장음표시 사용
11쪽
Rafarius, Nouariensi S, medicUS, NICOLA O AMMICHELIO,
medico, Notio comensi, S. P. D. AN est uirtus tua, Nicolae ornatissime, ut Omnium animos tum rerum cognition atque usu, tuna morum suauitate, uitae
integritate tibi deuincias: tanta uero est tui in me osiaci magia itudo,
ut cum tu consilio, re iuuarei ieiun-
quam destiteris est inmonio tuo singulari me perpetuo ornaueris, nisi ego te uehementer diligam . summopere Observem, meum i tibi aliqua ex parte gratum animum ostendam, inhumanus iudicari merito possim quanquam enim scio, teisse animo tam excelso magnoq; , ut nihil unquam in me ossici contuleris, ut gratiam tibi a me referri aut expectares, aut uelles tamen sicut tu beneuolentiam tua in me extare uoluisti,
ita mihi dandam esse operam existimo, ut aliquo saltem uigiliarum mearum munuscu i lo te
12쪽
lo te assi clam id quod erit eiusmodi, ut non a me proficiscens ad te lacniat, scd ut abs te
prius proscctum, mihiq; donatum nunc ad
te, uerti ualde cupiat itaque cum tu praetcrcaetera tua in me merita, unum trigintili
bros Oribas misisses, quorum nouem ad Lustathium silium missi, latini a me adtianno superiore prodierunt in lucem, decem sepicia uero supersunt ex magno illo septuaginta librorum uolumine, quod totam in se artis materiam complectcbatur, quod ad Iulianum Caesarem scriptum fuerat, quatuor denique ad Eunapium rogasti, ac propcmodum efflagitasti nac, ne libros a studiosis
Omnibus maximopere expectatos paterer latere diutius, tantaq; utilitate genus humanum privarem. Ego uero quanquam id ipsum uel cinenter cupiebam, ut hoc aes ali num dis hierem, tam cia uix audebam aggredi eam prouinciam, ad quam rite conficiendam, maiore Ocio, atque copia librorum manu scriptorum opus siet cum praesertim ego in publico munere quotidie uerser,&du tantum exempla librorum Oribasi mihi suppetant quorum alterum mihi tu dedisti, alicrum uero est apud uirum clarissim ii,
senator ira mauissimum Matthaeum Dandulum a quo caetera Omnia, ut ego quidem puto s
13쪽
puto, tanquam a fonte manarunt. quam iiis codex ille sit omnium quos ego in hac maxima urbe uiderim, vetustissimus,tamen tute scis, quot in eo quoque loca sint,in quibus interpretandis uel diuina lum,uel, quod
maxime periculosum est, coniect ura ute dum sit . ueruntamen tu me ita hortatus es, ut omne meam operam, omne studium, O
mnemq; diligentiam mihi esse adhibendam censuerim, ut libros alioqui studiosis utilis.
simos in linguam latinam conuerterem. his enim ea cognitio continetur, ut omne hominum genus delectare, iuuareq; posse uide tur . nam si quis mcdicamenta scire aueat, eaq; sue simplicia, siue composita sint, totam eorum vitiam longe late i diffusam in hisce libris comperiet: si ea, quibus u scimur, herbas, plantas, structus, semina, radices, succos, liquores, lapides, metalla, caetera quae ex terra prodeunt hinc eidem suppetent omnia. si uero quae sit aquarum dulcium uis latura, quaeq; earum, in qui bus aliqua medicamenti qualitas inest, quae lauacra arte consci queant, ut ad omnia genera morborum sint accommodata uelit
cognoscere id cumulatius suppeditabut hi libri,quam ut longe abeamus si quidem que de his rebus non modo Hippocrates Ga
14쪽
lentus, quorum ad nos scripta peruenerunt, sed etiam Diocles Carystius, Archigenes, Agathinus Alcnemachus, Dicu ches, Philotimus, An tyllus, Philagrius, Ctesius, Plistonichus, Athenaeus, Possidonius, Hero dotus, Xenocrates, Opyrus, Rustis,4 caeteri ueteres medici praestantissimi, quorum libros iniuria temporis nobis ademit, conscripserunt, in unum hoc uolumen Orib
sius redegit tum uero ex eorundem sententia de mari lacubus, de fluminibus S aquis pluuiis,&de ij simiaibus, quae in mari degunt, atque nascuntur, abunde disseruit. I dem quoque coelum, coeli l regiones ir- bis terrae partes salubres, pestilentes, habitationcs, urbesq; ad bonam ualetudinem tuendam, morbos profligandos accommodatas desiniuit deq; et ijs iolatilibus egit: tum siderum ortus occasus, Ruim uentorum, quae in superna coeli regione sant, est cumulate persequutus. Iam quid de humani corporis fabricatione dicam qui
musculus, qui neruus, quae Uena, quae arte
ria, quae denique ossa sunt, quae in his libris non descripta, sed sere depi ista non uideantur omittam hoc loco tot tamq; uaria genera exercitationum, quibus ueteres utebantur nihilitiam commemorabo, quot menda ex
15쪽
da ex Galeni libris tum in medicamentis Ypendendis tum in hominis fabricatione ex plicanda sublata suerint nihil denique aste xam, quanta sit inter huius Dioscoridis descriptiones herbarum differcntia quippe ciu tu omnia diligenter inspexeris, caeteri
iudicare ficilius queant. Cum igitur hanc tantam, tamq; uariam utilitatem his libris contincri perspiceres, tantum abest, ut quorundam morem tibi scruandum esse existimares, qui thesauros huiusmodi rcconditos perire maliuit, quam egentibus impertiri; ut non prius conquieueris, quam impetraris a me, ut hos decem septem libros, quo peruenire ad omnes possent , interpretarer . quod cum secissem, non debere cos in alio Domine apparere,quam in tuo, plane intelli gebam siquidem iure quodam domum tua repet re vidcbantur,4 quod tu corum con sectionis author fuisses, quod Oribasium honorisce semper tra ista uis es tum in simplicium aedicamcntorum .discetionis humani corporis cognitione, in qua sum- OpcreeXcellis tum in facienda medicina; in qua scrici faris, ut innumeros non sanaueris modo, sed a mort pcne ad uitam reuocaucris, idq; quotidie facias . praeterea uero sciebat eius nomen a te fuisse celebratum, cu
16쪽
tu summa cum laude in florentissima Academia Patauina reconditam scientiam tuam,ce singularem medicinae cognitionem, quae in te elucet, cunctis patefaceres, atque aperires,&arcana senis nostri, omnis medicinae parentis,ita ad hominum studia, salutem ita commodate reserare , ut, qui te audirent,
summum fructu nas errent, tu uero laudem
immortalem, gloriam tibi parare sempiternam. Mitto igitur ad te Oribasium: qui licet alia lingua loquatur, est tamen ide, qui tecum multos annos uixit atque ita mitto, ut si quid meo studio, diligentia suerit Ornamenti consequutus, totum id caeteri tibi acceptum referant: sin quid offendat, id mihi, ex libri mendis adscriptum uelint laudent tamen industriam, qui, quantum posse sum, luantumq; ualeo,totum ad illorum studia libenter accommodo. Vale.
17쪽
LIBER PRIMUS, Ioanne Baptista Rafario mcdico, No-
uariensa, interprete. Pu mira , quas tu olim Diue Iuliane Caesar mihi conficieti das mandaueras, iampridem, cuia in Gallia citeriore essemus, ad finem, quemadmodum tu voluisti, perduximus quas quidem ex ijssblis conseceram , quae Galenus conscripsisset cum i tu eas laudauises, alterum mihi laborem adiunxisti ut perquisitis omnibus lus medici piae stantissimi maxime oppo tuna dixissent, quaecunque ad medicinae sinem portinerent, unum in uolumen redigerem id quod ego proii irili parte me prompto animo acturum decreui cum existimem haec collecta fore utilia ij in quorum manus incident, ut statina, qu d semper ijs, qui auxilio indigeant, utile sit, comperiant. Nunc vero cum superuacaneum omnino ineptum putem eadem cepius adscribere . quae ab optimis medicis, 'uae ab ijs, qui non ita diligenter res tractaucrunt, scripta fuerint: ea solum colligam, quae nobis reliquerunt ij, qui caeteris praestiterunt. sed nihil omittam eorum, quae Galenus dixerit: siquidem ex ijs qui easdem res pertractarunt, ipse&uia ac ratione,&distinctione caeteris omnibus Atecellit, ac principiati sententias Hippocratis imita
18쪽
tur Hoc vero ordine hoc loco vin . In rnaris colli-oam ea quae de parte materiae sunt: deinde de natura,
id ho minis tum de tuenda sanitate, refici corporibus oetur quibus confectis addam ouae . di notionem id prae notionem emnent: ad
de morbi, deque symptomatis sunt, acce
dent deniq; ea quae valent ad corrigendum ea quae
praeter naturam sunt, adhibebuntur a facultatibus autem alimentorum initium dicendi sumam. Cale de uirtute se uitio malium semi-
NON Ohim cum in alienam re iotaem prosectus insueti quippiam comedere debeas, sed etiam apud nos psos cuius uere naturam tentare prius tum In aqua sola citra decoctionem macerando, tuin etiam ad lita coctione, Mas itione pote is Sentina enim morem elata, satim pristinam duritiam 'entorem
at quipristinum tumorem una cum duritie conseruant ea sunt deteriora nam dissiculter concoquuntur,&terreae substantiae sunt, ut vix in sanguinem conuer
zntur. Hoc pacto amyodalas, nuces magi s varuas, castaneas probata. at de ptiliana quorsu in itinet diceretnam i luci pueri sciunt an qu stat intumescit, si e optimam : quae uero long te por ,
exi ouum tumorem acquirit, pessimam. Sed e leminibζscerealibus nonnulla sunt, quae ne cocta quidem in tumorem apta sunt efferri quaedam indomita uocauerunt quaerimum habent substantiar, eaque crassa est, glutinosa, omnia optimi succi sunt,& alimenti plurimum praebent sed tamen non facile secedunt. Contra uero, Qua cunilue laxam mollemque substantiam habent, eorum que partes admodum sui sit raceae sunt, ea melius uidem dei jciuntur, sed minus nutriunt ex quibus a'ne quae straveolentia sunt, iniucunditatem gunui serunt, perspicuum est ea esse omnino mali succi it -
19쪽
farina copia signo tibi erunt. nam ex mole exi oua minum qu cona pactam habeant substantiani, a itum farinae essicietur. Ergo tritica quae totam ipsorum sub stantiam densam, Scompactam labent, ut uix dent bus frangantur, color uero eorum est satius, ea exigua naol plurimum alimenti corporibus praebent: quaecunque uero ij sunt contraria, ut facile a dentibus confringantur, Z confracta rara, laxa appareant, ea magna mole dant exiguum alimetum Hordeum optimum cst, quod candidum ubi pinsitum est, apparet; aliquidque densitatis ac ponderis, quantum hordeo licet, habet praeterea quod totum plenum est, extemnam cucum scriptionem tensam habet, ei quod gracile, rugos inquest, praestat. Sed non solum hordeum, verum etiam quae curaque semina plena sunt,&externa ni circumscriptionem tensam habent, optima sunt omnia nisi sorte multo na aio rena, quam eorum natura serat, molem habeant, sintque molliora, laxiora. nam quae ita sunt, ea scito cuna excrementitiam humiditatem habere, tum uero etiam esse praedictis deteriora quam ob rem cum ea collegeris, uti eisdem non debes: sed locis siccis reposta diutius permitteri tinterim pars uperuacanei humoris exhalet, pars uero etiam concoquatur usquedum siccata mediocriter contrahantur quae namque diutissime reposita fuerint, facultatibus deterioribus sunt. Huius autem rei terminus esto, cum ijs diuisis tanquam tenuis puluis quidam
excidit. Iam vero intritico saepenumero frequens lolium inuenitur in hordeo parum quidem olij, sed frequens aegilops In lentibus quoque ex ipsarum mutatione araci, telecini senaina dura, rotunda, quaeque esculenta non sunt, sicut aparine,&eruanoina inieruo, comperiuntur valde enim haec pernicioli sunt semina. Quod uero melam pyron appellatur, ex tritici quoque mutatione oritur sed prauitate permultum a lolio superatur Inueniuntur etiam aliae nonnullae
20쪽
huiusmodi in seminibus mutationes quocirca non pares nos negligentes esse in omnibus sena mibus purgandi quae ad uescendum comparantur cum sciamus, etiam si noxani, quae quotidie fit, ob exiguitatem non sentianuis, tamen quod longiore temporis spatio ab ipsa coaceruatur, esse quandoque erupturum. Fructusa item ad reponendum idoneos scito esse eos, qui ante-c uam putrescant, exsiccantur. Ac probabiliter quidem ipham paruum triticum quispiam appellauerit: utpote quae&colore,&densitate, d caliditate mailem tritico facultatem habere videatur. Sunt autem&alia permuli semina, praedictis similia, quae tamen non exquisite eandem habent speciem atque ea quidem partim inter hordeum tipham partim inter triticum&tipham media sunt: partim ad lyrae, partim ad hordei, vel tiphae, vel tritici quemadmodum alia partim ad panici, partim ad mili naturam propius accedunt: habentque nomina alia simplicia, ut in Italia si tantum, alia uero composita, ut in Cappadocia gyni nocrithon, id est hordeum nudum, in Bithynia, quod ex et ei tritico sit, Zeopyron nuncupatur.
De tritico, ex thetim commentariis, ex libro primo. CAP. II.
E cibis ualentissimum ad nutriendum est triticum cuius magna disterentia ut magis minusque calefaciat, humectet, genere, a locis in quibus nascitur, a temporiana constitutione, ab aere, o temporibus ducitur. Ac generis quidem ratione dister triti cum quia alterum stantum larinaceum, alterum uero similaceum est. Silanium uero leue est, 'axum consistentia, atque album . hoc enim est elaboratum, terrea substantia multum in eo estuta, a propria concoctione dissoluta quocirca promptum, quod bene concoquatur, , ad summam , quod facile immutetur, alimentum praebet quinetiana, quod facile perspiretur , coniiciatur: nainus tamen sit, neque