장음표시 사용
11쪽
etione det P. F. Stefano Giacomaetri Vicario Generale det Santo Ussigio di Padoυa nel Libro intitolato: --dicina Hippocratica , Auctore Ioanne de Gorter : non v' essercosa alcuna contro Ia Santa Fede Cattolica, e parimente per attestato dei Segretatio Nostro, niente contro Principi , e brioni costumi , concediamo licenga a Gio. Μa re Mam. patore di Venexia, che pota essere stampato , offervando gliordini in materia di stampe , e presentando te solite coptealle pubbliche librerie di Uenezia , e di Padova.
Registrato in lib. a cari. 39. at num. 289. Michiel angelo Marino Setra
Registrato net Magistr. Eccellentissimo contro la Bestemmia.
12쪽
I. I TIta bre: s, arx longa , occasio celer s , exper mentum perlaulosum , iu- . dicitim dissciti. Oportet autem non modo se ipsum exhibere , qua δε- νcent facientem , sed G am agrum , praesentes, σ qua externa sunt. phorismus hic duas res complectitur , prima est , qua demonstratur , scietitiam medicam difficile comparari posse , quia longa serie observationum est stabilienda, ad quod vita nimis brevis, occaso praeceps , & non lia
ceat in viventibus hominibus impune facere experimen ta . Altera regulam generalem suggerit, secundum quam Medicus, aeger, adstantes, & res externae se gerere de
II. Vita hic accipitur pro illo curriculo temporis , in quo homo aptus 'est addiscere praecepta Medica, eaque valet opportuno tempore ad cognitionem & curationem Morborum adhibere r ita excluditur pueritia & de-Crepita senectus, quibus per vitam hominis scientia Medica nihil emolumenti accipit. Imo maxima pars aetatis insumitur , antequam homo possit aliquid addere ad artis persectionem ; quamdiu enim ad fastigium scientia non pervenit; artem non valet augere ; at laborat sibi comparare , quod Alii observaverint vel detexerint : adeo ut pauci restent anni in aetate no
13쪽
stea, in quibus aliquid addere possumus ad persectionem scientiae; imo vix
sussicit unius. hominis aetas ad addiscenda ea , quae in arte medica invenix sunt, quare Hippocr. non sine Vera ratione pronunciavit , vitam brevem esse, praeprimis si comparetur ad ea omnia , quae in arte Medica sunt ad
A , D. . III. Admodum disputant Medici, num Medicina sit Se eniIa vel Ars. Qui, vero in scientia sumeti habere rei cognitionem, etiamsi nihil emcimus, sed
in arte supponitur cognitio, quae quoque Operationem exsequitur, magis convenit Medicinam vocare artem , quam scientiam , quia Medicina nullius est, nisi aliquid praestet ad salutem humanam . Eam artem esse longam quique fateri cogitur, sive respiciat tempus, in quo illa exculta suit, si ve ad tempus , quod insumitur, antequam quis poni omnia sibi comparare, quae in Medicina sunt addiscenda: atque longa est , si comparetur ad hominis vi tam . Quippe ars Medica una cum Morbo habuit oris inem ; quam primum
enim homo corripiebatur Morbo , auxilium quaesivit, hoc autem tempore tam imperfecta suit, ut vix mereatur artis nomen . Et quoniam ad nostram qu que aetatem duravit, nulla potuit esse ars longior. Cum nunc ars Medica ad tantam persectionem venerit, longum quoque tempus est impendendum a
tequam possumus cuncta addiscere e non sincit enim, ut Empirici, quaedam prompta possidere medicamina , sed ars Medica ex scientia anatomica , ut habeatur cognitio fabricat; ex Chemicis, ut cognoscat humorum mutationes; ex physica, ut intelligat actiones firmarum partium , est petenda ; dein per experimenta & observationes in corpore humano addiscere oportet , quid
speciale sibi vindicet Morbus . Hucusque versatur in scientia Medica , sed
ut artem excolat virtutes indicamentorum sunt addiscendat, ut istis, atque instrumentis, aliisque rebus in Diaria tradendis, valeat praesentem morbum tollere, suturum avertere, incurabilem palliare. Antequam haec omnia cognoscuntur, longum tempus insumi debet . Interim labitur aetas , ut vix aliquid supersit temporis , in quo ars Medica incrementum possit capere. Hoc quia viderunt multi, aliquam duntaxat partem excoluere, tota ars nimis multa complectitur, in qua quoque aliquem progressum secere . La danda sunt eorum opera, sed qui artem Medicam exercere vult , debet nanium habere notitiam, quod autem paucis contigit . IV. opportunum agenὸi tempus a morbo dependet, qui non omni tempore idem agere permittit; imo in morbis acutis, aliisque praecipitibus casibus . prompta sunt adhibenὸa auxilia , ne cunctanὸo moriatur aeger , vel in
deterius ruat: at vero in chronicis non tam accurate temporis momentum est
observandum, quia subitaneis mutationibus minus obnoxii sunt. S vero in praesenti tempore aliquid honi praestare possumus, imprudentia emet exspectare in crastinum. Monet igitur sapienter Hipp. occasonem esse celerem, ne ex culpa nostra per cunctationem aliquod detrimentum fi t homini. Constat ex observatione hac , Medicum in omnibus oportere versatum esse , ne Coga tur primo consulere libros , quo forsan tempore effluxisset occasio agendi, sed habere debet omnia auxilia in promtu, quibus levari potest aeger. U. Non omne ex Perimentum est periculosviri, ita enim Physici, & Chemici multa ex Perimenta faciunt, ut ad majorem persectionem deducant scientiam , in quibus nihil perieuli subest . In medicina autem Experimentum est. periculosviri , cum temeraria: periclitationis finis sit mors. Experimenta in arte Medica raro bonum esseEtum sortiuntur , si enim quis medicamentum incognitum Pr Pinat in morbo incognito, ut multi faciunt Empirici, si juvat, casu juvat, α ex decem ne unus curabitur; ita erat in primordiis artis, sed
14쪽
sed postquam cogniti sunt morbi & cognita atque detecta medicamina , temere seret hominis vitam & sanitatem periclitari. Etiam non caret periculo exhibere in morbo cognito medicamentum , cuins virtus non satis perspecta est , ut multi faciunt, qui novis student, & praestantiam ex pretio , aut multis laboribus ad praeparandum medicamentum in pensis demetiunt: neque ad curationem aliquid valet virtus medicamenti cognita , si lateat morbi causa . Sed ut ex arte & sine periculo curetur aeger, morbi causa cognit esse debet,& quomodo illa potest tolli: atque cognitae debent esse virtutes in medicamentis , quae causam illam tollere valent. Tale autem exercitium non vocatur experimentum , sed est experientia , multis experimentis confirmata . Qui sine praevia harum rerum notitia artem Medicam aggreditur profiteri, pellis est in Republica censendus, multos enim trucidat . ac paucos servat.
Dolendum sane est ii, Republica bene constituta ferre, idiotarum periclitatione & experimentis temerariis multos insontes letho dari , & hominem,
arcem animae immortalis, temerariis experimentis committi . Ut in atra nemini, nisi in arte Medica eruditissimo, hane artem profiteri esset licitum. UI. Iudicium in Medicina nititur praemissis, ex quibus perpensis Medicus zz iudicat, quaenam sit istius morbi causa , & quomodo tolli pollit aut debeat.
Causae antecedentes, natura aegri, & apparitiones suggerunt istas notiones, ex quibus Medicus conclusonem sormare debet. Saepe vero causa praecedens
latet, utrum sit in aere, cibo, potu, vel aliis rebus: quare Medicus & aeger nesciat saepe eam causam antecessisse ; interdum aeger quadam idiosyn- erasia ipsi tamen ignota laborat. Et apparitiones seu phaenomena non semper eandem causam latentem significant. Ex his tamen absconditis & sepe
incertis Medicus certum iudicium debet proferre , quam dissicile hoe sit, neminem latere potest . Triplex est iudicium in curationibus faetendum ;Primum, ut veram causam, quantum humanum ingenium valet, 'ex dictis absconditis saepe inter se comparatis, eruat. a. Si post causam detectam quaedam nascuntur symptomata, ut iudicare valeat, bona sint an mala , quae vocatur Crisis bona vel malae ea cognitio ex experientia multiplici in causa simili hauritur , fine qua in morbis nemo valet decernere verum I ad hanc partem excolendam requiritur homo experientia admodum instructus. 3. Denique perpendere debet, quid sit in ea causa agendum , vel sequitur tunc naturam, quae saepe hane vel illam molitur evacuationem, qua sustulit morbum , eam tunc imitari oportet; vel exami at curationes in simili causa cum selici eventu factas, istas tune sequitur. Sed in his omnibus non orare aut decipi, humanum ingenium sere superat ; quare multos dete aeuit harum omnium rerum difficultas, ut potius experimento vago & experientia empirica , quam dogmatibus certis voluerint exercere artem Medicam , eum summo scientiae & hominum detrimento.
UII. Altera pars huius Aphorismi breves sed solidas suggerit regulas,
quas Medicus tenetur observare, ut feliciter suam artem exerceat. Auctor
ad quatuor personas suam orationem dirigit ; primo ad Medicum ipsum ;a. aegrum; g. Adstantes, qui auxilium serunt; 4. ad Res externas quae t eidere possunt. UIII. Medicum oportet I. ut sit magno ingenio praeditus, qui potest ex Mericiis omnibus istis absconditis eruere verum, qui vero in iudicando sentiat se in-q ςptum, se potius abstineat, ne multi aegri ex eius inscitia detrimentum ea.
Piant. Σ. non praemature se accingat exercere artem, cum multa sint addiscenda, antequam quis vera a falsis decernere ualeat . q. st religiosus, ut
nihil in aegris faciat sciens, quod non secisset in semetipso ab eodem mor
15쪽
eorrepto. q. habeat in agendo auctoritatem & constantiam , quῖa sine a ctoritate aeger nullam in Medico fidem habet, & si fluctuat , semper aliut quid agendo, existi in abit aeger, Medicum morbi esse inscium . Multo plura sunt in medico notanda, quae in officio Medici proponuntur. Adstantium officium est curam aegri gerere, qui et ipse impotens alio. rum auxilio eget, illi igitur aegro succurrere debent , & Medicorum praecepta exacte obsequi, ut Omnia rite apud aegrum peragantur. AEg . X. Nisi aeger fideliter narrat, quae sentit & patitur, qiumam praeces erit u , . . causa, in Medico non est veram morbi causam eruere t requiritur quoqued bear. in aegro, ut mandatis Medici obtemperet, aliter enim frustra. laborat Me. dicus cse exter- XI. Res Externae neque sint impedimento curationi , neque turbare de Σ bent crisin in acutis; lectus sit consuetus: absit rumor , strepitus , omneque animi pathema, Medicamenta rite sint praeparata , odore , colore, dc sapore quantum fieri potest grata. LIB. I. A PH. II. II. IV perturbat On;bus alvi σ vom tibus sponte eontingentibus , siquidem I qualia purgari oportet , purgentur , confert , Dυiter ferunt e sin περο-- metus, vice υersa. Sic , vasorum evacuario , si ouidem talis fuit, qualis fierἰ debet, confert bene ferunt, Sin minus , υice versa . Inspicere itaque oportet regionem, oe tempus, o aetatem , o mortis, in quibus cononit, aut non. I. T Iop. in hoc Aphorismo praeceptum generale praebet In evacuationi-
II bus copiosoribus ultro obortis, per alvum , vomitum ti alia loca, num illae sint permittendat, promovendae, vel sistendae & ut Medicus sciat quid sit faciendum, adjieit cautelas , nempe facilem & difficilem tolerantiam evacuationum; sed quoniam hoc solum non susscit, ratio habe da est resionis, temporis, aetatis, & Morborum. In expositione igitur huius debemus primo respicere ad spontaneas istas evacuationes , quibusnam ex causs oriantur. Dein quaenam cautelae sint observandae , ut promove tur vel moderetur illa evacuatio.
risis, Si Por Emunctoria naturalia maior humoris copia evacuatue fine Media, b his. camento amnio, &sine causa externa hanc evacuationem concitante , quam rario. in fanis fieri solet, vocamus spontaneam vel ultroneam Evaeuationem. COm plectitur quoque sub hoc nomine omnes reliquas evacuationes , ruptis yel dilatatis vasis, factas e locis, ex quibus in fanis nulla fieri solet evacuatio . Eoaeua. III. Hae evacuationes modum excedunt primo, si in corpore est. humorissio eum o- morbosi abundantia, five ille humor ex nimis ingestis fuerit genitus , morbo factus , sive bonus tanta copia collectus, ut destruat aequilibrium i in ter Causas agentes & molem movendam . In Eis omnibtis casibus si natur σὸν - faciat copiosiorem evaeuationem, qua educitur id morbosum , vel quod a - ' - bundat, salubris talis est statuenda , homo enim liberatur a morbi male ria , & redigitur corpus ad aequilibrium . /Cvissioν IV. Ultronea etiam a. fieri potest evacuatio in humorum abundantia, quae tamen non aufert morbosum, sed eum relinquit humorem , educens sanum e vel tam magnae & subitanea est evacuatio , quam vires corporis serre nequeunt , illa autem non est laudanda . eum novum saepe inducat
morbum priori Peiorem .' ita aqua hydropicorum ex rupto umbilico yel pus nunti coPiust o Vacuatum in empyematicis, subitaneam mortem indu it,
16쪽
V. Denique p. natura saepe molitur evacuationem copiosiorem , etiamsi nul- oo . la adsit abundantia; vel quod humorqs iit colliquefacti, aut putredine istat quati, ut sponte esiluant: vel Oscula emunctoriorum nimis relaxata, cun- .etos transmittunt liquores . Tales evacuationes ultroneae semper sunt da
VI. Ut autem sciamus, quaenam ex his tribus evacuationibus accidit, ob - δε re servandum est, num fiat cum Euphoria vel D phori et, id est , num aegri vi- gno turres per evacuationem hanc augeantur, & morbi vehementia minuatur , quan-:α Vudo dicitur evacuatio fieri eum Euphoria, & vocatur Criti ea, ut fit in pri- 'mo casu. Sed fi aeger nihil emolumenti ex tali evacuatione percipit , imo vires minuuntur, & morbus magis exasperatur, talis evacuatio fit cum Dynphoria , & vocatur symptomarica . - UII. Hane observationem facilioris & dissicilioris tolerantiae instruere me- Regulam dicum, num sit evacuatio permittenda, augenda, aut moderEnda , sponte liquet. Scimus enim, nisi evacuatione tollatur morbi materia, vel abundam tior humor , non debere talem permittere, & adhuc minus promovere evacuationem, quare ex observati ne hac certi furnus, num conducat, aut non. Hinc recte praecipit Hipp. si fiat evacuatio cum Euphoria, eam esse promovendam, sed si nat cum Dysphoria, eam sistendam elia, quia Medi-
eum oportet minuere, non augere morbum .
VIII. Unicum hoe signum cum interdum potuisset fallere, vel non satis a. .
observari, ut aeger non percipiat, num ex bona causa leven ur vires, cum saepe evacuationes fiant, quas mox sequitur mors , qaae tamen magnum vi- esu σι detur adferre levamen, ut sepe in moribundis experimur, necesse itaque est alia quoque consulere, ut simus certiores . Inter ea primo recenset Regi 'nem . Quaedam regio enim non solum majorem evacuationem fert, sed & sine ea homo vix innus vivere potest: aliis autem in regionibus quaevis evaeuatio eopiosior damnum insert. Hic autem loci non possumus omnes percuris rere regiones, ut praecepta tradantur de evacuationibus, quare hoc observare
fumeit, si exercemus medicinam in quadam regione, ut in ea observemus, quid boni aut mali eo in loco faciat evacuatio. Si deteximus in tali regione uelle tolerari evacuationes, eas quoque permittimus fieri, sin vero secus sit, quantum fieri potest istas evacuationes compescimus, & raro excitamus artificialem evacuationem.
IX. Addit secundo loco Tempus, quoid distinguunt in vernale, aestivum, Tmpus autumnale, & hyemale, aliter in solstitium& aequinoctium. De his autem temporibus suis locis agetur: hoc loco sufficiet observare, id tempus tolera- οῦ --
re evacuationes copiosiores, quos in corpore collexit humorum abundantiam se, quae vix tolerari potest in inevitabili instante temporis mutatione: ita ver se imis . re potest copiosiores evacuationes, quam autumnus, quia instans aestas suo calore partes firmas relaxans, non potest aequalem ferre liquoris quantit tem , corpora fana enim hyeme ponderosiora sunt, quam aestate, ergo vernali tempore hae copiosiores sunt salubriores, quam aliis tamporibus. X. Non sine gravi ratione AEtatem addit, quamdiu enim inultum increscit aemhomo, uti infantes & pueri, talis aetas non habet humorum abundantiam, μquia quod confectum est, in corporis incrementum cedit: huic itaque aetati non convenit evacuatio larga : neque in senibus eopiosior evacuatio est tole- b randa aut facienda, cum corpora sentctute debilitata , vix valeant tantum tiandi conficere, quantum ad sustentationem sui requiritur . At constans aetas, prinfrimis si non amplius corpus increscit & valens est, largam patitur facile vacuationcm, hoc enim tempore aerarie natura in mulieribias concitat men-
17쪽
ses, & in viris sanguinis fluxum ex naribus, facileque copiosiorem evaeu tionem sustentat, & frequentet incidit ita morbos , qui ex majori humorum copia nascuntur.
M. δἰ XI. Non omnes Morbi vetant aut exigunt evacuationes, sed quidam exHMι ne- his: neque illi, qui in principio ferunt evacuationem, circa finem eandem M. exigunt. Omnes autem percurrere morbos, non est huius loci, pro generaliuta, regula suffcit notare morbos instammatorios , acutos, calidos , cum motuo humorum validiore, & qui humorum abundantiam arguunt, expostulare eis sue, vacuationem largiorem, quae si nota fiat, arte est iaciendas morbos autem suppuratorios, putridos, pituitosos , frigidos, cum motu minore , vel in quibus antecessit copiosior evacuatio , ut ita puerperis , omnem respuere
EMeua- XII. Denique distinctionem proponit inter evacuationes, quarum tres pro- ... - Ponit, I. Vomitum, a. alvi egestioneta , I. alias reliquas evacuationes. Ita quibus omnibus sponte contingentibus, qualia purgari oportet, purgentur,munct conseri, & leviter serunt. Id est per dicta emunctoria talis debet evaeuari humor, qui emunctorio convenit minime alienus. Nam si verbi gratia iam guis reὸditur copiosior, aut meraeλ egeruntur , vel revomuntur , quamvis copiosior evacuatio fuisset laudabilis, nunc vero damnatur, quia non evacuantur, qualia oportet
XIII. Vomitus isitur spontaneus copiosus permittendus & promovendus est , reddat eaeochyliam in ventriculo collectam , in morbis inappetentiae &i adisi. stomachi vitiati in sua coctione, si tum per vomitum levantur symptomata, & augentur vires, scii nus, eum vomitum sustulisse Morbi materiam ;sed si illa absint indicia, vel quod aliena reddantur per vomitum , vel morbus a vomitu augeatur, absit credere, vomitum allaturum levamen . o mi Q XIV. Id quoque sentiendum est de spontanea copiosiori alυi egestione . Hipp. sis qua - enim hoc loco utitur vocabula , quod perturbatam alvi egestionem significatis , tari non mediocrem: quia naturale est, ut alvus exoneretur, quod de vomitu dici nequit Talis immodica alvi egestio debet reddere materiem in intestini collectam, vel in ea confluentem , cujus materiae eductione tollitur morbus rsaepe hoc in casu per purgantia evacuationem adiuvamus, ut corpus ab omni alieno liberetur . Sed si evacuatio haec non conveniat morbo, ut Phthisi, empyemati , aut si aliena emittantur ; aut si aeger dissicile fert hanc evacuationem , non est illae evacuatio promovenda , sed moderanda , vel cohibenda - - ae M XU. Per vasorum evacuationes reliquas intelligit evacuationes . Solum-
a modo ex primis viis per vomitum vel secessum pos Iuni reddi humores ; sed sis itis. reliquae evacuatioriis naturales , artificiales , vel quae solutis vasis contingunt , ex communi massa deducuntur . Ergo de evacuatione per urinam, sudorem , salivationem , & de sanguinis missione eaedem sunt observanda: regulae, quae superius fuere notatae.
in extremo fuerint . Non enim manere possunt in eodem , neque Iesere . Q Mm vero non quisunt , non amplius in melius augestere possunt e reliquum est igitur ut in deterius . Ob has isitur eausas bonam ha δ tudinem non tarde Oisere eo eri , quo corpus rursum renutr tionis primaipium sumo . Neque vero redaraones ad ex remum diacere oportet , pericu losum
18쪽
Ibfum enise est . Sed qualis natura es eius , qui perferre debet, ad hoc dueeis
convenit. Similiter autem ρο eυaeuationes ad extremum ducentes pericMissa sunt: o. rursus renutritiones in extremo exsentes , periculosa sunt.
vacuationibus ultro obortis, ita in hoc praecipit canones observandos rio νη μin eorporibus sanis, si arte facienda st evacuatio, aut renutritio, ne utra- que modum excedant. Evacuationis necessitatem ea ratione firmat , quam ex athletarum bono habitu desumpsit . In ex Rostione huius occurrit . I.
Num corpora fana egeant pr ternaturali vel artificiali evacuatione , & quousque illa permittenda, vel facienda . a. Qui modus servandus est in resectione. 3. Ponderanda est ratio , quam adduxit Hipp. II. Antequam determinari potest, num corpora fana per evacuationes sint ab eo laudabili statu depellenda, inter Medicos primo constare debet, quid intelligant per Sanitatem. Sanus autem tune dicitur homo, qui omnes suas actiones exercet vel exercere valet cum constantia & oblectamento, cui nihil est alienum in corpore , cui quoque inter actiones & humores habetur sequi librium . In tali igitur corpore nihil est , quod sui ablationem exigit, is,eessat igitur Curatio Curatoria , ut vocant Medici, quidquid enim laet- mus, in deterius ruit. Sed de Curatione praeservatoria inter Medie max, curata ma lis est , & fere omnes sequuntur auctoritatem Galeni & Hippocratis, 'non quod ex experientia id desumptum sit, sed ex ratione.
temporibus accuratior est anatomica cognitio , & plura sunt facta experiamenta chemica & physca , audeo sine arrogantia profiteri, Medicos his temporibus plus valere rationibus, quam Hipp. aut Galenus, vel alii veteres. Nemo tamen existimet, id antiquis .vitio dari, quod multa nescivere, quae
inserior aetas detexit: forsan hi viri praepollenti judicio fuere praediti , sed
desectu experimentorum non raro fuere hallucinati. Quamobrem , si vetereς rationibus utuntur, non sumus coacti eorum auctoritatem sequi. IV. Corpus vivens fanum in se habet motum vitalem, semper aliquid de- Num is terentem & inutile facientem , quod detritum Ac alienatum per emunctoria ne se naturalia expellit: inde generatur resectionis seu nutritionis necessitas. Nu-- 'tritur autem assumtis alimentis, quae eodem illo motu vitali convertuntur
in similia ea, quae ablata fuere inevitabili legq. Quamdiu in aetate constanti , nam quamdiu homo crescit , plus conficitur, quam corrumpitur &evaeuatur, ) tantum boni ex assumtis praeparatur , quantum motu vitali deteritur, & corrumpitur, di expellitur, persecta manet ianitas, Sc nulla eget Medicina . Sed si nimium conficitur, generatur humorum abundantia, E- qua destruitur aequilibrium et in hoc eam necesse est vel naturalem augere euacuationem, vel artificialem facere, aut minus ingerere , ut ita corpus redigatur ad suum aequilibrium. Talis autem status non est sanus, sed est morbus ex abundantia, etiamsi non sentiatur . Saepe enim adsunt morbi, qui nulla praebent indicia, ut varices, vel vomicae internae, quae tamen a morbis non excluduntur. V. Ad praeveniendos autem morbos saepe coacti sumus humoris copiam Evam minuere. Ita foeminae ad pubertatem venientes necesse est ut menstruas pur- gationes habeant, quibus id abundans evacu nt: ita iuvenes cum euphoria haemorrhagiam patiuntur, sed licet non contingant , manent tamen sani, morba. nisi a longo tempore suere assueti. Tantum valet consuetudo , ut. etiamsi
19쪽
luerint deteriora, indulgendum sit: sed tune non deducitur indiextio ex K.
nitate , sed consuetudine . Praestantius autem est malis non assuescere ς aut si assueti sumus, sensum a concem mala consuetudine recedere. In scemini autem alia est ratio, quae a Deo ita sunt creatae, ut sua corpora valeant,
si gravida sint, incrementum praebere foetui , & post partum suppeditare
Me strua- iae sine eorporis debilitatione : quae necessario sequeretur, si eorpora se iis PMQ, I narum non plus nutrimenti conficerent ex assumtis, quam ad nutritionem nata uari sui requireretur. Menstrua igitur purgatio in sceminis inter naturales eva- . euationes est recensenda . Quae si fiat, aut si gravida vel lactans sit , non ν eget evacuatione praeternaturali . Si vero foemina in principio gestationis
abundantia sanguinis laborat, quod embryo minus convertit in incrementatum sui, quam sceinina ante praegnationem eodem temporis termino solebat evacuare, expedit venam secare.
ρ issis, is VI. In istis igitur corporibus, quae ex assumtis alimentis plus boni confi-Hundam ciunt, quam deteritur & expellitur motu vitali, excepimus autem scemiis .. L , nas, nisi menstrua purgatio inter naturales evacuationes admittatur tan- ' ' dem generatur morbus ex abundantia, quae, praeternaturali evacuatione tolli debet, ne ex destructo aequilibrio pejores generentur morbi .i VII. Ad evitandam in hujusmodi corporibus aequilibrii destructionem &H.f. iam inde nascendos morbos , solam evacuationem sine cunctatione faciendam da in ab- Hipp. praecipit , & merito : praestantius enim est quantitatem detrahere, 're . quam morbos ex destructo aequilibrio expectare. Id autem mali. est in hae medendi methodo, quod homines tunc nimis assuescant huic artificiali evacuationi quam tamen consuetudinem potuissemus evitare parciori diaeta, & laboribus durioribus, quibus vel minus suppeditatur, vel magis cons mitur, ut non sit necesse corpus artificiali evacuatione lacessere. Eris Dis VIII. Omnes sere Commentatores hie praeeipiunt sanguinis missionem. D minis Uidetur autem mihi Hippocratem quamcumque voluisse evacuationem, ut praecedenti Aphorismo indicavit: nam per vomitoria & purgantia qu abuisiam que Valemus minuere abundantiam. Qui enim frequenti vomitu, aut alvo M. turbata laborant, tandem pallent , quibus constat has evacuationes etiam poste minuere sanguinis rubri quantitatem. TU, H IX. Multum quoque se fatisant hunc locum de mediocri evacuatione eo rione im- ciliare cum L. I. Aph. 23. ubi praecipit ad animi deliquium esse ducendum, V quasi Hipp. sibiinetipsi obloqueretur, sed si inspiciatur ratio eo in loco pro-.bb.L. Ponenda, facile constabit ita fieri debere. Hoc loco praecipit enim eυacuat; ria. nem faciendam in humorum abundantia, ne fierem inde morbi, sufficit igiatur tantum ducere , ut restituatur aequilibrium, sed non ultra et peccare enim aeque possumus desectu humorum , quam abundantia : quare modus Non est excedendus per nimiam evacuationem. Hoc quoque novit HiPP- , neque vero collapsones, inquit, ad extremum ducere oportet, periculasum enim est . Id est in fanis ceteroquin eorporibus sola abundantia laborantivus , non debemus per immodicam evacuationem sacere , ut vasa inanita collabantur, seu evitando malum ruere in deterius .
Robsta X. Ut est modus servandus in evacuatione , ita etiam in Refectisne seu uama Renutrit one, quam Hipp. vocat. Supponitur homo vel ex inedia , Mis tege vel mul is laboribus, vel morbo praecedenti , ita humoribus privatus , ut quoque ab hac parte destructuiri sit aequilibrium, sed ceteroquin sanus. In tali casu praecipit Hipp. Resectionem non fieri debere subito, seu magna pra simul. Huius rei ratio est evidens, nam si appetitui indulgeamus, qui
cepe nimius est, ut post curationcm quartanae febris per antidotum , tantum
20쪽
Ingeritur, quantum a corporis viribus iam adhuc infirmis ubigi nequit. Igigitur ingestum , sua copia silpprimit alterius vires , & quia actione vitali non subigitur , in fibi propriam corruptelam convertitur , quae corruptela multos morbos in nobis producit. Necesse igitur est , non plus ingerere , quam quod viribus istis infirmioribus vinci potest: praestantius enim est famem pati, & sensim recuperare vires, quam nimia ingurgitatione magis debilitari , & in novos ex corruptela morbos incidere. XI. Restat examinare Hippocratis Rationem , quae est tanquam fundamen- Ηabit tum, cur debeat fieri evacuatio in persecta sanitate . Non potest, inquit, bonus habitus ad summum progressus in eodem statu permanere , quia natura semper aliquid moliatur , quare , si actio haec nihil boni praestare possit , malum Leit. Vera illa esset ratio, ι per motam vitalem, qui hic vocatur natura, duntaxat fieret consessio in melius. At oblitus suit, vel nescivit Hipp. eodem illo motu humores quoque bonos corrumpi , & partes firmas deteri , quare natura, etiam fi corpus ad summam persectionem deduxerit , semper tamen habeat aliquid elaborandum: nempe ut id alienatum concoquat & e pellat ; & ut nova ingesta assimulet bonis humoribus. Nulla ergo est ratio, cur corpus a persecta sanitate sit deflectendum , sed praestat eandem conserva
XII. Qui vero genio nimis indulgent & pancreatice vivunt, corpora sua albistis nimia alimentorum copia saginant, & tamen parum exercent, ut illa abun- ς 'dantia motu corporis consumatur, quemadmodum Athleta: his expedit ali---M; quando detrahere sanguinem , ut Conservetur sanitas, quia humorum bono-no. rum abundantia laborant . Sed inde non potest in omnibus sanis generalis deduci regula, nam qui parcius vivunt , & suum corpus magis exercent, non egent evacuatione hac, & manent sani, ita multi temperate viventes ad summam senectutem sani manent, fine ulla evacuatione praeternaturali, haeo ergo cautio ad sanitatem conservandam reserenda est ad istos, qui sua eo rora saginant, sed non est propterea generalis regula.
I iis, ubi non expedit, periculos sunt r o rursus vittas ad extremam tenuitatem progressi, dissiciles sunt. Et repletiones ad extremum progressae, dif-eiles sunt.
V cepit, quid esset agendum in spontaneis evacuationibus; In Aph. 3. autem proposuit evacuationes artificiales in hominibus fanis. Hoc autem l co tradit regulam generalem de Diaeta, qualis oporteat esse in morbis, deis inceps acturus est de Diaeta moderanda in hominibus sanis. II. Diaeta seu victus latam & strictam significationem habet: Late si sumi- ροεtur, indieat sex res non naturales, quae hodie numero quaternario absolvun- 'tur, ut sunt I. ingesta, a. gesta, 3. retenta & excreta, A. applicata. Strictiori significatione accipitur pro usu alimentorum , in quo sensu hic ab Hipp. sumitur, quoniam hic solummodo verba facit de nutritione . III. In nutritione autem hic duo extrema attingit , nempe nutritionem
Pleniorem, & parciorem , observat, quid victus hi maxime distantes faciant B in Diuitigod by Corale