장음표시 사용
1쪽
2쪽
Quanquam in superiori libro Theoria de sim et motu corporiam aquae innatantium tam sese et luculento est exposita, ut eius eximius unis i ad naves constmendas tum ad dirigendas et gubemandas non difnculter Wrspiciatur tamen accurata traditorum praecept nim ad naves cuiusque generis accommodatio eo magis
necessaria videtur, quo maiore doctrina nauigationis, prout quidem ea etiamnune tractari let, indiget emendatione. Qiae enim in praecedente libro continentur, pr prie ad natationem quommque corporum generatim sp emi, neque conclusiones ad nauigationis sium ex iis sunt sematae, nisi quas propositiones tramine ultro suppeditaveriant. Quod autem potissimum est, regulae , quae quidem sint prolata , non solum nimium sunt dis AEae, sed etiam quandoque inter se pugnant ex quo necessitas huius peculiaris dictationis e magis elucet. f. a. Hanc obrem in praesenti libro omnia , quae in praecedente inuenta sim et demonstrata, ad sum nauigationis atque ad praxin accommodare constitu quo in negotio singula , quae ad stientiam naualem pertinent, secundum certa capita distribui ac digeri conueniet, quo cunctae huius ientiae panes ordine percurri atque acciDrate pertractari quam commodissis queant. Tot enim ac tam diuersas sim res, quibus sicientia naualis continetur, ut m singulae diligentissime seorsim crpendantur, II. A et
3쪽
c deinceps summa circumspectione inae se comparentur et coniungantur vix quicquam ad utilitatem publicam traduci possit. Ne igitur ista tractatio age instituatur , in hoc capit doctrinam de nauibus ingenere proponam , t non solum quibus de rebus explicari oporteat intclligatur, sed etiam quem ordinem, quamque peris Partitionem sequi expediat. q. a. Quantumuis naues, si in genere Osiderentur, cum ratione magnitudinis, tum figurae, tum destinationis etiam distrepent inter se , Lunen omnes communibus aliquot proprietatibus praeditas esse deprehendimus. Primo enim Omnc naues ad natandum aptae esse detant, in hocque ipsi nauium essentia continetur secundo inaues aquaque nidi mola , quae pariter aquae iunatare valeat, discernuntur eo, quod cum hominibus tum oneribus quibusvis excipiendis et vehendis sint pares. Tertio Omnes Mue etiam in hoc conueniunt, ut ex duabus partibus aequalibus et similibus constent, si quidem figura extemas ctetur, qua ambo nauium latera constituant, ac plano verticali per medium nauis secundum longitudinem transeunte a se inuicem secernantur. Quarto quoque Omnium nauium hic solet esse finis principalis, ut a viribus quibuscunqii per aquam promoueri queant. Atque his quitum rebus natura nauium ingenere spectatam aptissime comprehendi videtur. 6. . Si rgo iuxta primam proprietatem communem consideremus nauem aquae insidentem vel innatantem , duae partes interi maxime diuetiae sponte se os senant, quarum altera complectitur portionem pra aquae superficiem eminentem altera vero portionem sub aqua
4쪽
sum : haecque distinctio in examine et diiudicatione .ivium maximi est momenti. Etsi enim eiusdem nauis prout magis minusue est onerat , ita tiam maior minoriae par sit aqua Veriatur, atque ipsi pars submersa mutatur , si nauis inclinetur tamen hac in aequalitates nianadmodum specti Qtent sed quando de parte submeria sermo est , quae carina cuiusque nauis appellatur, ea nauis portio intelligitur quae infra aqua superficiem abditur, cum nauis debito modo est onerata, ac situm creetum in
f. s. st itaque carina ea cuiusque nauis portio , quae submemori in destinata, et quae actu infra aquae superficiem venatu tum , quando nauis ita, ut decet, cst Onusta neque viribus externis in situ aequitabili declinatur. Nititur igitur magnitudo carinae onerum , quibus ferendis nauem parem esse oportet, quantitate et pondere. Quo plura enim onera grauioraque pondera sunt vehenda, coamplior esse debet carina atque omnino secundum primam hydrostaticae regulam quantitas carinae uniuersiae nauis onus me pondere determinatur. Dato enim tam ipsius nauisquam onerum portandorum pondere, Volumen carinae tantum esse debet, ut aequale volumen aquae tantundem po deret , quantum nauis et nera imponenda coniunctim.
f. 6. Cum igitur quantitas totius nauis a quantitate carinae pendrat, haec vero ipsa a pondere nauis onustae, quantitas nauis aptissime definietur pondere ipsius, ii indocompletam habet onerationem. Ita quantitas cuiusque navis commodissime mentivum numero librarum vel centenario nim pondus nauis debito modo oneratae experimentium Vel quod eodem redit mensium eadem nauis habebitur, si definiatur a volu-
5쪽
volumen carinae in pedibus cubicis. Nam cum pes aquae cubicus pendat circiter o libras, si numerus pedum cubicorum per si multiplicetur, prodibit numerus librarum ponderi totius nauis onusta respondens qui est alter memsiirandi modus. Contra vero si detur pondus nauis cum oneribus per libras expressum, numenis librarum per σε diuisus dabit volumen carinae in pedibus cubicis. f. . Intelligo hic pedes Rhenanos, librasque Parisinas scdecim unciarum neque ero ista relatio generatim exactasime definiri potest cum alia aqua alia sit grauior, atque eo magis, quo plus alis in se continet. Praeterea
etiam quantitas nenim non tam accurato solet definiri Iedaliquando plura onera aliquando etiam pauci a imponum tur quam destinativi onerandi modus requirit. Unde fit ut tam ob ipsam onerum quantitatem , quam ob diuenae aquae grauitatem specificam modo aliquant maior modo aliquanto minor naui, Par aquae immergatur, quam ea, qua Cirina matur. Interim tamen carina nobis sempcrerit detenninata nauis portio , quae aquam subit quando nauis dubitam obtinui onerationem : hocque non obstante, cum maior minoriae pars aquae immer uir , eius ratio, si opus aerit, abcri poterit. f. 8. Duae ergo mcmOnatae cuiusque naui partes, quarum altera supra aquam eminet, altera in aquam h
mergitur , a se inuicem separatur sectione horizontali in plaaquae superficie facta quam sectionem uti in priore libroscctionem aquae appellabimus. Sectio igitur aquae separat partem naui sit periorem a carina , atque st figura termi-mta , cuius periincter in ipse nauis superficie est sita. Ex quo si data fuerit nauis figura extem una cum carina, sines
6쪽
sectio aquae atque aequatio eius naturam exprimens assignari poterit. Ex superiore autem libro abunde intelligitur, quanti sit momenti tam sectionis aquae figuram quam ipsius carinae nosse ad naves cum cognoscendas tum diiudicandas ita ut sectio aquae na sit ex praecipuis rebus, quas circa naues contemplari oportet. f. s. Si porro ad motum nauium progressivum in aqua attendamus, quaelibet nauis in duas partes quoque distingui reperietur, quarum altera prora vocari solet, alte ra puppis, quae quidem denominationes ex curii directo originem traxeriant, Ita tamen etiam si utilis instituatur
oblique, eaedem partes eadem nomina retinent. Prora vero non tam anterior naui pars Vocatur, quam ea quae in motu cum aqua conflictatur siue prora ea nauis vocatur pars, quae vel in aquam impingit, vel in quam aqua irruit. Atque hinc simul indoles alterius partis, quae puppis nomi-ir, facile eripicitur puppis namque ea erit nauis portio, quae dum nauis in aqua progreditur nullam aquae allisionem patitur , si quidem ciniis sit directus, ii ponimus cursius enim obliquus in his nominibus nil mutat, quamuis in re ipsa ingens pariat discrimen. f. Io. Cum igitur superflates nauis, quae quidem sibaqua veriatur, impullii aquae eatenus est exposita , quatenus verius puppim divergit, ex hoc ipQ tirantitas prorae colligi, eaque a puppi discem poterit. Namque s perficies nauis eo usque divergit, quoad fiat amplissima
hincque iterum converget, Vsque ad extremam puppim. Quamobrem ea nauis kctio transuerialis ad directionem cursus perpendicularis proram terminabit atque a puppi sece
net, quae Omnitura est amplissima. manc igitur sectionem a Pr
7쪽
proram a puppi discernentem , cum sit maximi momenti a pellabimus sectionem tran uertatem amplillimam, eaque simul crit perpendicularis ad sectionem aquae , quia est ad directionem impulsus aquae normaliS. g. II. Quanquam natio huius diuisionis ad solam navium partem inferiorem seu carinam respicit, tamen etiam superior nauium portio supra quam eminens simili modo distinguitur. Hanc ob rem secti nauis traia,uenalis amplissima non olum carinam , sed etiam uniuersam nauem in duas partes diuidit, quarum altera prorae nomen bibne altera puppis Saepenumero quidem dissicile est secti nem transuetialem amplissimam assigore, cum naues plerumque , ubi sunt amplissimae, per satis longum intervallum aequo amplae confici bleant. At ubi hoc accidit, ut statio amplissima per interuallum disperia esse
videatur, perinde in quaenam sectio transuersalis pro amplissima habeatur atque error insensibilis tuto negligi potest. q. a. Stabilitis nunc prora et puppi in quacunquo naue , quarum illa partem anticam haec posticam repraesentat, ultro sic offerunt ambo latera, dextrum alterum altemi sinistrum. Vocari autem sistet latus dextrum id, quod stanti in puppi et proram intuenti ad dextram insitum, sinistrum em quod huic ad sinistram iacet. Iam autem satis superque colligere licet, ambo haec latera inter se omnino similia esse deberes si enim ad cursum directum respiciamus, nulla ibret nati cur ambonam latem figuraeessent dissimile, eaedemque nationes, quae figuram alterius lateris determinant, simul quoque alterius laten figmnim determinabunt. Quod autem ad cursum nauium , liquum attinet, quia is in utrumque latus aeque declinare
8쪽
re solet, propter eum quoque ulla dissimilitudo inter am-ho latera intercesere nequit. Denique ista similitudine laterum venustiti maxime consulitur. f. ia. Cum igitur in qualibet naui ambo latera debeant esse similia, cunctae naues plano diametrali praeditae sint necessc est, hoc est eiusmodi sectione , qua tota na- .vis in duas partes similes ci aequales diuidatur. Istud ergo planum diametral erit verticale, si quidem xii ponimus nauis situm Obtinet directum , quoniam in neutrum latus inclinatio esse potest ac quia hoc planum diametrale aprora ad puppim porrigitur , simul erit normale ad sectionem transuersalem amplissimam. Quamobrem tam sectio aquae quam sectio transuetialis amplissima figurae erunt diametro gaudentes in utraqne enim figura intorsectioil ni diametralis praebebit diametriim, similemque ob rationem omnes sectiones, quae vel sent horizontales , hoc est sectioni aqua parallelae, vel sectioni transuersali amplissimae parallelae diametrum habebunt, quam pariter planum diametrale in iis designabit. q. I . Tres itaque habemus in quaque naui principatos sectiones , quarum una est horimntalis secundum aquae superficiem facta seu sectio aquae, reliquae autem duae sunt verticales, aliena sectio transuersalis amplissima, altera vero ipsum planum diametrales hisque tribus secti nibus cognitis , satis prope totius nauis sigura determinabitur, si praeter has principales sectiones omnes sectiones iis parallelae definiantur. Neque vero ad hoc opus est ut omnium hariam sectionum figurae determinentur, dsufficit, si vel Blae sectiones origontales omnes vel alterae verticales solae in notestant, cum istis reliqua sponto
9쪽
determinentur. Ad nauium autem constructionem expedit sectiones parallelas amplissimae sectioni transuetiali assim re, quia secundum has constructio nauium praecipue dirigi Olet. q. s. Si autem ad theoriam , qua constructio et gubematio nauium nititur , respiciamus parum resert quamnam figuram habeat portio nauis superior ex aqua minens, cum a neque pressionem nec impulsem aquae excipiat; hamobrem praecipue in figura carinae inuestiganda operum collocabimus, atque tantisper a parte stiperiore cogitati ne omnino abstrahemus. Si enim pro quovis instituto forma carinae commodiu ima fuerit definita, non est difficile partem superiorem ad circumstantias praesentes accommodare qua quidem in re finis potissimum, cui nauis destiuatur , est spectanditi, ut tum ad Onera gestanda , tum ad operationes necessarias absoluendas pars superior maxime sit accommodatari imprimis autem, cum haec pars sola in aspectum cadat, decori et venustatis ratio est habenda. Tab L . 16. Consideremus igitur carinam cuiusuis nauis se-
' orsim , cuius sectio aquae sit figura plana AEBF in ho-rimnae repraesentata, atque m de te planum diam trales, ita ut recta AB sit diameter orthogonalis sectionis aquae : sectio vero transuersalis amplissima sit mF, cuius diameter erit recta verticalis CD, in qua intersecatur a plano diagonali. Huius ergo carinae prora erit portio
ADEF, puppis vero reliqua pars BDEF, quae a siemum soccmuntur per sectionem transvenalem amphissimam F. Quaecunque nunc sit huius carinae figura, eius natura aptissime exprimens per aequationem tres variabiles inuoluentem Scilicet pro prora definienda, sumto
10쪽
in C initio abstissarum, ponatur abstissa quaecunqiae CX X portioque applicatae sectionis aquae X quaecunque XY atque longitudo verticalis ex cad carinam usque demissa Z a quo secto aequatio inter , I, et et exprimet naturam prorae, similique modo puppis
6. I . Ex aequatione autem interis , re a vel data vel inuenta tota carinae figura ficile reperietur et ad vim desinoabitur. Primo enim si ponatur et o aequatio in ter x et I exprimet naturam sectionis aqua AEBF itam x sit abstita CX et Happlicata R. Deinde si fiat
s o punctum Z cadet in V, eritque XV et ex quo aequatio inter x et et exprimet naturam plani diametralis B, existente Hainissa CX et capplicata U. De nique si in aequatione proposita trium variabilium pon tur zzo, cadet Y in P et Z in m atque aequatio inter I et a quarum illa I exponit absitassiam CP aee vero a applicatam Pru praebebit naturum sectionis transa vilis amplissimae DF.
g. 28. Eadem vero aequatio naturam carinae exprimens per tres variabiles c, I et , non solum tam Meile praebet tres memoratas sectiones principales sectionem aquae ilicet, planum diametrale et sectionem transuetiam amplissimam , sed etiam sectiones quas eunque his parallelas. Nam si ponatur variabilis x constans, tum aequatio inter I et et exprimet naturam
sectionis transuersae RZVS sectioni amplissimae parallelae inter eius abstissim πια et applicatam YZ quae sectio distabit a principali DF, cui est parallela interuallo in x. Simili modo si a ponatur constans sectio Parsi. B ha -