Hadrianus tit. Crisogoni S.R.E. card. Batonien. De sermone Latino, et modis Latiné loquendis . Nuper a mendis plerisque expurgatus, et in suum pristinum candorem restitutus

발행: 1561년

분량: 314페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

DE MODIs LATINE LO. 13

sata,peruadere tempestas per ut laeta,peruadere furor irati, aut crudelis alicuius per populos,ab illis latinitatis conditoribus scriptum reperitur. Cic. m Ver. Quacunq; iter fecit eiusmodi fuit,no ut legatus Po. Ro. sed ut quaedam calamitas peruadere uideretur. Ibid. Quantum incendium non solum per agros,sed etia per reliquas fortunas aratorum isto praetore peruaserit. Ibid. Te tanqua aliquam calamitosam tempestate, pestemq; perualisse demon stro. Ibid. Locus intra Oceanu ia nullus est, neq; tam loginquus: neq; tam reconditus, quo non per haec tepora nostrorum hominum libido peruaserit. Ibid. Nec cum in Sicilia quidem fuit, eodem interuallo pars eius belli in italiam ulla peruasit. Idem de nat .deorii. Contractiores habent introitus, ne quid in eas quod noceat,possit peruadere. Cic. pro . l. Man. Erat etia alia grauis, atq; uehemens opinio, quae per animos gentium barbararum peruaserat. Ibid. uo non illius diei fama peruaserit. Τ. L ab urb. cond. Passim, totam urbem pervadit. Ibid. Murmur a tribunali totam concionem peruasit. Ide de bel. Pu. Cu pavor, ac trepidatio tota urbe pervasisset. Idem ab urb. cond. Ut clamor urbe peruaderet gratulantium saluos redi sse. Ibid. Cum ea iam a forum atque urbem pervasisset. Ide de bello Mace. Terror omne oram maritima peruasit., Ide in pro P. Sulla, Quas oras maxime quasi morbus quidam illius furoris peruaserat.

HAE c quoq; clausula Praeterea, obseruatione praecipuEdigna uidetur,nam certo modo loquendi non post multa solum connumerata a perfectis illis autoribus ponitur, veru etiam post singularem aliquam uel persona, uel rem. Cic. Ser. Sul. A me uero ita diligitur, ut tibi uni concedam,

praeterea nemini.

Idem in Phili p. i. Nihil tum nisi quod erat notum omnibus,

in C. esaris comentariis reperiebatur. Num qui exules raestituti, unum aiebat,praeterea neminem.

232쪽

Ouid.de Pon. In quibus excepto quod adhuc utcunq; ualemus. Nil me praeterea quod iuuet inuenies. Cic. pro . l. Manil. Eundem hunc unum ab hostibus metui,

praeterea neminem. PRAE sCRIBO.

P RAE cvis εηε, quod uerbum iurisperiti nonnulli pro

certo temporis spatio capiunt, quod ubi praeterast, res de qua controuersia sit, ultra agi non potest. Id tamen significatum,& si celebre apud eos est, Latinum tamen non eme constat, praescribere. n. ut infra patebit,est id quod statuere,constituere, praecipere. Terent. in Riad. Tute iis rebus finem pret scripsisti pater. Cice. Tor. Simus igitur ea mente,quam ratio & ueritas pra scribit.

Idem Atti . Sed nihil praescribo, accuratὸ uelim praescribas

tuam ad me sententiam.

Eidem. Veni igitur & age de pace, Meo ne inquam arbitratu aut tibi inquit ego praescibam Idem pro L. Fla. Plura etiam effundet, quam tu ei domi ante praescrip seris. Idem in Vatinium testem: At tibi iam inde praescribo, ne tuas

sordes cum clarissimorum uirorum splendore permisceas. Idem de finibus bonorum & maloru: Omnis aute in quaerendo, quae uia quadam,& ratione habetur oratio,praescribere primum debet, ut quibusdam in formulis ea res agatur. Idem pro Tito Annio Mil. Sin hoc & ratio doctis, & necessitas barbaris,& mos gentibus, feris natura ipsa praescripsit. Idem pro A. Cecin. Vestra autoritate hoc constitue tu hoc

praescribetur.

Idem in Tuscu. Et si iniquum estprq scribere mihi te , quemadmodum a me disputari uelis. Idem pro. l. Man. Facile intellexi quirites, & quid de me iudicaretis,& quid aliis praescriberetis. Idem de ossi c. Si hoc natura praescribit. Caelar in cona. Non ad alienum praescriptum.sed ad suum a Vitrium imperare. Ibid. Si ipse P. Ro. non praescriberet, quemadmodum iure suo uteretur. . Hora.

233쪽

DE NODIS LATINE LO. o s

Hora. in sermonibus, Quid faciam praescribit. Asconius Pedianus, Non dixit a sua uoluntate, ne praescribae iudicibus sequendos esse Siculos. Cice. pro Gn. Plan. L. vero. Apulae ius hunc tanti sacit, ut morem illum maiorum sui praescribit, in parentum loco quaestoribus praetores esse oportere. Idem pro Lucio Flacco, Cui si patrem conseruatis,qualis i se debeat esse ciuis praescribetis. Idem pro publio Sextio, Sed etiam memoria digna uti R. P. capellendae autoritatem, disciplinamq; praescribere. Idem in Catilinam, Et a L. Cassio est e praescriptum.

PRAEIRE VERBA, PRAEI RE VERBIS, VEL VOCE.

i RE uerba, dicebant illi uerae Latinitatis principes, cum carnem aliquod cauendum antequam uel foedus serivetur,aut execratio piaculi gratia per pontificem, uel sacrificulum, aut alium magistratum fieret, magistratus primo pronunciabat. unde praeire uerba, hoc est inire uerba, uel praeuenire dicebatur. Praeire uerbis,&praeire uoce, simpliciter erat uerbi S , aut uoce praeire, ut clarius ex inferioribus pateν it. T. Li. ab urbe condi. Pontificem praeire iussit uerba,quibus se, legionesq; hostium deuouerat. Ibidem,Coactus Pontifex Maximus verba praeire. Ibidem. Agedum, Pontifex praei uerba, quibus me pro legio

nibus deuoueam. α

Ibidem. Obsecratio itaq; a populo duum uiris praeeuntiabus facta. Ibidem, Dictator praeeunte Aulo Cornelio pontifice Maxumo, ludos magnos,tumultus causa nouit.

Ibi d. sunt qui: M. Fabio pontifice Maximo praefante carmen, de nouisse eos se pro patria, Quiritibusq; Romanis,tradunt Idem de bello Maced. Praeuntibus execrabile carmen sacerdotibus. Ibidem Id uotum in haec uerba praeunte P . Licino pontifice maximo,consul nuncupauit. ν lautus in rudente, Preti uerbis quod uis. Cic pro Tit. An. Milone, Qui hesterna etiam concione incit ii sunt,ut uobis uoce praeirent.

234쪽

PRODERE MEMORIAE.

PR o D E R E. memoriar, modus est loquendi, significans quod uulgo manifestare pro memoria seruanda, S alijs ineptis modis dicitur. Cicero pro lege Manilia: Quod iam nationibus exteris incredibile,ac fallo memoriae, proditum uidebatur. Idem pro mi lone; Itaq; hoc iudices non sine causa fictis sabulis, doctissimi homines memoriae prodiderunt.

DL A M v M sacere , modus hic loquendi planus per se satis est,id significat quod declarare, & rem difficilem, aut dubiam soluere,& ante oculos uerbis explanare,& patefacere. Translatio enim a loco inaequali,qui cultu adhibito aut opera planus sit. Cice. in arte Rethorica: Si quis cum Horestem accuset, planum faciat ab eo matrem esse occisam. Ibidem: Illud docuimus, hoc planum facimus. Ibidem Quidam amplius iudices desideratis, cum uobis hoc,& hoc planum factum sit. Ide. in Verrem , Hoc planum factum est. Idid.Tabulis uobis,& testibus iudices planum faciam. Ibid. Cum praesertim planum sacere multis testibus possim.1bid. Vobis plannm faciemus. Ibide:Cum planum fieret. De cunis contra iustituta legis, consuetudinemq; omnium.

Idem pro Rabirio post humo; In illo primo iudicio planum factum sit. Idem pro Roscio Amerino: Quid si tandem planum iacio ibid. Tamen cum planum iudicibus esset factum. Ibid. Quod ei planum facere possum. Ibide: Hic nisi planum facit sex tertia.liij. ad libellam sibi deberi, causam perdit. Ibid. Quod planum facere non modo non possis, uerum ne

coneris quidem.

Cice. pro Clu. Multorum testimoni js planum iactum est. Ibidem. Quod planum fecerint illam ob rem, iudicandam pecuniam accepisse.

235쪽

DE MODIS LATINE LO. Ir7

Idem pro P. Quintio,Vt hoc tibi planum sit faciendum. Ibid. Id testibus pollicitus sum planum me facturum. Idem pro Aulo Cecinna, Si planum facit.

P R i Mo Ri Bus LABRIS, PRIMORIBVS dixit is attingere.

P RiΜOR ivvs labris,primoribus digitis attingere, sumere. Hoc modo loquendi id significatur,quod parum attingere, parum eam rem de qua dicitur intelligere. Nam translatio est a praegustantibus cibum aliquem uel potum. Cicero in Oratore,Quae istis Rhetores ne primoribus quide

Plavii Trinum. Atq; etiam modo uersabatur mihi in labris Idem ii Bacchi. Si hoc tu digitulis duobus sumebas pri

CON si DERANDus, & hic perelegans dicendi modus. Pro se quisq; dum quandoq; pluribus, quandoq; liasulis attribuitur, ut pro se quisq; diligenter curant, & prisse quisq; diligenter curat,hoc est, Quisq; pro uirili curam gerit. Idem sit de Vterq;. Tit Liui. ab urbe cond. Vterq; transfixus duabus haerentes nastis moribundi ex equis lapsi sunt Hora, Misti magnis de rebus uterq;. Cice. in Ver. Tum pro se quitq; quantum dicendum allequi

poterat,docere me coepit. .

T. Liuius ab urbe condi. Pro se quisq; scelus regum ac ui

queruntur.

Ibid. Pro se quisq; minaciter fremunt. , Ibid. Pro se quisq; in urbem ex agris demigrant. Ibidem. Suas quisq; abirent domos. Ibid. Ad se quisq; omnia trahant . . Ibiqem, In sua quisq; proficiscuntur prouincias. Ibidem. Ex grauitate loci in suas quasq; propinquas urbes celapsi sunt. Ibid. Pro se quisq; nomina dabant. Ibid Pro se quisq; iam nec consilium sbi suppetere dicereti

age de bello Macedo. Pro se quisq; armis abiectis disturiunta

236쪽

HADRIANVS CARDINALIS

Ad pede, desilire. PE D i v v s ire,pedibus consequi: Primo modo significa tur id,quod ineruditi pedester dicunt: Secunctis facilitatem agendi quandam demonstrat, cum uel pedibus rem transigere quis ostenditur. Ad pedes desilire, hoc est quod de equo descendere . Modus dicendi fere uulgari sermo-ui proximus. QPlau. in Stico,Quadrigas qui vehat,nam pedibus ire no queo. Qice. Hibio Gallo,Sed tu pedibus es consecutus. Jldem Uatiniti testo, Cu illud iter Hispani esse pedibus se rec5tici soleat,aut si quis nauigare uelit, certa ratio nauigadi. Caelarin cona. Uno omnino loco flumen, pedibus, algaegre transiri potest. Q1bid.Tarracone discedit,pedibusq; Narbonam,atq: inde Maia liliam peruenit. Ibide Consuetudine sua ad pedes desilierunt, sus si equiscopi uribus i nostris uictis, reliquos in fuga coniecerunt. I. Li. ab urbe con. Qui tum stipendia pedibus propter paupertatem fecisset. V.

Idem de bel. Pu. Per Siciliam pedibus prosectus, freto in Italiam traiecit.

Ibide Consultum ut ii omnes pedibus mererent. Ide de bello Macedonico, culi proximis littora uadis inductimare pedibus angrediuntur. Ibid. Cum uidens i)las uehi per urbem,se pedibus sequi.

. PARTI Ct Pi A NOMINA EFFECTA.

ES r hic quoq; dicedi modus apud disertos illos uiros maxitDO in praecio: quo nomina participia genitivo iungebant.1 et n. m Phormione, Herus liberalis, fugitans litium. J dcm in hcyra, Nemo ad te uenit, nisi cupiens tui. Cice. pio P. cor intro, Eques Ro. locuples , sui negocii bene

Idc in Attico . Timeo, tam uehemes uir, tamq; acer in foro,&ram mi uetus contumellae, ne omni animi impetu dolori,& inuidiae pareat.

Ibidem, Itaque ille nostre amicus insolens infamiae, semper an laude uersatus. o Idem

237쪽

DE MODIS LATINE L O. rog

1dem in ora.post reditum,qua gratia agit,Consules modesti

legum metuentes. .

C sar in comen. Nemo erat adeo timidus,aut tugies laboris. Ibid. A multitudine oppressus,ac sui desperans. Verg. Obseruantissimus aequi. Idem in Bucolicis, Lactis abundans. Idem in Geor. Experiere colendo, Et iacilem pecori, S p tientem vomeri S unci. iHoratius in sermonab. Contentus paruo,metuensq; futuri. Salustius in Cati. Animus insolens malarum artium.

Idem, Alieni appetens, sui profusus. Idem in Iugurtino, Manu promptus appetens gloriae. Ibid. Quod locorum scientes erant. Ibid. Et ob ea scientes belli. Idem in Catilina, Laboris, ac belli patiens.

PEIVS ODISSE, PEIVS TIMERE.

PEius odisse,peius timere,& similia,Modi' loquendi illius

temporis elegantissimi. Plautus in Milite, Neq; quenquam peius odisse, quam istum militem. Cicer. C. Mario,Oderam multo peius hunc,quam illum ipsum Clodium. Idem in Ant. Cum hoc veteranus Capho, quo neminem ueteram peius oderunt. Brutus Cicer. Neq; unquam exul esse possum, dum seruire,& pati contumelias peius odero malis omnibus alijs. Hora. in epistolis, Cane peius, & angue,Vitabit chlamydem. Idem,Peiusq; leto flagitium timet. linunt. Plau.i Moll. Pulchru ornatu, turpes mores peius c nocol Ouid.de Arte.Limina Gorgonio saeuius angue micant.

PAG ANus ille erat,qui militiae cupies erat,& illi cingi seu

ascribi uolebat, Eo. n. interuallo, quo id quaerebat, & ad militiam aspirare letabat, Paganus, mox militia adeptus. Nile dicebatur.Unde Persius uolens ostendere se nondum Poetam esse, dixit, . .

Ned fonte labra prolui caballino, Nec bicipiti somnialle. Parnaso Memini,repente ut sic Poeta prodirem. Sed

238쪽

commoratus. .

Idem in Tusculanis:Totumq; leue est,quodcuq; est : sit enim

ad punctum temporis. Ide dele.Quae uno uersi. Senatus,pucto teporis sublate sunt. Idem in Catilinam: Puncto temporis frui uita, & communi spiritu non putat oportere. Caesar inco m. Ita multorum mensium labor,hostium perfidia , & ui tempestatis punino temporis interit. Horatius: Tanquam. sit proprium clitic quana puncto quod nobilis horae. Nunc prece,nunc preciO,nunc ui,nunc morte suprema. Permutet dominos,& cedat in altera iura. Idem,quid enimὸ concurritur horae momento. Hircius in eo m. Ita pucto temporis omnibus Legionarijs ab hostium equitatu circunuenti S. Ibidem . Atq; uno puncto temporis hostibus nullo negocio campo pullis. Τ. L. ab urb co d. Puncto saepe temporis maximarum rerum

momenta uerti.

Ibid. Momento temporis in aduersam incursando aciem. Ibid. Momento susi. Ibid. Ut lignum momento temporis acciperent. Ibid. Momento arx occupata est. Ibid. Momento horae arsura omnia. Ibid. Illo momento horae.

Ibidem, Momento temporis. i

Ibi d. Horae memento. Ibid. Memento unius horae. Idem de bello Macedo. Versa momento temporis fortuna pugnae est. Ibid. Momento enim ad inanem locum peruenerunt. Sed uidere licet momentum in alio signficato, iuxta modum quo multi dicunt,res parui momenti, magni momenti. T. L. ab urb.cond. Rege supelato, nullum momentum in solis per se Gallorum copi s fore.

PRlMAE, PRlMAS FERRE, DEFERRE, TvNERE. URIMAs serre,primas deserre,primas tenere , ueteres dice-

Y bant,

239쪽

HADRIANVs CARDINALI s

cebant: subintelliguntur tamen partes. Sed is loquendi modus erat, qui postea non solum omissus, uerum etiam una cum aliis bonis prope ignoratus est. Cic. in Brutoi Cotta & sulpitius cum uestro iudicio, tum omnium facile primas tulerunt. Idem in Oratore. Cui primet sine controuersia deferebantur. Idem Attico: Amoris uero erga me cum a fraterno amore ,

domesticoq; discessi , tibi primas desero.

Idem de natura deorum. Ad quem tum Epicurei primas ex uestris hominibus d ferebant. Ide in Bru. Et si viriq; primas,priores tamen deserunt L lio. Idem in Ora Nam quis unquam dubitauit, quin in reipub. nostra primas eloquentia semper urbanis,pacati '; rebus, secundas iuris scientia. Sed hoc quoq; obseruandum est, ut cum primas deferre dicebant,signincabant primas partes alicui co cedere Cum v ro fere primas ponebant,id significabatur, quod illum primas secum portare. Hora. eo modo loquendi, eodemq; significato quo ad uerbuFem dixit: omne tulit punctum qui miscuit utile dulci.

PRO Fr τε R i, occultiore dicendi modo apud antiquos id significat, quod vulgo dicunt, assignari qui tum numerum vini olei,frumenti, iugerum, pecuniae, uel aliarum rerum quilibet habeat. Cic. pro.l. Agra. In posterum uero lex haec imperatoribus nostris constituatur, ut quicuq; de prouincia decesserit, apud eosdem decem viros quantum habeat praedae, manubiaru,

auri coronarii profiteatur. Idem , in Uer. Edixerat ut aratores iugera sationum suarum profiterentur.

1bid. Non quo iugerum numerum uere profiteri esset dissicile,aut amplius etiam profiteri, sed quod ex edicto profes

sus non esset.

Ibid. Fecit ut oecumanus Nymphonem vocaret ex edicto illo praeclaro, quod nullam ad aliam rem, nisi ad huiusmodi aestus pertinebant, numerum iugerum professum non esse,

240쪽

DE MODIS LATINE LO. r2o

esse,& subdit , Verres in Xenonem iudicium dabat illud suum damnatorium de iugerum profestione. Idem Tironi,Tu uero colice professionem si potes, & si haec

pecunia ex eo genere est,ut profeSsionem non egeata Idem in Verrem,Si pateret,iusera eiusmodi fundi esse plura quam Colonus esset professus. . Salust. in Cati . Post paulo Catilina pecuniarum reperuncarum reus prohibitus erat consulatum petere, quia intra legitimos dies profiteri nequiuerat. Vlpianus de censibus, lege, Forma, Si vero quis agrum in alia ciuitate habet, in ea ciuitate profiteri debet, in qua ager est. . Idem. Vbi pupil.l.ius alimentor. Prius tamen exigere debet, ut profiteatur autor,quae sit penes se summa & comminari grauiores se ei usuras infligi eius, quod supra professionem apud eum fuerit comprehensum. Τ.L.ab urb. con. Profiteri cogendo frumentum, & uendere quod usu menstruo super esset. Ibid. Primo expectauerant, ut qui se dignos tanto imperio

crederent,nomina profiterentur.

Idem de bello Macedonico, Vt qui socij ciuibus, Romanis

eredidissent, pecunias profiterentur. Ibid. Post qua professionab.detecta est magnitudo eris alieni.

PER IC RiBERE, PERSCRIPTIONES,

perstriptor. DERsCR i BERE reconditum habet sensum certo modo lo-' ' quendi,qui a paucis obseruatus est,in bonis autoribus elegantissime positis,id significat,quod in rationib.aut in tabulis accepti & expensi scripto aliquid notare , unde quae ita notabantur,Perscriptiones dictae sunt, qui uero ea n tabat, Perscriptori Cice pro Roscio comoedo ,ego ne hanc manum plenam perfidiae,& hos digitos meos impellere potui, ut fallum perscriberem nomen λIbid. Aeq; enim tabulae condemnantur eius, qui uerum non

retulit,& eius qui falsum perscripsit. Ibid. Suum codicem testis loco recitare arrogantiae est suaruperscriptionii & lituraru aduersaria ae ferre no ametiae est

. . . . Idem

SEARCH

MENU NAVIGATION