servanae: quin uos potius in illam dominatos . nec his tam prosperis rebus f ao istos in lentiores:sed meminisse inconstantiae rerum secundarum,uarietatis casuum humanorum.acre

putasse cum animis uestiis, quod illi accidit, potuisse , cui uestrum,quod prohibeat Deus, accidere. Quo Pe omnia omnibus sunt mimia: nec humanae serti Ee 3 exemptus

239쪽

Bessi incedi metuus. xi,

Io A I. Lo Do v I cI v I vis exemptus qiusqua est. Quocirca bona spes est, uotmoderate ui istoria usiros,nec saeuituros in gentem innoxiam, Θc praesidio destitutam: neu florentissimum Christiani orbis regnum uastaturos, Ac tan* uiriue sae Europae alterum eruturos oculum. Quid enim po Pulus commeruit, si regi uisum est bellum sitscipere etiam consiliarioru omniu, ut serunt, aduersa uoluntate. uidem quantum ad utilitate uestramesti orum Populoru attinet,non tanti facio captum es . regem, . bellum erit deinceps aut nullum, aut certe facilius, 1 ac proinde breuius:quanti exemplum documetum disti mo,quod uos hinc pro acu ne uestioru iudicio rum,Procprerum usu ac prudentia semetis.Principione ulli fidatis successui:tu ne adeo facile suscipiatis best,.Consideretis uarios besti casus,& Marte incertu ut ut 'i,fugati,inclusi,obsessi,ui ctore superarint, obs fore ceperint. postremo quantam regno uniuerib,tot gentibus ac populis,noceat hominis unius ues ambiatio caeca,ues audacia inconsulta. Nam quis possitdicer primu quatus moeror ad prima auditione capti Re rogis cuncta Galliam inuaserit silentisi ubi , litudo Mastitas.hinc qus animoru costematio , qui terrores subire,diurni,no Rumit iis suspiciones periculorumoim ut nulla sit aura,qus no eis uideatur esse armato

in hostili irruetiu stemitus. Iam quae cogitationes,& si anxii animi in euentu besti huius Quid fiet Galliae nihil eis uenit in mentem praeter mersiones, populatio nes,sugam, edem, stragem, incendia, interitum , reminam omnium, omnia atrocia ait insenda. indesia rcet,qui amansuetudinem uestra ignorat: oc metuunt, 3one tantum siladeat libido, quantum permiserit semiana.quum contra nihil dubitem, quin hoc uobis lub hit moderatius,quo immoderatius licebit. Sed in tantis Galliae malis nemo est adeo ues animo serus, uel illorum

240쪽

AD HENRIcVM VHI. EPIsroLL iissorum uoluntate hostis,qui no eorum uicem miserea turi uel quia sunt Christiani, uel homines, uel quod idem cuiuis alii potuisset accidere.O quae materia be nefaciendi,ta cuius tum ad Deum meriti, tum ad ho mines gloriar Si tu Carolus Caesar legatos illuc Primo quoque tempore mitteretis,qui illos uestris co

solarentur uerbis, bonique spe, ac recreatiore esse Mnimo iuberent:uos non cum gente de uita certare,sed

de ditione ac finibus: quos malitis ipsi iure, & amico io rum disceptatione recuperare,quam ui oc mutuis cla idibus:nullas caedes,nullas populationes passiiros uos in Gallia a uestris militibus seri, nec secus uos illos curaturos, quam si uterque uestrum in Francisci locum successisset,in quem locum charitate ac beneuolentia toraleges omneshumanas diuinas oportet uos suc.cedere:ut eos ceu orphanos tueamini, quibus patrem ademistis. Sic apud Romanos,gente imperandi crulentissima,ii duces, qui natione aliqua aut populum imperio subegissent,in clientelam illum sua ac patrocio mu recipiebant.nec alios uel benevolos aeque,vel be neficos,populus ille experiebatur, v cu quo imperatore arma cotulisset Ital amisisse Gallos Rege unu, re perisse desenseres ac patronos duos nec postea Rine delatum.&in hanc sententiam alia,qus uos tanto me .lius me excogitare poteritis, ata explicare,quato et iudicioru acrimonia re prudelia plus usetis, polletis . Simul no arbitror ignorare uos,quatu id esset moni tum ad efficienda quae cocupiscitis . desineretis uestra illa animi moderatione ac mansuetudine populos om3o nes Galliae:detraheretis illis cogitatione omnem reparandi belli, ac tuendi sui: & quasi excuteretis arma de manibus. Nam cepenumero ex desperatione rem in

magna et sertissi lacinora uenitur:eodem suntloco,' magnus