장음표시 사용
451쪽
versantur, eo in libro descriptum fuit. Qui non ad mod uni illis absim ites sun t qui citra hanc luem diactis in locis interdum oriuntur, sicuti ibidem o stensum fuit. Puruleta materia noninunqua maribus prς cipuὸὰ pene, & aliquando foeminis sponte emanat, atq;
indusium vel linteamina, subflauo colore commaculat & immunda reddit: Quem effluxu virulenta cuius da materiei seu seminis emanatio pr cessit, in Gonorrhaea virulenta dicta, quae 3c cum lue hac in terdit copulatur, aliquando extra ea accidere solet. Mictio ardens seu urens, cum conatu magno M. vrinae stillicidio, uti in aths affectibus,ubi descributur. ita & in hac lue nonnunquam offertur. Quod reliqua attinet in functionum quamdam laesionibus accidentia, cum non per se ab hoc moriabo proueniant, sed ex accidenti enarratorum vitatiorum causa, si ea adeo inualescant, ut illis quoque incommodent, cum generalia tantum sint, in alijs quoque diuturnis morbis consueta, hanc que luem nec constituaOt, nec ab illis signa aliqua g
certa desumi possint, studio omittimus. Vii 3c exurinis vel sanguine detracto hic aliquid praedicere, vel assirmare cum experientia repugnet, superfluum esse putamus, religioque nobis est, eiusmodi falsis persuasionibus vulgi sinistram opinionem seu potius stultitiamtomnia ex urinis patere existi
Lues Stomacace: quod os potissimum assiciat, Imiu Plinio, uti volunt, cognita & appellata, Scorbu- ωπα tus communiter in Germaniae illis locis. Vbi re Mutiuenare solet, vocatur, a Scorbuch Schoorbilych qu tingua vernacula, hoc assectu nominato. Quae lues , cum in maritimis Septentrionalibus locis primum se patefecerit, sitque contagiosa, non paratiam suspicionem mihi mouet, potuisse & illam:
452쪽
4r4 DET OE DATIONI sex procul dissitis regionibus, quas per maria naul. gantes hi populi, nostro seculo ad eXtremos telarae fines usque perlustrant, ubi forte fanaliaris est contagio, per nautas in loca haec mari vicina pri. inum peruenisse, uti Sc lues Indica ab Indis priamum in maritima, circa Neapolim loca, translata. toti Europae innotuit, cum praeserti in haec lues in quibusdam Venerere non adeo sit dissimilis, &ad eam accedat. Nam & haec varijs viiijs corpus quoque inficit, atque simul actionibus quibusdam inaspin modat, sicuti iam explicabitur. Maculae in cruribus horum erumpunt, exiguae: primum, mox latescentes, ad puniceum dein puris . pureum vel violaceum, tandem nigrum colorem inclinantes : Alias vero tibiae amplo spacio, veletriam n diq; 8c circumcirca liuore vel nigrore coma maculantur: Interdum maculae per reliquum cora 'pus quoque disseminantur. Hae maculae quandoqῆ cute illic abscedente per squamas, secedunt, alias subito,ante obitum serὸ, evanescunt, rursumque post mortem efflorescunt.
Tument illis gingiuae laxaeq; fiunt, &pruriunt
dolentque nonnihil,& cruentae existunt. Crura
itidem illis intumescunt interdum, alias vero adimodum attenuantur. Tubercula quibusdam in super erumpunt, dura in glandulosis corporis sedibus, tum musculorum med ijs jacijs, nec non alibi in corpore, nunc indolentes nunc dolorem parientes, ad similitudinem illorum tuberculorum, quae in glandulis potissimum occurrunt, Sepeculiarem quandam veluti luem, a Gallis Scroaphularu nomine expressam, superius descrip tam
Exulceratur etia postea gingi ut &putrescusicora putaturq;, unde scelidus oris ydit anhelitus,atq;
illis tande absumptis,dentiu radices nudi apparet
453쪽
GENER A. Arsilentesq; nonni unqua vacillat uti & in Uerpete gingiuaria, quem cancru illaru Vocant, accidere, in oris
dolore deseripsimus, ubi & Scorbuti, quatenus hac sedem afficit, meminimus.In tibi sulcera sed rarius nascuntur, quae cacoethe sun t,adeoque putrida &san graenosa fiunt, ut omnem sensum amittant. Tenso & contractio seu rigiditas in cruribus, maximὸ circa suras, quoque moX superuenit, cum leui dolore & punctionibus quibusdam in plantis pedum, quod etiam illos, quo minus stare nec inacedere possint, cohibet : alias & venae varicosae in illis apparenti carauedo corporis & spontanea lassitudo, in prima inuasione mox se osteri, pulsus' debilis: Mox tanta sequitur imbecillitas pectorisq; angustia, ut cum aeger se erigere vel mouere vult, animos Edelinquat, pulsu interim subsistente. Quod reliqua attinet, Appetentia ciborum in aliis prostrata est, in alijs potius adaucta: Vti&i quibusdam aluus fluida in alijs adstrim; Vrina ruabra turbida: Sudor foetidus. Comitatur interdum febris lenta hanc luem; lias illam aliqua pr cedere solet, acuta vel maligna: quandoq; quartana eam secuta est, & post eam rursum haec lues. Grauiores quoq; affectus interdum
producit, ut conuulsiones, resolutiones atq; alios
post se aliquando relinquit, in quos desinit, ut a- rophum,tabem,hydropem &dysenteriam,&c
caus. Ausas unde infectiones seu Lues illae cona
tagiosae Se quae pluribus viiijs corpus impetunt: nimirum antiqua illa lues Elephanti-ςa, noua item Venerea, vel consueta saltem certis regionibus Stomacace appellata, aliae ve si miles aialijs locis populares prodeunt, non ad certam M
454쪽
manifestam qualitatem aliquam vel humorem sed
venenatam potius vim seu venenum . quod mali
gnitate sua, occultὰ & pernitiose, 'ti ex eflectu patet,agit, referimus. Quod quibus partibus corpo xis potissimum insidietur,& quos asse his in illis producat, 3c a qua causa proueniat, in singulis hisce generibus eXplicabitur. M., .cta Elephanti est lue. membranea solum inuolucra in Eleph μ' aliqua infici, vitia quae in hisce tantum locis inueniuntur, demonstrant, inprimisq; cutem qua eo lsus obuoluitur,& illius praesertim certa duntaxatoca, alias etiam plura, in quibus enarrata vitia iugeneribus exPosita, lues haec procreat, ut tuberacula in cute faciei, manuum & pedum, ulcera incute pedum,plantarum digitorumque interstitiorum,aliorumq; locorum, cutisq; intumescentiam in auribus & narium alis, nec non faciei aliarum v partium, nonnunquam & in illis sedibus cutis scabritiem fissurasque. vii&inunguibus, cuti inlice rentibus, pilorum que cuti infixorum defluuium: Dein Min tunica succingε te oris, saucium, nariumque a inplitudine. idem venenum tubercula in pa-l to ulceraqι in illis sedibus gignit: Et in adnata mculi tunica, crassitiem, tandemq; pan niculum. In caeteris vero corporis partibus, praeter recens tainuolucra, veluti musculis, ossibus visceribusq; in ternis & vasis, hoc venenum illud non efficere, nec
vti vulgo opinantur, haec in hac lue astici, satis inde liquet, quod praeterquam, quod nulla vitia e Ousq;. pertinentia in hac lue infectis depraehendantur.
nullae quoq: aliae functionum laesiones, nec in motu voluntario, nec animalibus, vitalibus aut natu
ratibus actionibus, nisi alius accedat morbus, in il lis se offerant, neς in sanguine emisso aut eXcrementis redditis vel urina, aliquid quod viscera haec Tecta esse demonstret appareat, sicuti hoc in accident bus
455쪽
stendimus. - . Affectus vero seu morbus, quem eiusmodi v Quant, ne num producit, similiter intemperies quaedam eo bς ratims rit seu qualitas venenata, cuti tunicisque enarratis impressa, no solum veram ipsarum temperaturam
peruertens, sed & totam substantiam deprauam, ut succum quo nutritur,&qui in deperditam continuo reponitur, etsi a laudato sanguine, caeterisq; sanioribus partibus nutriendis apto, profectus sit,
postquam illi apponitur, sibi assimilando in simi
lem substantiam prauam,viiijs eiusmodi in ea proferendis id oneam, conuertat. Eodem serὰ modo, uti qualitatem aliam venenatam cancrum prod cere, succoque deprauato eum augeri docuimus. Nam ut ab hac in una solum sede tumor ille malia gnus, sic ab illa, plura tubercula alia ii vitia diversis in locis, procreantur; unde Sc quod consimili fer/ratione 3e a causa eadem venenata, diuersas tamen operationes edente, nascantur, elephantiasis, Cancer generalis,uti eum nominara solent, rectiusquam quod totum corpus undique inficiat, appellabitur : cum illa non totum, sed uti dictum, cutem xantum tunicasq; aliquas solum occupet. Causa vero a qua hoc venenum, qualitatem hane noxiam in cute tunicisq; dictis gignεs, unde vitia in lue hac producuntur, a varijs ortum ducit. Alias enim per contagium, a lue hac i nsectis parentibus in foetum, vel de corpore ea lue infecto, in corpus transfertur: Alias vero hoc ex alijs humoribus, vel causis in corporibus suscitatur. A parentibus cum semine hoc venenum insor tum transiens,Haereditari elephantiass in eo causa fit. Nam cum semen ab uniuerso corpore pro-
manet, ab infectis partibus portio illius dimanans, labem ab illis eam accipit, quae in conceptu, dum
456쪽
418 D E p or D A T I o N I s foetus ex eo formatur, in parte simili. cute scilicet & tunicis assectis, quam haec seminis portio gignit, impressa manens, rarius mox inratis infantibus se patefacit. sed salubrioris seminis portionis viribus domita, sopita aliquandiu manet, potentiaque tantum inhaeret, donec languescentibus alijs, vis haec
noXia praeualens, in actumq; erumpens, se nunc citius, quo maior est noxa, vel tardius, si minor,atq; ea aetate praeserti in , qua parentes primum hac luelaborare coeperunt, manifestat. Sed Se accidit, ut delitescens in liberis ad multam usque tet tem, citius in sobole ipsorum quam ipsis aliquando se ex erat, i immo ut & immunes ab hac lue fili j per totam vitam maneant, & in nepotibus ea primum se prodat. Quae,uti hoc pacto, per contagium a patris vel matris hac lue infectorum semine, in filios vel nepotes propagatur, sic & in parentibus, s saltem dispositi sint aci hanς luem, se in aq; aliqua occulta illius, siue aliunde acquisita, au i in ipsis genita sint, in se contineant, etsi huius assectus certa indicia in illis mittimo depraehendantur, tamen in luberos eorum, haec lues derivari. atque in illis primum erumpere potest Sicuti a q'odam sene, n ulla elephantiasis aperta indicia habente, filium illegitimum, & legi timos binos, genitos fuisse, qui circa adolescentiam, elephanti asi horrenda correpti fuerunt, cum tamen tres filiae ab eodem procreat . per totam vitam immunes ab ea manserint, vidimus. Quod patris seminis inquinati, sed nondum in eo vires suas exerente, in filijs, & in filiabus materni purioris seminis c usa accidisse, credibile erat. Lic8t in illo ut 8ealijs hoc poenae loco Deus eti . iam sine eiusnodi medio facere soleat. A' corpore hac tuo infecto,per c0ntagium venenum hoc in alterum transferri posse, non solum . communis & antiqua est opinio, quo & nominee sanis
457쪽
4 haec exteriora, ut cutem praecipuὸ occupans, percontactum illorum praecipuὸ locorum, quibus licevitia scatent,vel accubitum proximiorem, uti concubitum, in alterius corporis superficiem facilius se ingerat: Vel quod interuentu inquinatae tunicae succingentis, per sputum veneno hoc infectum, eoru nd em poculorum vel cochlearium usu, aut ciborum ab aegris praemorsorum esse, primum in alterius fauces, indeq. in alias sedes, se insinuet. Qua ratione x iri lue Venerea illius venenum,uti & bestiarum virulentarum, per sputum corpora infic re posse, ostendimus. Inficiuntur autem hoc pacto eo facilius hi, quorum temperamenta inuicem no nihil participant, ut qui sanguine proximi sunt. sicuti aliquoties nunc tuos nunc tres fratres in hic dem sedibus, examine habito, lue hac corruptos
esse depr bendimus, vel qui alioquin ad eam suscipiendam, dispossitionem aliquam idoneam habEt, quam aptitudinem qualis sit, explicare vix possumus, sed ex eo saltem talem est e, quod ἡ pluribus qui iisdem periculis expositi erant, unus saltem vel alter inficiatur, colligere aliquo pacto possumus. Quinetia si animalia quaedam hac lue infestarεtur. vii de quibusdam scribitur, sortὸ ac ab illis per contagium in hominem derivari posset. Nam etsi vitium aliquod in illis natum, cum aliquo elephan- ticorum quandam habeat similitudinem,uti tubercula faucium in porcis, quia tamen non cum illis penitus conueniunt, nec alia insuper quae in homine ea lue correpto reperiuntur, accedunt, elephantia sim eam vel non esse, vel aliam ab ea quae soli humano generi poenae loco, a Deo immissa vidui itur, luemque solis eiusdem generis animalibus potius quam homini contagiosain, asserere non adeo praeter rationem erit. An etiam ab aliarum bestia
458쪽
e iussin odi naturae aduersum venenum , ab ea ad has inq; o DE FOEDATIOrum virulentarum morsibus vel earum. vel alicuius alterius veneetiam illius assumptione, aut od
ius assumptione, aut odore, uti de octino nugantur, talis lues in corpore poni t exsurgere, tracὸt varia ea de re vulgus spargere 3c credere soleat. certi quid a stirmare nolumus, sed experientiae si
Ab humoribus causam huius luis quoque FIUduci, idque frequentius, ex eo patet; quod multo elephanticos per contagium minimὰ hanc luent acquisiuisse constet,videamusai saepὸ eos, qui diu
cum infectis conuersantur, vel etiam per matrimonium cominiscentur, sarios tamen permanere
Deinde cum nulla alia externa causa adduci pocsit, unde malum hoc sub ortum liceat dicere, ab inaterna eam prosectam esse, istis liquet. Caeterunt nec hanc in humoribus noXam, unde haec venena ta qualitas partibus assectis inducitur, intemperiem aliquam in illis vel putredinem aut corruptionem esse,uti vulgo creditur, dicere possumus, cuni nullos alios morbos neque illorum accidentia ve indicta , quae ab eiusmodi humorum transnuta, tione suboriri solent, proserat, sed venenatam po tisis in illis qualitatem, quae sinitem morbum seu affectam venenatum gignit, statuimus. Qualis in sanguine nasci atque consistere potest, de proprietate ea qua illa certis duntaxat sedibus nocere solet, pro venenorum natura, cuti tunicis q. soluiri noxam hanc imprimere, nec alias sedes inficere Quod ut faciat, & ut ad superficiem corporis haec ipsius vis perueniat, non uniuersam ipsius massa id sic inquinatam esse necesse est, cum sic exitium ad gro pareret, sed si certis duntaxat in locis, sanguissemina eiusmodi venenata in se contineat, ab illi,
459쪽
C A v s α. ythasce exteriores sedes propellatur, non amplius in sanguine, etsi inde originem traxerit, causa illius cum affectu quem genuit, sed illic Alum ubi lues haec erupit, haerebit, substantiam i sic partium, illaque rursuin succum quo nutritur, ut ostensum, peruertet, elephantias in q, eo modo & inducet Afouebit. Haec autem in sanguine semina venenata,
nisi per contagium, uti dictum, sanguis primum, indeq: postea partes inficiantur a corruptione aliqua in sanguine facta alicubi procedere possunt,
eaque non simplici, aut putredine,sed tanta, in qua in eiusmodi venenatam qualitatem sanguis alicubi conuertatur, sicuti 3e in alia venena eum perauerti, quae alias noxas inducere sol nt, in alijs eius, modi affectibus demonstrauimus. E' quibus, uti aliquos sanguine menstruo, quem venenatum esse credunt, prodire docent, sic θc elephantiasim ab eodem proficisci, existimant, non solum in muli ea re, si sanguis ille in ea supra tempus expurgationis diutius retineatur, sed in viro per contagium. si
cum muliere menstruata congrediatur, vel si eo tempore conceptus fiat, in foetu hanc luem enasci. Quae tamen omnia, ratione menstrui sanguinis
non eueniunt, cum uti alibi ostendimus, sua natura in sinis non sit, uti eum statuunt, vitiosus, nisi ille. vel etiam alius, alijs de causis vitium contrahat tale, E quo semina illa luis elephanticae prodeunt. Quod vitium, an a cibo sumpto, vel morbo aliquo Iraegresso, aliove modo in sanguine venenatam il-am vim inducat, indagare, aut quale illud sit venenum aliter quam ex effectu describere, aut exsanguine emisto iudicare velle, cum in eo abstruasum lateat, perdissicile.
In alijs humoribus si elephantiass causa lateat, ut melancholico, sicuti aliqui opinati sunt, vel etiam alio, nec illa ab ipsius certi qualitate, etsi vitio-
460쪽
sa& noxia quoque, vel ex ipsorum natura in praeater naturalibus maximὸ humoribus sit, vel ex coria ruptione aut putredine talis fiat, procedet, cum alij potius morbi, qui in elephantiacis minimὰ in ueniuntur,inde prodeant, sed & tunc ex illorum ea corruptione quoque prodibit, unde malignam Sevenenatam insuper qualitate elephantias gignendae aptam, hi humores induunt, eamque eo uti de santuine dictuin, modo , in exteriores corporis partes propellendo,easque inquinando, hanc luem producent. A refrigeratione inagni extrinsecus membrorum , hanc luem contrahi, vulgo creditur, unde German 'rum prouerbium; Dii exfrestrest dati dii
inochitit mamig me eden; Idq; maximό, si in aqua vel aere frigidissimo & nivibus diu versati fuerint ho
mines: Vel corpore calente vehementer , potissimum post balneum, frigus subito & sumianum patiantur; vel etiam in calidis tumoribus, ut erysipstate, membra nimium refrigerent. Verum cum inde alia accidentia, de si extrema accedat refrigeratio, calorisque natiui extinctio, mortificatio potius sequatur partium, non possumus hanc cauosam horum diuersoru vitiorum in hac lue statuere: Vti neque alios tumores vel ulcera, exteriores hasce sedes occupantia, in hanc luem commutari posse asseuerare icὸt in erisypelate& herpete hoe accidere posse, existimet multi, falsi eo quod quando in psoram malignam, quam lepram Graeci voacant, conuertuntur, hanc elephantialis quoque es se specie in , a qua tamen, uti in illis affectibus dea monstratum est, admodum disserunt, putant. In quam si vel haec vel alia externa vitia transirent, humores qui haec induxerunt, corruptione etiam, in venenatam eiusnodi qualitatem degenerare prius necesse esset.