장음표시 사용
81쪽
yi . to AMLODO VI cI VIVI suata.aut potius, quod prius more & instituto maiqra erat traditum, iusta nunc& scripta lege comprehemium oc sancitum est. Quorsum spectabat tolli prouocationem,si non quicquid statuisses, ratum erat fili rum: Ergo hinc alio prouocaretur ρ' nec alia potestas esset dietatoris,qualm cossilis,nomine mutato.Quum Cincinnatus dictator Seruilio 1 Iesae magistbo equituimperasset,in suis uerbis SP. Melium ad se uenire tu
herci, is Mesium dii latoris iussa detreelare cem ret,hasta illum quam in manibus forte habebat) tracsedit&confecit, ciuem M. Wriosissimum populo cui aliud non obiiciebatur crimen, nisi quod nimis aplaebe diligeretur. Seruili j quu di statori, quae aeta esset renunciasse ab eo pro cocione laudatus est fatatis populo id fuit,eam necem adi statore adprobari, re pronunciari esse pro repub. nec suo iniussu patri
tam . Ac ego Hercules, perditissimos istos ciues,qui obierun ita inustus iussi necari, ut ne unum quidem . fuerim interempturus,si scelera,si facinora,si turpitu dinem,si uitam illoru ulla uel mediocriter incolumis is respub.ferre sustinuisses. Nam me ad stivandos non dico selum ciues meos,sed exteros quom csse propen As M a sum,documtio esse possunt Athenae ipsae:quaequum Dila expu multis laboribus oppressae oc oppugnatae a me imperito non armis selum,sed conuitiis etiam virulentis, ocintolerandis contumeliis,tandem uirtute mea ac miliatum expugnatae esseat,eam ciuitatem quum iure potuissem diripiendam 5c incendendam militibus tradere,omnes ciues illius captiuos uendere, peperci t men es. Quod si hominibus eiuste urbis,in qua expu- 3o gnanda tam multa eramus ego & exercitus meus per
pessi,molesta sane εc di qu alpera:tamen propter lit rarum nescio quod studium, ec ueterem sapienuae cristimationem,
82쪽
Ibisationem,ignosci imperatu:quanto magis, si com 'mode fieri potuisset, finiassem ciues meos quamlibet 'turpes ac facinoroses, oc meruissem libenter alteram ' siue obsidionalem siue ciuicam coronam, memor dulcedinis illius laudis &gloriae,quam cepi,quum me te gatum Marsico bello seruatus a me Sc liberatus exerci tus obsidionali corona ad Nolam donauit. Versi alia ter a me liberari, re conse uari patria non potuit. DO ceat siquis,potuisse melius ac mitius fieri: de deme sueto itiatur quodcunq; uisum fuerit supplicium. nullum recuso. At Lucretii Asellae mors mihi ab inimicis obiici Lucr. A-tur: quem ego a L. Bellieno interemptum declaraui, meo iussis caesum esse,hominem popularem, re suis ciuibus gratum. Obsecro uos per maiestatem huius imperii, Q uirites, nolite de tota re ex ipse quem uidetis
euentu iudicium serre. perpendite causas,considerate rationes,aestimate consilia. Non poterit ulla esse tanta
inuidiae procella,qus me ita de hac mente deturbet, ut poeniteat me patriam seruasse. Non quaeram excus. M tiones, ut satisfiat omnibus, etiam inimicis θc perditis ciuibus. Satisfactu bonis abunde puto. hoc mihi sum
cere potest,ec debet. Non utar longa oratione ad mia 'nuendum crimen, ad mitiganda inuidiam. Nullum, est scelus.inuidia sit tanta, quantam uoluerint inimiaci. Parum laboro, quoniam aliter fieri in manu mea non est.rem selam,nullo munita colore, accipite: Diaco, Qtiirites, Lucretium AElam Ac meo iustii caesum esse,8 iure cssum esse.qui nisi sitisset turbator quietis,
molitor rerum nouarum,nunquam eum interficii
3o perast M. Desinat per deos immortales inimici insultatare nostris doloribus, ac damnis. Ecquis omniis mortalium, Quirites,maiore accepit ex morte illius iacti
ram,quam ego: qui usus era eo milite,&sorti, oc stren
83쪽
nuo,multis periculis fideli: quem unum ad met os 8c dissiciles catus selauum mihi, at subsidium dest nabam. Pessime prose sto sentiunt de L. Sylla, suo
quot eum putant in tantam uesaniam furor in ue
nisse,ut talia salutis suae praesidia, sine maximis Uc n cessariis causis,sublatu eat. Fuit Atala, Quirites, uir manu promptus at* m ennuus, sesqui suam sorti nam sene iam non posset. Quod se usus bono θc fide Ii amico multis in negotiis essem, idcirco putabat se non selum legibus oc iure non teneri,sed etiam esse se iapra leges omnes oc iura. Lmem tuleram, ut scitis: seu
potius ex Xll. reuocaram ueterem: Ne quis nisi per honorum gradus ad consulatum posset euehi, neue eundem magistratum nisi dece intere it anni quis caperet. Legem antiquam iam inde a Decemuiris i tam,quis uestium non laudauire Nec magis labem re opistis,st uestrorum maiorum prudentiam sunra seu is et consensu comprobastis. Legem eande nunc denuo paratus sum rogare,& ucstram sententiam ii
dicium' datis sesagiis expectare, sponsione cu quo is os homine facis, si ulla tribus ex X X X v. abrogarit, non illam selum, sed aliquam ex Corneliis de sumpti bus,de siccatris,de uenenciis,de religionibus,de iudi ciis de prouinciis. Petebat radia, eques Romanus,
consulatum ante praeturam, ante quaesturam. admo
oui no semel hominem,ati hortatus sum,ne ipse pria paus poeuli legibus et decreus contrairet ne non tam ille, ego contemnere ac periringere leges, quas ipse liuem,uiderer.ea enim quaeipleiaceret, fietum p tentia mea omnes iacere credituros. Ille in sensior. 3
mea familiaritate faeius,5 me Θc uos, Quirites, & u ibas leges,morem' maiorum pro nihilo duxit. Ho inanem qui id crimen comisisses, habita priuauniim
84쪽
DEcLAMATIO TERTIA. ter commes amicos quaestione,puniui:nolens quenquam esse in hac ciuitate potentiorem, quam leges, quam uestra scita et iusis.malui orbari α carere amico,ac periculoru secio,quam quiete ciuitatis,quae custodiendis imbus continetur. Quocirca miror inimicos meos tam esse inuidia ac furore Ocricatos, ut mihi pro crimine obieetent,quod inter caetera mea ad ala cit ad laudem 5 gloria meam non mediocrem. quod
indesicet libertas dignitas uestra potior mihi atqueto antiquior charissima amicitia fuerit. Alip hsc qiridem
simi, Qtiirites,quaeapse egi. Audite obsecro iam eo
rum,quibus cum pro patria bellum gessi, regia iacinora, ct de quibus paulo ante summa quadam attigi
perpauca: tantum ut ordine ipse ad mea peruenirem. nunc aliquanto explicatius quam antea de illis edisse ram,in conferre possitis haec,qus modo audietis, cum ijs ob quae in tantam ipse inuidiam uocor. Nemuero noui aliquid dicam: sed ea quae omnes ues uidistis,us audivistis,mecum recognoscetis. Pleracy tamen prae is teribo. quippe quum nec omnia perseqtii sit animus: nec posum quidem,si uelim maxime.tum propter in finitam multitudine, tum etiam quod non omnibus ipse interfui, nec ad me singula perferri potuerunt. Vnusquis p dum breuiter,qus noui,percurro,omissa per me,quibuse tipse interfuit,cum animo suo repetere acreputare poterit. Ac primu quidem totam illam tu quolam ec calamitatis plena Saturnini Glauciaecptempestat a C.Mario excitatam praetermitto.Dixi iam de importuna petitione imperii, cupriuatus per 3o nundinatum illum Tribunum plebis, Consules pop. Ro. dignitate, imperio, prouincia, contra ius omnensi spoliabat. quo tepore satis habuimus No 5c colaima meus,iniuriam a nobis depcllere, se in uolunta
85쪽
N IOAN..LODO VI cIVIV rium exilium euadere permistb. Proficisce, ad Mithridaticum bellum, nihil aliud a Cinna sum deprecatus.&paeius, quam ne quietem pacem huius ciuitatis
ei e per- turbaret: ne Italiam into se committeret, bellum gr .
MM. uissimu suscitaret. Ille oblitus suae dignitatis, oblitus suorum ciuium,oblitus deoru, qui fidei oc foederibus praesunt,inuidens suae patriae ocium oc tranquillitate, quam ego pepereram, hanc urbem primum diuexauit:a qua uirtute sui collegs expulsus, Italiam totam inseditionem dc bellum concitauit,reuocato ex Affrica io Mario .qui efferatus exilio,cduocatis turpissime ac crudesimine ad bellum contra ciues sitos seruitijs, libera corpora barbarae seruoru rabies, taliae libidini atq; stupris obiecit. Hostiam primum immaniterdiripuit: dehinc Antium, Ariciam,Laviniu, colonias nostras. lacerauit,& populatus est. postremo hanc urbem h stiliter cepit:& de ea, in quam nullum crudelitatis genus praetermisti at, uelut de Cymbroru aut Iugurthae patria triumphauit.Reducite quae ,si absqueintole tabili dolore oc animi cruciatu potestis, in memoria, in qui fuerit Marii animus quae mens qui uestus qui euam in laetitia merore,in misericordia minas ic atro citatem prae se serebat: quum is tacens, toruum' i tuens,magnamcp huic ciuitati machinans perniciem Hadem' , tribunali Cinnae assideret. rogatus* a P tribus Coscriptis, ut isderibus sebscriberet,urbem ingrederetur, risu maligno θc ordine amplissimo oc tota patria ludibrio habita, neutrum exulibus licerer spondit. O fatalem huic urbi Eaem.quum tanta in ei ues suos animo & cogitatione crudesitate uolutaret, 3o leges 8c iura,&morem ciuitatis,&modestiam animi, re ciuilitatem memorabat: scin bonum ac frugi, & la
gibus obtemperante ciuem mulabat. non quo talis
86쪽
DEcLAMATIO TERTILesse crederetur:sed ut iura,leges maiorum,mores,insitura,libertatem 4 ublicum consilium,ordines , iuersam patriam derideret, omnibus* exitium 8c interitu unus comminaretur. nuocatus est raptim per Timhunum plebis populus, ut comitiis centuriatis de reditu Marii lex sciretur. O felicem hanc rempub. si sua rum cladium non m init: impia, si meminit, dc suaeliberationis beneficium non agnoscit. In multitudine inermem Marius 8c Cinna, geminum in Leuitia parito impetum a militibus fieri iubent: oc non secus machiari,dilaniari populum,quam si manus luporum in pocorum grinem inuasissυ. Rogo uos,num foeminis respectus sexus,num pueris mise cordia imbecillitatis, num senibus aetatis rei entia, num sacerdotibus resigio ulla profuit c Nunquid plebem sita libertas, numquid sita Equites utitus,nunquid Senatum ipsum au
toritas tutata est An fuit ulla uerecudia patriaec an uula maiorum nostrorum legumin memoria obtrunca. tur mediam urbe consul pop. M. collina Cinnae abro ipse Cinna,illis ipsis insignib. ornatus,quae nostri maiores non tantu ueneranda,sed sacrosancta quom esse uoluerat: illis ipsis insignibus,qus extremi populi barharissimael gentes reuertis sunt,quae reges ipsi adorarimi.Bellum aduersiis me Consul gessit Scipio: quem ego quum uicissem, ac penes me haberem, quod eum aliquam speciem consulatus uidebam praeterae, non sum niti necare,non in carcerem ducere, no apud me ad amietionem oc contumesia seruare, non ire in eis. lium iussi.sed ipsum cum filio suo libem quoquo us 3o letabire permis.Haec animis omniu iam exciderunt.&nefarius sum,quod non potius meum illi iugulum latus p nudavi. Certe Cinna in ipsa urbe collegam suum,non se coinquent , sumpta occalcata ma-
87쪽
M IOAN. LODO VI cI v I v I siestate si mi imperii occidit. o in casti is Consulem contra me gerentem arma fouaui. Sed quid de Oei uio loquor in quem poterat aliquod uideri iustu Cimnae odium,quavis reuera esset iniquissimu.nam qui quid inerat, Senatui sempero uestris decretis obtemcor.Mera- Perarat. Quaero tamen, Cornesius Merula quid com-ia mors. meruerat,homo innocentissimus, atque saneti s usconsul,latroni illi scelerato, libero ciuitatis consensit suffeeius Flamen dialis, quem uel uerbo uiolare grande nefas est Atiste quietiuimus Sc optimus uir, uenas Io sibi incidere compulsus est. Cuius tanta fuit prudena ecpietas, ut quum non liceret religione more* mai rum Flaminem dialem,apice illo &flammeo oper uita finire,moeroris tenebris obruta pene mens eius est, im6 tam uicina morte profligata, oc cum sanguirus effluxu eiectae extremum tamen tarsum religioni reseruauit, caput ut ualuit detexit.Dii immortales, . ne uestris quide sacerdotibus alip aris parsum est. Iup . , Pitex urbis huius Sc imperii stator, in cella tua Flaminis tui moribundi cruore respersus es. Misti u me,qui in importunis quorundam calumnijs haec funera ciuitatis maximo cum uestro meo dolore θc cruciatu antimi referre,& acerba illa uulnera renouare cogor. Octa cisi sunt duo fratres C.&L. Iulii Cssares, occisus Atti simili lius Seranus, P. Lentulus, L. Crassus,'Antonius, consulares omnes.quae lumina ciuitatis quae columina Senatus quod praesidium ex quibus constitutum Senatum, uere dixisset Cyneas ille Pyrrhi imius, ex catuli regibus constare. in illud de L.Catulo, dii immo mors. ista,quale sirit quam acerbu patriae,quam graue bo- 3onis omnibus,quam fimestu autoritati Senatus quum totus pene ille ordo Marium obsecraret supplex, ut
eum uirum tauum esse uellet, qui ipsius aliquando
88쪽
DEc LANATIO TERTIA. sitim collega,cu maximas res gessisses, sine quo triumphare noluisiet:quem iam mortuum, fieri si posset da cret ad uitam reuocare, oc patriae reddere. ille insita pertinacia re obstinatione animi aspernatus M tum Senatu,spreta re est pia dignitate clariss uiri, moriendu esse respondit.qua uoce nulla possent cogitari satis digna supplicia,cum qua spiritum illum t
terrimum, ec immanissimam animam Mare debuis. λ.Tum ille uir,quo meliorem non uidit haec ciuitas, xo ignominiae&superbis Mam contumes is se substr hens, accensis se carbonibus suffocauit.Cui u. auerit enumerare Senatores omnes, equites, plebeios, quia Mario interempti sunt quum ille militibus siris simu Marii Rdedisset,in quincunt ual non salutasses, uel salutam Pu ad mitem non resalutasset,extemplo cosederent. Oueresia litin gnum hominis, ius non referret, qui siti ciues occuderentur,modo se illorum cruore satiare re totam huius ciuitatis uitam extingueret. hoc signo interierunt innumeri,inter quos Senator pop. Ro. C. Arcarius c. carius m etiam,miri amicus. O tempora illa funesta. 6 infelices matres, quae in id tempus pepererunt.miseros se nes,male usi in illam seruatos diem. Circumcursabatur tota urbe, Quirites,iussis 8c occidi et occidere.erat amarissima et luetitosissima species illoru fugientium, latitantium,spelunculam aliquam Sc latibulum quae ritantium:horum intactantium, trahentium, rapta cium, edentium,obtruncantium. Civilis cruor uicis omnibus prosluctat.iacebant ubiss corpora caesoru, oc calcabantur.quae etiam lapides ipses in sui misera 3O tionem excitare potuissint. eadem mox in Tyberim ieeia,fluminis curiamati impetu auerterunt. S Bebjet Nunatores Bebium& Numitorisi, unco carnificum per mitorij in-s dimisum tractos,uidistis. dc Bebius sine serro, struus
89쪽
ferarum ritu, inter manus carnificum laceratusscerptus est:ut tam barbara in Senatorem immanitas,
ciues aliquot adegerit,ad Marianis in silo Bebio metiatiam reserendam. Sequitur nouus annus,Cinna et
Marius sine suffragiis populi,sine autoritate Senatus, cum incredibili omnium ordinu gemitu ec planetii, consedia semo &luc hi tota ciuitate, consules se ipsi creantnobtritis 5c oppressis i hus, stilatu, populo,uhertate. Marius quo die magistratum iniit, ut eodem omine auspicaretur dignitatem,quo sibi pararat, Sex. to Licin im senatorem γ.Ro.de Go deturbari iussit ut illi deo sacra faceret, qui hostiis humanis & cruore
Romano propitiatus, consulatum ipsi septimum tri-huerat:quod tam multa ciuium millia interfecis et. Ilialum magistratum, quem maiores nostri ad conta- .uandos ciues inuenerant,ipse a ciuium pernicie auspicatus est: dc quo die ne conuictu quidem lagitiuo fieri moris esses, ipse Romanum simatorem innocentem contumelia morte' affecit. Atque his quidem tantis, tam nephatiis s Herib.obrutus 8c contaminatus Ma- rius,paucis post diebus tandem moritur magno cum dolore ut serunt. quod non licuisset ipsi, eos quoque qui ad me cosegerant,delere. Releuati,& recreati omnes ciues erant: Vrbs ipsa tanquam ingenti 5 laetis ' ro liberata morbo,respirare, & lucem intueri uidebatur. Ego qui iam reditum ad liberandam patriam parabam,sperabam sente illo mali sublato, reliquos iues animos mentes ciuium acceptum. At pro uno Mario cuiuscis maisa erant flagitia,stirex tamen in hanc urbem memoria beneficiora ita occaecabat ho- 3omines, ut nondum tanta mala comeruis euideretur,
quanta bene demeruisset. exurgunt repente Norba nus,Cassio, Scipio,Brutus,Seriotius,Perpena, Fim
90쪽
DEcLAMATIO TERTIA τι bria,et Marius iunior,s aeui leonis saeuissimus catulus, Nurius ia-hoiviries iuuenes,feroces, audaces, seditiosi, temera nioririi, crudeles, importunissimi, huius ciuitatis & Italiae totius hostes.quorum tam impura Scimpia fuere facinora,ut Marius senex mansuetissimus atllenissimus cxistimatus, ct desideratus sit. Quemadmodii de Sicia sicis o- liae tyrannis narrant,in quibus sequentium importu na scintolerabilis crudelitas est iciebat, ut superiores, i re optinu uiderentur uiri, oc desiderarentur. Euerte
νγ bat Marius senex patriam, sed quam seruarat:& quos a Cymbris trucidari prohibuerat, trucidabat ipse. Hi uero alii res suas a pernicie patriae incipiebant: Zc quunemines salutem attulistent, Omnibus caedem,exilium,. cladem, pestem afferebant. plebem irridebant, Equitates habebant ludibrio, Sepatum opprimebant ac f sabant.Fit ad me in extremis terris pro hac republica helligerantem,principum dc bonorum omnium concursus. Senatus quidam esse iam meis in castris uide batur.si qui in Italia remanebant,unica mei aduentusa o spe reficiebantur,ac refouebantur. ea recreati Perdi rabant.quandiu illa superes et, nondu relinquendam sibi esse uitam arbitrabantur Me infelicem,quod hoc scesus me coegit fortuna committere, quod non pota habitis rebus omnibus,opem continuo, ac salute patriae tuli. Quid enim attinebat pro hac repub. bellum gerere quae breui tempore nulla futura esset. Verum
mihi id, irites, integra non fuit. Nam si quod tum' mina, reliquissis , nec patrie subuenis ,oc Mithridates abire me libereno sivisio. Veni igit,simul ac potui, simulac licuit: expediatus quide,& tardus, sed noomnino sci us. c enim omnia qus uidetis,meo reditu c5sci uata sunt: quae iam nulla prorsus essent. Nemilli ciues solu suos internii ne padere colurarant,