장음표시 사용
21쪽
in morbis acutis & ehronicis . De reliquis autem victu speciebus aliis locis agit. Daeta te- IV. De Tenui & Exacta Diria dicit Hipp. eam in longis morbis sempee' μ' periculosem elle ; in acutis interdum, quando nempe non expedit; in fanis autem extreme tenuem difficilem esse. Ergo praecepta tradit de tenui utina in tribus casibus. Initium facturi ab ea , quae statuitur in sanitate , a. in morbis longis, 3. in acutis, ita meliori ordine sequetur doctrina. In D. U. Extrema Tenuis Diaua proxime accedit ad ieiunium . Eam dicebant fieri veteres, si parum admodum ingerebatur de alimentis facilis admodum materiae, atque hoc per longum tempus: eam dicit difficilem esse. Hoc praeceptum opponi videtur Celsi effato & multorum , abstinentia & quiete multos morbos praeveniri & curari. Sed etiamsi parum comedimus, aut medio crem copiam ingerimus, pergit tamen motus vitalis deterere partes firmas,& corrumpere humores: si vero parciore ingestione tantum non potest restitui, quantum consumitur & corrumpitur , id merito dissicile dici potest , quia homo inde debilitatur . De hoe autem victu in sequenti Aphorismo
amplius agendum.' UL Si exacta diaeta, qua nutritioni non lassicit, in morbis longis instituitur, periculosa est. Morbi enim longi sensi in debilitant vires, & victus exquisitus detrahit necessarium nutrimentum, quare homo talis Cinis causis debilitantibus assicitur, quarum una sussiciebat ad inducendum debilitatem . quare periculum est, ne sussietat aeser, qui mediocri victu erat sustentandus, ut posset serre morbum illum longiorem . Non debemus vero ire oppositum in-dieere , imperando his pleniorem vietiam, uti multi existimant , quo pluet
ingerimus eo magis nutriri, cum morbo longo corpora debilitata, neque copio ea, neque concoctu difficiliora, in nutrimentum convertere poliunt , sed in corruptelam spontaneam abire permittunt. Ex hoc autem praecepto
deducimus, iammam medelam non quaeri oportere in strictissima Diaeta, ut multi contendunt in morbis chronicis. In aeutis. VII. In morbis autem acutis passim Hipp. & alii exactam seu pareant Diaetam praecipiunt, hic vero loci dicit periculosam esse , si non expedit . Quare regulariter in Acutit convenit Diaeta parcior: sed invenitur casus, in quo nou conducit: hune casum quia non exprimit hic Loci Hippocr. , ex aliis locis supplendus est. Intelligi autem potest ex iis , quae mox sequuntur in Aph. vir. ubi vero non est morbus peracutus ) pleniore victu uti necesse est. Si enim homo ceteroquin sanus corripitur morbo, qui ex sua natura desiturus est inter quatuor dies, ille homo tantum chylosi habet in suo corpore, ut non sit periculum, eum desectu alimenti debilitari tam brevi tempore .
adeoque motus vitalis hoc tempore unice elaborandum habet morbi materiam , cum uori divertatur novorum alimentorum concoctione. Si vero mor bus ille acutus ultra quatuordecim dies sit perseveeaturus, tam diu non re staret chylus in nutrimentum vel bonos humores convertendus , quare ali-.
quid est exhibendum, quod non eget multa corporis amoue, & quod vires non superat sua ecipia, ne circa morbi ficiem, & morbi vehementia, & de mi alimenti debilitetur aeger. Ille itaque est casus acutorum, in quo exquistissima diaeta non caret periculo. LIB. Diqilired b,
22쪽
V. π N tentii victu delinquentes aegrotantes , magis laduntan' . Omne enim delictum , quod committi poterit, magis magnum committitur in tenui squam in paulo pleniore victu . Quapropter etiam in fanis periculosus es valde renuis, O constitutus, ac exactus Dictus: quoniam delicta graυius ferunt . Obiae igitur , tenuis σ exactus υictus periculosus es magis quam paulo plenior.
ri posse damnum ex parciore & largiore victu et sed comparationem nunc iacit inter excessum & defectu in , quid majus damnum inserat , ramin sanitate quam morbis: & concludit, majus malum fieri ex desectu ali
mentorum quam ex abundantiore.
II. Ut conclusio haec refutetur vel comprobetur, i. inspicienda est regula generalis, omne nimium naturae inimicum esse & nocere. 2. Quid faciat victus abundantior. 3. quid victus parcior . Denique producta horum inter se
sunt comparanda, rut constet, quid majus malum induxerit. III. Neminem latet, Deum ita nostrum creasse corpus, ut sit definitig actionibus limitatum, quos limites si transcendamus , statim deflectamur de statu bono: in his autem quaedam observatur latitudo, ut postimus decedere aliquo modo a mediocri assumtorum copia sine ianitatis detrimento; potest enim homo paulo plus & minus comedere quotidie sine ulla noxa r quia vero mediocritas non est adstricta ingestioni , sed viribus corporis , eadem itaque quantitas, quae mediocris est debilibus & otiosis , nimis parca est robustis & operariis, & vice versa . Quae igitur quantitas habita ratione virium corporis, mediocritatis limites excedit, sue fiat in excella sive desectu, nimium dieitur. Id nimium , quia vel tantum non suppetit vel plus suppetit, quam requiritur, ut maneat ianitas, semper detrimentum adfert, atque hoc non solum in alimentis porrigendis, verum etiam in aliis quoque rebus o tinet , ut demonstraturi sumus ad Aph. LI. Lib. a. IV. Uictus plenior non solet ita ex copia aestimari, sed. ex natura assum- Puiso die torum, diluta enim etiamsi sint copiosiora non faciunt rictum pleniorem, . eum in minori copia alimentorum dissicilioris digestionis sepe plus nutrimenti habeatur. Si itaque plus alimentosi assumitur habito respectu virium Corporis, quam corpus istud possit mutare in suos humores, plenior est victus. Id autem quod a viribus vitae non subigitur vel ita manet, ut assumebatur , quando vocatur Crudum: si vero assumpta diutius retenta in loco calido & humido, quemadmodum fit in nostro corpore, per spontaneum m tum , sue sit sermentationis, sue putrefactionis, commutantur in alienam indolem, humor tali modo natus vocatur in primis viis cacochylia, & per totum corpus dispersus cacochymia. Qui liquor natus varios morbos inducit is Si vero aeger deinceps se abstineat a tali copiosiore ingestione, non suppeditatur Materia , ex qua ea ochylia vel cacochymia sermari potest : itaque tergente motu vitali id alienum sensun subigitur & expellitur, quoniam nouabet scaturiginem , ergo per Diat tam solam va Iemus morbos ex pleniore victu natos curarer ita recte praecipiunt, per abstruentiam multos morbos e rari , illos nempe, qui ex pleniore victu fuere nati.
23쪽
copia suppeditatur, quam potuisset viribus corporis in proposito eam praeparari, non respicimus hic ad quantitatem ingestam , sed ad comparationem virium corporis, & conmmtionem corporis nostri . Ita homo se multum exeriaeens tenui victu fatigatur, si non ingerit plus, quam alius Otiosus: ita robustus tenui victu utitur, si iisdem alimentis & eadem copia utitur, ut homo debilior. Si minus suppeditatur , itaque, quam deteritur & corrumpitur actione vitae, necesse est, ut tale corpus laboret desectu, qui quoque simul inducit debilitatem: & quia non suppeditatur novum, id quod corruptum& detritum est , omne non evacuatur, sed portio relicta bonis mista , etiam generat cacochymiam . Si tunc ille homo pleniore victu utitur, ea quae ingesta sunt ob vires debilitatas non convertuntur in bonum succutri, sed tunc saepe laborat duplici genere cacochymiae, nempe ex humoribus propriis inu. tilibus factis, & ex crudis vel sponte alienatis alimentis. Id quoque incommodi accedit, quod quae a bona sua indole per nimiam actionem degenera-Tunt , deinceps nequeunt in bonum succum converti, sed si fiunt actione vitali sensim deteriora, ut semper debeant evacuarie interim succurrere nota possumus substituendo bonum succum , quia ingesta non praebent bonum succum , nisi praecesserit concoctio virium vitae , quae cum nimis debiles sint, Potius ex assumptis suppeditatur crudum vel corruptum , quam bonus humor .
Inde toties reconvalescentes ex morbo ex pleniore victu in cacochymiam &cachexiam incidunt: & nisi aegri vires restaurentur , & mediocrem victum
servent, diu manent valetudinarii. Tenuis VI. Si nunc conseramus ea, quae ex parciore & largiore victu eveniunt, sine haesitatione pronunciare possumus, Delinquentes in tenui victu aprotantes
laedi. Quippe producta ex victu pleniore sponte potuere emendari, &expelli, si autem restitissent in primis viis, aut per purgans potuissent eliminari & ex tota massa per diuretica & sudorifera ς imo sola abstinentia morbi causam eradicare valet detracto pabulo vel motu musculari id eru- dum quoque subigi potest & expelli : sed alienum ex tenuiore diaeta natum ν& inducta debilitas neque motu, neque largiore victu tolli potest . Quares sit peccandum, minus malum esset, in abundantia quam in desectu comin, mittere errorem . Hoc quoque verum este in morbis Acutis & Chronieis , silperius demonstravimus.
' LIB. I. Α Ρ H. U LA D Extremos morbos , exacta Otrema curat;ones optimae sunt. I. T N tradendix regulis de victu hunc interposuit Hipp. Aphorismum, urI si pro iundamento generali, cuius species etiam illa est curatio , quae Per Victum curat. Si ergo generalis regula procedit, specialis devictu quoque est admittenda, quod nempe debeamus tenuissimum victum vel perfectam inediam imperare in morbis extremis. II. Extremus, ultimus, postremus aut fummus morbus, ita ut nihil supra si,' tunc dicitur praesens, eum morbus minatur interim , cui nisi succurramus prompte, brevi vel certe interficiet . Tales morbi sunt r. acutissimi, qui tanto impetu exagitant corpus, ut nisi compescatur , omnia destruat : in
hoc praecipiti casu larsiorem mittimus sanguinem , & ducimus alvum , M
24쪽
dar. Chronici tales multi sunt, quorum causa vi vitae tolli nequit, neque solita medela emendari. Ita os carie insectum respuens medelam, exstirpationem exigit; Cancer, si fieri possit, simul & semel abscindendus ; angina
quae minatur suffocationem, bronchotomiam indicat ; pus in pectore paracenthesin ; fractura cranii terebrationem. Ita curationes Omnes dicuntur exa- Graiis
stae extremae, quia violentae sunt & nunquam nisi in summo discrimine ad omη δ hibentur; cum praestantius sit truculentam subire operationem, vel amittere aliquam partem, quam ut homo moriatur. Regula igitur est generalis, violentae & extremae curationes sunt adhibendae, si malum neque vi vitae , neque mitioribus superari queat, & minetur interim vel majus malum . .
VII. T T Bi quidem peracutus est morbus , sat m et am extremos labores habet, re extreme tenuissimo victu ut; necesse est. Ubi vera non, sed pleniore victu titi licet, in tantum subdescentiendum est, in quantum morbus extremus mollior fuerit.
I ex omnibus morbis eam eligit classem, quae est acutorum ; hos iterum' aeutos distinguit in peracutos, & minus acutos; vel molliores. Et in peracutis imperat tenuissimum victum in molliore autem seu re more victum pleniorem. II. Omnes morbi, qui brevi tempore vel cessant vel ad interitum veris gunt, sive cum sive fine periculo sint, vocantur Acuti vid. T. 33. XLVII. modo non durent ultra viginti quatuor, vel ad summum quadraginta dies; qui vero ante diem quartum terminantur, peracuti, & acutigimi vocantur. III. Peracuti sunt vel cum laboribus, id est validissimis symptomatibus, quae ab irritata vi vitae concitantur, quales hic ab Hippocrate proponuntur; vel sunt sine laboribus multis, uti morbus peracutus benignus, Ephemera febris vel Synochos simplex ; vel peracutus malignus, uti Pestis, & aliae Febres malignae brevi tempore interficientes ; vel peracutus periculosus , uti Amplexia , Lethargus, Angina. IV. Si incipit morbus acutus eum magno aestu, fili, siccitate, pulsu duro, respiratione frequenti, magna molestia , anxietate & aliis vehementioribus symptomatibus motus validioris circulationis, cognoscimus eum morbum sore peracutum; nam initia tam valida sensim increscentia diu tolerari nequeunt, quin omnia sint destructa : apposite itaque adiecit Hipp. statimer am extremor labores habet, ut cognoscamus speciem morbi acuti , & eum
U. In tali peracuto morbo expertus est Hipp. tenuissimum victum prodesse , quoniam tenuissimus victus, & ob minorem quantitatem , & qualitatem μι Mncile superabilem , non eget multa virtute agente corporis, quare conducit perasum. corpori debilitato ex morbo: neque verendum est ex desectu alimentorum,
uti in chronicis, cum corpus diu ferre debeat morbum : & in peracutis , ubi vires sunt debiles, & tempus breve, non est verendum , desectu alime torum vires debilitari . VI. Ubi vero non . Ubi scilicet morbus ille acutus non statim incipit eum B, multis laboribus, ex quibus iudicamus, morbum diutius duraturum & sim- euto νες
plicitςr acutum fore. In tali ritu iam debemus victu tenuissimo uti, quia tunc fDiuitigod by Corale
25쪽
tunc tantum alimenti est ingerendum , quantum lassicere potest ad suste
st lis UII. Differentia victuς exposita, quae est inter victum morborum acutissi morum intra quatuor dies desinentium , & inter vim m acutorum diu durantium ultra viginti, imo qo. dies, Hipp. voluit reliquos quoque intermedios determinare. Ad hoc dicit, quo acutus morbus magis accedit ad acutissimorum genus, eo parciori diaeta est utendum,' quo vero ad diuturniores accedit eo meraciori 3e copiosiori victu utendum, ne vires cadaut desectu alimenti . Nam in morbis acutis. qui prope accedunt ad acutissimorum genus, tantus delectus ex parciori victu nota est expectandus, quam in iis, qui ad longi iasmum genus accedunt: & in his minor est vehementia symptomatum, quae victum largiorem vitarent, quani in illis; quare quo acutior est morbus , eo parcior debet esse vimas; & vicissim quo morbus est longior, eo largior vita eius est concedendus.
Uumia vigore fueris morbus, tune te Igimo υ Au ut; metise UT OL N praecedenti demonstratum est, quali suam vi Elus debear esse in vehe--bis; vita I mentiore & mitiore morbo : nunc proponit sine discrimine omnem . . morbum acutum , sed in eo vult distinguere tempora morbi, que accuratissime passim ab Hipp. citantur. Ex temporibus morbi eligit morem seu Morbi flatum, qui vocatur an Pt in quo tempore morbi causa validissima insere symptomata ; id est quando ab initio morbi se inplomata non amplius increscunt, sed nunc persistunt, post quod tempus, vel moritur aeger vehementi causa obrutus, vel morbus declinare, id est mitescere incipit, praevalentibus viribus vitae, quibus superatur & denique expellitur morbi causa . II. In hoc temporis articulo summum est discrimen, & maxime laboran vitae vires, quae si deficiunt, aeger succumbit. Per se itaque patet, Medicum nihil agere debere , quod vires avocare vel supprimere potest. Si nunc probari possit, alimenta ingesta vel avocare vires vel istas supprimere , dicti veritas constat. In praecedentibus demonstratum est & nemini quoque dubium esse potest, quin alimenta ingesta subigenda sint viribus nostet corporis; itaque hac dum peragunt , a duabus causis urgentur vires , a materia nempe morbi , & ab alimentis ingestis, quare eae vires, quae vix sufficiebant ad superandam morbi materiem , nunc deficere debent , cum desiderantur insuper ad alimentorum subactionem . III. Ne quo hoc tantum, sed in morbi vigore materia m-bi disponi rsi supemmarus sit aeger, ad crisim seu evacuatiociem eriticam , quae debet feri ad ria uralia emunctoria , ut praeparaeta materia eliminetur : si vero hoc tempore contraria fiat humorum determinatio ad interiora, salubris critica evacuati perturbatur, retinetur materia, obsidet interiora, homo non liberatur a morbo, sed materia retenta vel opprimit, vel novam facit exacerbationem, ut hoc semper pronunciatur, si ex signis constat, post morbi vi
gorem , materiem criticam non evacuari.
- ώ Rς st/t itaque probare, ab alimentis sumtis determinationem fieri ad
T. interiora . Hoc deducimus ex generali lege in nostro corpore observata , quams an coastat, si alicubi quaedam functio fit peragenda, copiosiores eo versas GCr
26쪽
vantur humores. Ita inter masticandum asstuit saliva in os; dum ventriculua est plenus, copiosior succus pancreaticus & bilis funditur in duodenum)omnesque humores conspirare videntur , ut commune adferant auxilium ad elaboranda alimenta. Hoe naturale in fanitate non desinit, dum morbus quoque adest: Imo ita creatum est corpus , ut , si alicubi noxium haereat , eo mandet copiosiorem humorum fluxum, oculus enim irritatus lachrymas fundit, & aeria masticatoria salivam eliciunt, imo anus vellicatus suppostorio erit eit contenta. Hic quoties fit alia secretio, evacuatio solet minui ; quare vomitorium & purgans a cute ad interiora derivat liquores , non quod copio- fiorem faciant evacuationem, sed quod partes agitatae eo versuς derivent humores. Inde naturalis erisis, quae exspectanda erat Me emunctoria , aliam directionem patitur, atque materia ea cum humoribus copiosius ad ventriculum confluentibus post cibum lanuum , eo ducitur, quo motu inverso perturbatur ea crisis salubris, retinetur materia , & derivatur in interiora loca . U. Quamvis itaque Hipp. constanti observatione didicit, vimim pleniorem hoc tempore obsuisse & aegros aggravare, non caret ratione, ut non seliam dicta Hipp. quotidiana observatione videamus confirmata, sed & ratione quoque comprobata. Ne autem nimius esset alimentorum des his, selegit talia
alimenta , quae vix egerit aliqua corporis actione.
VI. Quis dicta sunt de vigore morbi aeuti continui, optimo iure ad Paro- vur x mos quoque referri possunt, cuiri in febribus intermittentibus finguli paroxysmi tanquam integri morbi acuti haberi possint. Caute propterea evitant Practi ei in vigore paroxysini largius nutrire , sed eligunt apyrexiam ,
ut nutriant, quando corpus manus vexatur vehementia morbi.
IX. Mul autem confectare oportet , an aeger ex victu durare possit ad morbi co vigorem r ρο titrum dis prius deficiet, oe ex victu durare non possit raat morbus prius deficiet ac obtundetur .
I I in morbi Incremento vult agere . At certam regulam Proserre non inmenta.
valet, sed exigit conjecturam vel judicium , ex quo concludere debemus , num parcius vel largius aeger in Morbi Ιncremento nutriendus. II. Praemonendum est, vires nostri corporis aeque debilitari ex desectu alimenti, quam superari multitudine 2 nam ita est nostrum Corpus creatum, eum da ut suis acti ibus se destruat, quod nutritione nova est resarciendum ; quae resectio fi noti satis fiat, minuuntur vires, quod tam in sanitate quam moria Ο verum experimur. Itidem plus ingestum quam quod viribus vitae potest,inci & in bonum succum converti, vires opprimit, & in corruptelam abit. III. in morbis itaque, qui vi vitae sunt superandi , tantum debet dari, quantum sufficit ad conservandas vires, ne ex desectu alimenti debilitentur ;ne plus dandum , quam a viribus superari possiit , ne supprimantur vires ,& ingesta malum succum ex desectu praeparationis suppeditent. Ad hoc Medicus praecipue attendere debet in morborum acutorum Ineremento, cum tem-Pus , nempe ἀκει- , instat , in quo maxime laborare debet vires ad morbi cauiam subigendam : quod si tunc diminutae sint vires ex desectu, vel opprensae ex majori copia assumtorum s periculum erit , ne vincat materia morbidi pereat vel succumbat aeger.
27쪽
IV. Ut medicus itaque cognoscat , quanta quantitas sit danda , hoe solaeoniectura assequi potest, nam quo acutior est morbus, eo parcius nutrienis dum p quo vero diuturnior morbus est, eo largius nutrire debet ut ex Apho 7. constat inde victum in morbi incremento debet determinare ex fignis morbi acutioris vel longioris futuri. Ex δε- U. Quia vero hoc iudicium desumitur ex vehementia symptomatum, quae validiora sunt, si acutissimus suturus est morbus , sed mitiora , si longior
morbus expectatur, cautelam necessariam adiecit ad evitandum errorem in supputatione his verbis, aut morbus prius deficiet ac obtundetur. Quippe mitia conspiciuntur symptomata ex bona & mala causa . Si causa morbi est parva, mitia symptomata conspiciuntur , cum vis vitae non multum instigatur ad vehementia symptomata inserenda: ex hoc iudicaret itaque medicus Iargius nutriendum esse , quia vires valentes facile diaetam largiorem serre pollunt, & quia acme longe distat. Sed fiunt etiam mitia symptomata ex mala causa, si nempe vires vitae a morbi causa superantur. Ouippe non est in nobis morbi causa, quae vehementia symptomata inseri, sea vires corpo ris instigatae per morbi causam. Si igitur tam valida sit causa, ut vires emergere nequeant, pauca & mitia conspiciuntur symptomata , non quod morbi causa sit parva, sed quod superentur vires. Hoc prudentissimos saepe sesellit medicos, non attendentes, num mitia fiant symptomata ex bona vel mala causa, quare saepe aegri moriuntur, extra opinionem medici. Tale quid fieri, perpetua observatione in morbis acutis constat, qui abeunt in sphaceisium ; praecedentia symptomata validissima mitia incipiunt fieri, & ita aegri eum summa spe levaminis, & suturae sanationis, ex improviso moriuntur. Hoc monet Hipp. ne decipiamur lenibus his symptomatibus , dum morbus deficit vel obtunditur. Nam si tunc largius nutrimus, magis obruentur vires , quae forsan eluctatae suissent.
auidoQ- UI. Ut melius intelli satur quid H v. intelligat per mitia symptomata, discrimen ponendum est inter symptomata Uehementia , Maligna , & Benigna ;nam si in corpore notabilis observatur mutatio in actionibus, aut actiones admodum auctae, illae actiones conspectae vel observatae dicuntur Symplomata. Vehementia; non quod sgna illa conspecta ex morbi causa proveniant, sed actione vitae mutata vel aucta; inde in vehementibus symptomatibus non itaveremur interitum ex morbi causa, sed ex actione vitae destruente omnia. Symplomata autem Maligna tune fiunt, quando a causa morbi actiones vitae minuuntur, quare cum vix ulla fiat actio in corpore, exigua quoque fiuntsgna; sed quoniam illa oriuntur ex magnitudine causae morbi , adeoque verendum est , aegrum non sufficere posse , inde constat , quo sunt mitiora symptomata, eo periculosiora esse ; nam declarant eo majorem esse causam .. Mitia autem & Benigna tunc fiunt , si praecessere vehementia symptomata per auctam vim vitae, quae nunc, minuta instigante causa , sensim leniora
L I B. I. A P H. X. . X. Uibus igitur satἰm υἰρον es, hIs sat Im tenuis visus adhIbendus est. o Quibus vero vigor po terItis , his ad illud o paulo ante ἱllud tempus
subtrahendus es . Antea Dero uberius aeger victu tractanaus es , quo durare possit
28쪽
I. DRaeeeperat Hipp. h. 8. in acutissimis morbis tenuissimum vi- o . . I ctum praeseribi debere, eandem quoque in vigore h. 8. & in Moisi ἐ--
Praecedente vero regulam praebuit , qua evitatur error ex mitioribus symis eremmi
plomatibus: nune istud nutriendi genus ulterius inculcat in morbi Ineremento : proponit quidem in Incremento acutissimorum tenuissimum victum: in Principio autem acutorum plus dandum esse: huius victus ratio,
nem istis locis dedimus. II. Sed in hoe loeo differentiam victus describit in principio incrementi, eius progressu & circa finem seu initium status. Statuit in principio incrementi , post datam regulam generalem victus tenuissimi in acutissimis , &victus largioris in acutis, largius nutriendum esse , quam circa finem huius stadii, rationem addit, ut sinciat aeger. III. Regula est generalis, ex alimentorum desectu vires eadere , & ex abundantia in morbis vires supprimi. Ex hac causa in morbis acntissimis, qui sunt brevis durationis , tenuissimum vi mrari praecipit , & quandoque persectam inediam ; ita etiam in morbi vigore, quia tune vis vitae ad morbi
materiam coquendam multum laborat: quod ergo incrementum morbi proprius est ad ae alis, eo magis de cibo est detrahendum, ne tamen deficiat. V. Ne autem de victu regula in omni morbo acuto accipiatur genera- Di rea mulis, parcius vel uberius in morbi incremento esse nutriendum , duo genera' . . morborum acutorum proponit , unum quod brevi tempore ad statum ve- θι. ω.-nit, alterum autem quod ad quatuordecim dies & ulterius sit duraturum, antequam ad vigorem pervenerit; in illo tenuissimum victum vel inediam imperat, in hoc largiorem vimam concedit, qui sensim minuendus , quo magis morbus ad statum venerit. Regula haec est utilissima, quoniam circa
statum tenuissimus victus esse debet, ne vires corporis premantur in elab
randa materia morbi & alimentis assumtis : sed si non nisi post aliquot dies sit vigor exspectandus , aeger desema alimenti nimis esset debilitatus,
ita ut circa vigorem ob desectum alimenti non lassiceret ad subactionem& expulsionem materiae morbi. U. Haec pulchra regula paucis potest esse usui medicis, nam medicus alaegrum vocatus in principio morbi acuti , praescire debet, num brevis vel longus sit futurus morbus : si enim brevem exspectat, tenuissimum . si longiorem , pleniorem victum concedere debet o at paucis datum, hanc aifferentiam ex praecedentibus phaenomenis eruere , propterea, nisi fimul indicetur latura longitudo vel brevitas, nihil emolumenti ex hac regula habet aeger .mis; ιιUI. Febris acuta continua brevis solet observari in iuvenibus, robustis, morM. aestate ; calida & tenuia praebens exerementa ; statim in initio . si figna critica apparent in urina & sudore ; si morbus ex sua natura brevis est , ut febris scarlatina, Ephemera, morbilli , si in pleuritide & peripneumonia statim apparent sputa cocta . Ne isitur multitudine ingestorum laudabilis concoctio & expulsio materiae morbi turbetur, tenuissimus victus est concedendus : nam aeger talis cum exiguo victu suffieere potest per paucos istos dies, donee subacta & expulsa si materia. VII. In morborum acutorum initio cognoscimus, Iongiorem fore morbum Guisti ex dictorum v1. absentia ; si morbus vehementioribus symptomatibus ince- δε morbi. pit, sed statim delitescere videtur sine ratione, id est sne laudabili evacuatione , urina intense rubra , tenuis, clara , spumosa frigida & crassiora excrementa ; inconstantia in omnibus fignis; evacuationes per consueta loca . in morbis pectoris sputum nullum; corpus vehementer pallidum aut citrinum s sudores frigidi, exigui, vel nulli: hee si adsunt, paulo largius nutri-
29쪽
endum , donec ex signis coctionis in urina vigorem instare sciamus, quam do parcius dandum, ne perturbetur crisis . Quamobre in autem dicta sigiis brevitatem & longitudinem praesagiunt, aliis locis exponetur.
XI. TN exacerbation ἰbus cibum subtrahere oportet. Exhibere enim nox;umata est. Et quicumque morbi per periodos exacerbantur , in exacerbationibus subtrahere oportet. Diatam I. TErsatur Hipp. in tradendo victu morbis acutis accomodato, sed quo- intc V niam duplex genus est acutorum , unum , quod eodem tenore increstit, stat, decrescit & finitur, qualis febris hodie vocatur Continua et alterum genus autem totam periodum illam non aequali vigore absolvit , sed uno tempore symptomata magis urgent, quam alia, it1 tamen , ut nunquam aeger a febre integre liberatus sit, quam febrem hodie voeant Remitis tentem . Itaque si morbus acutus nunc occurrat Per exacerbationes ingrave scens , sciendum quoque erat, an non ipsae exacerbationes &remissiones aliis quam sacere debuissent in victu mutationem . II. Traditam hanc regulam in victu morbi acuti remittentis etiam ad ampliorem usum adducere vult, quamobrem in fine huius aphorismi repetit priorem regulam , & eam applicat ad reliquos quoque morbos, tam s brile: Intermittentes, quam Chronicos, qui per paroxysmos fiunt . Quare non parum allucinantur, qui existimant, Hippocratem eandem rem his repetere, cum repetitione hac hanc regulam de victu ad multos morbos utilem facere, quod sine repetitione non potuisset fieri.
Diata iis III. Quid sit Paroxysmus in morbis, exposuimus Comp. T. 33. XXI. R. tu - Tunc vel nullo vel tenuissinio victu uti debere, superi h. 8. VI. notavimus. In hoc nunc casu ita est accipiendum; omni tempore exhibere potuit cibum ab initio morbi ad flatum, sed sensim parcius; verum si mor-hus increscat per paroxysmos sensim graviores, non est licitum omni tempore dare cibum, sed praecedenti regulae id insuper est addendum , nos in vigore istius particularis paroxysmi quoque cibum detrahere debere , & siquid dandum sit, id exhibendum esse, dum paroxysmus quiescit, ne corpus
paro xysmo graviore pressium , magis aggravetur a cibo sumto. In Iare IV. Alterum genus sebrium est Intermittens, quae inter paroxysmos ali- miti mi, quod tempus permittit, in quo nulla febris symptomata sentiuntur, quod proprie vocatur Apurexi a. Uti est febris quotidiana, tertiana , quartana,& semitertiana , in his instante paro xysmo corpus non est nutriendum , sed finito paro xysmo , quia non solum corpus a paroxysmo & cibo onustum magis laborat , sed etiam ingestus cibus per motum turbatum febrilem in succum alienum commutatur . Idem quoque sentiendum in Intermattentibus Protractis, induentibus naturam remittentium ; pos Iuni huiusmodi iebres, ut saepe experimur in quartanis autumnalibus reduplicatis & prolon. gatis, per longum tempus durare, ut aeger tam diu inedia vexari nequeat . sed cogatur in ipso paroxysmo cibum capere : eligendum tunc est tempus decrementi paroxysmi. 1. 1. . V. Morbi Chronici intermittentes, ut Epilepsia, Podagra, si periodos re-Μittentia gulares habent, eandem regulam exigunt, quae praecepta est in febribus si
βω- enim instat paroxysmus, a cibo abstinenduini & in paroxysmo podagrae te Disiliaco by Corale
30쪽
nu;s diaeta eoncedenda, quoniam paroxysmus diu durans non permittit tamdiu a ei bo abstinerer sed Podagrat generalis paro xysmus aliis curtioribus pa-roxysmis, ut recte observavit Sydentiam , componitur, quare secundum hanc regulam in generali paroxysmo id est observandum , quod superius in remittentibus ira notavimus. In Epite micorum paroxysmis, qui nequeunt cibum eapere non est opus hanc regulam adducere.
XII. Meerbationes autem ρο eonstitutiones ἰndicabunt morbi re annἰ tense pore , o per odorum ad inυicem collata incrementa , sve quotidie , sive alternis diebus , βυe ἰοneiore fiant tempore . Sed et am iis, quae mox appa- .ent , eadem indicantur , velut in pleuriticis sputum, s statim appareat veniente morbo, abbreviat : si vero postea appareat, producit. Et urinae , Ο alvi excrementa , o sudores, eum apparent, vel judicatu faciles, vel dissiciles , vel breves , vel longos morbos fore indicant.
tile aliis verbis perspicuum facere . Morbi iudicatu Deileg & dissiciles
longi & breves desumuntur : sed I. ex acerbatione seu modo invasionis morbi . a. ex morbi constitutione seu natura: 3. ex anni temporibus t q.
ex paroxysmis se invicem excipientibus longiori, breviore intervallor 3. ex epiphaenomenis, signis nempe post morbi invasonem apparentibus insputo, urina, alvi excrementis, sudoribus. II. Morbi faciles & difficiles duobus modis a medicis accipiuntur. I. Mor- Morbus bi ex sua natura raro multum damni inserentes, uti febris ephemera& ter-tis intiana vernales, aliique morbi sponte desinentes , vel medicamentis facile abigendi, dicuntur iudicatu faciles: verum qui saepe hominem interficiunt, aut diu durant , multa & gravia inferunt symptomata , medicamentis &diaeta vix obtemperant, dicuntur iudicatu dis scites; ut omnes morbi maligni , putridi , acuti , vehementes. a. Morbi nomen servantes . licet sint benigniores vel vehementiores, ita habetur pleuritis , peripneumonia , febris, morbus acutus & chronicus facilis & di mellis iudicatu , ad quod detegendum , & praecipiendum multa signa attulit passim Hippocrates .
III. Duplici quoque modo accipitur morbus Longus ti Brevis. r. Quidam Lovisermorbi ex sua natura Breves sunt, cum, vel sine periculo, ut ephemera poplexia, phrenitis. In quibus scilicet vel morbi materies actione vitae facile superari & expelli potest, vel tam multa & valida, ut vim vitae sup ret: alii vero sunt longiores ex sua natura, uti quartana febris, phthisis, scirrhus, cancer, omnesque morbi chronici ; in quibus non respicimus ad periculum, sed ad solam durationem . a. Morbi autem eiusdem brevitas &longitudo multis signis passim proponitur ab Hippocrate & aliis Pram eis, ut in morbo , qui diu durare potuisset & breve finiri signa habeamus, ex quibus talem exitum praesagire valemus. Cons. Aph. io VI. VII. IU. Quin qne fontes proponit Hi p. ex quibus derivat cognitionem morbi Longi & Brevis, facilis & di mellis iudicatu . Primus eis ex Invasionis modo.
Utinam obser. Atione pra Elica constaret stati in ex invasione morbi num lon- ossitiis. gus, brevis, sicilis aut dissicilis esset exspectandus morbus . Hoc autem didici observatione praetica , & ex aliis intellexi, qui morbi cum duritie ali-C a cujus Disilirco by Corale