장음표시 사용
61쪽
is 4 Addunt DD. aliqui quintum casum , quo censent Laicum conveniri posse a Clerico coram Iudice Ecclesiastico , quando nempὰ Laicus conventus a Clerico super re ipsius Clerici,vel Ecclesiae, non neget illam retii esse Clerici,vel Ecclesiae . Et deducunt hanc
assertionem arguendo a contrario, ex verbis Text. in
eap. si clericus Laicum hoe iit. sic disponente juxta suam integram lectionem di Si Clericus Laicum de rebusfuis , vel Ecelesiae suae impetierit, ει Laiem ipsas non Ecclesia se , aut Clerici, sed suos proprias adfe-verat , debet de rigore juris ad forensem judicem trahi,
cum actor forum rei sequi debeat. Inserunt igitur ab opposito ex relatis verbis hanc consequentiam. Er,s Laicus conventus res esse Ecclesiae, vel Clerici non negaverit , adjudicem Ecclesiasticum trahi poterit. I s ς Verior tamen in puncto juris est sententia negativa, Mai. add. cap. si Clericus num. 2 area
in desens fidei lib. 4. cap. i . ct Haias de privit. --
scrob. perfn. pari. I. quaesi s a. num. 24. in pluribur sqq. Ratio autem est , quia argumentum a contrario sensu non valet, ubi absonus resultet intellectus,& legum correctio , quae omnia procul dubio evenirent , si valeret argumentum Adversariorum, cum regula juris sit, quemlibet in suo foro esse con enien . dum , dc actorem debere sequi forum rei . Ulterius, quia verba dicti textus sunt mere narrativa , etiam quando dic t debere de rigore juris ad forensem - . dicem trahi, eum actor foro rei sequi debeat, adeoque ut talia nihil de novo disponunt. 'iso Demum, & id in quaestionem instaurabis, an Laicus conventus a Clerico coram Iudice Laico , possit illum reconvenire coram eodem Judice iai Solutioni quaestionis praemitto, reconventionem esse
62쪽
mutuam petitionem a reo factam adversus Actorem,qI 8 quo conventus fuit , quamvis mutua petitio sit de re diversa;v.g. si conveniaris a Titio ex causa mutui, poteris illum reconvenire ex causa empti L nullibi F. de judic. Hostens insum. numer. 2. hoc tit. G DD. passim. Dissicultas tantum sita est in ratione indaganda, qua ductum fuerit jus ad hanc reconventionem inducen
as 9 Molignatus enim de reconnent. qu. et r. aufert hanc rationem , quod Judici, cui est commissis in negocium principale eenseatur etiam commissa causa incidens ,
qualis est reconventis , etsi alias in ea jurisdictionem non habeat per text. in L quoties C. de judis.16o Haec tamen ratio sustineri non potest, quia solum: Judex potest de incidenti cognoscere quando id opponitur per viam exceptionis, de rei annexae, seu cohaerentis primaevae actioni intentatae, juxta Do in L LLquoties C. de judie. Fachis. lib. I. contr. eapseMenoch. de arbitr. cas. I 67. Non vero quotiὸs nova actio,& omnino separata, super negocio prorsus diverso iu- tentatur , qualis est reconventio . I 6I Ejusdemque valoris, nullius nempe, est ratio allata a Donesis lib. I . Comm. cap. 18. asserentis reconventionem indui tam fuisse per modum compensatio. 'nis , ad minuendam scilicet, & eompensandam actionem intentatam . I 6Σ - Reiicit enim merito hanc rationem Osupatae in notatis ad L eap. I 8.Donesti sit. O ; Coinpensatio namque tunc unita procedit, cum utrumque debitum est liquidum L M. C. de compensat. nimis autem restringeretur reconventio,si tantum admitteretur ubi fuerit
liquidum, quod debetur, nec posset procedere in iis casibus, in quibus compensationem Iura excludunt. G 1 Neque
63쪽
763 . Neque subsistit ratio , quam affert Iustinianus in Leum Papinianus C. de sent. ει interlocvt. omn. vudic. quod scilicet actor illud forum approbare videatur , in quo suain actionem proponit. I 64 Clericus enim non voluntario,sed coacte eligit Iudicem saecularem ; coactus nempe a jure imperante ;quod actor forum rei sequi debeat; quare ex hoc coacto accessu ad Judicem saecularem , nequit induci in Clerico approbatio talis Iudicis ; Sicuti .enim neque Beneficium facit, nequi jus consequitur, qui facit ex necessitate Isma vi ritu nuptiar. Ita nec injuriam debet pati , qui coacte operatur. 16s Hinc in causa appellationis non habet locum re conventio , quia Iudex appellationis aditur ex necessitate , & ob gravamen quod reus sibi illatum putat a Judice quo, adeoque non potest reconvenire actorem , qui coacte dictum Judicem petit Bart. in outh. consequentis num. Is . C. de sent. interlocu. Omn. dicta Abb. ine . I. m. 3I.de mutuis petitum 166 Sicque etiam futilis detegitur ratio communiter aDD. amplexata , & relata a Moria in Emporis juristi . de jurisdictione omesum judicum quas. I 3. numer. 6.
ne di Hilatue continentia causarum .
i5 Siquidem , ut notam: il. mlh cride judic.
continentia causaeti tacitur quod prima actione continetur , itaut vel tacite , vel expresse comprehendatur discussione primaevae actionis intentatae . Cum autem reconventio , ut dixi, cadere possit super causa omnino separata , non assequor quomodo dividatur continentia causae , si reconventio super diverso negoci. Proponatur coram diverso Iudice ab illo actionis primo intentatae . ix 68 Vera igitur ratio est adducta ab Osuald. in D eQ
64쪽
I7. Con . cap. 8. in not. sit. M. G a Larrea decis anaten. . num. 8. ct 9. Quia Princeps, & Magistratus ad hoc inventi sunt, ut litium prolixitatem amputent, quae si diuturno temporis lapsu senescant, nonnisi in Reipublicae damnum tendent, & dissidium animorum,ut traditur in I. terminato C. de fructib. G litis expens. l. properandum C. de judic. cap. finem litibus dolo ,-eontumac. Cum igitur Judex quaecumque inter litigatores coram ipso versantur , possit sua =uri Ddictione componere,quare debebit illa ad aliam litem, ac ad alium Iudicem mitteret Sie en m velocius lites ju abistur, circulis eo nitionalibus, ac temporis contritione omnes limantes liberabuntur, ut utar verbis textus de judicibus β. Audient collat. 6.169 Praemitti secundo . Reconventionem posse proponi ante litem contestatam, vel immediate, de incontinenti post contestationem ; per tex. in auth. ει consequentὸr cit. C. desentent. c. in Auth. de. executoribus β. Sancimur collat. q. Et posse interponi etiam in progressit Iudicii usque ad sententiam definitivam , Vel conclusionem in causa,ut constat ex cap. dispendia Mus de referipi. in sexto,iussit dicitur eam opponi pos- ,e durante eodem iudicio; ludicium vero durat usque ad prolationem sententiae. I o Discrimen autem intercedens inter reconventionem oppositam ante , vel immediate post litis contestationem , & oppositam in ulteriori causae discussione est , quod primo modo opposita reconventio pari passu
ambulet cum causa conventionis, & simul cum illa sit cognoscenda , ac eadem sententia terminanda cap.
ex litteris de mutuis petition. ibique DD. Opposita autem secundo modo hoc privilegio non fruatur, sed prius expedienda siet a Judice causa conventionis, &postea
65쪽
postea faciendus transitus ad reconventionem cogno, 1 cendam . Quia non est aequum, ut causa conventionis multo jam ante in judicium deducta , & probara , cum gravi actoris dispendio suspendatur, vel differatnr ob reconventionem interpositam a reb in medio,vel fine litis. Ita Sart. Aeo cit.num. I 2. G Murol. loco eis. in. 6. num. Calvim de aequit. lib. I. cap. 78. lib. 2. cap. II 2. Peregr. decis valet. per tot. Chri n. decis. 94. num. 6. pol. 4. G dec f. Σος- num. 2. Dol. S. His praemissis ad habendam lassicientem notitiam reconventionis devenio ad quaestionem supra nu. I so. factam: An Laicus conventus a Clerico coram Iudice saeculari, vicissim coram eodem Judice Clericum actorem possit reconvenire.
III Et dico primo. Certum est apud omnes, & patet ex dictis Iudicem Laicum non posse cognoscere reconventionem factam a Laico contra Clericum in causa spirituali , quia Iudex saecularis est omnino incapaTexercere jurisdictionem in causa spirituali, vel de ea
agatur per viam conventionis, vel reconventionis. Ita
Abb. in cap. at A Clerici num. i q. de judis. Sicuti neque
potest per viam reconventionis cognoscere causa miscriminalem, in qua agatur contra Clericum ad petia mcorporalem,ob eamdem rationem supra relatam Abb. loco eit. --, Ut a I. ibique Felis. num. Io.G yoan. Andr. num I .set Bene de 'immunit. Eccles pari. I. cap. 7. dub. D fles. I. 2. per tot. 72 Dico Secundo. Si agatur de causa mere civili, &prophana,M inio assirmativa obtinet in foro,adeoque utpote usu omnium Tribunalium recepta est valdhprobabilis,nec ab ea erit in praxi recedendum,addito maxime gravissimorum DD. calculo ei subscribentium, inter quos recensentur G f. in cap. I. v.fuper-
66쪽
deef. 33 s. num. tamen subdit hoc nullo iure expressε probari imo ego verissimum censeo probari oppositum in Peregr. deris i 2. num. Ιχ. eas I 3. Tri π..deeis cithasin. 7. nma. 29. 31. I73 Dico tertio. Spectato jure communi verior est sententia negativa Abbatis loco cit. n. 22.ta 2 3.amplexata iii 4 Pirhing. ad tit. de mutuit petitioniburg. 3.num.9.ε seqq. Ratio prima est,quia in pluribus locis juris sparsim habetur Clericum non posse nullatenus trahi ad Iudicems secularem , ab hac autem generali regula non est recedendum nisi habeatur casus specialiter expressus injure, qualis prosecto non reperitur in terminis reconventionis. Leges enim Canonicae loquentes de reconventione in Clericum facta , Ioquuntur unice , si ea fiat coram Iudice Ecclesiastico, cujus tantum jurisdictionem potest Clericus prorogare. Leges vero civiles non habent vim disponendi in hac materia contra Clericos praefato juri non subditos. Confirmaturque ratio : Nam regula illa generalisi quod reus possit coram eodem Judice reconveniret actorem , non debet
extendi ad casum speciali mentibile dignum , qui sub generali dispositione non comprehenditur,qualis profecto esset Clericus judicandus a Iudice Laico . I s Ratio secunda est , qui 1 prorogatio iurisdictionis,
quae oritur ex reconventione tollimo incompetentiam
Judicis tantum, non vero incapacitati'n , per Text. Hal. cum Papinianus C. desul. Judex auteni Laicus
67쪽
non est incompetens tantum quoad Clericum , sed ita incapax cujuscumque jurisdictionis , ut neque ciun consensu Clerici expresta eam exercere pollit. Quae ratio mirum in modum mihi favet , qui superius asserui , & evidenter ostendi , exemptionem personalem Clerici emanare a jure Divino immediate tam in causis spiritualibus,quam civilibus, & mere prophanis . I 6 obiicies tamen primo . AEquitas naturalis vult, ut qui a me aliquid petit coram Iudice , pati etiam debeat, ut ego vicissim coram eodem Iudice aliquid petam ab ipso , cum in judicio par esse debeat conditio utriusque litigatoris, ergo Sc. I 77 Respondeo aequitatem naturalem dictare , quod quando causae sunt diversae,& litigatores diversis omnino Magistratibus subsunt, unusquisque conveniendus sit coram suo Magistratu ; ut enim ait Ladiman. in
cap. I. de mut. petit. num. 6. potest dicere Clericus Laico reconvenienti. Sicuti ego convenio te coram tuo Iudice Laico ; ita, & tu me reconvenias coram
Iudice meo Ecclesiastico, & sic servabitur optime
aequalitas inter litigatores. I 8 obiicies secundo . Clericus conventus a Laico potest ipsum reconvenire coram Iudice Ecclesiastico ;ςrgo a pari laus convenxus η Clerico poterit recon venire Clericum compa iudice Laico .i Res ndeo iobinm: esse disparitate, quia nempe Lex nou declarat Iudicem Ecclesiasticum incapacem cujuscumque jurisdictionis in Laicos sicuti Laicum in Clericos, quibus gene atim prohibet ne Clericos j
dicent , a qua generali regula casus reconventionis non reperuus sicceptus .
Igo obiicies tertio . Quamvis ex supra dictis Clericus non possit prorogare jurisdictionem alieni Iudicis
68쪽
etiam Ecclesiastici sine consensu sui Episcopi cap. significasi hoc tit. tamen si voluntarie contrahat , vel delinquat in aliena Dioecesi potest ibi conveniri eap. postulasti eodem tit. ergo a pari poterit etiam reconveniri coram alieno Iudice absque consensu sui Episcopi . I 8 I Respondeo,& huic objectioni evidens afferri discrimen , nam Clericus contrahens , vel delinquens in aliena Dioecesi subiicitur quidem iurisdictioni Judicis incompetentis, Iudicis tamen Ecclesiastici, adeoque non facit, ut laedatur generaliter jurisdictio Ecclesiastica, sed tantum privata jurisdictio Episcopi proprii.
Si vero Clericus reconveniretur coram Iudice Laico id cederet in damnum totius communitatis Ecclesiasticae, & status Clericalis, juxta Abb. ist dicto cap. at
si Clerici num. 22- άI82 Adverte tamen sententi anc asserentem, Clericum non posse reconveniri coram Iudice Laico in causa mere civili , & prophana , procedere in casu tantum quo proprie reconveniatur; non autem si aliquid a Reo opponatur per modum exceptionis tantum V. g. compensationis ; aut si quid petatur per modum accetarii, de connexi cum primetva actione intentata, puta,ut Clericus actor expensas litis solvit, haec enim incidentia Iudex Laicus cognoscere potest , cum sint merς exceptiones,non autem propriς reconventiones. Ita Mol. in Z cap. at si Clerici nu. s. de judie. --rant. loco eis. dicta disp. 6. num. 4s. Dei Bene loco cit. 183 Adverte ulterius etiam loquendo in sensu Pragmaticorum adhuc sententiam latam a Iudice Laico
contra Clericum coram ipso reconvenisi demandandam fore executioni per Iudicem Ecclesiasticum, sive in bonis,sive in persona sit exequenda Ciar contr.s3.1 .3i. seqq. Pax Iordan.elucubr. Po 3. I 3. th. 8.
69쪽
et D U-AMauris Iudicii inspectis, Iudice nempe, ejuΩΓ que coaepetentia , ad ipsius Iudicii exordium , Iitis nempe contestationein descendo , ut ita pulcherrimus ordo telae judiciarti methodicus fiat, & ocu
2 Praemitto autem primo definitionem libelli allatam a Cyno in auth. ineratur C. hoe tit. o. Abb. in rubrici de libril. oblatis . Quod nempe libellus sit Scriptura brePis , elara, ordinata , eontinens, ac demonserant dici,qparti intentionem Actoris, vel Aecusatoris. 3 Additur ly , vel Areusatoris , ut comprehendatur sub dicta definitione eti,in libellus querimonialis , qui solet porrigi in causa criminali, quem tamen illibatum,& integrum Criminalistis explicandum relinquo , agens juxta meum institutum de libello tantum civili,seu conventionali, quod pragmatici in Curia Auditoris Camerae vocant A sonitorum . . 4 Requiritur autem in libello brevitas, quia tantum necessaria, & utilia continere debet exigitur claritas, ut appareat ad sensum adhoris petitio . 3 Verbo. Iu libello sunt exprimenda haec, quae se quenti
70쪽
quenti versiculo continentur , prout refert Glas. D.
in eap. I. de libeL ibique Hostem insum. num. s. quid, coram quo, quo jure petatur, quo. Idcte e positus quirique libellus habet.
5 Euis denotat exprimendum esse nomen actoris . , narrationem facti Coram quo, Iudicem , aluo Pure , causam petendi , in qua actor velit fundare intentionem suam eap.'. de libet. oblat. A quo , nomen Adversarii, vel Rei conventi. 7 Quare peracuta,& vera est animadversio et et smb. inparatis.1 de edendo nu. 3. nempe libellum esse quasi sillogismum judicialem, & practicum , tria essentialiter continentem, scilicet causam petendi ex jure desumptam loco majoris; narrationem facti, loco mi. noris premissae, & petitionem loco consequentiae ex DD. praemissis necessario provenientis. U. g. in libel- .lo repeto a Titio centum ipsi mutuata: jam virtua- liter, si non expresse aggredior ipsum hoc syllogismo Mutuatarius tenetur de jure reddere mutuum mutuanti; Ecce maior in jure fundata. Ego mutuavi Titio Ioo. En minor sita in narratione facti . Ergo repeto ratio centum mutuata ; Ecce consequentia, hoc est petitio. 8 Non semper tamen necesse est , quod hic syllogismus iuridicus in libello expresse appareat, sufficit si tacite subilitelligatur, puta si tantum dicerem mutuapi Atio emtum, repeto igitur ab illi centum mutuata; nam tacite subintelligitur medium petendi , scilicet ex peessio obligationis,ex qua actio resultat,ut notat Barb.in L si priusquam nu. I 3.1 de πον. oper. nunciat. Sicuti etiam in syllogismo dialectico multoties una propositio sub- licetur,quq tamen tacite continetur in Enthimemate.