Collectorum medicinalium libri XVII. Qui ex magno septuaginta librorum volumine ad nostram aetatem soli pervenerunt / Joanne Baptista Rasario ... interprete

발행: 1554년

분량: 769페이지

출처: archive.org

분류: 약학

291쪽

o s. a Isautem homini praeparato , quantum mystri moderati magnitudinem impleat: S uehementer purgabit. neque hominem attonitum reddet sed ad hoc quoque fa ciendum, insidiae ad liabendx sunt. ergo modico mellis quae addito dissolue ac potui da sit lac non succes serit, supercalido cinere id ipsum coagmentato, ac ca- tapotia conlicito, ut deglutiantur si uero iustis mol sta sit, tempus accommodatum erit, ut catapotia tan- qua sedanda tussis gratia aegrotus deglutiat cauo casum si usta moderata uirgulas ecabimus, melle cocto inuolutas dabimus quosda etiam ui pii rgauimus, ubi iisdijs non fuisset locus. id clysteri, in quo duplex eclegmatis mensura inesset, modica aqua uastis a tum irgultorum particula: tisanae cremore temperatae&

usae, cum insaniunt.

Caeteia ad finem capitis usque non extant.

De elleboropropinaiulo. P. III.

Ex H rodoti libro de praesidiis euacuantibus. ELLE Aon V decoctus dari apud nos minimo periculo solet eius apparandi haec est ratio ellebori libram senis aqhiae heminis triduo maceratam, lento igni decoquimus usque dum tertia pars a lusconsumpta sit: deinde elleborum exprimimus tu mellis heminas duas decocto addimus, item a decoquimus, donec non m- quin et ex hoc damus ijs, qui non admodum purgandi sunt, cochlearia duo robustis uero mystri magnitudinem . purgatio, qua per huiusmodi sat, neque strangulationis, neque ullum alium nactum, quem nimia purgatio solet incutere, unqua nobis attulit: sed eni in uiolentae, telaementis actionis. sine his . per haec, ut par est, minus prodest. Datur autem in mo

bis recte constitutis, ubi opus est breui expedita curatione, qui rite constitui a c teris remedij nisi longiore temporis spatio non possunt. id nim ex elleboro lucri facimus, ut statim perficiat id, quod ars ipse polliceatur. i s uero qui insaniunt, neque ullo pacto eum, a sumpturi

292쪽

sumpturi sunt, propterea quod omne alimentum suspe

dium habeant , ita paratum optime dabimus nam cetpersecte morbum non expellat, minuit tamen adeo, ut saepe etiam ipsis uolentibus iterum propinenaus osteratur autem hydro melite di sibi utus uel ex pulte alicae. potest etiamnum ex lentibus, aut tibis, exhiberi. sed melius etiam sincerus datur si quidem ita corpora ma-

is contingit. Quin etiam in asiectionibus ijs, quae diseficulter curantur, elleborum damus non omnibus tumen elleborus accommodate praebetur, ut artati ambiguae , ut ei, cui adiuncta sit naturalis imbecillitas corporis , ut timidae naturae nam in eiusmodi cum bis terue datus eis fuisset elleborus, maximi morbi sunt exorti in quo uero medicamentum experti sine periculo suimus, eumq; timorem qui circustare solet, abiecimus, ei nos sincerum purumq; elleborum dedimus. Herodoti, ex eodem libro , qualis it elleboriis praestantissimu P. II II. ELLEBOR V praestantissimus estis, qui nascitur Anticyrae reliquus autem cum cito cxcretiones proritet, intra tres quatuorue horas a purgatione cessat. caeterum elleboriis Anticyrinus in primis est laetior caeteris deinde fungosus, quodammodo multum inanis colore uero ochra resolutae similis praestantissimus tamen in hoc genere est rectus, rugosus,d cuius plurima pars equali crassitudine constat subsiae mucro, in muris caudam desinit, nihilo tamen minus sit laetus et uegetus, atque in hoc consistat. nam qui plurima eius parte in tenues pectinum modo lineas est resolutus vi natura non est laetus, is no sui sectus in tempore opportuno debet autem cum frangitur intus albus uideri tenuem habere medullam . idem a naribus admotus, non multo post sternutationes ciere:&commansus servido gustu os implere , atque etiam dulcescere ac magna milita copiana attrahere. cum Uero cos radius pulverulentum quid ex se mittit, tum non est bonitatis indicium sed aridum esse elleborum ostendit qui quidem aridus etiam esse debet si si utex sit, capienda

293쪽

tum oporteat, surmas si desunaere totum no queas,

dato operam ut ab alio, qui sit eiusdem generis, inonanibus similis, quod deest, capias ne purgatio tem poribus maequalibus succedat.

Antalli, de ellaboro, ex libro de remed seuacua;

tibim A P. V. His in primis scire covenit, elleborum in ramenta derasum celeriter purgationem ordiri , ac plerunque

duas horas non excedere bilimq; ac pituitam sine multa turbatione educere: ipsum i uomitu simul reiectatum intra quatuor, aut quinque horas terna mari purgationem. qui uero parti farinae crassioris est similis,&naulto magis etiam qui in puluerem redactus est, tardis- sine agunt, ut saepe post quatuor, aut quinque horas incipiant caeterum omne litis despituitae genus educunt idq; non sine conuulsionis, nimia purgationis periculo, ob nimiam purgandi prolixitatem multiplicem tamen utilitatem asterunt Aqua uero, in qua Ueratrum maduerit, datur senibus, pueris, ij qui laxiorem habitum habent, quibus mens exoluta est, quiq; facile strangulantur. aut v eorunaorbos habent: aut ut prius periculum faciamus, utrum elleborus postea dandus sit oportet autem drachmas quinque ramentorum in aquae pluuiae heminae atticae semisse triduo madeficere: tum colo traij ci atque inuas duplici calefieri, a que ita decocitum propinari.

Quomodo occurrendum sit Omptomatis ex elleboro con 'equentibus. Cis P. VI

SI acile purgentur ii, qui elleborum bibertit, haec postea faciemus . ubi medicamentum biberint, aquam frigidam ori colluendo dabimus tum aliquod odoramentum porrigemus siq; uires constent eis persuadebimus, ut sedeant si infirmae sint, ut in strato aliquo humi depres usque ad duas, aut tres horas decumbant: odoramenta quoque per interualla fieremus.

aqua in frigidam ad os colluendum exhibebitnusci intemque aliqua lepida labella abducemus . extremas S a partes

294쪽

facienda sunt, ne citius, quam par est, medicamentum evomatur. Postea uero aegrotos in lectulo pensili, aut aliquo alio sublimi loco collocato uomere permiti mus . primum nam i , calor stonaachum, gulam inuadet deinde saliuade humor in os colluet , quibus sputo reiectis, iteru pituitam obuolutam reijciunt tu interi cto spatio, parte cibi, medicamenti cum pituita euomunt: idemq; interiecto spatio faciunt.cuci medicamentum atque cibum euomuel unt,pituitan cu exigua bilis portione reiectant tum cum multabili pituitam δε dent i, bilem purana uomunt leniter etiam in tempore intermedio singultiunt: S habent alioqui faciem sermes ac siccensam, rubentem. tum uenae attollentur,

pulsus i rarissimus siet Ubi vero purgati processerit, probum colorem uultus acquiret, pulsus densius maiorq; reddetur ac singulius cellabit: nongiore alio interiecto,&paulatim uoment. His aute in media puroatione, cum si nouliu uexatur, melicratum,in quo ruta sit incocta, sorbendum damus ad finem vero tepidam aquam dantes paululum intermittimus tum ut aquam ipsam, siquid eidem adiaceat, evomant, imperabimus totum vero corpus aliquo pingui valde ungemus, Minteriecto duarum horaium interuallo lavabimus, ct cibum stomacho idoneum fieremus. si uero inordinatior, irritatior succedat purgatio,aut alioqui incommodior, haec incommoda expectabimus ut simulatque sumptum medicanaentum fuerit, statim uomant nullamque utilitatena tardae purgationis capiant qua in rexstrangulationis singultus,& contractionis, deliri j. animi defectionis, limi iurgationis, casus virium, immoderatorum sudorum, exolutionis periculum imminet cum A; minime planum sit,quod nati horum malorum sit suturum, ad omnia praeparatos se oportet . quae vero paranda

sunt, nunc persequar.

Quae praeparanda in i s qui si oro purgandi sunt. PRAEPARARE debemus lectulum sublimem, itemqὴ

295쪽

o s. a sitemq; alium, qui strata habeat, ceu lineas, ab angulo ad angulum perducta: tertium quoque pensile spongias quoque , poscam, is elicratum diuersis modis confecta: quorum unum hysbpum incoctum habeat, aliud origanum, aliud rutam, aliud denique thymum:

oleum cyprinum , melinum, irinum , rosaceumq; emplastra, ellebori dilutum, cucurbitulas, cuneolos, pennam, digitalia, clysseres, someta, absinthium, uinum, cibos, andulam. Si igitur antequam tempus opportunum sit, uomitus irpari uelit, metusq; sit, ne medicamentum reiiciant prius, quam ullum ab eo fructum serant ut ipsum contineant, haec faciemus. ω faciendasnt , ut i i medicamentum, ni runt,

Q V Am frigidam dabimus ad os perpetuo colluendum. Si non sedetur turbatio, poscam in extrema ualde constringemus, fricabimus, muriam, quatum parui mystri magnitudinem compleat, per interuallam os indemus: aut ut capparina ex muria mire contineant, sileantq; , nullo i motu cieantur, vel ut s dentes ualde sursum versi collocentur imperabimus.

si ne ita quidem leuentur, cucurbitulas ex multo igni dorsis,&ori uentriculi applicabimus, parum aquae

feruentis per interualla sorbendum osteremus siq; uehementer stimulentur, parum succi absinthij, aut eius decocti addemus . Nemo enim ita procliuis ad uomitum est , neque stomachum ita habet auersum, qui nona duobus aut tribus ex his remediis leuetur si uero contra , propter robur stomachi aut aliquam alia causam, non debito tempore purgari nacipiant, in sublimi lectulo, qui deorsum vergat. collocabuntur , ut dioitos in os coniiciant, inius:emus: it gurgulione navi tonsillas unguium latitudine contingant ita enim potissimum uomitus iritabitur praeterea iubebimus, ut tibias ioplites quam plurimum possint, extendant,vi flectant , itemq; spinam, it utriusque manus pus nos in ventrem impingant aut nos impingemus, si ipsi erse non poterunt. si uero ne ita quidem euacuabuntur,

296쪽

ibidem eos adhortantes, iubentes ut uomere contendant, cin eam rem incumbat: eorum i digitos irino, aut cyprino inungemus. Noui etiam qui scammonii liquore disitos ungerent, ita purgationem concit rent. Sed si ita non sequatur purgatio, pennas anseri nas ex cauda octo aut decem cyprino , aut irino intinctas indemus autetia digitalia consaviatur enim digi

talia ex corio Carthaginiensi, aut alio quouis molliis imo ad longitudinem digitorum decem aut duodecim instar digiti ex his spatium senum digitorum lana impletur reliquum uero, quod quaternum digitoria est,

inane relinquitur ut digitis aptetur haec igitur antedi diis unguentis intino a in stomachum immittemus Est autem adnotandum, in iis qui in lecto pensibilatuuntur,irotum uersias pedes, aut caput cieri in ris uero qui vomere no possunt, in latera. in quo casia pensilis quoci ue inaequalis esse debet,ut motus nauigationi similis efficiatur. Praeterea melicratum , in quo hysib pum, aut Origanum, aut thymum incoquatur, sorbendum dabimus. Quid faciendum sit, cum franulatio occupatios , qui elleborum umpserunt. Am nonnulli dissiculter vomui, ideo suffocantur saepe etia voce priuantur idcirco strangulationem sedabimus continua melicrati bibitione, in quo ruta praecipue sit incocta sin minus, aliquid aliud eorum, quae praedicta sunt: idq; paulatim χCntinenter propria abimus itemq; stomachum proritabimus in lectulo pennam vehementius immittendo si vero ualde admodum perturbentur, diluti ellebori cyathos tres , aut quatuor oriremus quae vero ad vomitum prouocandum adhiberi si lent reprobamus, vel Ob hanc causam, quod ellebori dilutum eiusdem qualitatis cum elleboro est, purgationem adiuuat at quς Vomitum prouocantia dicuntur, cum diuersis qualita

tis sint, stomachum solum iritant, elleborum vero non

commouent.

297쪽

o s. a se eommouent si periculum quod ex suffocatione imminet, nullo ex his remedij subleuetur, acerrimo clysteri rem transigeinus . intermissionen enim periculi prς-bet, tempus nobis suppeditat, ut alijs uti remedijs possimus dabimus quoque galbani tres obolos, Quos deglutiant. sed sine ita quide sequatur levatio, ut Guos uetustissimae urina cyathos sorbeant, cogemus . haec enim ambo uomitum non cient, suffocationem subleuant.

Quid endum, cum in his nox e sensus amittitur. Si vocis, ac sensus expertes fiant, cuneolis eorum dentes diducemus in tranque partem: pennas immittemus, aut digitalia indemus:&quod sternutationem excitet, ast eremus: ac praesertina elleboro ipsis ad id temur sin secus, euphorbio, aut aliquo alio consimili quandoque enim sternutantes, vorticem quenda

pituitosum simul eiecerunt, qui cum stomacho inesset, tu cationis, cimis, vocis causam asserebat. si vero locis mensus priuatio ita persevcret, vestimentum aliquod admodum firmum robustum exte- demus . ex duabus partibus tenendum iuuenibus robustis, aliis qui contra sese sint constituti, ac iubebi- naus, ut ipsum vestimentum sublime a terra extendant, tum in eo reclinabimus hominem, qui elleborum sumpsit: ac quandoque in sublime tollemus, eodem etiam

vcstimentum circumuertemus quandoque vero in latus trunque deuoluemus, aliis id latus, quod prope eos sit, attollentibus, ahis uero deprimetibus ac tunc quidem ire conuenit, nisi homo his quassationibus &commotionibus a sensus priuatione non subleuetur,eu non est praeterea sensum recuperaturum. Sibus remedi, a tendum ad linum fingultus

e conuulpones.

QV o plerosique ac serme omnes eos, quibus elleborus datus sit, singultus corripit, non omnibus tamen periculum inuehit ideo fit, ut qui leniter,&maiore spatio interposito intercurrit, eun ita sinamus: quandoquidem non sit futurus inutilis cum stomachuproritet,

298쪽

a 82 I Rproritet,&quasi recordationem excretionis ei suggi'rat si uero fuerit contentus, uehemens, & multis os uibret&quatiat, conuulsiones uaducat;in primis melicratum dabimus, quod in singulis ictibus calidius ab-

rbeatur parum autem rutae simul decoquatur aut

per se succus exprimatur, singulatim aut ex melicrato, aut calida aqua sorbendum exhibebimus . si non subleuetur, remedio utemur, quod sternutamentum cieat si uero ita quoque molestia perseueret, per totam

spinae longitudinem cucurbitulas applicabimus si uero admodum ossea spina fuerit, dorso prius peruncto una cucurbitulam sub magna colli vertebra affigemus ea l, deducere sensim, deorsum in spinam trahere conabimur cuinq; ad eum locum perducta fuerit, ubi uentriculus adiunctus est aliam quoque admouebimus prope vertebram, cita eam etiam deducemus atque ita primam ablatam iterum superius applicamus . nam faepenumero cucurbitulae admotae stomachum singultu contractum veluti contortum dirigunt, ad tuum

statum redigunt. Praeterea uero partes extremas uinculis excipiemus, easq; calfaciemus tum so mentis, tum in aquam calidam insundedo ad haec etiam pauores quos dam machinamur, contum clijs eos incessimus, ut magnas inspirationes edant edicimus atque etiam ut longo tempore piritum intro trahant, ut longo tractu respirent..dDcto pinsit in contra tionibus, quae

consequuntur.

EMADMODv singultus omnes inuadere, ita contractiones quoque consueuerunt quarum Vehementes , quae praesertim musculis accidunt , qui in cruris sura fiant, item l in femoribus, brachi)s,&musculis masticatoribus, in extremis pedibus, iotius etiam in manibus4 quarum inquam uehementes dabimus, copiose tangentes, comprimentes, calfacien res fouentesq;. quin huiusmodi contentiones com pressio musculorum manibus secta summopere adiuuat nam qui in eorum ventribus collectus est spiritus,

299쪽

OCTAVUS. 28 qui contractionis est auctor, manuum compressu eliditur. Iam uero oleum sicyonium, uetus,&ciacopis quae calfaciunt, molliunt, castoreum persu sum, epotum, ter se, tum melicrato, meli. cratum copiosum cum ruta absorptum obtundere,&leuare contractiones blent sed maxime omnium contractos iuuat balneum quapropter si purgatio abunde successit, Vt in plerisque corum qui uehementer contrahuntur, contingit, eos lavabimus,&iterum, tertio ac quendam etiam uno die octies lotum uidimus non eo die quidem, quo elleborum sumpserat sed consequente nam secundo die uehenaenti contractione correptus balnei auxi hostiit leuatus.

QSi faciendum in nimia purgatione , τι =

mitus comprimatur.

I purgationes sistemus calidissimum, tum propinando, extrema ligando uehementi si ictione, tali dis cucurbitulis tum hypochondrio, tum uero dorso adnaotis , ut etiam auulsis sanam etiam uomitus cohibet absinthi potio . sed si uomitus perseuerarint, etiam soporiferis dolorem mitigantibus ut mur haec enim cum suapte natura vim exsiccandi habeant, quia innum inducunt, ideo excretiones sistunt siquidem somnus quoque vim excretionis sistendae habet. agendum, cum sudore consequuntur Sue immoderatos sistemus vetulum com mouendo, corpusq; spongiis aqua frigida, aut posca imbutis,&expressis,abstergendo utemurq; mi mentis stipantibus, Memplasticis casum autem uirium alimetis, lino recuperabimus. Qui vero teporem,aut anxietatem sentiunt , ii mihi uidentur nescire anxietatem a casu virium distinguere. Ea Herodoto,de ινι, quibus suffocationis periculi m immianet ex libro de remed euacuantibus.

V I periclitantur, ne sus centur, ii in principio purgationis modicum saliuae exspuunt: cum autem em

300쪽

facies intumescit, oculi exeruntur, colliganturvi constipantur partes ad respirationem pertinentes, cum sipirandi difficultate coniuncta nonnulli uero lingua exerunt, copioso sudore madescunt alii dentes concutiunt, eisq; mens tentatur. Cum igitur tiraminens periculum cognoscamus, nulla interposita moramaam primum succurrere debemus unguenta enim pennia obuoluta indemus, labimus operam , ut pituitana, quae locis deglutionis sideat, atque inhaereat, euellamus

atque ego quidem in quodam, qui sus catione correptus ibi erat, ut moreretur, iam dentibus contra istis ita conciderat, ut faciunt iugulata ostiae ore cuneolis aperto , dentibus obfirmatis, ne eos clauderet, manum inieci contractis in orbe ni neruis, qui ad deglutionem sunt, manu adhaerescentem pituitam extraxi, quae etiam abstersa, indiuidua permansit.

Ctesii , de elleboro . C A P. V Io I. P s, utq; mei temporibus nullus medicus elleborum dedit na neque eius temperiem, neque modum, neque pondus, quod dandum esci, issicos nouerant si uero quispiam elleborum potui daret, in primis hominem admonebat,sore ut in magnum periculum casurus est i caeterum ex iis, qui sumpserunt, multi suffocati sunt, pauci seruati a nunc tuto dari videtur Nilesithei, de elleboro. Cis P. I X.

EL EBORI potioni magnum peliculum coniunctum est nam vel statim valentem hominem reddidit, vel multam, longamq; molestiam in morbo concitauit danda uero huiusmodi remedia sunt iis, qui se tuta curatione praeterea curatum iri non putant.

Ex secundo libro Ant)lli de remediis euacuantibus, de apophie matismo P. X. APOPHLEGMATIsΜis utendum est, ubi caetera remedia fuerint adhibita, quae deducere queant materiem stabilem, quae iam facta sit, docalibus reme-

dij potius indigeat etenim apophlegmatismus potest simul

SEARCH

MENU NAVIGATION