Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De vitiis, libris duobus agens quorum primus corporis secundus excretorum vitia continet. ..

281쪽

C A v s A. in abdomen exstillat. Fissurarum autem eius. modi in hepate 3e liene caussa non minima est,p renchymatis tanta siccitas&ariditas, ut non solum decrescat & imminuatur, sed de tandem rimis dehiscens findatur. Cui in caussam intemperiem' potius calidam quam frigidam fuisse, non solum si iis summa hydropicorum, & urinarum rubedo, aliaque caloris potius quam frigoris indicia demo P strant, sed & quod illis hoc potissimum eueniat, qui lautius vivendo calidissi in is aromatibus cibos condiunt, vel vina generosissima & meraca bibulici in eiusmodi vivendi ratione perseuerantes, quidam iuuenes adhuc, quidam ad ultiores, maximis vero senes, quo tempore haec viscera alioquin aetate sicciora evadunt, in hydropem incidunt, &sse ab aqua infestari, quam tamen non biberint, ioculariter conqueruntur. Quam potissimum causam, quod nostris in regionibus hydrops adeo grassetur, esse, iam diu obseruauimus, atque in ebriosis hydropis imminentis, perpetuam sitim qua ob intemperiem calidam hiuce visceribus impressam, diu ante premuntur, quae illos ad continuam potationem impellit, certissimum praenuncium esse, nisi alius morbus praeueniens, eos ἡ medio prius tollat, depraehendimus. A medicamentorum calidissimorum quoque nimio 3c frequenti use, quibus ventriculum, atque uterum mulieres, calefacere student, vel in alijs frigidis morbis immoderatius aegri utuntur, hoc e- uenire, visceraque adeo calefieri exsiccarique poc

sunt.

A morbis quibusdam calidis acutis vel diutu nis , ut febribus, ictero similibus i , haec viscera simili modo exsiccari findique possunt, ideoque hol drops caloris signa potius quam frigoris proseres, hosce assiectus subsequitur.

282쪽

, 6 Ex TvBERANTI A tumore duro, qualis est durities horum vi se earum, qua ipsorum substantia vel tota interdiam. vel maior illius pars, vel aliqua saltem, indurariar, vel tumor in ea collectus durus, in caua simave he, patis vel lienis sed egeo eratur, scirrhus dictus, vel alius durus tumor, qui in abscessum abire solet, eiusmodi fissurae in illis, vel aliae aperturae, per qhrasserum in abdomen exstillat, frequenter prodeunt, cum ex duritie hac, tunica horum viscerum facito crepet & findatur : & si tumor durus in abscessum

conuertatur, indeque in ulcus,viam hac ratione itali patefaciat, ut in vicere dicetur. Quae sc caussa est, quare durities illa vel scirrhus, vel tumor durus in abscessum desinens, hepatis vel lienis, hydrope inducat, cum si citra hanc fissuram aut diuisionem

apertam, durities illa vel scirrhus aut tumor se onserant, obstruendo Scarctando solum, iisterum,uel cach extam aut atrophiam, potius pariat, nec dum hydropem, donec tandem haec laeso viscerum in de procedat, tuncque hydrops priores affectus sequitur,vel si statim hoc fiat, moX comitatur. Vnde& aliae horum viscerum obstructiones, cum substantiam ipsorum extrinsecus minimὸ dividant. hydropis ascitis si solae sint, caussae minimὰ fiunt. vii vero enarratorum tantum affectuum, hydro- pisque interdum anas arcae dictae, quemadmodum

in singulis hisce fuit expostum. Huius autem duritiei, sicut de scirrhi causa, e

dem horum viscerum siccitas, quae ea findit, esse potest, si adeo in ea agat,ut ad indurationem usque 'torreat;a cibo potuve, medicanastis vel morbis ca-sidis etiam dependens. Vel quae causa existit, tumorum horum ut scirrhi & tumoris duri in absce sum desinEtis, extrinsecus in corporis carnosis s

dibus oboriri solitorum, illorum quoque qui in visceribus hisce prodeunt, caussa esse potest. Veluti

283쪽

M A W , AE. asyest succus quo haec viscera aluntur, cras icis quainpar erat redditus, quod illi ob chylum de sanguianem ex quibus generatur, vel perinistionem cras soris alterius partis succi accidit, ut similem sub stantiam reponendo, tumores hosce in visceribus gignat, quom ille qui in abscessam vergit, ob eas.

cem caussas, uti io externo, materiam variam, quae

in illis aliquando inuenitur, continere potest. Neq; enim ex pituita vel bile aut alio humore, viscerum substantia sic indurari, sed vasa ipsoruin soluin, uti in obstructionibus ostensum, obstrui possunt. Sedri inflammatio in hisce visceribus, si scirrhum glisgnit, succum ea nutrientem incrassando potiusquam alio modo, uti in scirrho externo ou endinaus, ea indurat vel scirrhum in illis producit Aliter quoque laesa& aperta horum viscerunt substantia, circa superficiem, serum in abdomen inde transferri potest . sicuti in hydropica qua-dain puella, hepar una par e malὰ affectum, tumore fungoso illi ad nato, in quo concretum quid inerat, vidimus, ῆ quo serosus humor exst liare potuit. Poti silinum vero hepate & liene ulceratis. adeo ut ad superficiem ipsorum usque ulcus penetret, serum uti & in caeteris ulceribus quae sempermadent, exsudans, hydropem etiam accersit. Qualia vicera post: inflammationes suppuratas , vel tumores supradictos in abscessus desinentes, oborata relictaque diu si pῆ, purulentas deiectisnes in uentia, tandem hydropeni estIciunt. Aliae verol aesiones, alias 3e praeserti in contusiones ab exteria

iis iniurῆς factas sequuntur; sicuti duos ab equo deiectos, & in latus dextrum lapsos , praegressis aliquandiu hepatis laesi symptomatibus quibusdam, tandem hydrope correptos eoque extinctus suisse nouimus. A vulnere extrinsecus ad viscera haec usque adacto, nisi mors praeueniat, ulcus

284쪽

aues Ex Tun ERANTI relictum idem potest efficere. Sed & corruptio ac putredo horum viscerum vel eX parte vel omnimoda, qualem in hydropicis siepis imὰ vidimus, caussa hydropis non infrequens existit, quae tumores vel erosiones 3c ulcerationes, aut alias lae siones horum viscerum, a causis, uti iam expositum, sequitur. Verum & ab aqua iam prius in hy. dropicis in abdomine collecta putrescente, si horum visceruin tunica erodatur, vel ulterius ipso. rum substantia laedatur, sero tunc inde quoque trans sudante, aquae illius copia in ventre augebitur. Obseruauimus quinetiam ab eadem aqua, Sehepatis & lienis tunicis, uti & peritoneo eo in loco ubi illa huic adiacent, exesis, ita concreuisse, ut nec hepar nec lien i regione illa septi cui adnata erant, citra dilacerationem tunicarum auellipo, tuerint , unde sorte quoq; serum in cauitatem ex sudare potuit. In renum corpore, suin de illud, uti iam dicta viscera, paren chymate constet, si illius continuitas eo modo sicuti de csteris dictum, soluatur, hoc

idem fieri posse, hydropemque ascitem inde prodire, Sc rationibus atque experientia moti, asserimus. Cum enim ad eos serum non solum pere- mulgentes venas continuo cum sanguine deseratur, sed&ibi ab illis secretum, continuo coacerae uetur, si substantia renum ad eas sedes usque vel diuisa aut aperta sit, serum ex ijs aequ8 atque d ceteteris visceribus vel exudans, de vesicas prius e citans, vel statim penetrans , copio sus accitiusquam ab alijs visceribus in abdomen profluet, hydropemque ascitem, qui diu perseuerare potest. cum renum laesiones, praesertim si unus tantula afficiatur, non subito hominem perimant, sed

diuturnum morbum procreent, unoque penitus

consumpto, uti alibi dictum, alter queat diu a huc

285쪽

C A v s aueselluc surcere, procreabit. In quo casi, praeter caestera accidentia, ab aquae hac collectione in abdomine uti dictum prouenientia, in vi inis interdum

aliquid purulenti, si ulcus adsit, depraehenditur, mictioque adhuc longὸ quam in caeteris parcior.3e saepἡ paucissima, si uterque praesertim reti simul affectus sit, cum urinae non minima portio in abdomen continuo deferatur, nec uti decebat. ad vesicam perueniat. Harum autein laesionum caussae in renibus, eaedem quae & caeterorum vias cerum esse possunt: ut nimia illorum ariditas, sicuti hanc renibus quoque accidere, siccitatemque illorum, calculi simul causam fieri, in eo descriabendo ostendimus, quam Don solum aetas, morabicalidi, sed Murina calidissima ex ciborum caliadorum&vini imprimis potentissimi, uti prius ostensum,usu accensa,renibus tandem infert.

Dein & ulcera renibus admodum, ob caussas in exulcerationibus enarratas, peculiaria , si noli solum interiores ipsoru in sedes occupent, sed Mad exteriora vergentia , substantiam ipsorum. nunc uno nunc pluribus ulcusculis perforent, caussam hydropi, renum vitio nato, praebere pos sunt. Vti & renum omnimoda qualem sepθvidimus eqrruptio, remanente tantum illius inuolucro veluti marsupio: Postremo & aliae renuin ab externa vi laesiones eiusmodi, ut contusiones Vel vulnera idem possint efiicere. Caeterum non solum hisce rationibus moti haec

se fieri posse statutinus, sed & tanto certius hoc a firmare possumus, quod eiusmodi casus nobis eum multis alijs spectandus fuerit oblatus: Cuin enim nobilissimus quidam vir, hydrope astites

pleni mensium spacio conflictatus, post mortem aperiretur . visceraque omnia ventris inserioris

286쪽

a6o Ex TUBERANTI uitium in illis. qua in quod aqua in abdomine tarn diu retenta corruptaque & viroso osore praedita, peritonaeo & Potilliinum me senterio & omento pepererat, depi benderetur, uterque ren multis ulceribus nitulosis perforatus, adeo amplis..t digitum singula facilὸ reciperent, inuen tus fuit, ad natis insuper hinc inde renum corpori vesiculis aqua plenis, quae ex illis scissis profluebat, e-

rosa simul undiq; renum exteriore tunica. Quam renum exulcerationem ab immoderato potu profectam, ex eo collegimus, quod nobilis ille ab a dolescentia ad annum senectutis septuagesimum& vltra, vinum generosissimum consueti m& copiose biberit, & in conuiuijs, bibendo nulli cedens, urinam nihilominus continere ad multas horas potuerit: Quo praeterea multum contulicse, hydropemque ex parte causasse iudicauimus, . quod in eo splendide & magnificὸ, ut erat opu- lentus, vivente, iugi ciborum aromatibus condiatorum usu, uti reliqua viscera accendi &siccario

hepati, sinistro lieni insertis, per dia pedesta, tuanicis iusarum rarefactis. aut anastomosin . oscu-

287쪽

C A v s C. 26ique per poros caecos vel oscula, citra solutio emcontinuitatis e iam dictis venis, pro manare pos , idq; citra cruoris permistionem. aut seri a sanguine tinctura, haec comprobant,quod sicuti in alijs quo que sedibus ἡ venis, hoc pacto, tum in corpore varijs a sero obortis defluxionibus, tum extra it lud per sudores, lachrymas aliasue corpore per nares uterum aliasve sedes factas fluxiones, subito interdum magnaque copia erumpit: ita & ex venis meseraicis non soluin naturaliter semper aliquid in abdomen trans iudare, sicuti semper in eo mador eiusmodi depraehenditur, sed & p . ternaturali rer maiori copia abdomen, implere possit, eoque facilius, quam in alijs locis, cum in illis venis serum a populentis &esculen ris progres sum, &cum chylo continuo attractum maxim. redundet. Et sicuti in diarrhoeis spontaneis, vel catarcticorum usu concitatis, illud per oscula

earundem venarum, per quae eas subierat, rui

sum incruentum effluit, ita & per interiora oscula, quibus rami ipsarum in partes dispersi , circa finem occluduntur, patefacta, nullo cruore tinctum in spacium abdominis influere potest. Eadem ratione & serum a sanguine in renibus secwtum, in vesicam delabitur. E quibus omni bus, uti ob enarratam causanv eti in hydropem ascitem fieri pose, quod aliquibus videtur impos sibile .colligimus: Ita in hydropicorum quorundidam sectione, cum nullam manifestam in visceri bus continui solutionem, sed magnam in venis vii 3e ventre seri redundantiam depraehenderemus, inde illud eo quo diximus modo in abdo men peruenisse, coni j cientes, liberius rem ita ha bere se affirmare ausi fuimus, eoque magis, cum di in hydrocele, ab eadem causa piae ruraque in abdomen inde lue in scrotum, uti ostendimus, idem se 3 um destillet. x

288쪽

Huius autem anastomosis & dia pede sis in ve nis messera icis caussa est, seri plaerunque in hisco venis nimia redundantia , quae eas distendendo aperit, vel tenuitas & aquositas, qua eas facilὸ penetrat. Tunc enim in venis metieraicis accumulatum, nisi per easdem vias, per quas has sub ijt ad

intestina denuo remeans, per alui fluxiones, uti serἡ fit, evacuetur, ex vasis hisce, uti dictum. interdum erumpens, in abdomen sertur. Cuius

redundantiae, si transitus illius ἡ venis messerat cis per hepar in venam caliam impeditus sit, praecipua causa existit : Quod praesertim ob faculta tem ipsius hepatis attractricem , debilitatam accidit adeo ut serum, quod chylo partim permistum, cuius uti & sanguinis portio eu, co defertur, par tim etiam ab eo separatum continoo a potu has vias pertransit, non sufficienter ad se allicere Min cauam veram transferre possit. Idque ob caus fas in cach exta, quae tunc quoque ob hanc hepartis imbecillitatem se offert, expostas. Ab obstructione hepatis ab humore, aut alia duritie, vel scirrcto facta, eundem traris tum impediri quoque

posse censuerunt, quae tamen s adeo magna enset, ut serum i R. de retineretur, etiam sanguis mi nimὸ perme reposset, Wide atroph a citius quam hydrops prodiret. 'Sed & citra hanc caussam, si in vel am cauam sero tra stato. naturali illius e uacuat one, quae peruri asst, impedita, illic ad eo cumuletur, ut subsistere nequiens, a natura rursum per illius ramos in hepar x venae portae propagi es reperatur, vel alioquin eo regurgitet, illic queco .ceruetur, idem poterit accidere. Cuius causa renum facultas attractrix non sufficienter suo fungens munere, esse potest: Vel obstructio tanta & praesertim in utroque ipsius uretere , ut

serum in vesicam destillare sufficienter vel omni-

289쪽

rio non possit. Quorum caussas in aliis mictio num symptomatibus exposuimus. A udoribus suppressis idem fieri autumarunt, verum cum tunc per urinam serum retentum euacuari possiti haec nisi alia concurrat causta, sola esse minimὸ poterit. Generatio quoque seri superflua, cuius causam in leucophlegmatiae causis uberius ostendes mus , si enarratis causis accedat, eo citius & facilius hydropem inducent, quod maiore tunc illius copia existente, celerius eo modo uti dictum, in abdomen fundatur. Quod uti ab humidi. ac sumptis procedit, ita a potu nimio &ingurgita tione continua in ebrijs, etiam hydrops ascites, non solum ob viscerum illam laesionem, quae a vi- ω no exurgit, sed quod materiam simul aquae e piosam subministret, frequenter gignitur, in illis praesertim, qui pro ratione & copia potus, urinam non profundunt, sero in venis abundante, unde quoque grauantur, & de grauedine aliqua ac tensione ventris, antequam hydropici fiant, conque.

runtur.

A soluta continuitate venarum meserat carum, omentum Si mesenterium implicantium, serum in abdomen excidens, hydropis ascitis causam aliquando esse posse , tam argumentis probabilibus, quam demonstrationibus certis osten. di potest. Nam constat aliquando casu externo.

vel vi illata ventri, rupta eo impetu vena aliqua, pluribus accidisse , ut primum inde sanguis 3e s

rum simul in ventrem profluxerint, &dein vulne rein vicus, vel etiam corruptionem aliquain horum visceruin commutato, quae post mortem in uenta erunt, inde continuo sero exstillante, hy dropem subsecutum fuisse, quem etiam cruen- ta deiectio & vomitia, aliquandia priuasim praecesserat, mox purulenta comitabatur. Quae eXul x 4 ' .

290쪽

cerat io vel corruptio, perquam serum Habitur, in omento &mesenterio, ubi venae sunt, ab erosio, ne quoque proficisci potest : cum humores sum- acres & maligni invenis hisce, quae vari s exscrementis scatere solent, retuli, eas hoc pacto exedentes,causam sic hydropi pr bent. Vti ac si corruptio h c in hisce membranis &vasis,ab aqua in abidomine hydropicorum diutius retenta putrescente, easque corrumpente fat, uti superius osten sum, sicuti in omnium serὸ hydropicorum sectio

nibus, omentum nonnunquam ac me senterium

hoc pacto insectum vidimus. Quod cum fit. licEt haec non prima huius aquae collectionis causa, cum aliunde processerit, existat, quia tamen inde quoque tunc exstillat, maioris aquae quantitatis congestioni occasionem praebet, eoque amplius, si viscera stlia smul hac aqua adeo afficiantur, ut continuitas ipsarum quoque laed tur Ab alijs venis ventris interiora peruadentibus, ut vena caua illiusque propaginibus, ad re nes, Uterum . partesque alias uti de musculos 3e

membranas dispersis , per diapedesin vel anasto. inosin. sserum quoque in ventrem labi pose, hydropique originem praebere, credibile, idque maximὸ in cachecticis, vel alijs affectibus . in quibus haec seri copia in venis accumulatur, & praeserta tim mulieribus, quibus cum haec serosit s per menstruum fluxum, vel post eum, mox in Goro muliebri, expurgari solebat, si illis suppressis, s rum aliam viam & exitum ἡ venis quaerat. Exsoluta vero illarum continuitate hoc non adeo sa- .cil in hisce ver is fit, cum si in maioribus hoc a