장음표시 사용
11쪽
at cera pet&ctsssime munire: nam carissime error rependitur in eius formatione. Quid enim leuius, aut turpius erit, post casum,dicere,erraui Paruum enim errorem maxima sequitur poenitentia,& sui erroris paenitetia ducti, sua damna Iugebui. Ideo doctum,cordatum,& satis circumspectum fore militare Architectum iudico,cuius iudicio ta magna re' aiunt com-Wittenda . Vnde Principes admonitos velim si ipsi earum artium incapaces iunt) nullis sumptibus parcituros , vi bid num , & versatum Architectum comparent , aIioquin ape, Iumptibus, & sitis laboribus seu stra5untur & eorum indui- gentiae luculentissim paenas luent, cum in hoc urbis circuitu
omnium suarum fortunarum euentum eonsistere Cognoscent.
Quis ignorat ab uno solo Archimede Syracusam urbem contra Marcelli conatum defensam, & custoditam fuisse λ Quis a solo losippo Hyero limitanam urbem contra Romanos Imperatores diu seruatam λ cuius consilio uniuersius hostium Exercitus si eubuerit. Recte igitur apud Homerum legimus, Agamemnonem optass3 non multos AcEilles, vel Maces, ita ianitim Nestores, praetulitq; umus viri consilium eant
nbium, qua in plano exad cantur, como- , re incommoda. cap. I H
R I vs Qv A M ad urbium munitiones construendas accedamus opportunum videtur, quaesitus ratio, lociq; natura tulerit, in praesentia sermo nem habere . Utrum meliores sint urbes , quae in plano , vel montibus, veli convallibus , vel quas flumina, & aquae praeterfluant, superstruantur et na unaquaeque habet quod praestet,& quod minus probetur . Pripum commoda , N incommoda referemus urbium, quaemiano fimi, ut qui liberam habent arces formadi potestatem. 1an ab initio, si non perfectam, saltem minus Iinperteriam figuram eligere'. Prima letitur commoditas In platio munitiones erigendi quod possumus ex sententia persectiorem i,
12쪽
guram Eligere, Iebreui ambitu multam aream eoncia iere, Propugnaculorum angulos retussis lacere, ut dissicilius disie- centur . Secundo quod laboriosissime obsidetur, nam liberos aditus undiq; habet, recessaria, & auxilia obsessi undiq; re cipere possunt, milites & equites Deilem egressum regre Giumq; habent, id copiosiori obsidentium copia necesse est,
ve eam undiq; circumean . Tertio campestre solum aquae copiam dabit, ut obsessi siti laborare non metuant, viam quΟ-cunque excatraueris, manabit aqua. Ex hac re quoque assequitur , quod clyhanis & niculis minime sit obnoxia . Sed imperfectiones,quae planum sequuntur,liae sunt. Quod hostium incuriationibus exposita sunt,& militantibus omnibus ofknsis expositae: nam ubiq; grassationes, tormentorum iaculationes, ligonesq; operari possunt:ob id eget solidis muris, ingentibus propugnaculis, caballeri; s,fossis latis, profundisq;, vijs
absconditis,& aggeribus, maximo defensorum, & tot mentorum immero, rebusq; necessarijs.. Sunt quoq; obnoxiae naturalibiis,& artificiosis caballerijs quibus defensores speculam. tur,cum omnia, quae intus fiunt, e sublimi conspectari possint, ut certissimis,& collimat1s ictibus petanturὐ nec suo loco st renesciant.Sed si necessitate monente, ortuerit in plano v hem aedificare . Minus impersecta forma eligatur, ne tantis subiaceat damnis, & ingenio & arte ea addere, quae ei natura negauit. Ait Vegetius Ciui tales in patentibus campis constivntae, desinente locorum auxilio, arte tamen & Dpere redde
tur inuictae. Eligater in plano situs is terra magis suspensus, ut agri planum ipsi subiaceat, &.is superemineat; unde hostes , quae intus fiant, minime possint conia Eari , immo horistes muris haesuri, longe perspiciantur, &Eum sinuo S pro- Ocnnt aggeres & fossas, ad lix minis altitudinem depressas; ut a volantibus serreis globis prole fit, ad scstae supercilia commeent , satis Ionge e superiori loco letibus petantur, c Lm satis longe videantur, eum aeneae halissae, quae ad libellas suos istus displodunt maiora hostibus damna serunt. Amplum i tus ispatium concludi oportet, nam cum multis obnoxia sit grassationius,& quassationibus,post diruta narima,ha beant retro Matium, quo defensores aggeres, ratio laxones, e loricas 'erisant,ut ab ascendentibus hostidus Se proruentibus se. tueri
13쪽
valeant . Si aquosus sit ager, & aquae conductitiae, negligenrdus est lociis quia ut facile adducuntur, ita etiam abducultu, sed sint ibi scaturigines, ut obsessi a siti, a cunieulis, & Iis
nibus sint securi, & cum hostes cuniculos terebrare tentant, evomens aquam excavantes suocet.
Commoda, re damna urbium, quae in montium verticibus connivuncur .
R a s x in sublimet extructas inexpugnabilas exbstimauit antiquitas, & paula recentiori saecula idem consilium inuasit,ut quamplurimaenostris temporibus urbes Marces inmontium crepidi cI -uibus eXaedificatae videantur is Rationes cur id acerenti, multae Gnt.. Rum quod sine maxima difficultate oblideri non possunt, eum ingenti militum numero Q si is fiam locigomporteti inter se disteut interuallo int septieκ ictae essis montium partibus, ab abiacentibus vallibus, ut ammen non coactum, sed diuerta ia locis distractum consideae Portet, ita ut mutuo auxilio , necessitate iubente, sibi illim ueniri non posite. Immunis pinerea est grassationibus ἀω quassationibus,difficillime enim moenia tormentis quatiuntino,nec collabentibus muris vr m aggredi Possiunt,cum pla--m non habeant, quo se recipiant,i tuenteRVTbem vaves .maecipitia, & anaocessa saxa.. Eldesii per saxorum volumina in confertas acies proiecta per decliviae Iabemia, crebris. ms hostes afficiunt. Nec tormentorum ictus laterum deseci. siones auertunt,ne diruta e minnibus ciementa stande tibus militibus conferunt , nec soris: erecti aggeres e regione , va alia machinamenta ad urbem dominandam, crura: longc I-mus subiaceant.. Ob id etiam in earum inciatus ingentibus mn egent sumpti x . nec reralibus Iropugnaculisa cum iaearum commvmisone fatis superq,. ruerint serta S, 1imodita latera. vel serrata stru ra. v non. fossa, no aggeribus,m idinis inmaltitudin , non statua id , num. Plcmεοcumi,
14쪽
mons ipse sibi murum,& terrapicuum stemat, nec regressi nibus opus habent: nam & si prima collapsa sint moenia, nψ-Da ex iubiimiori loco obi)ciuntur hosti. In montibus aers luber , & per cenus, quia semper aliquo spiritu naouetur, t ineolae perpetua fatu te fruantur. Plato in suis dialogis vr-hes sublimioribus locis collocandas Iubet, nam salubrior , mundioresq; sunt, & mundities conseri sanitati. Graci FQu- apio Medicinae molamper in subi im oribus loci licia luerigebant. Sunt tartio a cuniculis & clyhanis immimes, ii marmoreus fuerit mons, cu non fac ile scalpri ,& ligonibus cedat. Quia liberum prospectum habent, aduenientes hostes , satis longE prospiciui; t, nec facilis hosti accessus datur , nam ex alto variis missilibus, de destinatis ictibus petuntur, sternunturq;,& ictus superiori loco adacti,vehementiores Iunt. Mα-mibus Ita uris auioribus aggeribus , di propugnaculis opus est , nec sine ingontibus laboribus, sumptibus, odi temporibus fiunt. Nec facilior erit castrametatio,cum ubiq; conspiciantur , & ad teli, & pilarum iactum nil tutum erit hosti, quin suo loco deijciatur . Nec me fugiunt sua incommoda . Nam
.urbes, quae in montibus exaedificantur, nequimus ex senten-ria munitionis figuram eligere, sed plerumq; ad imperfectam
eogimur, & Iargo ambitu minorem aream complecti,ex verticibus, faxis, monticulis & vallibus impediri, ut quod velimus exequi non valeamus. Sunt monteS exucti, di aquarum
indigi, ut monticolae saepissime siti laborare cogantur, & pleraeq; aquis destitutae hostibus se dedere . Ex pluuiis saepissimς
danna patiuntur: nam montium partes labascunt, & secum munitionis partem trahunt,ut ingentibus sumptibus reficiantur . Equitatus habere non possunt, nec itus, redditusq; , nec hostes ostendendi potestas datur, cum vias paucas, angusta S, nec diuerticula habeant,ita ut aegre a ilium S ad victum necessaria admittat. Sunt repentinis grassationibus obnoxiae, cum non fossaS,non vallos, non alias munitiones habeant. Si
quassationibus moenia ruunt,prae loci angustia vix dabitur re trocessionis Iccus, & reparationis, uti fieri litum est, Et si lapis tener fuerit, facile cedit cuniculis, S clybanis. Sed si in monte urbes constituendae suerit si Ioci, situsq; opportu nitas dabitur, haec municndi aus cabitur ratio. Sit opprimo B a callens
15쪽
effllens ne superiori laco, vel saltem ab aequali dominetur, lamnosum est enim in propinquo Iocum habere, qui ad aenei tormenti iactum kr re possit, & quae intus fiant. clarissime a Dris conspectari poDint, si adfuerint robijciatur altitudini
vallum, agg4res, recti muri , ne propugnaculorum latera discoperiantur, nam si frontem oppones , facillime latera proscinduntur. Nec sit mons tam excelsus, ut tormeuta Expositum planum conuerrere non possit. nec auxilia recipere, aut necessaria exequi,ob id absconditas vias multas habere oportet , & si fieri possit, soli principi cognitas, ut urgente necessitate, possit subsidia di commoda recipere . Si aqua carebit, quaplurimis cisternis muniri, & cuniculos excavatos habere, ut hostium cuniculos, & ignium violentiam auertere postic.
Urbium opportunitates, ου importunitates in
in mari,ut inelita Venetiarum urbs. In mari vo- - bes excitatae murorum quassationes non refodianidant , non hostium aggressiones , neq; cuniculos , ej nos, vel ligones, quid smilitaribus iniuriis terrenae urbes obnoxiae me . Obsestis eterrestria vel maritima. auxilia praspediri non possuως ob id don moenibus, non fossis 'non Pr pugnaculis , non maximo custodum & idesensorum i Migenenumero, Belle' eceorijs-aMuunt,eum illuc necessaria undimeonvehi possint. Obsidentest .muripartitum exercitum di bere oportet , maritimum unum, terrestrem alterum , ob id ingentibus copiis, & egregio milite affluere,optimo fruuntur aere, ob id his locis sani, di longami sunt. Portum habere potest ad commodam aestiremium & nauium stadionem , ut mari & terrae dominari possit, & necessarus affluere, cum s
16쪽
pyratas, ut dici possint ec,ntinuo a Iatronibu .o laeperpetuo laborare . Eadem damna habent scopuli i sal msi in his urbes exaedificandae superiorem locum nou habςant quo possint dominari, & cisternis maxime abundent .:Οmnium pessimae sunt constitutae urbes in lacubus, vel paludi-hus , nam plerunque pestifero aere laborant , ut corpora i hescant, & sine hostibus, perpetuum hostem aerem habent.. Facile obsidentur, & cum particularem aliquam viam habeant, ibi hostis propugnaculum erigere potest, ut ei auxilia de necessaria recipiendi negetur transitus, ut se facile dedant Oportet. Praeterea. si aquae gelascit, omni orbantur praesidio, nam illico hostem ad moenia habebunt, ubi non aggeres, nmoenia, non sia, neque aliquid habent, quo se tueri valvant, nam aqua eis pro his omnibus crat . sed si urgente necessitare construendae sint urbes in aquis, saltem si prope mare erit, expositae sint Boreae, vel ei coeli regioni, quae intra Brientem di Boream sita erit. Et quod altior sit palus mar ut si quando ferueat, vel extumescat mare subintret se vi, ut dulci a misceatur, na prohibet, ne ibi palustria animalia generentur, quae aerem inficere possint.Salapiae me uic Cato in Apulia, quae a M.Hostilio translata in alium locum a primo fuerint,in
quo locata erant, & lacum aperuit mare versus, unde aer saluber euasit. Simile etiam recitat Strabo. Optimae sitne in his lacubus locatae, qui aquas augere & diminuere possunt,3 agrrem totum ad libitum inuodare, nam sic exercitum & omnia submergere possuu . Eiusmodi multae erint in Belgico,&
Vrbes, qua in fluentis resident, quid emolumenti , vel damni asserant. Cap. VII.
x x, quae apud fluenta resident, vel interfluonine disiuncta sunt, vel iuxta moenia adla-:it, quae & si emolumenti non parum adlatura, ita etiam discrimina maxima minantur . hae praecipuae putabuntur . . Primo quam
17쪽
Eisse in ἐξ bini admure nam hipartitum exereitum habeat
wportet , di eam obsHet. Si per medium transit, ac Iongo siler H arentur antervallo,& si,necessitate iubente,mu- is indigerent auxilio, oportebiv aut sumen tranare, aut si hi trium pontem ex cymbis habere. Secundo si ea urbis pars capta in hostrum manus venerit ,& altera pars incolumis remanebit, necesse erit nouae obsidionis laborem sibire, de omnia perieula a principio serre. Tertio auxilia repetere,&Deeesstria omnia poterunt, cum commeatus impediri non valeant, Ude mercibus de rebus omnibus affluent, quas m et is comoditas afferre potest. Contra ex suminibus has ini vias pelvetiuntur, si per medium labantur, nam ex apertis faucibus hostium repentinis incursionibus expositae sunt. Praeterea hyemalibus pluuus extumescentes , ex alueo exundabunt . urbemq; diluuio & aquarum inundatione afficient e visaepissime Romae, Florentiae, alijs ciuitatibus nostris tem poribus euenire contingit. Aliquando aluei transitu intercluso , aquas in alias partes derivant, de ex cubili, quo de suunt, ab hostibus capiuntur, ut Babiloniae euenit, reserente Frontino , dc alij s ut in sacris iideris. Possunt etiam obstrui ostia, per qine egrediuntur: atque extumescentibus aquis, aedificia dc urbem eueriere,suaq; humiditate vivaria corrumpere , & victui necessaria, aerem inficiendo . Vt Xenophon de Mantinea ciuitate resertier quam flumen tranabat, Age silaus eam inundare secit, maximum illi inserens damnum, , vi homines posthac edocti, nunquam amplius ciuitates super sumina redificarunt. Scribit Aristoteles in Problematibus mane exsuuijs frigidam auram evaporari,cx qua multae eue niant infirmitates. Si per muros defluunt, pernitiosa est m-rum propinquitas,potiusq; damni,quam emolumenti aliquid asserant, nam ispissime ipsos corrodentes , & rupes , urbis partes cum maxima ruina secum deserunt, ut ab hostibus nil peius expectari possit. Aliquando terram, & arenam secum deserunt, Vt alueos repleant, de sublimius vehantur,ciuita SN agros diluuio pessundabunt. AIiquando incostantes sunt, vi modo hac , modo illac praeterlabantur, varijsq; aquarum lucrementis, decrementisq; eas damnis afficient. Sed VT W-
te haec propulsemus incommoda, ea igitur loca deligantur,
18쪽
miae mimis horrem damnis exposita sunt. Si mediam urbe .pnaeterfluit , Oma&exitus. eatharactis eathςnis, cancelista ex ferro corra eorum urgentes iniurias industrie communiemus,ut ad obsissorum libitum negetur hosti transitus, effluxus ita elaudatuo. ut nusquam rusi per foraminae nant, quae non angustora, neq, laxiora iusto fiant, ut aegre ex anpidiis Ducibus effundaturia Quod si fieri nequierid, longe praellit rit . vi respuatur stiis, iram admittatur ia Alveus N. ripae Ia-pido , vel argillosae, vel alterius solidioris materiar ex redustria vel natura coparentnm,ne ripas suo decliui effluxu corradat, sed suo alueo sedatus & uniformis , εἰ in olumes oras co-cru et . Si foras praeterlabitur , murum. Iambat, ut a muro, εc propugnaculorum, lateribus dominetur Et hoc modo uriis suuio dominabitur, di fluuius ustem tuetur, & inexpugna hilem reddet.optimum quoq; erit. si extra sitam & aggerem fluitabit . Et flumina illa Contemnenda,quar auerti poterunt,i& quae hyemalibus frigoribus gelascunt, cum haec noudefensionem, sed offensioncm sirae ciuitati contribuant L
Vtrum urbes muro eircumvasianda M.
terivrrum urbes muro cinge insint,neene. I.
LL i i vis extitissio , quousq; autevnvillum seculurrvdu rituit, inquo mutex alic-r occupare non eupiebant,sed unusquisque seo contentus erae .: Vnde otius .
Non diam 'r-ρttes eineebant oppida fossa. ScribieThueidides ogigem Regem urbem sine mconibus POL sedisse, &diu gratiasvrbes moenitas incinctis stetisse, pro-dini H; historiae Dyomtam Indiam peravantem nullas apti diem ciuitates vidisses iras muris'. Vnde pserid; nostronommato n. opinatii in s iunx recte muris vestiri, re nostraevempestate ctiam. aliqvi Gn pG xli,qui ia asser utrar, eo
19쪽
is eorum animorum mrtitudini, & manuum robustitari, veTartari , I reae, di eiusmodi septentrionales nationes, nam mure sciant, non posse a muris intra ciuitatem tueri, cum iis careant, in hostium adu tu, Immo & viribus armati, ex λipsis terreos , & uiuos muros fabricae loco in ambitu eonsti tirebant. Agesilaus Lacaedemoniorum Rex eum urbem vidi set in cini ibus vestitam- Pulchrum, aedepol, dixit, ad a stim uis, non a uiris de sensurum. Et Lycurgus in suis legibus C: xit, Spartam inuris Cingi non debere, quemadmodum Pluta chus & Ouidis testantur. Egides cum Corinthyum praealtis moenibus ornatam cerneret, petijt, quae nam foemina esset it Iani desessura λ Et Achiui Achillem Graeciae murum vocabant, de munimentum . Arrilit valde Plutoni haec opinio, unde satisfidiculum existimauit urbes muris & fossis circumdareis iram in causa sunt, ut viriles ciuium animi effoeminarentur, eneruarenturq;, qui dum inuris concluduntur,putant se tutollesse, nec a muro hostes propulsare curant, sed sine custodijs intra murorum septum dormiant. Sed hanc suam iuionem Aristoteles redarguit,inquiens . Hostes enim, qui ad alicuius Uuitatis obsidionem vel expugnationem ueniunt, longe Plus Mumero, serti rudine,& amis armati vetuunt, unde ciues nit-litum praedς, S: direptui prostandinium si de morti. Oportetigitur urbes,ualidi Isimis moenibus,& profundis fossi circumvallari , ut hostis longa frustretur obsidione & praecipue: his
temporibus, in quibus tot machinae, tot bellica instrumenta reperta sunt , ut uix sub solidissimis munimentis tuti simus rnam sagit tarum examinibus, Sc pisibe is procellis satis longe ferimur, di subterranei cuniculi su diuntur, ut cito sternantur, ut non implici, sed geminato muro di fbsia muniamur, ut obsistere possimus et di triginta uiri, qui intus possidentur, adiacentis,uel trecentis extrinsectis defendantur,cum intus muro septi,& sublimiori loco, praestemus ijs , qui Omni munimine orbati in campis infra degunt. Et si urbem longe feratur reperiri muris & fossis nudatam', quoscunq; allicit de trahit etiam longinquos ad sui depraedationem, & desolationem . . Et quamquam urbs muris munita sit, non ob id ciuibus i . terdictam , quin possint inimicis obuiam ire, & IOrige ab umibis finibus depellere. Fingunt Poetae etiam C linem Urb I
20쪽
Ioseph Cainum e siris finibus extorrem . urbem construxisse , 8e munisse scribit, Enota nomine imposito, ab Enoso, liber rum natu maximo. Antiqui historici scribivit Biblum fuisse rimam urbem muris vestitam , & F icibus occupatam, in qua suam urbemimuris ornavit ψ'di dum Regem egit, Omnes vias urbes muris cingi icurauit . Alij dicunt Ioppen priamum ante diluuium urbem' mcdinibus ainbisse . Immo tanta erat apud maiores murorum venerarioput qui eos transeginient, capite plecterentur, ut accidit Rhemo,qui urbis Romae moenia pertransiens, occisus fuit, & ut secra Diis dedicabant, ut qui intra eorum lanus Cities complecterenturinui ab aduenarum di hostium iniuriiS eos tuerentur .
Vtrum duplici, vel triplici muro urbs circumdaniast. Cap. IV,
E D priusquam ad murorum constitution m UentamuS, consulencum est, 'virum sinplici,duplici,vel triplici muro urbs sit eircumuestienda. 'aiores nostri cum viderent incoIas muris tu- . .no Si hostibus, cum vellent etiam tutissimos reddi, non uolum muro, sed anfemurali , & proxime muro pro lorica & tutela esset . iPostea nos solum loricis. sed magno , & triplici mnro urbes circumdedisse eertum est ' ve
Phracastorum urbem fuisse a Iuba Rege duplici m
bEm habuissedotapae prox mam. Phetam Liuius narrat 'piam
duplicem habuisse. Ciuitas Castelli eisdem cireundata maris, ut Robertus Vrsus Ariminensis scriptum reliouit E Iplum habemus ex Appiano de Carthagine serib te, qui πς rum