Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De vitiis, libris duobus agens quorum primus corporis secundus excretorum vitia continet. ..

발행: 1609년

분량: 1102페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

241쪽

GENER A. ars

Sut & tumores aliqui ex illis qui diuercs in locis N i , o

prodire possunt. In quib.cutis magis tensa est, mi- tumor

nusque pressioni cedit, Phisodes citcti a flatibus a quibus prodeunt. Vel si medium quid obtinent

inter hos & cedemata, Oedemata flatulenta vocari possunt. Quo &Phlyctenae flatulentae reseruntur. μα lentae. In pedibus solis Tumores diffusi seu intume Pedum inscentiae aliquae se offerunt. Quarum una tumoris ii mes seu Oedematosi instar distusa pedes occupat, mollior tamen eo, & hydropicorum pedum intumescentiae nonnihil similis. Quae vel sponte a caussa interuna procedit, vel in morbis aliquibus pedum,ut scabie peruersa, erysipelate cedematoso, simul se onfert, & post eos quoque diu saepὸ adhuc remanet Alias vero ex alijs morbis conualescentibus aegris, post febres praesertim, demum superuenit, de maximὰ circa malleolum M pedem inferiorem, obiter usaltem post incessiim sub vesperain se manifestat, aegroque confirmato rursum a morbo, evanescit. Vidimus & in nuda tibiarum sede similem tu Pedum morem, secundum ipsius longitudinem dissusum, si i

nec ulterius pertingentem, certo tempore, praecedente prius pruritu, leui calore & punctione, in. dolentem alioquin nec alio colore imbutum prodire, in quo non nisi per vim fouea impressa diu haerebat. Qui tumor uti subito se obtulit, ita mox quoque euanuit; Per interualla tamen aliquot amnis quendam molestauit. Scrotum tumores elusinodi priuatim quoque D AEnoccupare solent, praeter eos qui in enterocele Scsarcoceleiam sunt exposti. Quorum unus frequentior, quo scrotum admodum intumescit po nderosusq; fit, qualem in hydrope ascite scrotum quoq; implere diximus, hic sine eo se osseres. Qui cum ab aqua scrotum replente quoq; ut in hydrope pro-ψeat, se tumorem in scroto, cuius tumores omnes

242쪽

Ex TvBERANTIAExo, vocari dixim', essiciat, Hydrocele appellatur. quem & Aquosuin scroti tumorem seu illius Asciatem nomi nare possemus. Hic ab enterocele, quodno cedat sed stabilis maneat ; a sarcocele quod non caro sed aqua illum esticiat, quod tactu facise explorare, & adhibito lumine scrotum illuminetur, cernere licet, potissimum distinguitur. Qui assectus ti adultis sic & infantibus saepὸ accidit 7 mmai. Est & alius tumor,per quem scrotum vesicae alicuius instar infatur &distenditur, adeo ut etiam translucere, praesertim lumine admoto videatur. Qui cum a flatu oriatur,&vti de priore dictum. tumorem in scroto faciat, meum aiocele appellatur, quem & Ventosum scroti tumorem vel illius Tympani tem, cum tympani instar tensus sit &pulset, vocare possumus.

Serui infi/- Praeter hunc alia quoq; scroti occurrit intume, icentia, in colicis pigrunq; doloribus saeuissimis se osterens, qui deorsum in inguina protensi, faciunt, ut utrumque scrotum aliquousq; infletur, uti &in conatibus magnis diu continuatis hoc aliquando accidit : quae inflatio crebro quidem remeat sed moY iterum evanescit. De qua in colicis doloribus quo&pertinet, egimus. Ο In Inguine multem, aliquadoTumor quida aqu iu- sus coli gitur, qui cum hydrocele in viris,cause po- i '' - xionς liquo pacto couen it,atq; uti n drocele in sc oto, sic hic tumor in inguine,pmine D. se Circa umbilicum aquosus tumor, cute illic in tu morem eleuata, aliquado se osteri, quem Hydrom- Phalon vocant. Qui ut rarius per se, ita potissimum in hydrope ascite aliquoties euenit, umbilico vesicae instar aqua pleno de distento. δε,-- in capite aquosus quoq; tumor in infantib. praero. AI. cipuὸ eaeoritur, atq; in ipsius summitate cute illius

crassam de pilos in admodum attolliti quςm ΗΟdrocephalon ais elidat. In

243쪽

In palpebram externa sede intumescentia quata Palpebr dam, oedemati distuso non absimilis quandoque ς urgi per quam palpebrae inflatae & tumidae ap V

parent, non nunquam & circumferentia quae eas ambit simul: tum in oculorum morbis tum extra hos, quae diu saepo permanet, alias mox remittit. Hanc Oedema oculorum aliqui vocarunt; quae rectius Palpebrarum intumescentia dici posset. Collum tumore eximio quoque interdum oci Z- -- cupatur, in anteriore illius sede seu guttur .amplo spacio extuberante, qui tensus est admodum,adeo i ut cum pulsatur sonum edat,&cum premitur sicu ti uter inflatus cedit, sed mox iterum attollitur,

quibus a struma facilὸ secernitur,vii & eo quod si-xus est, nec uti illa mobilis. Hunc tumorem, quia in gutture nascitur, & asperae arteriae incumbit, ab illo vel hac, quibus ambobus bronchi nomen consuenit,&quia eandem cum cele seu hernia causam . . habere putant, Bronchocelem seu Gutturis heraniam vocant. Haec autem praeterquam quod admodum deformat, vocem raucam efficit,& respirationis difficultatem, quae aliquando adeo inualescit, ut de sustocatione sit metus. .

Cuticulam summa vesiculae seu bullae quaedam lucidae aquosae aliquando possident, in diuersis corporis sedibus, maximὸ manibus Se pedibus

Vti & aliquando in oculi globo, Phlyctense dictae;

quae per se quidem insensiles sunt: tamen aliquae ex illis disruptae, maximὸ in locis tenerioribus sensiabilibus, vel etiam integrae si acrem humorem contineant, dolorem mouent: De quibus in doloribus in Phlyctenis communibus x priuatis oculi egimus. Sunt & quam plurimae interdum & minima eiusmodi vesiculae, Hydroadictae, in manibus aliisve in locis, scabiem pr sagientes vel comitantesci inducentes, quas Germ. Zytau vocant,pruritum

244쪽

odci . Variosum

13 Ex Tvs ERANTI admodum mouentes, quas proin continuὸ unguibus vellere vel acu aperire solent,ut serosus humor exsudet; In oculi globo magnam quoque vesica in exsucco fructus cucumeris asinini maturo disrupto casu exiliente in oculum, obortam lucidissimam & tenuissimam , sequenti die citra omnem offensam, rursum subsedisse atque euanuisse vidimus. Venas tumor occupat interdum eas quae lac d ferunt, in mamilla una vel altera, qui eas vel omnino tumidas & distentas reddit, vel collectus alicubi & durus, parti in mamillis insertus, partim exeristus deprehenditur : cum dolore aliquo se alias ocferens, alias & cum rubedine circum circa, quae in inflammationem aliquando, dolore inualescente,

conuertitur.

Sanguinem deserentes venas tumor etiam infestat, qui Varix, Cirsos, Germanis draui prodet dicitur, per quem vena distenta & dilatata, secundum ipsius ductum aliquousq; tumet,& digiti amplitudine protuberat, liuet vel nigricat,atque cons lomerata est, admodumque inaequalis, certis in

ocis tubera ceu nodos promens, interdum & tensione quadam, venae apertionem minans, nona

nunquam & pruritu molestiam adferens. In pedi, bus pl.erunque, nunc uno nunc pluribus in locisse ostentans, ubi paulo vel etiam procul sub varice, ulcus aliquando se offert, quod quia a varice fouertur, Vlcus varicosum appellatur,& in ulceribus de scriptum fuit. Sed & sine hoc ulcere in pedibus varices prodeunt, quales, uti multis sic prigia ntibus mulieribus consuetae sunt, quae & sponte post paratum rursum secedunt, alias etiam sino nox re

manent.

In alijs locis varices quoque exoriuntur, ut in scroto ; vel eXtrinseeus, tuncque usnae quae illud

245쪽

implicant, tument, intortae sunt & nigricant: Velintrinsecus, &tunc venae internae spermaticae intumescunt & contorquentur, tactuque tumidae cisos

depraehenduntur, adeo ut ijs qui hunc a flectum

non nouerunt, vel sarcocelem vel tertium testemese,unde eos Triorches vocant, suspicionem praebeati cui tumori uti & reliquis in scroto κελη nomen quoq; imponentes, hunc Cirsocelen vocant. In pudendi mulieris alis varices etiam nasci prodit Aetius, easque ad cirsocelen resert. In palpebrissimiliter euenire possunt, illisque in motu impedimentum aliquod adferre. Fit quoque ut in tenera cute, in albo corpore me ut venς turgidul vel latiores reddit , in conspectum Giης in se deni coloreq; potius quam tumore deforment, citra aliud incommodum. Quod in coxis frequenter nec non alijs in locis euenire potest. Arterijs insidet tumor qui An eurisina appella- neuri tur, dilatata admodum vel arteria, vel ipsius oscualo,ut in causis dicetur Tumor l. est pulsum edens veluti arteria, sed magnum & molestum. Hic cuini remitur ex parte refugit, sed mox iterum cum impetu erumpit, pugni interdum magnitudine, alias minor. In pedibus & manibus frequentius se dossert, alias etiam circa iugulum & pectus, teste Fernelio. In interioribus corporis quando euenit, cum alia producat symptomata, ut cordis palpita tionem &pulsationein; qui in cachexi a sentitur, ibi tractatur.

Duri tumores qui tactui vix cedunt, sedibus p r cipuὸ discernuntur: Quod alij in glandulosis: Mij in carnosis: alii in excarnibus alij in cute potissimum resideant, sicuti demonstrabitur. In glandulosis sedibus, glandulς sub cute laten- G duris. tes, indurescen tes, tumore extrinsecus in illis locis

apparente, vel qui tactu, si nonnihil lateant, illic

246쪽

ars Ex TUBERANTI Einueniri potest, se proserat. Qui tumores & Glan, dularum nome seruant. atque uti glandulae, secus ac scirrhus in hac illamve partem moueri possunt. sensimq; crescunt & plus minusve augenturi Tales autem in varijs locis, cum in diuersis glanduli siti sint, erumpere solent. Qui in maioribus apparentiones sunt, prominentq; amplius, in alijs minus. Et vel pluribus in locis simul vel certis dun

taxat erumpunt.

reo in In plurib. corporis sedibus Gladuit eiusmodi ada. rM , se auri indurat q: eo de serὸ tepore simul se produci Vt in colli sub mento ambitu, ubi plures longa interdum serie occurrunt, atque Chirades seu Scro-phul . quia serophis seu porcis in hac sede freque- ter quoq; enascuntur, appellantur. Aliis quoq; nosolum in hac colli sede, sed 3c post aures sub axilli, in inguinibus, articulorum flexuris, nec infreque ter etiam in pectore, & mulierum mammis, alibiq; tumentes & dur glanduli, visui vel si sub cute no, nihil lateant, tactui se offerunt. Quas alibi etiam quam in collo existentes glandulas , Scrophulas D militer, uti eas quq in collo erumput, comuniter vocat, minus fortὸ rectὸ, cum serophis si ab illis se denominetur, in colli glandulis hoc vitiu tatum eueniat, nec quod sciam in alijs locis, atq; aliq pustulet quq in collo & carne porcorum inueniuntur. quas elephanti asim in illis denotare putat, iis uti illic ostensum est, vocant, non sint glandulet

indurat sed pustulo de nouo natς ι nisi fortε scro-

Phulet quod plures sit

simul nascatur, a multiplici pa tu porcorum nomen sortitet sint, lis quoq: quod maiori numero prodeant, sic appellari possint: aut quia pletrunque cum tot una erumpunt, in collo simul prodeunt, illic que magis apparent, ob eas totus ille assectus, quem Galli Les Escruelles vorcant, Scrophularum nome sortiatur. Malum nonnunquam

247쪽

GLNERA. ara nunquam h reditarium & quibusdam regionibus familiare, in plures incidens. In quo glandulae vel indurat scyrrhi instar manentituncque Schirrho

des,vel exulcerati in ulcus serpens abeunt, tunc vNomodes, vel in carcinoma desinunt&Carcino des nominantur, magnamq; noxam de pernitiem corpori saepὸ adserunt. In certis quandoq; tantum locis glandulae elusi Sirum modi erumput, ut in colli sede gutturi incubente, . ubi una simplex vel ex duab. tribusq; nonnuquam uuae instar complicata prominet, &in immensum

Q s p8 excrescit, aliis etiam pendula est aliquousque

dependens, quas Strumas vocant, &Schroplam alarum nomen,cum in collo fiant, illis imponui. Vti& priores, scrophulas, strumas, vel si paruq snt stramulas appellant. Tamen cum has strumas a prioribus strophulis diuersas esse, quod non tanto n. mero ut illae emergant longeq; maiores pigrumq; fiant, nec in porcis sic se habeant, deprehenderi mus, eas ab illis distinguemus,ut has quidem Strumas,illas vero Scrophulas sim' vocaturi. Quq strum pr ter turpitudinem quam pariunt & impedi mentum, si gutturi & iugulo profundὰ incumabant, raucedinem vel etiam dispnoeam aliquam enfici ut : H quoq; certis regionibus,ubi plurimis accidunt, adeo consuetet sunt, ut non indecor illic habeantur. Alias rare nec ita frequentes. Ex illis nam aliquando profundὸ latentem, nec conspicuam insantem suffocasse, non cognita causa, donec per sectionem innotuisset, obseruauimus.

Sub axillis & in inguinibus glanduli hoc pacto,

vel solum indurat , vel etiam in tumorem smul eleuat , depr henduntur, & Bubones priuatim appellantur; quod si in glandula post aures sita fiat, Parotis dicitur,atque utraque Frigida vel indolens Pa-- P.

ad disserentiam illius bubonis & parotidis, que -- ,

248쪽

et ar ExΥvBER AN Tia cum calore &inflammatione oriuntur, de quibus in doloribus egimus: In illis enim concoloribus Mindolentibus, nihil tale se offert, nisi quod in te dum quoque in abscessum desinui, ἡ quo tandem, uti de abscessu frigido in carnosis locis nato, modo ostendimus, non pus, sed alia materia, uti illic ex plicatum, progreditur. E cuius generis parotide dura in abscessum indeque in ulcus desinente e iam calculos aliquot prodijsse, ipsi vidimus. t Ad eiusmodi glandulas induratas etiam testes

induratos referimus : qui interdum simul in matagnum tumorem, adeoq; saepὰ immensum,ut sero tum sacci repleti se distenti instar dependeat, e crescunt, augenturq;, hunc l; assectum Scirrhum testium ob duritiem qua schirrho similis, vocant: quem nos ad glandosos potius tumores referimus: uti & glangulas alias induratas scyrrho des appellari diXim US. In carnosis locis hinc inde in corpore occurrit durus tumor renitens, firmus adeo, ut loco moueri nequeat, circumscriptus, 3e plus minusve amplus&ὸ corpore prodiens, aut in eo profunditis haerens, concolor & i ndolens, Scirritus nominatus, qui nunc in fieri est, tuncq: Incipiens dicitur,alias in facto,& Confirmatus appellatur. Hic inflamma tiones piae runque sequitur,&post: eas relinquitur: Aliis per se incipit sensimque nascitur 3c augetur. Hunc in cancrum commutari posse aliqui puta runt. Verum nos illos qui hoc asserunt, fortὸ quod cancrum incipientem vel nondum exulceratum pro scirrho, cui duritie & forma nonnihil responidet acceperint, & cum exulceratur scirrho hoc a eidisse putarint, sic deceptos fuisse, suspicamur. In Vetris regione duros collectos tumores hinc

inde per abdomen disseminatos aliquando obser--ώς uiuimus, adeo saepὸ, si plures praesertim concura

249쪽

G L NE .rant ventrem attollentes,ut hydropicos,vel si mulieribus hoc contingat, grauidas este, vulgus suspicetur : a qua intumescentia facilὰ huius tumoris ventris inaequalis durities eum discernit, tandem que nihil horum esse, diuturna illius perseuerantia patefacit: cum ad finem vitae ventrem elusinodi induratum aliquas gestasse, obseruauerimus, etiasne magno aliquo partium naturalium incommodo. Quos tumores ad scirrhos quoque, nisi glandulae etiam sint induratae illius loci,vel omeniati, huc usque etiam prominentes, referimus. Praeter quos tumores, alij in abdomine quoque se patefaciunt, quia subiectorum viscerum extuberantqs3e tumoribus in sede hac, quae illis ced re potest, diuersis illius in locis protuberantibus,

prodeunt.

In hypochondrio nune dextro nupe sinistro, prominentia quaedam potius quam tumor colle eius occurrit costarum spuriarum; in scirrho vel a. lio duro tumore hepatis & lienis, costam extror, sum propellente. In media vero cordis dicta sede nuda, ubi costae ab inuicem dehiscunt, etiam tua mores enarrati, si in hepate sint, cum illud a dextro latere eousque pertingat, se proserunt 8c promitinent, vel saltem tangi possunt: Aliter enim eos emplorare visu vel tactu minimὸ possumus, nec nisi ex alijs affectibus comitibus, in quorum descriptione

horum quoq; tumorum meminimus, eos cognoscere. Qui affectus sunt tenso & dolor grauis in hypochondrijs, dolor cordis compressivus dictus. icterus, cachexia, hydrops, cuius caussas venter uniuersus distentus sit, haec rectὸ amplius distinguinequeunt.

In ventris ima sede subvinbilico, tumor durus nonnunquam se quoque inanifestat, ab uteri fundi duritie vel scirrho eousq; se Oxerente prodiens:

nepatis es'

250쪽

veni uteri oritur, mentionem fecimus.

Quae in abdomine aliae se osserunt extuberan tiae, dolorem adferentes, in doloribus expositae suerunt. Qualis illa est quae in media supra umbili cuin inter costas nuda sede se offert, ex ventriculi inflatione nata. Aliaeq; in alijs ventris sedibus, ex intestinorum distentionibus, inter quas ad modo extuberat, in sinistro iuxta umbilicum latere illa coli distentio, quae circa anfractum magnum illius fit.Sicuti haec in colicis & ventriculi doloribus simul inde natis, quo & pertinent, sunt eXposita. ωπιο . Alius quoque tumor in aliquibus corporis cari her' nosis sedibus, uti scirrhus enasci interdum solet. non adeo tamen ut ille induratus, se qui inuetera tus in Abscessum desinit, non illum qui dolorent parit,& inflammationes sequitur, sed qui indolens atque diuturnus & apertus , non pus sed aliam aliquam materiam profundit. Quae si saeuum referat, abscessus ille Steatoma, upultem, Atheroma, si mei Meliceris priuatim appellatur. Occurrunt insuper& alij, ὸ quibus exit materia, alium humorem ut grumum, vel partem aliquam. vi glandulam, unguem, os, pilum, vel etiam alia

extra corpus posita, ut lutum, tophum, calculum, carbones, cortices fructuum, ligni ramenta repraesentans, quae ideo magicis artibus eo deuenisse vulgus opinatur : qui abscessus nullis peculiaribus insigniti sunt nominibus. Hi autem abscessus ex tumoribus enarratis geniti,cuiuscunq; generis, uti passim occurrere possunt, sc 3c sub lingua aliqua--ὰ suo do deprehensi fuerunt, tumorem illum quem Hais lingua citra nam vocant, nonnihil exprimentes, sed indolen in summa in tein , ἡ quo in abscessum conuerso, uti & alio qui ''-- cum inflammatione fit,de quo in oris partium dolore egimus,calculus aliquando prodihi. In capitia

pilosa l

SEARCH

MENU NAVIGATION