장음표시 사용
231쪽
GENER A. a star ordinem seruet, praed ictionem conceptus, ea non facile evertet. Quod si quoque mulier eo tempore quo cocepit, infantem lactans, menstruis aliquandiu caruerit, uti quibusdam hoc peculiare est. licEt non statim , postmodum tamen, si penitus me es cessent, mulierem concepisse verisimile est. Ob eam que causam matres, hoc sentientes, insantes ablactare mox solent. Venter si sensim increscat, nullis morbi alterius praesentibus accidentibus, praecipuum est conce-litionis indicium: Praesertim si tumor inde natus db umbilico magis emineat, durus sit 3e nonnihil collectus, nulla ut in ascite impressa retinens vestigia, neque ut in tympani te tensus: Dein & eandem magnitudinem, nisi quatenus sensim increscit, si seruet, nec ut in hydropicis ascilicis, dum corpus erectum est, augeatur, dum recumbit minuatur : neque etiam corpore inclinato in latus, ut in ascite tumoreo subito prouoluatur. Quae quis dem sic se habet, si non falsus sit, aut irritus, uti diacetur, conceptus, vel alius tumor, ut hydropicus grauidis mulieribus superuenerit, vii aliquando accidisse vidimus, tunc enim ventre vehementius intumescete, mulieres ex summa dyspnoea in suffocationis versantur periculo, quo e medio aliquando tolluntur, nisi per abortum vel partum verum, si tempus hoc attingere possint, & laetum & aquam profundentes, liberentur. Mammarum incrementum magnum quoque si caetera adstat, conceptionis est signum, cum in morbosis tumoribus potius flaccescant: indubitatum . si lac contineant, illudque reddant, quod scia in gigni, antequam prodeat ex venis manam rum turgidis&liuescetibus, conij cerealiquo modo possumus. Quo Ac facit Papillarum augm tum, pruritus, & si circulus papillas ambiens, magis suscus redit turi
232쪽
eos EX TvBERANTIAE Foetus in utero cum moueri incipit, quod medio. x teri gestationis tempore, nunc citius nunc tar dius fit, seipsum, &pro in exeo grauidam matrem
prodit. Cuius motus non cum murmure aut tor
sione ventris, sed uno impetu unam ventris sedem impellendo, &veluti intrinsecus trudendo perficitur,& a matre depraehenditur. Fastidium quorundam ciborum pla runque in ijs ouae conceperunt, nunc citius primis mensibus. nunc tardius sequentibus sese offert. Et a vino ali. quae tunc quoque abhorrent atq; abstinent. V. initusque prius illis non consuetus, aliquas si initi ter infestat. Alis vero etiam ea, quae eXtra conceptum fastidiebant, summo desiderio appetunt etsi quandoq; cibi consueti minimὰ sint, vel etiam alia abominabilia; qui affectus in ipsis Pica dicitur, ut in Appetentia deprauata dictum fuit. Accidentia alia quoque utero gerentibus aliqua sunt peculiaria : ut Animi quaedam defectio seu potius imbecillitas, quando diutius veluti conclusae, in uno loco sedere aut moram trahere coguntur, ut in conuiui j s. templis, unde cordis hanc. vii aiunt, angustiam sentietes, mox surgunt, aeriq; li-sbero se exponunt, &ut liberius spirare possint, pectus aperiant, oportet. In alijs praesertim plethoriacis vel cacochymicis, alia insuper accedunt, ut tu
mor pedum, varices venarum in cruribus, caetera
que in alijs assectibus hinc inde descripta, ab alijs
quoque causis profecta. Vrinarum iudicium quod attinet, ctam licet in certum & fallax penitus existat, nihilominus tamen illi tantum vulgus tribuat, ut ex sola earunt inspectione , certo aliquid Medicos pronuntiare potie existiment, quibus hoc nomine plurimum' negoti j facessunt, quippe si nihil certi ex ea se coaznoscere posse, fateatur, pro indoctiorib. habean-
233쪽
G E N L R A. rs7 tu fialiquia pronuntient, facil8 labantur, seri sui. sicuti multis accidit, quibus salsae urinae vel etiam pecorum suppositae fuerunt, se exponant, Medici. cautos admodum & sagaces se hic praebere debet. ne inscitiae per calumnia nota, uti dictum, illis inuratur. Proin dum eam intuentur, multa sciscitetur de varijs conceptus indicijs , si quae extorquere queant, oportet, nihilque temerὸ, sed circumspe-etὸ 3e dubiὸ respondendum. Imprimis si urinam sanae similem depraehenderit Medicus, de inde, ansa de assectu aliquo inquirendi sumpta, menstrua suppressa esse, quod sponte libenter fatentur, coignorit,no a morbis aliquibus, in qui b. uri nῖ pletraq; crudae vel aliter mutatae apparent, sed potius ob conceptum id fieri colligere licebit, aliquoque se indicio, ex urinis hac ratione potius quod sanae sunt, quam ex alijs illius notis collecto, uterum, gestare mulierem depraehendet, liberiusque tunc de
alijs quoque signis indagando, aliquid pronuntiare poterit. Nam quod alias conceptionis in urinis notas concernit, ut sunt contenta, instar flocc rum urinet innatantia, vel potius, uti ego obseruauialiquoties in modo nuptis, conceptione iam facta, quod urinas veluti purulentas, aliquot diebus, citra renum & vesicae vitia reddiderint, incerta cum
haec sint penitus, ex illis solis nihil solidi. sed omni bus simul collatis indici js, tandem aliquid indi.
Experimenta quod attinet, qui b. an mulier gra uida sit necne, depraehendi posse existimant, sunt varia. E' quibus magis usita ta sunt haec, Mulsa cumqaqua Caelesti Phibita mulieri dormiturae,s tormi na ei exci tet, grauidam esse docet Hippocrates, Ex Allio pessi instar muliebribus indito si odor ad fauaces pertingat, eundemque exspiret mulser, idem in illa significare censent, cum tamen meo iudicio
234쪽
ros Ex TUBERANTI contrarium potius nimirum minimἡ grauidam ecse, hoc argumento probari posset, quod in grauidis uterus confusus, exhalationi ab allio sursuiri per muliebria, viam praecludat, quae in non grauidis cum aperta sit, liberius sursum eam penetrare sinet. Praeterea si urina vini albi perinistione, faba-ruin iusculo si initis euadat, conceptum quoque arguere scribunt. An foetus masculus vel scemineus utero gestetur, indicijs quoque aliquibus posse discerni, non solum vulgus, s & Medici quidam praestantissimi opinantur, verum cum haec incerta acerronea magna ex parte es e depraehenderim, ea studio, ne errores fouere videar praetereo. A Conceptu deprauato, si non scelus, sed Mola appellata uteroq; genita retenta eum in tumorem diuersimodὰ formatu attollat, ut i ta excretis d iceatur, tandem re citur; quae cum indicia & accidentia pleraque conceptus veri notis sit vilia proferat, difficile ab initio praesertim,conceptum hunc prς- ternaturalem cognoscere, eumque a naturali disitinguere. Primum enim etiam bonae constitutio nis mulier ad conceptionem apta e viro cohabitans, huic vitio, ex causa aliqua potest esse obnoxia, licet rarius hoc fiat. Magna interim molε in tero suspicio est, si mulier prius quoque talem gestarit ι maiorque, si sepius illi acciderit, sicuti alia quas quotannis, ali. is singulis fere mensibus, eius. modi rei cecisse obseruauimus, interim nihil gr inius passas, beneq; nihilominus habitas Se vegetas. Alioquin ut in vero conceptu. sic & in hoc moκ menstruus fluxus desinit, venterque & mammarsimul successivἡ ad aliquod tempus usque incrementum semunt, postea vero si subsistat mola, et ter vel in eodem statu manens, non amplius sicut in foetu vero, augetur, vel si augeatur, non in eo motus
235쪽
motus ille sentitur, quem foetum gerentes, ab illo percipiunt, nec ut in his , est ita adstrictus sed pendulus, talisq; qui veluti pondus aliquod conti.
neat quod cum se mulier in latus vertit, eo prouoluitur: Ex quibus demum, conceptum nullum fuisse,vel falsum esse, suspicari solent. Quod reliqua accidentia concernit, appetitus imminui vel deprauari, ut in legitimo conceptu, aliaq: illic enarrata accidentia superuenire solent,
atq; etiam, cum hic conceptus sit praeternaturalis, plura peioraq;, inter quet frequentiora stat, corporis reliqui praeter ventrem extenuatio, eiusdemq; discoloratio, vetris punctiones, apetit usq; prostratio diutius durans, ex quibus tamen reuera nihil certi de eo pronuntiare possuimus, uti neq; ex urinarum intuitione, quibus etiam in hoc casu cognoscendo vulgus multum tribuit, Mediciq; sepEvt peritiores esse videantur, ad ea connivent. Adeo ut conceptum falsum a vero exquisit 8 discernere,val-dὸ sit arduum; donec vel per ab ortum factum, uti serὸ fit, nunc primis, nunc sequentibus mensibus, vel per partu destinato tempore, ex reiecto prςtem naturali cogn oscatur. Que quoq; terminu pariedi praetergressa mulier, de uteri gestatione, ex supradictis indicijs certa, si non pariat, nec conatum aliquem illius sentiat, aliave indicia, qui laetum mota tuum retineri de in onstrant, nisi hoc nulla conce- 'ptione facta, oriatur, uti iam eXplicabitur, certuni
est, no scelum sed molam vel aliud simile utero gestari, qualia diu postea eas retinuisse ventre turgente, mensibusq; suppressis, accedentibus quoq; alijs insuper malis, obseruauimus, multisque pδst mensibus vel annis, cum periculo vitae, eκ larga prosa-sione sanguinis, demum reiecisse , vel ad mortentusque conseruaste.
236쪽
Ma io Ex T v s r R A N T a risi escentia augeturque ut in grauidis, ita ut & mulieres ipsis, citra con ' atque inter eas etiam aliquae quae prius uterumpi quoque testarunt & pepererunt, se strauidas esse
is aeuidae esta putent, eadem de Virginibus si hoc illis accidat, s. i. suspicio, tum ventris eXcrescenti caussa, tum quia metas es ipsis substiterunt, tum quia nullo alio morabo illius ci accidenti b. grauioribus, quae alias mensium suppressioni iuncta esse solent.uti nec hydropis alioruinue tumorum ventris symptomatibus, ab initio praesertim, infestantur. Ex quorum etiam signorum defectu, hanc ventris extuberantiam ab illis tumoribus ventris in morbis illis natam facilὸ distinguimus. Ab illo vero tumore ventris, qui eX concepturam legitimo quam deprauato prodit, hunc internoscimus, si aetatem habilem ad conceptum annis foemina superarit, vel nondum attigerit, licὸt nisi iuuenes admodum sint, aut aetate prouectiores, hoc quoque iudicium nos possit fallere, uti mini-mὰ, u virgo sit, quod tamen cognoscere, si consuetudinem cum viro occultare velit, arduum. Intem ea tamen quia illarum ventris tumor non adeo
colfectus durus & aequalis, ut in grauidis & molam gestantibus existit, dein & quia mamillae illis non
hic augentur, nec motum qualem foetus edere solet, percipiunt, 3c signa ple thorae vel alioquin malae constitutionis, in languore, pallore, compressiavo circa regionem ventriculi dolore, cordisque palpitatione, urinarumque in peius mutatione, se proserunt: atque aliquando alijs insuper accidentibus superuenientibus, tumor ventris ulterius se extendens totum serὸ attollit, murmuraque & rugitus edit, hisce indicijs non a conceptione scelus, ventris hunc tumorem prouenisse, nec mulierem grauidam esse, aliquo modo possumus colligere.
Vti neque molam esse, grauiora haec in hoc casu, quam
237쪽
lli, quam in illa vitia suborta demonstrant, scuti& quando tempore partui alioquin destinato prς- terito, de mola, ii dictum, vel de hoc casu suspicio est Potissimum q. & indubitanter, quando h mota rhagia larga subsequente per uterum, citra carisneam aliquam molam, quod alias citius ante legitimum pariendi tempus, alias post illud demum accidit, venter vel sensim vel subito rursum subsidet. Quod cum largissina sanguinis si fiat effusione, vires exhauriendo, aegram summὸ debilitat, noxasve post se relinquit,vel eam penitus conficit. Particulares extuberantiae sunt, quae certa duntaxat loca possident, tum insuperficie hinc inde, tuin in cauitatibus apertis, ut in oculis , Ore,pu
dendis. Suntq; quamplurimς 3c diuersorum gen rum , 3e pigrumque collecti Tumores: alias etiam latius. diffusae intumescentiae. Et distinguuntur a primum: quod aliae in locis citatis prodeuntes, ilia elispersistunt, de quibus primo agemus: aliae vero retrocedere ab illis possut, quas postea tractabim Qui persistunt permanentq: in suis sedibus tuta
mores, aut etiam diffusae inluniescentiae, nec uti iam e narrate retrocedere & abigi rursum possunt, variat primu quod alij molliores sunt, alij duriores. Molliores tumores qui tactui plus ininusve cerdunt, prout magis miniisve tensi sunt,&pressi vel iterum attolluntur , vel etiam implestionis vestigiuin aliquandiu retinent, in Carnosos de C taneos praecipuὸ tumores diuiduntur. Carnosus tumor, quia carnem aliquo pacto donouo vel uti adnatam, cute obtectam venisque Saroma, ei plenam refert,dicitur, uti&Sarcoma, Sarcitis, H pos arcosis, Carnis excrescentia. Hic δ corpore intagis minusve prominet, aliquando Se propendet,
tumoreque nunc maiore, nunc minore, nunc ro,
undo , nunc longo, aliterque formato se proseri,
238쪽
& pondere nonnunquam illi molestus est .actio nes i. interdu si in ut impedit. Hic extrinsecus ubiuis in corpore sponte nasci potest, cute uti reliquum corpus obductus, varijs sormis, ἡ quibus capitis magnitudine rotundum globum exacti reserentem , ceruici appensum & angustiore basi adianatum, pistore in quendam multis annis ad vitae αnem usque gestasse vidimus. Ex vulneribus quoq; vel ulceribus sanatis Caro sic luxurians, ubi haec
fuerunt, prodire potest. In sacco testium seu scroto, eiusmodi carnosus tumor testi accrescens quoque prouenit, qui Saraco cele, cum omnibus tumoribus in scroto genitis Κήλη nomen attribuatur, appellatur, quem Germani a carne Carnobi vocant. Hic etsi in eo quod in
scroto consistit, cum enterocele conueniat, tamen
ab illa facise distinguitur, quod compressione non
cedat, nec ventrem rursu in subeat, sed sensim exacrescens, nec subito ut in enterocele eo delabens. semper fixus testique ad natus permaneat, eumq; plus minusve, aliquando Sc totum includat. Hic tumor in magnam molem quandoque excrescit.
saccumq; testiu adimplens & extendes dependet. pondereq; admodum molestus est; non dolens lioquin & concolor. Intrinsecus eiusmodi tumores carnei varijs in locis forma differentes se offferunt, membrana obis tecti. In naribus frequenter caro eiusmodi expullulatin Sarcomatis nomen seruat: quae si adauctas oras o naribus vel intro in faucium amplitudinem propondeat, Polypus vocatur, cum ad illius similituditiem, rotundus & oblongus sit, & angustiorebas venisq; per eam ductis, naribus adhaereat, qui ει uti narium interior tunica rubet. sed indolens
est, quo uti & mollitie a cancro dissert: Qui si in naribus gignatur, uti aliquoties fieri vidimus, durus
239쪽
rus est & pungens in immensum saepὸ excrescens,
dein carcinoma desinens, cum polypus pr ter turpitudinem quam adfert, nares obstruendo, respirationi & voci solum incommodet, rariusq; sponte non praecedente alia in naribus hesione, secus
ac cancer nascatur. Hunc luna crescente augeri, decrescente vero minui putant.
In pudendo mulieris carnositas talis quandoq; nascitur; vidimusq; ex eminentiore illius sede me h. - dia qui est inter labrum utrumque, processum Clita /thoridem dimim,adeo excreuisse. ut colli anserini longitudinem &crassitiem adsequaret, & farciminis instar carnei propenderet, sicque totius vitae curriculo permansisse. Quod ut hermaphroditi aliquae esse censerentur, cuin pro virili membro su meretur, causain in multis fuisse existimo. Quae on Po .
Praeter eiusmodi carnositatem, excrescentia, tam vim
in pudendo mulieris quain podice illius uti&viri, frequentius prodit, cum dolore alijsque accidentibus, Condyloma dicitur, atque in doloribus fuit expositum. In ore in buccis, caro quoque luxuriare potest, Gingiuara
praesertim vero in gingiuis,quarum carnositas ad. 'eo saepὸ augetur, ut dentes &praesertim molares magna ex parte obtegantur, diciturque Dentium superineam superincarnatio. Aliis vero certis in gingiuarum merio. locis circa dentium radicem caruncula emergit,
uae priuatim Epulis dicitur.Eiusmodi una mihi inentium sedis fine, excreuit, mollis, rubra, pendula, cras , sed radice tenui nitens, quae per vices increscens & decrescens, sic in hodiernam diem usq; ii perseuerat, nullum impedimentu alioquin adferes. In oculorum regione, Caruncula quet in angulo est oculi naturaliter posita, ulterius nonnunquam excrescit, atq; instar tuberculi se exerit, quae prae- 'ter molestiam quam parit, etiam interdum prurit.
240쪽
at 4 Ex TvBERANTIAE Quod vitium Encathis uti & ipsa carucula dicitur. Cutanei tumores non duri sic vocantur, quod cutem praecipuὸ occupet, eamq; in tumorem mollem vel tensum attollant. Hi autem diuersis in corporis sedibus vel peculiarib. solum, ut in pedibus, in scroto vel collo occurrui, eaq; loca distendunt. Alij vero cuticulam possident, Alij venas & arterias in cutem deductas. Inter eos tumores qui diuersis in corporis sedi, bus accidere solent, praecipuὸ occurrit Oedema appellatum; quod nomen etsi tumorem quemvis denotet, tamen propriὸ huic accommodatur, qui collectias, mollis est,&tamaicedit, atq; indolens&concolor vel albus existit, saepeq; admodum ma gnus euadit. Hic frequentius circa genua vel humerum, aliquando &alijs in locis nastitur. Est 3e aliud Oedem a dissusum, nec i ta circumseriptum, sed expansum, quod Tumorem se demato lum vocant, aliquando uniuersum pedem a genu ad malleolos usq; in immensum tumore attollens,& duplo vel etiam triplo crassiorem quam esse debebat , reddens, in reliquis priori cede mali simile. Qualem tumorem citra aliuassectum multos diu, alios per totam vitam gestase, saepius vidimus, diuersum ab eo qui in hydrope astite vel leucophlegmatia, non solum in pedibus sed & ventre vel reliquo corpore, de quo iam illic dictum fuit, prodit, cum ille in pedibus perseueret,nec ulterius feratur, firmiorq; nec adeo mollis, nec cui tam facilὸ fouea imprimatur, existat Eiusmodi crura Ger. Oesschen crei id est crura oleaginosa, quod quasi uncta videantur, vocant. Sed & simili ratione manus cum digitis, nonnunquam & brachia simul aliquousque intumui sie, tumidaque quam diutissimὸ, alias etiam semper permans se , saepius obseruauimus.