장음표시 사용
51쪽
imperium quam ebant, quae illos toties videmus refu- .gisse acrecusasse sed huic ciuitati, patriae suae, ius illi Potentiam ac gloriam maxima secudum deorum esse optabant,id contendebant oc conitebantur. Et ego te Sylla,si nunc per aetatem liceret,uehementer horta rer, ut eisdem artibus insisteres,& pergeres,quibus insuperiore uita usus es,genti laus populist huic imp xio atque huic respub.subiged S:cui in primis cstero, io ipsam uero nulli suorum ciuiu subiici,pro uirtute hu ius populi decet,pro libertate oportet. At quado nec aetati tuae congruum iam est bella gerere, nec hoc tempore submotis procul hostibus neces artum,praesta et tibi repatris in hac rata pace,quod ueteres illi per atrocia quaerebant bella, nempeocium placidissimam quietem in libertate. New enim ipses tantis intemporiis atq; bellorum fin iis crediderim exagitatos con citatos,non tam suisse natura bestaces,ut si ad oetu huius ciuitatis per octu peruenire potuissent, facessissent
m sibi toties grauissima & periculosissima belloru n o
ciaeconiectis saepenumero in aleam extremi discrimi- cur bilunis agris,domibus,fortunis omnibus,penatibus, liberis,coniugibus,patria uniuersa.sed quia uidebant is mis& laboribus esse quaerendum, quod bona uenia non licebat impetrari. Quietem igitur, pacem,ocium
illi omnes oc sibi oc nobis posteris luis spe stabat: pro
pter quae opulentis imas etiam ciuitates, aut maxima.
ex parte contundi 8c affligi armis 5c ut illorum contugit, aut excindi prorsus atl extirpari. Propter nostis a Ro3o octu oc securitate,nulla est Capus se a ciuitatis, Co rinthus deflagrauit, Numantia descia,Carthago sum ditus euersa est. ea non a iuuenibus quibusquams
rentibus nec militari aliquo insano impetu, ac latroci
52쪽
nio:sed a senatti illo,qui e manibus Annibalis hanc ciuitatem*totam Italiam suis consiliis potiusquam a mi extorscrit: a a Fuluio, a Q. Fabio,a M.Catone, a Cor. Africano,a L. Mummio,quibus nulla homi
num memoria neq; prudentiores habuit uiros,neque
sane iores. Ocium igitur istud securum quietis, placidissima illa traquillitas, ad quam semper A tota hareciuitas & unus litisq; ciuium eius suapte sponte pro
' penderunt, cuius tu etiam L. Sylla amator quaesitori fuisti,uideamus qussio in magistratu,an in priuata me lolius,certius,dulcius,largius,continget vita. Ego equidem ocium illud semper existimaui uerum & purum, quod nullae graues molestiae interpellat: quod est con iunetum,cum securitate,quod diuturnu. Quod enim potest esse ocium,si semper animi pendeas si aut cum uix sedere coeperis,irrumpatues litigator,qui de initi ita queratur: uel senato uel magistratus,qui de re dicficili &odiosa consulat: uel nuncius, qui male admianistrari prouincias adserat, exercitus sellicitari, rebel lioes apparari,occulta bella ciuilia pullulascere Quae ro omnia qui potest Fundane dictator audire securus cqui potest non comouerit at tu uis eum in honore hoc
posse sevi deliciis,obsequi animo, obIectare se, ocium
agere.Magis miror te id dicere, qui aliquado quaestor fueris,&praetor,-ci senator. Nam si nulla gestisses publica munera,n5 mirarer te falli in re, quam nun quam expet tusesses. Non potes tu in curia de republica non sellicitus consuli: non potes praetor litigatore,
actorem,patronum,testem,sine aliqua tui animi commotione audire atque spectare. Si uis magistrupopu 3oli Ro.uelut saxum quoddam obsindescere, sine auri hus esse,sinc oculis: non pili facere tantam negociorumolem, quanta in tam late patenti uersatur imperio catque
53쪽
atque eum quidem dumitorem, qui non fauore populi in eo magistratu perdurat, sed quem lute intolerada
laborare inuidia consessus es.Poterit is inquam intropidus audire hunc aut illum exercitum,cum suo imperatore deficere,ec coniurare:hac uel illam gente adoranare cla ,cogere milites: huc aut illum ciuem, ne minem nominabo,siue consulem,sive praetorem,siue Senatorem rebus iuidere nouis,clandri na inire consilia,coquere cinn aliis suis similibus bellu ciuile ρ' nos O haec securi non audimus,propter Syllam: audiet ipse securus,qus suum caput,suorum filiorum,dc totius semiliae Outem uitam* tangunt,qcomprehendut Nam illa quid sibi uelint, n6 intelligo: Potes in ma registratu no minus indulgere tibi,quam priuatus. Nae tu Fundane perbellum di statorem ageres. quanqua haec omnia pro tempore eccausa di sta esse a te puto. Vis tu dietatorem solida dormire noctem cin medios Magistratu dies cum amicis suauster confabulari, &se obieetarer umpost meridiem inuitare semiium ad serum deambulazo tionibus sese reficere amoenis coenam 5c cofabulatio
nes,locos, reliqua* quibus solis ista sestilis recreatur
ac repubescitaetas,in multa noctem producerer quando igitur dictator publicum ninocium aget c quando is,quem tanta premit inuidia,prouidebit, ne quid in nouetur,ne quid haec inuidia per secordiam suam pariat magni mali ' N5 dico dictatori huius resp.ec huic dictatori, ne pastori quide,ec custodi umnti ovili,
liceat huc in modum uiuere. quods faciat, facile lupi perficiet, ut ne illas quidem uiginti oves breui habeat. io Detrahe a Sylla odium omne suorum ciuium. obsecro te Fundane,&censes aeqvu, dictatore Ino.quamlibetgratiosum,ita se gerere,ut nomam ad eum de sua repub. pertinere uideatur, quam priuatus At
54쪽
14 IOAN. LO DO VI cI v I vis Constituta repub.nihil erit quod curet. Potestu Fundane ita constituere remp. ut existente in ea diadiatore,non totum imperii podus in ipse tanqua cara dine uertatur Ad quid uero uis huc permanere in dia' ciathira ut inimici coerceantur: ut uis,ut iniuria, huic semiliae non inscratur.Dij ita fixint,quod& spero futurum. Hic ego Fundane tuam illam perspeeia omnibus sapicntia requiro. Vis tu hunc esse in magistra tu,scd caecum surdum ut cum quid geratur, nec utideat,nec audiat,ignaruS rerum ommu opprimatur. to
At reserent ad eum magistratus de rep. Hic tu me iam iube esseociosum, cum singulis non horis modo, sed
etiam momentis audiendus mihi erit senator, consul,
Praetor,qusstor,tegatus. hic de Italia,ille de Hispania, alius de Astica,de Sicilia, Graecia, Asia rescres: quod
nec sutor,ad quem tota res nihil spectat, possit sine cura audire. In paruo pago rectoribus nullum est ociu: credis futurum in eo,qui auditurus et curaturus est de imperio,quo populi omnes, & uniuersus pene orbis . D principa continetur Vita est priuata capellcnda, si uolumus in innum octu istud,quod quaerimus. Nam in m istratu, quta scis . uis paruo,nultues. Repete qusso L. Glla in memoria tempus illud,quo ad Alysum agebas priuatus, statutus bellicis cutis. num dulcedine temporis illius in acerbitate huius putas conserendam aut illius requiperem cum hac sellicitudine aut cum hac molestia,& uelut nodis,leuem illam selutionem I, librio cum mi mis, cum scenicis, in omni ludorum 8c uoluptatum
oblectamento uersaris. In priuata uita haec omnesa,an publica,meliora & decentiora An tu Fundane nam 3o adtesiepe mea se conuertit oratio an tu decere putas Dictatorem Romanum,quem nec iocum unum diceresta es uita iocos, ludos, conuiuia, histrioncs, sic
55쪽
nscos,aetatem agere cTu hac uitam in magistratu hoc congruam, S conuenietem cum seuerissimis legibus Cornelijs censes qus leges ad reuocationem ueterum
morum,ad huius populi disciplinae grauitate, ad antiquae seugalitatis et parsimoniae memoriam pertinent. Et hic quidem disputo rem de eo quod decet. na ita ipstim in dictatura uiuere, iam ostedi no licere: nec fieri ullo modo posse, cua si maxime cupiat. Oro etia te L. Sylla,ut somnium illud, quo tuus tibi uisus est filius,to obsecras ut histe curis exolutus, quiete quod superest tradias aetatis, ne putes ad uanitate aliorum uulgariu'emre semiatorii. nun , non dico maiores nostri, seu ne Graeci quide, iam inde Troiano besto, semiliuprincipis contemnendum duxerunt: nunt de nihilo crediderunt ortum.ab Ioue ipse,qui principibus prγest, mitti putauerunt,semper aliquid ueri certis ac ferre. Sed nolo ego selum somnio innixus , cofisus, quicquam noviconstituas.res ipsas cum semilio conuenire uides. Quietem quaeris marcinula.securus uisao posthac agere no potes aliter.inuidia te uis liberare hac ratione sola potes. Hoc in loco disserendu mihi superest, quemadmodu deposita dictatura minorem inuidiam,domu tutiorem L. Sylla habiturus ss: quae
omnia mihi sinat cum Fundano controuersa. Etenim neoatille aliquid esse,quod manus inimicorum com Pelcat,& a te arceat,praeter unicam tui magistratus reuerentiam. Errat L. Sylla,quisquis in populo Roma no plus putat efficereposte magistratum, aut uim alia quam,quam fauorem, beneuolentiam, gratiam. An o ignora inopulus,se non modo supracdsultes 5 dicta tores esse, supra reges etia citi potentissimus &sortissimus rex Tullus Hostilius cessit c Patitur ad te Pus,ditat haec ciuitas eos, quos habet odio: sed com
56쪽
sumpta prors is patientia, in furorem uertitur. L. SyL . lam cum tanto odio tam diu latis,putas quod dii om-- nes Omen obruant, tradem non excussum quae assue in sta reges scire,clarissimu regem CX rege Ortum,cum Amnere tanta prole,etiam cum Ron fas mos esset regia pop. . re,tandem eiecit quae uiolenti am consulum,ec totius L
nobilitatis non tulit: quae aduersus publicum consiliuiones arma coepit,toties secessit ne latores qtudem earum rem,quibus uiuimus, impune auferre passa est,
quod tertio se ipsi anno sine comitiis ullis decemviros Io . creassent. Quoties in Ianiculo, quoties in Auctino totum robur fuit huius populi,propter unam libertate . qui maxime suae libertati putat ossicere, aut nimis diuturna esse magna imperia, aut desenserib. suis, id est itribunis remp. esse destituta ei desertam. quae utracri , quando hic nemo nos audit,ssicam libere,hoc tempo , re contingui. Io magis repentina uis aliqua metuta
da est,quae non modo tuo capiti L. Sylla non parcat, . sed tanquam tempestatis procella gentem, semiliam, domum,nomen ipsum uno impetu a stirpe covellati roNulli enim ignoratum est e credo, parum esse maiestasne Hrib. tem sine uiribus tutam. Id forsitan nimis crebro conci itatus hic populus ostendit,& domi togatus, Nam , tus in castris. Nolo toties antiquissima illa repetere./. ex Ilis memoriae nostrae c5tentus ero. It V tuus . Popeius,ab exercitu Gn.Pompei Strabonis, que inuitum a suo imperatore abstrahere uolebat, occisus est. Similem ob causam L Valerius Flaccus conset,a
inuitis imperaret,in ipso prstorio exustus est. Ia exeo 3. . citus tuus an almatis manus abstinuit ciuos ut Mariol ones traderes, miserat S.po.P Ro. An imperato
rem eundem consulem potentissmium,&plane dominum,
57쪽
DEcLAMATIO SECUNDA. 3 minum,L.Cinnam,a inplentia exercitus sui,maiestas
imperii & cdsulatus nitata est An tii Carboni et Maiario consulibus paruisti ne si ues ipsi quidem ambo diadiatores filissent,obtemperaturus. Quid enim interit los consules,& non didiatores modo, sed rmes eciam interfuit Non habet oculos ira,non fitror,quibus ut los sesces oc di statores Θc magistratus cernat. nec uni uersus populus aliquem habebit tuae unius di staturae respe qum,cum ipseillius nullum habueris. Accendit Io enim magis indies ac magis animos ciuium, & aduersus te irritat inuidiosissimus iste magistratus: ct fasces isti etiam duplicati,quorum imperio tot ciues cocide re,proscriptionis illius semper admonet.qui non tam
insignia sunt tui magistratus, quam fomentum istius mitim gliscentis ignis,qui protectio ista di staturae ab dicatione uelut stigida quada infui, restingui potest.
Erit enim id omniu animis tam gratum,ut hoc recens beneficium,haec in patria pietas, haec noua& insueta popularitas,aut omne iniuriarum memoria, aut eius zo certe maxima deleat partem. Infixa erit perpetuo haec tua modestia,haec animi tui moderati,stinpiternae recordationi & laudi: tantum aberit ut tunc suas iniurias pop. persequantur, ut nunqua sis tutior futurus. nec putabunt tam prsclarum ob facinus se tibi unqua
luendo fore. Hic crede mihi L. Sylla, hic superest huius totius fabuls aetiis, ad incredibilem plausum summa et immortali cum gloria excitandum. Quale enim illud futurum putas, quum & tuis monumentis lege tur,& sempiterno huius populisti mone,ac totius Ora 3o his lania dicetur,eum hominem, cui po. RO.in centure uiginti annos mandasset dii laturam,post biemum in ordinem se sua spote redegisse Quibus id hominu uocibus di praedicatioe celebrabitur: quibus auribus
58쪽
έ IOAN. LOD VI cI v I v Is& animis accipietur quum illud,tum ut tuam tibide hilam gloriam reddansitum ut alios in idem exempla uocent, senes illi iunioribus dicent, fuisse tantam in te ciuilitatem, humanitatem,animi moderatione,patrisac eius libertatis pietatem,ut qui princeps tot annis in hac ciuitate lacris,ultro sis uel minimis inuari pastus. Quanquam te ne alii contemnat, non ia uerendum. vereamur potius,ne plus quam tibi utile, sit a tuis ciuihus timeare. maiores naniu erunt tuae opes, etiam priuati,fam ut a quoquam uel despici,uci ut non suspia iaci possint. Quid quod si c6temnereris, tum d si haec gloria, de qua ia diu cogitas, amplior esset, sincerior,
diuturnior quum fama loqueretur, te aequo animo talisse contemni,qui potueris ad finem usi uitae a tuis ciuibus adorari. Adde huc,munitionem ac securitatem 1-Γχει- malare,oc certiore inem enim inuidia ullas in eum haperi cotem bet uires,qui contemnitur: dic abiectio illa omne uestipuis. num odii tollit.usque adeo,ut potentissimus Syrac iarum tyrannus Dionysius,infestor odiis sitorum ci ilium,regno expulsus,flagrante illam tyrannidis inui rodiam deiecmone oc contemptu sui extinxerit: atl ita reuocatus ad tyrannidem sit,ex ludo literatio,que Corinthi aperuerat,ut se sustentaret. Sed nolo contemnaris,etiam siue timeamus,siue speremus,atque pet mus:uolo tamen,te Parem unicuiuis ex patrib. geras.
sic enim te Sc propter personam,quam gessisti,uenerahunturici propter eandem po teipsum dcposita, ama thunt. Natura siquidem propensi sumus ad amandos cos,qui nobis superiores esse nolunt,tamcisi possunt. Hac tu nisi tuis actis postrema addis manu, maxim -- 3opere anxius sum,ne breui sentias quicquid tanto tepor tot laboribus construere adnisiis es, collabi at* in terire. Nam quid percios immortales proderuttanis
59쪽
res gestie,quantas uix unus oc alter in hac ciuitate ges. . sit,si has omnes odium tui obscurarit si populus tuus. neque eas audire propter inuidia dc illius proscriptio nis oc perpetuae dictaturae,neq; tradere posteritati uo luerit Quod si moreris in dictatura,tu unus tam pessimo exemplo longe plus huic imperio & libertati nostiae nocucris, quam centum Marii simul,8 totidemi Cinnae ac Carbones. nunquam ciuitas haec hestis uacabit,petentium, quod a te institutum cst, perpetuum 1o regnum perpetuae dictaturae. nullum crit bellum, nulliis paulo uioletior dictator,quin protinus te,tuos manes,totam tuam funilia populus diris execrationibus
inse flatu qui author lacris instituti tam nefarii atque impii. Sed procul nimis uentura comemoro. ad lisqueniamus,quae instant: quae nemo non uidet, nisi cui ex rerum usitati experientia firmis certissimisi coniecturis nullus est prospectus. Si per patientiam huius populi ad finem usque uitae licuerit tibi cum dictatura Peruenire, transeo quanta in miseria animi trahes ideto quod superest infelicis sene flar,sine aete aliqua,obru tus undim impendentibus curis atque malis: transeo quod occupatissimus semper publico negocio nihil
poteris agere priuatum,non rem familiare compone re,non de filiis cogitare. illa taceo,quae iam adsent. at in te mortuum quanta putas eruptura hominu odiae quae quanto aretius in uita tua fuerint cohibita 8c co pressa,tanto soluta exiliensi& ses roruent uehementiora.saeviet in tuum corpuS,quod metuo, ne aut non prolamna sepeliri sinant,aut sepultum eruant,-talione tecum uius eru-3o agat: ut idem illi in te faciat,quod tu in Mariu.labem aspergant oi ste, tenebras & silesium nomini,statuas euertant,in bona,filios,5 familia invadant, non sine ingenii pernicie. Q iin Sc periculum est, ne nome aboleant,
60쪽
leant,& quicunt gentiles summi,exulatum hinc cesset e cogantur: quod de Tarquiniis onutibus pro Pter odium r s faetiim est. Illud neminem scio dubitaturum,si dictator moreris,nullum posthac, cui Syl lae sit nome,ad ullos honores magisti arus* huius reia pub.peruenturum.sin dictaturam deponis, non minus sere nome hoc posterita inratiosum & Duorabule,quam Acmylliorum, Scipionum,Valeriorum, F hiorum,Catonum,propter modestiam illorum uel rum,& amore libertatis, suorum* ciuium. Vis tu L. io Sylla propter menses aliquot dictaturae, rutam impri
meretuo generi ac nomini notam filios tuos nepo tesss,omnes posteros, inquam exules aut peregrinos
in hac ciuitate relinquere, in qua tu summos gestala honores: Puta filios tibi,nepotesΨ supplicare,ne P-pter tantillum tempus tui magistiatus, praecludas sibi aditum ad honores, & ad locum quo ipse peruenisti . ne peiore se facias codition quam qui ex infimis ple- heis orti sunt.illi enim aliqua sua possunt commedari
uirtute,se nulla ratione amaturos premente inuidiam in
tuae dictaturae:quae stirapiternae hominu memoris infixa & hyens, toties renovabitur,quoties alique de tua gente conspexerint, quoties Syllae nomen audierint. Festines te abdicare magistratu,ne te id agente, id molientem forte mors opprimat,quae nobis omnibus sonibus,non minus morbis affectis quam aetate, singi lis pene horis imminet.Priuatus enim imagines,nobilitatem,opes,amicos, aditum ad honores relinquis: dictator uero nihil praeter odium aeternu, quod necesuere poteriit ullis gestis,nec si possesit, licebit ipsis. quo 3o
sententia niam ad res gerendas non admittetur. Quas ob res Fontei . ita ceseo,ut primo quo F tempore,comum cato prius